Επτά παραστάσεις όπερας θα παρουσιαστούν στην Αθήνα (στο Ηρώδειο, στο μεγάλο θέατρο της Επιδαύρου, στο Μέγαρο Μουσικής, στο Θέατρο Κοτοπούλη και στην Πειραιώς 260) που καλύπτουν όλη την γκάμα του είδους: από κινεζική όπερα, Γκλουκ, Πουτσίνι και Μούσοργκσκι, έως δύο έργα Μπρίτεν και την ελληνική όπερα Πληγή του νεαρού συνθέτη Χ. Γωγιού.
Tουραντότ
Πρώτη στη σειρά η Εθνική Λυρική Σκηνή, σταθερά πιστή στο χώρο του Ηρωδείου, παρουσιάζει την Τουραντόττου Τζιάκομο Πουτσίνι στις 1, 3, 5, 6, 7 και 8 Ιουνίου. Τη νέα παραγωγή σκηνοθετεί η Ρενάτα Σκότο, η πάλαι ποτέ διάσημη σοπράνο, η οποία, εγκαταλείποντας το τραγούδι το 2002, στράφηκε στην σκηνοθεσία της όπερας. Εκτός από το ρόλο της μυθικής Κινέζας πριγκίπισσας Τουραντότ, που θα ερμηνεύσει η Janice Baird, και το ρόλο του Καλάφ που ανέλαβε ο Franco Farina, τους υπόλοιπους ρόλους θα ερμηνεύσουν Έλληνες λυρικοί τραγουδιστές (Κώστας Μαυρογένης, Έλενα Κελεσίδη, Δημήτρης Καβράκος, Χάρης Ανδριανός, Δημήτρης Σιγαλός, Νίκος Στεφάνου, Δημήτρης Στεφάνου).
Tελευταία όπερα του Πουτσίνι, γραμμένη στο μεσοπόλεμο, η Τουραντότ είναι υπόδειγμα μουσικοδραματικής οικονομίας. Ο συνθέτης υποχρεώνει τη λυρική του φύση να υπακούσει στα μοντερνιστικά αιτήματα της εποχής, και σε συνδυασμό με το εξωτικό θέμα παραδίδει ένα από τα λυρικά αριστουργήματα του 20ού αι. Τη μουσική διεύθυνση έχει ο Λουκάς Καρυτινός. Η προπώληση των εισιτηρίων άρχισε ήδη και επειδή το κοινό της Λυρικής είναι φανατικό, σπεύσατε.
Κινέζικη όπερα Κούντσου
Από τα περισσότερα από 1.000 έργα κινεζικής όπερας που έχουν διασωθεί ως τις μέρες στις 12, 13, 14 Ιουνίου θα δούμε στην αίθουσα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής το αναμφισβήτητο αριστούργημα Το περίπτερο με τις παιωνίες. Βασίζεται στο ομότιτλο έργο του Ταν Σιαντσού (1550-1616), εξαιρετικά δημοφιλές στα χρόνια της δυναστείας των Μινγκ, και η φήμη του έχει να κάνει με τη χάρη του κειμένου, την πλοκή, την ιδιαίτερη μουσική του και, βέβαια, τα πανέμορφα κοστούμια που χαρακτηρίζουν τo συγκεκριμένο είδος. Κυρίαρχη θέση στην παράσταση έχουν τα παραδοσιακά κινέζικα έγχορδα που συνοδεύουν την ερμηνεία των ηθοποιών, τις χειρονομίες, τους βηματισμούς, εν γένει τη συμπεριφορά του σώματός τους, οι κινήσεις του οποίου «συμβολίζουν» κάθε πράξη/δράση που είναι απαραίτητη στην εξέλιξη της ιστορίας, από το άνοιγμα μιας πόρτας έως τον καλπασμό πάνω σε άλογο. Οι χαρακτήρες (τύποι) είναι σαφώς διακριτοί με τη βοήθεια του μακιγιάζ και των κοστουμιών, και ο τρόπος εκφοράς του λόγου εξαρτάται από το αν είναι σοβαροί ή κωμικοί (στη δεύτερη κατηγορία συμπεριλαμβάνονται και οι ρόλοι νεαρών γυναικών). Στο Περίπτερο με τις Παιωνίεςπρωταγωνιστούν δυο νεαροί εραστές, αρχέτυπα του αγνού, άφθαρτου έρωτα, που κατορθώνουν να ξεπεράσουν με την αγάπη τους τις ανελαστικές κοινωνικές συμβάσεις που επικρατούν γύρω τους. Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι πλαισιώνουν 64 ηθοποιοί, μουσικοί και ακροβάτες με φόντο μαγικά, αφαιρετικά τοπία. Γι' αυτό και η κριτική μιλάει για ένα «αριστούργημα εύθραυστης ομορφιάς». (Στα κινεζικά με ελληνικούς υπέρτιτλους).
Μπρίτεν και Εθνική Όπερα της Λυόν (εις διπλούν)
Μέσα στον Ιούλιο θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε δύο όπερες του Μπέντζαμιν Μπρίτεν από την Εθνική Όπερα της Λυόν. Η πρώτη είναι το Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, όπερα του 1960, χαρακτηριστικό δείγμα της ικανότητας του συνθέτη να φτιάχνει δραματικά τοπία με τη χρήση συγκεκριμένων οργάνων σε ευφυείς ενορχηστρώσεις. Εμπνευσμένος από την ιστορία του σαιξπηρικού έργου που από την εποχή της Παλινόρθωσης συχνά παρουσιαζόνταν στις αγγλικές σκηνές ως μουσικοχορετικό θέαμα -ακόμη και με χρήση μασκών- ο Μπρίτεν συνθέτει ένα έργο με μπαρόκ μνήμες, θαυμάσια παραμυθένια ατμόσφαιρα και μαγικά μουσικά μέρη όπως αυτό του ύπνου ή του θέματος της νύχτας. Η αναβίωση της σχεδόν κλασικής πια παραγωγής του Καναδού Ρόμπερτ Κάρσεν για το Festival d'Aix-en-Provence του 1991 είναι μια καλή αφορμή για την επανεμφάνιση του προικισμένου αρχιμουσικού Κωνσταντίνου Καρύδη, που θα διευθύνει την Ορχήστρα της Εθνικής Όπερας της Λυόν.
Στη διανομή συμμετέχουν: Lawrence Zazzo, Hélène Le Corre, Μιλτιάδης Γερολέμου, Simon Kirkbride, Elodie Méchain, Ed Lyon, Ivan Ludlow, Deanne Meek, Sinéad Mulhern, Jonathan Lemalu κ.ά. Στην αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη», 7 και 9 Ιουλίου.
Η δεύτερη όπερα του Μπρίτεν που συμπεριέλαβε στο πρόγραμμά του το Φεστιβάλ Αθηνών είναι Το ποτάμι με τις τουρλίδες, η πρώτη και γνωστότερη από τις τρεις εκκλησιαστικές παραβολές που ο συνθέτης έγραψε μεταξύ 1964-1968. Το λιμπρέτο βασίζεται στο μεσαιωνικό έργο του θεάτρου Νο Ο ποταμός Σουμίντα του Γιούρο Μοτομάσα κι είναι ένα παράξενο υβρίδιο όπερας και μουσικής δωματίου, στο οποίο η Ανατολή συναντά τη Δύση και η πνευματικότητα τον αισθησιασμό.
Η παραγωγή που θα δούμε, σε τολμηρή σκηνοθεσία του αιρετικού Γάλλου συγγραφέα και σκηνοθέτη Ολιβιέ Πι (και με αποκλειστικά ανδρική διανομή), έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ του Εδιμβούργου το 2005, προκαλώντας αμφιλεγόμενες εντυπώσεις. Τη μουσική διεύθυνση έχει ο Alan Woodbridge. Θα τραγουδήσουν ο Konstantin Wolff, ο William Dazeley, ο Michael Slattery, ο Ivan Ludlow, ο Grégoire Boinay κ.ά.
Μπολσόι
Παρ' ότι η πρεμιέρα του Μπορίς Γκοντουνόφ στο Θέατρο Μαριίνσκι το 1874 γνώρισε μεγάλη επιτυχία, λίγα χρόνια πριν οι ιθύνοντες του θεάτρου είχαν αρνηθεί να το ανεβάσουν επειδή είχε πολλές σκηνές πλήθους και κανένα σημαντικό γυναικείο ρόλο. Οι σύγχρονοι του Μοδέστου Μούσοργκσκι (1839-1881) αντιμετώπιζαν με σκεπτικισμό τη δραματικότητα των συλλήψεών του και την τόλμη της μουσικής του, κι ίσως αυτός ήταν ένας λόγος που ο συνθέτης πέθανε αλκοολικός σε ηλικία 42 χρόνων. Σήμερα ωστόσο το μεγαλείο της μουσικής του, στην οποία τόσο έντεχνα περνάει μοτίβα από την παραδοσιακή ρωσική μουσική, σε συνδυασμό με τη ρεαλιστική δραματουργία του λιμπρέτου του, αναγνωρίζεται απ' όλους - παρ' ότι οι όπερές του, λόγω της δυσκολίας της ρωσικής γλώσσας, δεν είναι ευρέως διαδομένες στο ρεπερτόριο των λυρικών θεάτρων.
Το Μπολσόι, μετά από μια εξαιρετικά δημοφιλή παραγωγή που έμεινε στο ρεπερτόριο του θεάτρου για 48 χρόνια (!), κάλεσε να σκηνοθέτησει τη νέα παράσταση ο «ποιητής της εικόνας» και διάσημος σκηνοθέτης του κινηματογράφου Αλεξάντρ Σοκούροφ. Η παράσταση πήρε υπερθετικές κριτικές, μεταξύ άλλων και για τα υποβλητικά σκηνικά και τα εντυπωσιακά κοστούμια. Ο Αλεξάντρ Βεντέρνικοφ, διευθυντής και αρχιμουσικός του Θεάτρου Μπολσόι, διευθύνει την ορχήστρα και τη χορωδία του Μπολσόι, στη δεύτερη εκδοχή του (1872). Συμμετέχει η Παιδική Χορωδία «Μανόλης Καλομοίρης». Στην Αίθουσα Τριάντη, στις 15 και 16 Ιουλίου. (Στα ρωσικά με ελληνικούς υπέρτιτλους).
Βίλιμπαλντ Γκλουκ + Πίνα Μπάους
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες στιγμές του φετινού Φεστιβάλ Επιδαύρου είναι η χορογραφημένη όπερα Ορφέας και Ευρυδίκη του Κριστόφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ (1714-1787) όπως την αντιμετώπισε η Πίνα Μπάους το 1975. Πρόκειται για χορογραφική σύνθεση αντιπροσωπευτική της πρώτης περιόδου της σπουδαίας πρέσβειρας του γερμανικού εκφραστικού χορού, που δραματοποιεί το λυρικό έργο του Γκλουκ, μέσα από τον ισότιμο διάλογο του χορού με το τραγούδι. Μέσα από πένθιμες τοιχογραφίες συνόλων μεγάλης πλαστικής δύναμης, που εναλλάσσονται με ντουέτα και σόλο πυκνής ενέργειας, ο χορός της «ιέρειας του θλιμμένου σώματος» γίνεται μια γλώσσα ζωντανή και μοναδικά εκφραστική. Στην παράσταση που θα δούμε στο θέατρο της Επιδαύρου (στις 19 και 20 Ιουλίου) θα συμπράξουν το Μουσικό Σύνολο και η Χορωδία Balthasar-Neumann με τους χορευτές του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού (στο οποίο κατ' αποκλειστικότητα εμπιστεύτηκε η χορογράφος το έργο της). Τη μουσική διεύθυνση έχει αναλάβει ο Thomas Hengelbrock.
Χαράλαμπος Γωγιός
Στην Πειραιώς 260, σ' έναν χώρο ξένο προς τα στερεότυπα των λυρικών θεάτρων, θα δούμε την όπερα του τριαντάχρονου Χαράλαμπου Γωγιού Πληγή, όπερα σε επτά γεύματα (2004). Εκτός αυτής, ο νεαρός συνθέτης έχει ήδη γράψει τις όπερες Η Κοκκινοσκουφίτσα και ο (καλός) λύκος (1998), Ένα σώμα (2007, από το διήγημα του Camillo Boito, παραγγελία της Πειραματικής Σκηνής της Ε.Λ.Σ.) και Ο θάνατος του Άντονυ (από την τηλεοπτική σειρά και ένα κείμενο του Slavoj Žižek).
Τον συνθέτη ενέπνευσε το μυθιστόρημα της Τζόζεφιν Χαρτ Μοιραίο πάθος, που μετέφερε στον κινηματογράφο ο Λουί Μαλ. Στην επιθετική και σαρκαστική μεταφορά του μυθιστορήματος, με όρους μουσικοθεατρικούς, συμμετέχουν ο βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος και η Δάφνη Πανουργιά, ο Χάρης Ανδριανός, η Σοφία Καπετανάκου, η Ελένη Βουδουράκη, ο Θάνος Πετράκης, ο Βαγγέλης Μανιάτης, η Μιράντα Γεωργάκη, ο Γιάννης Χριστόπουλος, η Διαλεκτή Καμπάκου και η Ειρήνη Κυριακίδου. Συμμετέχει το Σύνολο dissonArt, σε μουσική διεύθυνση Βασίλη Χριστόπουλου. Η σκηνοθεσία είναι της Μαριάννας Κάλμπαρη και το σκηνικό και τα κοστούμια του Κωνσταντίνου Ζαμάνη. Στις 21 και 22 Ιουλίου.
Ρενέ Φλέμινγκ
Μία από τις πλέον καταξιωμένες σοπράνο, και από τις πλέον όμορφες, η Ρενέ Φλέμινγκ έκλεισε ραντεβού με το αθηναϊκό κοινό στο Ηρώδειο για ένα και μοναδικό ρεσιτάλ στις 3 Ιουλίου. Μεταξύ άλλων (είναι πιθανό να υπάρξουν μικρές αλλαγές ή προσθήκες στο πρόγραμμα της βραδιάς), θα τραγουδήσει άριες από την Κάρμεν του Μπιζέ (Suite nº I, Prelude, Aragonaise, Intermezzo, Les Dragons d'Alcala y Les Toreadors), από τη Mανόν του Μασνέ (Adieu, notre petite table, Gavotte), το intermezzo από την Καβαλερία Ρουστικάνα του Mασκάνι, από τη Μανόν Λεσκό του Πουτσίνι (In quelle trine morbide και Sola, perduta abbandonata), από τον Οθέλλο του Βέρντι (Salce, Ave Maria), το μπολερό από τουςΣικελικούς Εσπερινούς, πάλι του Βέρντι, το «O mio babbino caro» από Τζιάνι Σκίκι και το «Vissi d'arte» από την Τόσκα του Πουτσίνι. Συμμετέχει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τη διεύθυνση του Víctor Pablo Pérez.
σχόλια