Nτοκουμέντο/ Ο Παύλος Σιδηρόπουλος στη Νεκρόπολη της Ελευσίνας

Nτοκουμέντο/ Ο Παύλος Σιδηρόπουλος στη Νεκρόπολη της Ελευσίνας Facebook Twitter
Χειρόγραφο Π. Σιδηρόπουλου, 1990, αρχείο Μ. Νταλούκα
0

Ένα ποίημα του Παύλου Σιδηρόπουλου, με τίτλο «Στη Νεκρόπολη της Ελευσίνας», κυκλοφορεί εδώ και αρκετά χρόνια (και στο Διαδίκτυο), έχοντας όμως αρκετά νοηματικά λάθη.

Η αρχή του ποιήματος, για παράδειγμα, όπως δημοσιεύεται σε πολλά sites, είναι:

Η κάποια ευχαρίστηση που δίνει η ψυχή
η ποίηση του πιο ερημικού
κι απαίσιου τοπίου

Ο σωστός στίχος είναι:

Η κάποια ευχαρίστηση που δίνει στην ψυχή
η ποίηση του πιο ερημικού
κι απαίσιου τοπίου

Παρουσιάζουμε εδώ, για πρώτη φορά, το πρωτότυπο, γραμμένο το 1990 δια χειρός Παύλου.

Από το χειρόγραφο, φαίνεται ότι ο Σιδηρόπουλος είχε συνθέσει και τη μουσική, αφού πάνω πάνω, έχει σημειώσει τα ακόρντα.

Τούτο, αποτελεί σοβαρή ένδειξη πως σκεφτόταν να το συμπεριλάβει στον δίσκο που ετοίμαζε, αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Στο χειρόγραφο, δίπλα από κάποιους στίχους, υπάρχουν οι σημειώσεις «Εγώ», «Γυν», «όλοι» και «Σαβ».

Αναμφίβολα, με αυτόν τον τρόπο, σημειώνει το πού θα υπήρχε η δική του φωνή, πού μια γυναικεία, και πού μια χορωδία. Η ένδειξη «Σαβ» μας κάνει να υποθέσουμε ότι σκεφτόταν να προτείνει στον Διονύση Σαββόπουλο για να ερμηνεύσει κάποια από τα μέρη.

Το χειρόγραφο αποκαλύπτει πως αρχικός τίτλος ήταν το «Όπιο», αλλά μετάνιωσε και το έκανε «Στη Νεκρόπολη της Ελευσίνας».

Το χειρόγραφο αποκαλύπτει πως αρχικός τίτλος ήταν το «Όπιο», αλλά μετάνιωσε και το έκανε «Στη Νεκρόπολη της Ελευσίνας».

Η σωστή απόδοση των στίχων είναι προβληματική, αφού έχει πολλές διαγραφές, διορθώσεις, που δεν δίνουν σιγουριά για όσα θα κρατούσε στο τέλος.

Nτοκουμέντο/ Ο Παύλος Σιδηρόπουλος στη Νεκρόπολη της Ελευσίνας Facebook Twitter
Φωτο: Μανώλης Νταλούκας, 1983

Μια πιθανή απόδοση, όμως είναι:

Στην νεκρόπολη της Ελευσίνας (Όπιο)

 

Η κάποια ευχαρίστηση
που δίνει στην ψυχή
η ποίηση του πιο ερημικού
κι απαίσιου τοπίου
μοιάζει στην ονειροπαρσιά
πριν από το ξύπνημα
στην καθημερινή ζωή
μέσα από τον λήθαργο του οπίου
Παράθυρα σα μάτια αδειανά
ακόμα και τα πιο εφηβικά
στοιχεία από το θάμα
Σεβάστηκα όμως την καρδιά
που ήτανε πολύ παλιά
όσο το Ελευσίνιο
μυστήριο και δράμα
Σημαδιακό το γεγονός
στο δέντρο της γενιάς
ακόμα και στα πιο αγνά
και στέρεα παρακλάδια
παιδιάστικο το πείραμα
η εντύπωση βαθιά
του τρόμου του ανεπαίσθητου
τα σκοτεινά τα βράδια
Η τρομερά αταίριαστη
τέλεια προσαρμογή
στις πέτρες της οικοδομής
και στα σαθρά υπόγεια
οι διάδρομοι περίπλοκοι
δυσδιάκριτη η ρωγμή
με νοσηρή λεπτότητα
οι αισθήσεις και τα λόγια
Το σκότος σαν μια έμφυτη
ιδιότητα θετική
ξεχύνεται στον ψυχικό
και υλικό τους κόσμο
παντοτινή η θύμηση
και τόσο εντατική
που οδηγεί σ' ένα εξωφρενικό
ιδεαλισμό και φόβο
Nτοκουμέντο/ Ο Παύλος Σιδηρόπουλος στη Νεκρόπολη της Ελευσίνας Facebook Twitter
Φωτο: Μανώλης Νταλούκας, 1983

Μια ανάλυση του ποιήματος

Στη Νεκρόπολη, ο Παύλος Σιδηρόπουλος αναφέρεται στην drug culture. Βάζει τελικά τίτλο Νεκρόπολη, γιατί είχε ήδη δει τους νεκρούς. Όμως, εδώ, αυτή την κουλτούρα δεν την αποκηρύσσει, εν μέρει τη δικαιολογεί, συγκρίνοντάς τη με τα Ελευσίνια Μυστήρια. Αυτή η σύγκριση είναι ένα αναγκαστικό του λάθος, όπως μια κίνηση φορσέ που κάνεις στο σκάκι.

Είναι γνωστό, και από άλλα γραπτά του, ότι πίστευε πως ναι μεν τα ναρκωτικά έχουν τον κίνδυνο του θανάτου, αλλά κάποιοι λίγοι και μυημένοι τα χρησιμοποιούν για να αποκαλύπτουν γνώση. Στους μυημένους, τοποθετούσε και τον εαυτό του, ως Voodoo Child. Συνεπώς ο στίχος «σεβάστηκα όμως την καρδιά που ήτανε πολύ παλιά» δείχνει πως πίστευε ότι η κουλτούρα του Κίτρινου Σούρουπου είναι παλιά υπόθεση «όσο το Ελευσίνιο Μυστήριο και δράμα».

Αυτή η εξωφρενική πίστη, που έστειλε στον τάφο πολλούς, ήταν μια ιδεολογία ολέθρια αναγκαστική, άσχετα αν αναζητούσε αλήθεια.

Το ποίημα αυτό του Παύλου δείχνει το βασικό πρόβλημα της drug culture: Αδυναμία επικοινωνίας και προσαρμογής. Αναγκαστική καταφυγή στο σκοτάδι.

Με τον στίχο «Σημαδιακό το γεγονός, στο δέντρο της γενιάς», δηλώνει πάλι πως τα ναρκωτικά σημαδεύουν το δέντρο της γενιάς του και επηρεάζουν «ακόμα και τα πιο γερά και στέρεα παρακλάδια».

Αναγνωρίζει ίσως κάποια αφέλεια γράφοντας «παιδιάστικο το πείραμα», συμπληρώνοντας όμως, ότι η χρήση δεν γίνεται σαν παιχνίδι, αλλά ως πράξη αναγκαστική, ύστερα από «εντύπωση βαθιά, του τρόμου του ανεπαίσθητου τα σκοτεινά τα βράδια». Ο τρόμος είναι γι' αυτόν η αιτία της χρήσης. Ο τρόμος που έρχεται ανεπαίσθητα (ξαφνικά, απροειδοποίητα) όταν πέσει σκοτάδι.

Ως αιτία τρόμου ορίζει την «τρομερά αταίριαστη τέλεια προσαρμογή στις πέτρες της οικοδομής». Θέλει να πει ότι η αναγκαστική προσαρμογή των ευαίσθητων στα κοινωνικά πρέπει είναι τρομερά αταίριαστη σε αυτούς και η αιτία του πόνου. Αιτία ακόμη να αποκτούν τη «νοσηρή λεπτότητα» στις «αισθήσεις και τα λόγια».

Τέλος αναφέρεται στο σκοτάδι σαν μια «ιδιότητα θετική» που ξεχύνεται στον «ψυχικό και υλικό κόσμο» των απροσάρμοστων. Το σκοτάδι γίνεται καταφύγιο που οδηγεί όμως «σ' ένα εξωφρενικό ιδεαλισμό και φόβο».

Το ποίημα αυτό του Παύλου δείχνει το βασικό πρόβλημα της drug culture: Αδυναμία επικοινωνίας και προσαρμογής. Αναγκαστική καταφυγή στο σκοτάδι.

Εν κατακλείδι, και το «Στη Νεκρόπολη της Ελευσίνας», και όλα τα τραγούδια του Παύλου εξέπεμπαν ένα αγωνιώδες SOS το οποίο η κοινωνία ποτέ της δεν πήρε. Η drug culture, όπως περιγράφεται από τον Σιδηρόπουλο, είναι χώρος απόκοσμος αλλά όχι υπόκοσμος. Δεν καθορίζεται από τα ναρκωτικά αλλά από ψυχικές σκιές και ένα συνεχές κρυφτό στα παγωμένα σκοτάδια.

Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Σαν σήμερα πέθανε η Κατερίνα Γώγου, ένα απρόθυμο είδωλο της σκοτεινής ποίησης

Βιβλίο / Σαν σήμερα πέθανε η Κατερίνα Γώγου, ένα απρόθυμο είδωλο της σκοτεινής ποίησης

Γιατί μετά από τόσα χρόνια η ρηξικέλευθη περίπτωση της Κατερίνας Γώγου, που πέθανε σαν σήμερα το 1993, προκαλεί το ενδιαφέρον; Ήταν ένα ποιητικό σύμβολο της πιο ζόρικης και αθώας εποχής των Εξαρχείων ή μια γυναίκα που χάθηκε μέσα της, καταλήγοντας ηττημένη και μόνη - είδωλο με το στανιό;
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καλά, πάλι για τη ραπ θα λέμε;

Guest Editors / «Γιατί απαιτούμε από τη ραπ να είναι κάτι άλλο από αυτό που όντως είναι;»

Το μεγαλύτερο κομμάτι του κοινού που ήρθε σε επαφή με τη ραπ τα τελευταία χρόνια ξαφνικά ανακάλυψε, ομολογουμένως με άσχημο τρόπο, τι ήταν αυτό που προηγουμένως εκθείαζε ως ποίηση του περιθωρίου.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ
«Becoming Led Zeppelin»: Το χρονικό του βαρύτερου ροκ συγκροτήματος όλων των εποχών

Pulp Fiction / Led Zeppelin: Ένα ντοκιμαντέρ για το «βαρύτερο» ροκ συγκρότημα όλων των εποχών

Το ντοκιμαντέρ «Becoming Led Zeppelin» του Μπέρναρντ ΜακΜάχον παρουσιάζει την ιστορία του θρυλικού hard rock συγκροτήματος, φωτίζοντας το background των μελών του και τις περιστάσεις που οδήγησαν στην ίδρυσή του, φτάνοντας μέχρι και την κυκλοφορία του δεύτερου άλμπουμ τους και την απαρχή της απόλυτης δόξας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
ZOLA JESUS INTERVIEW

Μουσική / Η Zola Jesus δεν φοβάται το σκοτάδι, το κατοικεί

Λίγο πριν την εμφάνισή της στην Αθήνα, η Ρωσοαμερικανίδα καλλιτέχνιδα μιλά στη LIFO για το πώς δημιουργεί τη σκοτεινή και ατμοσφαιρική μουσική της, που ξεφεύγει από τα καθιερωμένα είδη, καθώς και για το πώς η ίδια αντιστέκεται στην επίθεση που δέχονται σήμερα οι θηλυκότητες.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Κ. Βήτα: «Στο ρεμπέτικο τραγουδούσαν κι έσπαγαν τα μάρμαρα στους τάφους»

Μουσική / Κ. Βήτα: «Στο ρεμπέτικο τραγουδούσαν κι έσπαγαν τα μάρμαρα στους τάφους»

Στον νέο του δίσκο «Εννιά νούφαρα απ’ τη νεκρή όχθη», ο Κ. Βήτα διασκευάζει εννιά τραγούδια της Μαρίκας Παπαγκίκα και της Σωτηρίας Μπέλλου, αναδεικνύοντας τη διαχρονική δυναμική του ρεμπέτικου, που συνεχίζει να συγκινεί βαθιά μέχρι και σήμερα.
M. HULOT
«Εικόνες από μια έκθεση»: Ένα μουσικό έργο-περιπλάνηση σε έκθεση ζωγραφικής

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / «Εικόνες από μια έκθεση»: Ένα μουσικό έργο-περιπλάνηση σε έκθεση ζωγραφικής

Η Ματούλα Κουστένη μιλά για το σαγηνευτικό αυτό έργο που απεικονίζει τους πίνακες μιας έκθεσης σε μια τεράστια παλέτα ηχοχρωμάτων, τα οποία πολλαπλασιάζονται στην ιδιοφυή ενορχήστρωση του Μορίς Ραβέλ.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
10 εξαιρετικά techno clubs στην Ευρώπη και στον κόσμο

Μουσική / 10 κορυφαία techno clubs για το 2025 που αξίζουν το ταξίδι

Το clubbing μπορεί να μην είναι πια αυτό που ήταν στα ’90s και πολλά θρυλικά clubs να αποτελούν παρελθόν, όμως, η techno μουσική γνωρίζει νέα άνθηση. Συγκεντρώσαμε μερικά από τα καλύτερα techno clubs για το 2025.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΟΥΡΛΑΚΟΣ
Οι Adriatique έρχονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα / Οι Adriatique στα λατομεία Διονύσου: Η techno συναντά την αρχαία Ελλάδα / «Είμαστε ενθουσιασμένοι που τα λατομεία Διονύσου θα φιλοξενήσουν το σόου των Adriatique»

Μουσική / Ο άνθρωπος πίσω από τα πολυσυζητημένα events στο λατομείο Διονύσου (και των Adriatique)

O 23χρονος Hennes Alt, εμπνευστής του πρότζεκτ που θα φιλοξενήσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το διεθνούς φήμης μουσικό σόου «X» των Adriatique, μιλά στη LiFO για την ιστορική σημασία του χώρου, όπου μέχρι και σήμερα εξορύσσεται το περίφημο πεντελικό μάρμαρο.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Π.Ι.Ε.Β.: Πολλές φορές με τη δυστοπία αυνανιζόμαστε και λίγο

Μουσική / Π.Ι.Ε.Β.: «Φοβάμαι μη γίνει το spoken word η νέα Ντουμπάι»

Το «Detroit» είναι το νέο άκρως χορευτικό άλμπουμ του Π.Ι.Ε.Β., σε παραγωγή του Viktoras, που φέρνει την αστική ποίηση και το spoken word στα κλαμπ και ο ήχος του είναι βγαλμένος από «τα όνειρα που είδαμε μετά από ένα πάρτι μεθυσμένοι».
M. HULOT
Lola δώστα όλα: Η Μαρίνα Σάττι μας κερνάει χαρά και κάθεται σαν κόκαλο στο λαιμό

Μουσική / Lola, δώσ' τα όλα: Η Μαρίνα Σάττι μας κερνάει χαρά και κάθεται σαν κόκαλο στον λαιμό

Το νέο άλμπουμ POP TOO της Μαρίνας Σάττι κατορθώνει ένα εξαιρετικό ακομπλεξάριστο πάντρεμα, αποδεικνύοντας ακόμα μία φορά πως παίζει με τους δικούς της κανόνες και αποτελεί μία κατηγορία από μόνη της.
M. HULOT ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ