Σπάνια κεραμικά του Πικάσο βγαίνουν σε δημοπρασία

Σε δημοπρασία αναμένεται να πωληθούν έργα της ωραιότερης, ίσως, συλλογής κεραμικών του Πάμπλο Πικάσο, τα οποία πριν από περίπου 50 χρόνια είχαν βρεθεί στην ιδιωτική συλλογή του ηθοποιού και σκηνοθέτη σερ Richard Attenborough.

Τα κεραμικά, σπάνιο τμήμα της καλλιτεχνικής δουλειάς του Πικάσο, από την εποχή που πειραματιζόταν με διάφορα υλικά και τεχνοτροπίες, τα είχε αγοράσει η οικογένεια Attenborough κατά τη διάρκεια διακοπών στη νότια Γαλλία, όπως χαρακτηριστικά θυμάται ο γιος του ηθοποιού και γνωστός θεατρικός σκηνοθέτης Michael. Όπως λέει, οι γονείς του ήταν άνθρωποι της συνήθειας και στις διακοπές τους εννοούσαν να πηγαίνουν στο ίδιο αγαπημένο τους μέρος, να επισκέπτονται το ίδιο ξενοδοχείο, να κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο, να κάνουν ακριβώς ό,τι εγγυόταν την ευχάριστη ρουτίνα της ανάπαυλάς τους.

H συγκεκριμένη συλλογή κεραμικών είναι η καλύτερη και πληρέστερη που υπήρξε ποτέ σε χέρια ιδιώτη, ένα φίνο δείγμα της μαεστρίας, της αίσθησης του χιούμορ και της καλλιτεχνικής μεγαλοφυῒας του Πικάσο.

Μερικά χιλιόμετρα από το ξενοδοχείο στο οποίο διέμεναν στην παραθαλάσσια πόλη Αντίμπ, μεταξύ Καννών και Νίκαιας, βρισκόταν το διάσημο εργαστήριο κεραμικής Μαντούρα στο Βαλορίς, όπου ήδη από το 1946 δραστηριοποιούνταν ο Πικάσο. Εκεί το 1954 ο ηθοποιός ανακάλυψε αυτή την πτυχή του καλλιτέχνη, αγοράζοντας αρκετά από τα κομμάτια που αργότερα θεωρήθηκε ότι εντάσσονται στην πιο ερωτική περίοδο καλλιτεχνικής δημιουργίας του διάσημου ζωγράφου.

O Richard και η Sheila Attenborough αγόρασαν τα πρώτα κεραμικά κομμάτια το 1954 κατά την επίσκεψή τους στο εργαστήριο κεραμικής Μαντούρα στο Βαλορίς όπου δούλευε ο Πικάσο, στη Νότια Γαλλία.

Σύμφωνα με τον Michael Attenborough, για μεγάλο διάστημα ο πατέρας του είχε εμμονή με τα κεραμικά του καλλιτέχνη και ταξίδευε ακούραστα μέχρι το Βαλόρις για να αποκτήσει κάποιο νέο κομμάτι της οργιώδους δημιουργικής παραγωγής εκείνης της περιόδου του Πικάσο. «Όταν ήμουν παιδί, όλο αυτό το ετήσιο ταξίδι για να βρεθούμε μπροστά σε τσαγιέρες και κεραμικά περίεργου σχήματος και συνθέσεων μου φαινόταν γελοίο και συχνά γελούσα με τον πατέρα μου. Τώρα πια ξέρω ότι αγαπούσε την καλλιτεχνική ιδιοφυῒα του Πικάσο, η οποία αποτυπωνόταν σ' αυτά τα κεραμικά».

Και αυτή ήταν η πραγματικότητα: ο ηθοποιός λάτρευε τα κεραμικά του Πικάσο, θεωρώντας τα απτά δείγματα μιας μεγαλοφυῒας. Λάτρευε τον ίδιο τον Πικάσο, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, που, όπως δήλωνε αργότερα, όταν τον συνάντησε πρώτη φορά στο Μαντούρα το 1963 έχασε έναν χτύπο από την καρδιά του.

«Η αντίδρασή μου ήταν σαν να είχα βρεθεί πρόσωπο με πρόσωπο με τον Σαίξπηρ ή τον Μπετόβεν. Ήταν εξωφρενικά γοητευτικός», έλεγε τότε ο ηθοποιός, ενθουσιασμένος από τη γνωριμία. Βέβαια, ο γιος του θυμάται αλλιώς αυτή τη συνάντηση: ότι ο Πικάσο ήταν ένας μάγος του φλερτ, ότι δεν σταμάτησε να κοιτάει τη μητέρα του και ότι είχε αρνηθεί να δώσει αυτόγραφο στον άντρα της παρέας. Παρ' όλα αυτά, ήταν ένας άνθρωπος με χιούμορ και δυνατός συνομιλητής και ίσως γι' αυτό ο Attenborough –που την εποχή εκείνη ήταν ήδη χολιγουντιανός αστέρας– εντυπωσιάστηκε από τη γνωριμία.

Μερικά κεραμικά από τη συλλογή των Attenborough. Φωτο: Sotheby’s

Πηλός τεράστιας αξίας

Οι αποδείξεις αυτής της γνωριμίας, πάνω από 50 κεραμικά που τότε αγοράστηκαν σχετικά φθηνά, αναμένεται να βγουν σε δημοπρασία τον Νοέμβριο από τον οίκo Sotheby's και υπολογίζεται ότι η αξία τους θα ξεπεράσει το 1,5 εκ. λίρες. Για παράδειγμα, ένα μεγάλο βάζο, δείγμα της ερωτικής τέχνης του Πικάσο, στο οποίο απεικονίζεται μια γυμνή γυναίκα που οι καμπύλες της ακολουθούν το περίγραμμά του, εκτιμάται ότι θα πωληθεί αντί 250.000-350.000 λιρών.

Ομοίως, 8 πήλινα πιάτα, στην επιφάνεια των οποίων απεικονίζονται τα στάδια μιας ταυρομαχίας, εκτιμάται ότι θα πωληθούν από 30.000 έως 50.000 λίρες, ενώ το φθηνότερο έργο από την ιδιωτική συλλογή του ηθοποιού υπολογίζεται ότι θα αγγίξει τις 10.000-15.000 λίρες...

Σύμφωνα με τη Séverine Nackers, κορυφαία εκτιμήτρια και εξπέρ στην τέχνη του Πικάσο, η συγκεκριμένη συλλογή κεραμικών είναι η καλύτερη και πληρέστερη που υπήρξε ποτέ σε χέρια ιδιώτη, ένα φίνο δείγμα της μαεστρίας, της αίσθησης του χιούμορ και της καλλιτεχνικής μεγαλοφυῒας του Πικάσο.

Ο Αttenborough, που πέθανε το 2014, είχε δωρίσει περίπου 100 κεραμικά στο Μουσείο Leicester's της Νέας Υόρκης, στη μνήμη της κόρης του Jane και της 15χρονης εγγονής του, Lucy, που παρασύρθηκαν από το φονικό τσουνάμι της Ταϊλάνδης το 2004. Εκτός από Πικάσο, στην ιδιωτική συλλογή του Αttenborough υπήρχαν έργα των Graham Sutherland, Christopher Wood, Barbara Hepworth and Ben Nicholson, πολλά από τα οποία επίσης είχαν βγει σε δημοπρασία στο Sotheby's το 2009.
«Ποτέ δεν αγόραζε έναν πίνακα ή ένα έργο τέχνης επειδή θεωρούσε ότι είναι καλή επένδυση», εξηγεί ο γιος του με αφορμή τη δημοπρασία του Νοεμβρίου. «Αγόραζε κάτι γιατί το ερωτευόταν και ποτέ κάτι με το οποίο δεν ήταν παθιασμένος. Παράλληλα, είχε αλάνθαστο ένστικτο όσον αφορά την αισθητική και επέλεγε πάντα πίνακες που το πέρασμα του χρόνου θα απογείωνε την αξία τους».

Η δημοπρασία θα λάβει χώρα στις 22 Νοεμβρίου και παρά το ότι ο ίδιος ο Michael Attenborough δεν θα βρίσκεται στην αίθουσα για να την παρακολουθήσει, ωστόσο εκτιμά ότι τα κεραμικά θα αλλάξουν και θα φωτίσουν τη ζωή εκείνου που θα καταφέρει να τα αποκτήσει...

Κεφάλι κατσίκας σε προφίλ του Picasso’s Tête de Chèvre de Profil. Φωτο: Sotheby’s

Έργα του Πικάσο που ανήκουν στην οικογένεια Attenborough. Φωτο: Sotheby’s

Ο διάσημος καλλιτέχνης ζωγραφίζει ένα βάζο στο εργαστήριο κεραμικής που εργαζόταν στη Νότια Γαλλία. Φωτο: Getty Images

Μέρος της συλλογής της οικογένειας Attenborough. Φωτο: Sotheby’s