Μοναδικά έργα λαϊκής κεραμικής διαθέσιμα στο πωλητήριο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης

Η curator του Cycladic Shop Τίνα Δασκαλαντωνάκη και ο συλλέκτης Δημήτρης Ξανθούλης ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μια πρωτότυπη ιδέα

Αλέξανδρος Διακοσάββας 17.4.2019 | 10:32

17.4.2019 | 10:32

Τα πωλητήρια των μεγάλων μουσείων της Αθήνας έχουν εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια σε αυτόνομες οντότητες, στα πρότυπα των αντίστοιχων καταστημάτων του εξωτερικού, και κρύβουν θησαυρούς.

Είτε πρόκειται για συνοδευτικά αντικείμενα των περιοδικών εκθέσεων, είτε για προσεκτικά επιλεγμένα design items, αναμνηστικά ή βιβλία και λευκώματα, συχνά αποτελούν πόλο έλξης Αθηναίων και επισκεπτών, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στα μουσεία.

Ειδικά σε περιπτώσεις που αναζητούν ένα δώρο που να φέρει μια ξεχωριστή υπογραφή, τα πωλητήρια είναι ιδανικά και δίνουν απλόχερα εμπνευσμένες λύσεις.

Το Cycladic Shop του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης βρίσκεται πάντα στην κορυφή αυτής της λίστας. Η curator του Τίνα Δασκαλαντωνάκη φροντίζει τα items που αποτελούν τη συλλογή του να είναι επιλεγμένα ένα προς ένα και μπολιασμένα με το high-end γούστο της, διατηρώντας ωστόσο ταυτόχρονα τις τιμές σε λογικά επίπεδα.

Θα ήθελα πάρα πολύ αυτές τις προσωπικές εμπειρίες τους να τις αφήσουμε σε ένα λευκό τραπέζι και να μας λέει ο καθένας την ιστορία της συλλογής του.

Η νέα της ιδέα να καλέσει τον συλλέκτη Δημήτρη Ξανθούλη να διαθέσει μέρος της τεράστιας συλλογής του σε λαϊκή κεραμική τέχνη είναι ρηξικέλευθη από δύο απόψεις: δεν συναντάμε συχνά προσωπικές συλλογές να διατίθενται προς πώληση σε κατάστημα μουσείου, ενώ παράλληλα, εκ πρώτης όψης, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα συγκεκριμένα έργα δεν θα έδεναν αρμονικά με τα υπόλοιπα διαθέσιμα κομμάτια του πωλητηρίου – ο μινιμαλισμός και το δωρικό, λεπτό design των τελευταίων απέχει χιλιόμετρα από την αισθητική αυτών των κεραμικών, χωρίς φυσικά να αναιρείται η σημασία και η αξία τους.

Να, όμως, που οι άνθρωποι του μουσείου κατάφεραν και συντόνισαν ακόμα και σε επίπεδο στησίματος αυτή την παράμετρο και, καθώς μπαίνεις στον χώρο του πωλητηρίου, το μεγάλο λευκό τραπέζι που δεσπόζει μπροστά από το υπόλοιπο shop, φορτωμένο καθώς είναι με τα κεραμικά, λειτουργεί αυτόνομα αλλά ταυτόχρονα έχει προσαρτηθεί στο όλο πνεύμα του πωλητηρίου.

Άλλωστε, πρόκειται για μια δυναμική, ongoing ιδέα, καθώς τα κομμάτια της συλλογής του Δημήτρη Ξανθούλη είναι μοναδικά και μόλις πωλούνται αντικαθίστανται από άλλα. Έτσι το στήσιμο αλλάζει συνεχώς – έξτρα στοιχείο δυσκολίας αλλά και ενδιαφέροντος στο εγχείρημα.

«Είμαι πολύ εναντίον της έννοιας της συλλογής. Θεωρώ ότι δεν πρέπει να υπάρχουν συλλέκτες και δεν πρέπει να συλλέγεις τίποτα. Η τέχνη πρέπει να αλλάζει χέρια συνέχεια» ξεκινά να μου λέει η Τίνα Δασκαλαντωνάκη.

«Όταν αντίκρισα τη συλλογή του Ξανθούλη, σκέφτηκα πόσο κρίμα είναι να βλέπει όλα αυτά τα αντικείμενα ένας άνθρωπος μόνο. Πολύ δειλά το είπα στη Σάντρα Μαρινοπούλου και την Τιτίνα Πατέρα, με τις οποίες οργανώνουμε μαζί το πωλητήριο.

»Πρόκειται για λαϊκά κεραμικά. Ουσιαστικά φέρνω όλες τις δικές μου παιδικές μνήμες σε ένα μουσείο. Μου αρέσει η διαφορετικότητα. Το μουσείο αγκάλιασε την ιδέα και μπήκα στο επόμενο βήμα να βρω τους συλλέκτες που επιθυμούσα.

»Μέσα από την υφή αυτών των κεραμικών μπορείς να καταλάβεις πράγματα για την ψυχοσύνθεση των ανθρώπων που τα έχουν δημιουργήσει. Μ' αρέσει που μπορώ να διαβάζω τις προσωπικότητές τους πάνω στα σχέδια».

Συνεπώς η ιδέα της Τίνας Δασκαλαντωνάκη ενδεχομένως θα έχει συνέχεια στο μέλλον και θα επεκταθεί και σε αποκτήματα άλλων συλλεκτών.

«Θα ήθελα πάρα πολύ αυτές τις προσωπικές εμπειρίες τους να τις αφήσουμε σε ένα λευκό τραπέζι και να μας λέει ο καθένας την ιστορία της συλλογής του» αποκρίνεται η curator.

Επί της παρούσης όμως, η συλλογή του Δημήτρη Ξανθούλη έχει την τιμητικής της. «Ο ίδιος έχει πάθος με το να συλλέγει. Είναι σαν να παίρνεις όλες αυτές τις μικροεμμονές του συλλέκτη, που ανάμεσα σε 50 αντικείμενα διαλέγει το ένα. Ουσιαστικά αισθάνομαι ότι είναι και μια διαδικασία κάθαρσης».

Η συλλογή προέρχεται από διαφορετικές περιοχές, όπως η Λέσβος, η Αίγινα, το Μαρούσι, ή από τον «Κεραμεικό» που ήταν η πρώτη βιομηχανία κεραμικών στην Ελλάδα. Παράλληλα επιχειρούν να βρουν και τους ελάχιστους μικροπαραγωγούς που υπάρχουν ακόμη στην Ελλάδα.

Τις πρώτες δύο μέρες παρουσίασης της συλλογής πωλήθηκαν 45 τεμάχια, αριθμός τεράστιος. Οι τιμές είναι προσιτές και κυμαίνονται από 25 μέχρι 200 ευρώ.

«Έχει τρομερό ενδιαφέρον ο τρόπος στησίματος, έχω ενθουσιαστεί. Εγώ δεν θα τα έστηνα έτσι, θα τα ομαδοποιούσα διαφορετικά. Είναι display μαγαζιού αυτό» σχολιάζει ο Δημήτρης Ξανθούλης.

«Η Τίνα με ξεσήκωσε, δεν θα το έκανα ποτέ. Ερχόταν κάποιος φίλος στο σπίτι μου, ξέρεις, του έδινα κανένα δώρο... Σκέφτηκα ότι θα ξεφορτωθώ πολλά πράγματα έτσι, για να αδειάσει χώρος να αγοράσω άλλα.

»Εγώ είμαι ο συλλέκτης των ταπεινών πραγμάτων – και παλιός έμπορος. Ό, τι βλέπετε εδώ είναι εξαιρετικά ταπεινό και το αγαπώ πολύ. Τα πουλούσαν στα πανηγύρια. Είναι πιάτα, δοχεία που έβαζαν μέσα τον αγιασμό και πολλά ακόμα. Το Μαρούσι, ας πούμε, ήταν ένα χωριό της Αθήνας με αγγειοπλάστες, μοναδικό στο είδος του.

Η βασική μου συλλογή από έργα της Ήρας Τριανταφυλλίδη δεν εκτίθεται, ετοιμάζω όμως μια μεγάλη έκθεση για το μέλλον. Ταυτόχρονα, συλλέγοντας τα έργα της καλλιτέχνιδος που ήταν ενεργή τις δεκαετίες του '50, του '60, του ΄70, άρχισα να συγκεντρώνω αντικείμενα που δημιουργούνταν την ίδια περίοδο, από τα ίδια υλικά. Όλα είναι χώμα, νερό, άμμος».