«Η πόλη και η πόλη»: Μια τραγική, εγκληματική και επονείδιστη σελίδα της ελληνικής Ιστορίας

Η ΠΟΛΗ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ Facebook Twitter
Σε πολλά σημεία, ο εναγκαλισμός των προσώπων με τον χρόνο φαντάζει αινιγματικός, ως και σκοτεινός.
0

Ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ Χώρας Προέλευσης και του Θαύματος της Θάλασσας των Σαργασσών και ο ηθοποιός, σεναριογράφος, σκηνογράφος και σκηνοθέτης πολλών παραστάσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό (για πρώτη φορά πίσω από την κάμερα) προσεγγίζουν μια τραγική, εγκληματική και επονείδιστη σελίδα της Ιστορίας χωρίς διδακτικές φιλοδοξίες ή κλισέ μελοδραματισμούς, πέρα από τα στενά όρια της κλασικής ταινίας τεκμηρίωσης, ακόμη και πέρα από την ολισθηρή φόρμουλα του δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ.

Θεσσαλονικείς και οι ίδιοι, ο Σύλλας Τζουμέρκας και ο Χρήστος Πασσαλής κινούνται από το ισχυρό και συχνά πηγαίο αίσθημα επανόρθωσης μιας μνήμης τραυματικής στο παρελθόν και τραυματισμένης από το παρόν: οι δυο πόλεις του τίτλου, η σημερινή Θεσσαλονίκη και το σταυροδρόμι των πολιτισμών του περασμένου αιώνα, όπου συνέβη μια σειρά δραματικών γεγονότων πριν από τον πόλεμο που κορυφώθηκε βίαια στην Κατοχή – το απομεινάρι της συνέχισε να αγνοεί ή να αποσιωπά, ένοχα και συνωμοτικά, την ύπαρξη ενός πάλαι ποτέ ζωτικού πληθυσμού.

Υπάρχουν πολλά τυφλά σημεία, σημαντικά κενά για καταστάσεις που δεν διδαχτήκαμε, δεν μας είπαν, απαξιώθηκαν και θάφτηκαν σαν αμαρτία που κανείς δεν ήθελε να συζητήσει. Το concept της ρευστής αφήγησης της ταινίας είναι η αόρατη έλξη που μας μεταφέρει σε μια αποσπασματική διαδρομή.

Με τις άγνωστες πληροφορίες που παραθέτει και τη σκληρή συγκίνηση που προκαλεί η Πόλη και η Πόλη, και οι δημιουργοί της, με το καλλιτεχνικό και προσωπικό τους έρεισμα, καταφέρνουν να αποτιμήσουν τις πολλαπλές ευθύνες της συντριβής της εβραϊκής κοινότητας αντί να εστιάσουν στην απλοποιημένη αιτία της συστηματικής εξόντωσής τους από τους ναζί, και να τη μετατρέψουν σε εμπειρία.

Το αγόρι που βλέπουμε στο ξεκίνημα θα μπορούσε να είναι ο Χρήστος ή ο Σύλλας σε μια φανταστική πρώτη τους ανάμνηση το 1983, ανήσυχο και εξαντλημένο από τον απόηχο μιας τραγικής δύναμης από τα παλιά. Περιπλανιέται στο δάσος, με πρασινισμένες εικόνες που παραπέμπουν στο Μπέργκχοφ από το Μολόχ του Σοκούροφ.

Με τη συνέχεια της σεκάνς κλείνει η ταινία σε διασκεδαστικά καλλιστεία θερινής ευμάρειας σε διπλανό κάμπινγκ, όταν τα ωραία '80s εξισώνονταν με την απόλυτη λήθη. Στο ίδιο έδαφος μαρτύρησαν άμαχοι από το 1931, στην κυρίως αφήγηση που αρχίζει και πάλι με δύο ανήλικα αγόρια και αναπτύσσεται με παράλληλες ιστορίες και διαφορετικές υφολογικές εκφράσεις, υλοποιημένες με τεχνική δεξιοτεχνία από τον διευθυντή φωτογραφίας Σίμο Σαρκετζή.

η πολη και η πολη Facebook Twitter
Σκηνή από την ταινία.

Η ταινία Η Πόλη και η Πόλη συνδυάζει αρχεία, έρευνες και μαρτυρίες χωρίς να κυνηγά την αλήθεια. Η δραματοποίηση μέσα από έξι κεφάλαια και ένα μεγάλο επιτελείο ηθοποιών, με την Αγγελική Παπούλια, τη Θέμιδα Μπαζάκα, τον Αργύρη Ξάφη, τη Νίκη Παπανδρέου, τη Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, τη Μαρία Φιλίνη και τον Λαέρτη Μαλκότση ανάμεσά τους, λειτουργεί σαν ψηφιδωτό χαρακτήρων που ενώνονται έντονα και αξεδιάλυτα, ταξιδεύουν στον χρόνο και μοιάζουν με κομμένα νήματα ενός συνόλου που οι δημιουργοί ανασυνθέτουν.

Είναι ανθρώπινα αποτυπώματα, υπαρκτά, αλλά ξεχασμένα, και η ταινία διασχίζει την πορεία από τον αποχωρισμό τους από την οικογένεια, την πόλη και την Ιστορία μέχρι το ξανασμίξιμό τους, την υπενθύμιση των στιγμών που έζησαν στον αέρα της σημερινής Θεσσαλονίκης.

Με τις άγνωστες πληροφορίες που παραθέτει και τη σκληρή συγκίνηση που προκαλεί η Πόλη και η Πόλη, και οι δημιουργοί της, με το καλλιτεχνικό και προσωπικό τους έρεισμα, καταφέρνουν να αποτιμήσουν τις πολλαπλές ευθύνες της συντριβής της εβραϊκής κοινότητας αντί να εστιάσουν στην απλοποιημένη αιτία της συστηματικής εξόντωσής τους από τους ναζί, και να τη μετατρέψουν σε εμπειρία, σαν μια ψυχή που επιτέλους βρίσκει γαλήνη, και μάλιστα εκφρασμένη πολυμορφικά: δοκιμιακά, ελεγειακά, φορτισμένα, ελλειπτικά, ποτέ πολεμικά.

Σε πολλά σημεία ο εναγκαλισμός των προσώπων με τον χρόνο φαντάζει αινιγματικός, ως και σκοτεινός. Το ίδιο αινιγματική δεν παραμένει ωστόσο η φύση της παράλογης θηριωδίας ή και του σκοτεινά αποσιωπημένου, παρατεταμένου αντισημιτισμού, ειδικά σε πόλεις με κοσμοπολίτικο παρελθόν;

«Η Πόλη και η Πόλη», σε σκηνοθεσία και σενάριο των Χρήστου Πασσαλή και Σύλλα Τζουμέρκα, παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Homemade Films και curation του Ορέστη Ανδρεαδάκη, προβλήθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα Encounters της Berlinale του 2022.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου cartoon

Oθόνες / Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου καρτούν

Υπερφορτωμένο, κατά διαστήματα απολαυστικό, με μια τετράποδη προσθήκη που θα κάνει τους ζωόφιλους να γαβγίζουν από χαρά, το «Superman» του Τζέιμς Γκαν δεν προσποιείται πως θέλει να προσφέρει τίποτα παραπάνω από δύο ευχάριστες ώρες στο σινεμά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Η πρώτη ταινία του αναγεννημένου διευρυμένου σύμπαντος της DC, ο υβριδικός μεταμεσονύκτιος χαβαλές του «Dangerous Animals» και το χιτσκοκικό «Spellbound», με την ονειρική σεκάνς ανθολογίας που σχεδίασε ο Σαλβαδόρ Νταλί, ξεχωρίζουν από το πρόγραμμα αυτής της εβδομάδας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Νύχτα Αγωνίας: Το trendy δράμα του Χίτσκοκ με τη συμμετοχή του Νταλί

Οθόνες / Νύχτα Αγωνίας: Το trendy δράμα του Χίτσκοκ με τη συμμετοχή του Νταλί

Ο μεγαλοπαραγωγός Ντέιβιντ Ο. Σέλζνικ επιθυμούσε ένα trendy δράμα για την ψυχανάλυση, ενώ ο Άλφρεντ Χίτσκοκ γύρισε άλλο ένα θρίλερ για το σεξ, την ερωτική επιθυμία και τον ρόλο μιας δυναμικής γιατρού, απροστάτευτης σε ένα σεξιστικό ανδροκρατούμενο μικρόκοσμο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αναγέννηση του Jurassic World με ανακυκλωμένα υλικά, ανακουφιστικά αναχρονιστική

Οθόνες / Jurassic World: Ανακυκλωμένα υλικά, ανακουφιστικό πισωγύρισμα

Ο Κόλιν Τρεβόροου ξεκίνησε δυνατά τη δεύτερη τριλογία του Jurassic σύμπαντος και την έστειλε στον αγύριστο ή περίπου στη μέση του πουθενά, με τους τροποποιημένους δεινοσαύρους αδέσποτους, οπλισμένους κι επικίνδυνους, σε ένα φινάλε με οικολογικές κορόνες, πανηγυρικά χαοτικό, ψευδεπίγραφα απειλητικό και, εν τέλει, εξαιρετικά ανιαρό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στο «F1», o Μπραντ Πιτ θυμίζει τους σταρ μιας άλλης εποχής

Οθόνες / Στο «F1», o Μπραντ Πιτ θυμίζει τους σταρ μιας άλλης εποχής

Ο Μπραντ Πιτ, σε έναν μεγαλειώδη αναχρονισμό σε σύγκριση με τους ζορισμένους άνδρες του σύγχρονου κινηματογράφου, παίζει την ψυχούλα που όλοι φανταζόμαστε στο «F1», έναν (καθόλου σκοτεινό) ιππότη της ασφάλτου, ριψοκίνδυνο για το fun της ιστορίας, σε πλήρη έλεγχο της κατάστασης, πιστό στο σχεδόν ερωτικό του ραντεβού με τον φακό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
10 κινηματογραφικές προβολές-events που δεν πρέπει να χάσετε φέτος το καλοκαίρι

Οθόνες / 10 θρυλικές ταινίες που θα δούμε φέτος στα θερινά

Πέρα από τις ταινίες της διανομής, το καλοκαίρι διεξάγονται events, φεστιβάλ κaι αφιερώματα που (επανα)συστήνουν θησαυρούς από το κινηματογραφικό παρελθόν. Επιλέγουμε μια προβολή από δέκα τέτοιες δράσεις, στις οποίες κάθε σινεφίλ αξίζει να χτυπήσει κάρτα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Απώλειες / Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Η αγαπημένη ηθοποιός, που έφυγε πλήρης ημερών πριν από λίγες ημέρες, υπήρξε η επιτομή της Ελληνίδας θείας, τόσο στην τηλεόραση όσο και στον κινηματογράφο. Ο ανιψιός της, Φώτης Σεργουλόπουλος, θυμάται στιγμές μαζί της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

The Review / Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

O Χρήστος Παρίδης συζητά με τη Βένα Γεωργακοπούλου για την τελευταία ταινία του Τεξανού δημιουργού. Πρόκειται, τελικά, για μια αντικαπιταλιστική αλληγορία της εποχής μας;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ