Πλέον, γνωρίζουμε αρκετά σχετικά με την εξάπλωση του νέου κορωνοϊού, τους τρόπους μετάδοσής του, αλλά και όσα χρειάζεται να κάνουμε –ή να μην κάνουμε– για να προστατευθούμε εμείς και οι γύρω μας.
Ωστόσο, η πανδημία που βιώνουμε αυτήν τη στιγμή είναι μία πρωτόγνωρη συνθήκη για όλους. Καθημερινά, λαμβάνουμε όλο και περισσότερες πληροφορίες και νέα δεδομένα που προκύπτουν από τις συνεχείς έρευνες των ειδικών σε όλο τον κόσμο σχετικά με τον Covid-19, ενώ παράλληλα γεννώνται όλο και περισσότερα ερωτήματα που αφορούν τις καθημερινές μας συνήθειες – από το αν ο ιός κολλάει από τα ρούχα, μέχρι το χρονικό διάστημα στο οποίο μπορεί να επιβιώσει σε διάφορες επιφάνειες.
Παρακάτω θα βρείτε απαντήσεις σε μερικά από τα κοινά αυτά ερωτήματα για τον κορωνοϊό:
Χρειάζεται να αλλάζουμε ρούχα και να κάνουμε μπάνιο επιστρέφοντας στο σπίτι αφού έχουμε βγει έξω;
Αν έχετε βγει έξω για να πάτε στο σούπερ-μάρκετ ή στο φαρμακείο, δεν είναι απαραίτητο να αλλάξετε ρούχα ή να κάνετε μπάνιο αφότου γυρίσετε σπίτι, σύμφωνα με τους ειδικούς. Ωστόσο, πρέπει πάντα να πλένετε τα χέρια σας. Αν κάποιος είναι φορέας του ιού και φτερνιστεί ή βήξει, πράγματι, μπορεί να ωθήσει ιογενή σταγονίδια και μικρότερα σωματίδια στον αέρα, αλλά τα περισσότερα θα πέσουν στο έδαφος. Οι έρευνες δείχνουν πως κάποια ιικά σωματίδια μπορούν να επιπλεύσουν στον αέρα για περίπου μισή ώρα, ωστόσο, δεν προσκολλούνται στα ρούχα.
Γιατί τα ιικά σωματίδια δεν προσκολλούνται στα ρούχα;
Η εξήγηση βρίσκεται στην αεροδυναμική: Τα σωματίδια του ιού ακολουθούν τα ρεύματα ή τη ροή του αέρα γύρω από έναν άνθρωπο, καθώς κινούμαστε σχετικά αργά. Για παράδειγμα, αν ένα αυτοκίνητο κινείται με χαμηλή ταχύτητα, τότε ζωύφια και σωματίδια σκόνης κινούνται γύρω του ακολουθώντας τα ρεύματα του αέρα. Αν το αυτοκίνητο αναπτύξει υψηλή ταχύτητα, τα ζωύφια θα χτυπήσουν με δύναμη στο παρμπρίζ. Οι άνθρωποι δεν κινούνται αρκετά γρήγορα για να συμβεί κάτι τέτοιο. Όταν κινούμαστε, απομακρύνουμε τον αέρα και μαζί τα σταγονίδια και σωματίδια που βρίσκονται εκεί. Κάποιος, λοιπόν, θα χρειαζόταν να μεταφέρει μεγάλα σταγονίδια μιλώντας ή βήχοντας επάνω μας, για να προσκολληθούν στα ρούχα μας. Τα σταγονίδια πρέπει να είναι αρκετά μεγάλα για να μην ακολουθήσουν τα ρεύματα του αέρα.
Όταν κινούμαστε, απομακρύνουμε τον αέρα και μαζί τα σταγονίδια και σωματίδια που βρίσκονται εκεί. Κάποιος, λοιπόν, θα χρειαζόταν να μεταφέρει μεγάλα σταγονίδια μιλώντας ή βήχοντας επάνω μας, για να προσκολληθούν στα ρούχα μας.
Αν βρίσκεστε έξω και κάποιος φτερνιστεί ή βήξει επάνω σας, τότε ναι, χρειάζεται να πάτε σπίτι, να αλλάξετε ρούχα και να κάνετε μπάνιο. Αν όχι, μπορείτε να μείνετε ήσυχοι πως η αργή κίνηση του σώματός σας απομακρύνει τον αέρα και τα ιικα σωματίδια μακριά σας, με βάση τους νόμους της φυσικής.
Μπορεί να μεταφερθεί ο ιός από τα μαλλιά ή το μούσι;
Για τους παραπάνω λόγους, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για το αν θα μολυνθούν τα μαλλιά ή το μούσι σας, αν διατηρείτε τις κατάλληλες αποστάσεις από τους άλλους όσο βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους. Ακόμα κι αν κάποιος έβηχε πίσω σας και τα σταγονίδια προσγειώνονταν στα μαλλιά σας, είναι χαμηλές οι πιθανότητες να μολυνθείτε.
Υπάρχει μία διαδικασία με την οποία μολύνεται κανείς από τον ιό. Αν κάποιος βήξει, τα σταγονίδια από τον βήχα περιλαμβάνουν ένα Χ ποσό του ιού. Τα σταγονίδια που θα βρεθούν επάνω σας πρέπει να είναι αρκετά. Μετά, θα πρέπει εσείς να αγγίξετε το σημείο εκείνο των μαλλιών ή των ρούχων σας, στα οποία υπάρχει ήδη σημαντική μείωση των σωματιδίων του ιού. Θα πρέπει να αγγίξετε αυτό το σημείο, λοιπόν, και μετά να αγγίξετε οποιοδήποτε σημείο του προσώπου σας, για να έρθετε σε επαφή με τον ιό. Αν σκεφτείτε τα βήματα αυτής της διαδικασίας, χρειάζεται να συμβεί μία σειρά από γεγονότα, με απόλυτη ακρίβεια – κι αυτό χαμηλώνει αρκετά τις πιθανότητες να κολλήσετε με αυτό τον τρόπο.
Χρειάζεται να διαχωρίζουμε τα ρούχα στο πλυντήριο; Μεταφέρονται τα ιικά σωματίδια από τα ρούχα στον αέρα;
Η απάντηση εξαρτάται από το αν πλένετε απλά τα ρούχα σας ή αν πλένετε τα ρούχα κάποιου που είναι άρρωστος. Ένα απλό πλύσιμο ρούχων δεν προκαλεί ανησυχία – πλύνετε τα όπως θα τα πλένατε υπό κανονικές συνθήκες. Ενώ κάποιοι τύποι ιών, όπως ο νοροϊός, είναι δύσκολο να καθαριστούν, ο νέος κορωνοϊός, όπως και ο ιός της γρίπης, περιβάλλεται από μία μεμβράνη που είναι ευαίσθητη στο σαπούνι. Πλένοντας τα ρούχα σας με ένα συνηθισμένο απορρυπαντικό και ακολουθώντας τις οδηγίες σύμφωνα με τα υφάσματα, όπως και τοποθετώντας τα στο στεγνωτήριο ή αφήνοντάς τα να στεγνώσουν, είναι αρκετό για να απομακρύνετε τον ιό – αν βρισκόταν εκεί εξαρχής.
Οι ιοί μπορούν να εναποτίθενται σε ρούχα (από τα σταγονίδια) και να μεταφερθούν στον αέρα με την κίνηση, αλλά θα χρειάζονταν πολλοί ιοί για να είναι ανησυχητικό κάτι τέτοιο, πολύ περισσότεροι από όσους θα αντιμετωπίσει κανείς σε μία τυπική βόλτα στο σούπερ μάρκετ.
Ωστόσο, εδώ υπάρχει μία εξαίρεση στο αν βρεθείτε σε στενή επαφή με κάποιον άρρωστο. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνιστούν να φοράτε γάντια αν καθαρίζετε για κάποιον που είναι άρρωστος και να προσέχετε να μην τινάζετε τα ρούχα ή τα σεντόνια του. Χρησιμοποιήστε τη ρύθμιση με την υψηλότερη θερμοκρασία στο νερό και στεγνώστε τα εντελώς. Μπορείτε να πλύνετε τα ρούχα κάποιου που είναι άρρωστος μαζί με τα ρούχα των υπολοίπων στο σπίτι. Αλλά ακόμα και αφήνοντας τα ρούχα που είναι για πλύσιμο για λίγο, πριν τα βάλετε στο πλυντήριο, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο, καθώς ο ιός θα στεγνώσει και θα αποσυντεθεί - αυτό το είδος ιών τείνει να αποσυντίθεται γρηγορότερα στα υφάσματα, σε αντίθεση με στερεές επιφάνειες όπως ατσάλι ή πλαστικό.
Πόσο καιρό επιβιώνει ο ιός σε υφάσματα και άλλες επιφάνειες;
Τα περισσότερα από αυτά που γνωρίζουμε σχετικά με το διάστημα που ζει αυτός ο κορωνοϊός στις επιφάνειες προέρχονται από μια σημαντική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο The New England Journal of Medicine τον Μάρτιο. Η έρευνα βρήκε πως ο ιός μπορεί να επιβιώσει, κάτω από ιδανικές συνθήκες, μέχρι και τρεις μέρες σε σκληρές μεταλλικές επιφάνειες και πλαστικό και μέχρι 24 ώρες σε χαρτόνι.
Η συγκεκριμένη έρευνα, ωστόσο, δεν αναφέρει τα υφάσματα. Παρ' όλα αυτά, οι ειδικοί πιστεύουν πως η έρευνα στο χαρτόνι περιλαμβάνει ενδείξεις για το πώς συμπεριφέρεται ενδεχομένως ο ιός στο ύφασμα. Οι απορροφητικές, φυσικές ίνες στο χαρτόνι φάνηκαν να κάνουν τον ιό να στεγνώνει πιο γρήγορα από ότι σε σκληρές επιφάνειες. Οι ίνες στο ύφασμα πιθανόν να προκαλούν παρόμοιο αποτέλεσμα.
Μία μελέτη του 2005 για τον ιό SARS, μία άλλη μορφή του κορωνοϊού, επιβεβαιώνει ακόμη περισσότερο το γεγονός. Στη συγκεκριμένη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν αυξανόμενες ποσότητες ιικών δειγμάτων σε χαρτί και σε ένα βαμβακερό φόρεμα. Ανάλογα με τη συγκέντρωση του ιού, χρειάστηκαν πέντε λεπτά, τρεις ώρες ή 24 ώρες για να καταστεί ανενεργός. Οι ερευνητές κατέληξαν στο ότι ακόμη και με σχετικά υψηλό φορτίο ιού στο σταγονίδιο, παρατηρήθηκε ταχεία απώλεια μολυσματικότητας στο χαρτί και στο βαμβάκι.
Μπορoύμε να μολυνθούμε από την αλληλογραφία, τα δέματα ή τις εφημερίδες;
Ο κίνδυνος να μολυνθείτε από την αλληλογραφία ή τα δέματα που φθάνουν στο σπίτι σας είναι εξαιρετικά χαμηλός – και αυτήν τη στιγμή, μόνο θεωρητικός. Δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα περιστατικά μόλυνσης κάποιου από το άνοιγμα ενός δέματος ή από το διάβασμα μίας εφημερίδας. Αυτό δε σημαίνει, ωστόσο, πως δε χρειάζεται να παίρνετε τις απαραίτητες προφυλάξεις. Αφού αγγίξετε γράμματα, δέματα ή εφημερίδες, πετάξτε τα περιτυλίγματα και πλύνετε τα χέρια σας. Αν ακόμα νιώθετε άγχος σχετικά με το γεγονός, μπορείτε να ακολουθήσετε τις οδηγίες της μελέτης του New England Journal και να αφήσετε τα γράμματα και τα δέματα ανέγγιχτα για 24 ώρες.
Πόσο χρειάζεται να ανησυχεί κανείς για πιθανή μόλυνση μετά από έξοδο για άσκηση ή για βόλτα του σκύλου;
Οι πιθανότητες να μολυνθείτε από τον ιό όταν βγαίνετε σε εξωτερικό χώρο είναι εξαιρετικά χαμηλές, με την προϋπόθεση πως διατηρείτε ασφαλές αποστάσεις από τους γύρω σας. Οποιαδήποτε μολυσματικά σταγονίδια που εκπνέονται έξω, αραιώνονται γρήγορα στον εξωτερικό αέρα, οπότε οι συγκεντρώσεις του ιού στα σταγονίδια γίνονται άμεσα ελάχιστες. Επιπλέον, η σταθερότητα του ιού σε εξωτερικούς χώρους είναι σημαντικά μικρότερη απ' ότι σε εσωτερικούς χώρους. Οπότε, οι εξωτερικοί χώροι δεν αποτελούν πρόβλημα, εκτός αν βρισκόμαστε σε μέρη με πολύ κόσμο – κάτι το οποίο δεν επιτρέπεται αυτήν τη στιγμή, άλλωστε. Είναι ασφαλές να κάνουμε μία βόλτα ή να ασκηθούμε χωρίς να ανησυχούμε για τον ιό στον αέρα σε εξωτερικούς χώρους, ενώ δε χρειάζεται να πλύνουμε άμεσα τα ρούχα μας.
Χρειάζεται να καθαρίζουμε τα παπούτσια μας αφού έχουμε βγει έξω;
Τα παπούτσια μπορούν να φιλοξενήσουν βακτήρια και ιούς, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αποτελούν κοινή πηγή μόλυνσης. Μία πρόσφατη μελέτη από την Κίνα βρήκε δείγματα κορωνοϊού στα παπούτσια των εργαζομένων στον τομέα της υγείας, κάτι το οποίο δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς εργάζονταν σε νοσοκομεία με ασθενείς του κορωνοϊού.
Τι κάνουμε, λοιπόν, με τα παπούτσια μας; Αν τα παπούτσια σας μπορούν να πλυθούν, τότε μπορείτε να τα βάλετε στο πλυντήριο. Ωστόσο, δεν συνιστάται να σκουπίζετε τις σόλες με αντιβακτηριδιακά μαντηλάκια, καθώς αυτό μπορεί να μεταφέρει τα μικρόβια που μπορεί να βρίσκονται στις σόλες σας, απευθείας στα χέρια σας. Ιδανικά, αποφύγετε να φοράτε παπούτσια μέσα στο σπίτι – κάτι το οποίο αποτελεί μία καλή ιδέα για καλύτερη υγιεινή σε γενικότερο πλαίσιο, καθώς μεταφέρουν πολλά είδη βακτηρίων, ανεξάρτητα από τα σωματίδια του κορωνοϊού.
Με πληροφορίες από τους New York Times
σχόλια