Όποτεθίγονται προσωπικά ζητήματα, τα βλέμματαγίνονται βαθύτερα, η ευθιξία αυξάνεται,οι συνομιλητές δίνουν την εντύπωση ότιδεν ξέρουν πού ακριβώς να σύρουν τοσύνορο του εαυτού τους, με ένα λόγο κάτιπολύ εσώτερο διακυβεύεται που πρέπειπάση θυσία να διαφυλαχθεί. Τη νευματικήπαράσταση που κατά κανόνα συνοδεύειαυτήν τη μεταβολή όλοι τη γνωρίζουμε.Οι χειρονομίες -βιαστικές, απότομες, μετην ανάλογη ένταση στη φωνή- γράφουναόρατα ιερογλυφικά στον αέρα, υπαγορεύουνστα χέρια να ανακαλύψουν εκ νέου τιςορθές και τις κοφτές κινήσεις, τοσυνδυασμό συγκίνησης και ετοιμοπόλεμηςεπιθετικότητας.
Συχνά οαίτιοςή παραίτιος στη μεταβολή της συμπεριφοράςδιερωτάται: μα τι είναι τέλος πάντων οσυνομιλητής; Ένα τραυματικό άθροισμαπου απαγορεύεται να αγγίξουμε; Αφανήςασθένεια που τροφοδοτείται από το ψύλλουπήδημα, ένδοθεν νοσηρότητα που απολαμβάνειτον εαυτό της και συνάμα τρέμει μήπωςτον εκθέσει; Όπως και να έχουν τα πράγματα,η κοινωνική εξωτερικότητα και η μεγάληανακάλυψη της καθημερινής ζωής βασίζονταισε μιαν άδυτη εσωτερικότητα η οποίαθέλει να βλέπει χωρίς να τη βλέπουν, ναχρησιμοποιεί πρόχειρη μουτσούνα περίπουσαν ολόσωμο, αόρατο γάντι, να είναιπαρούσα πίσω από το τζάμι χωρίς κανείςνα έχει το δικαίωμα να την αναγκάσει ναεμφανισθεί ή να της σπάσει την τζαμαρίακατάμουτρα.
Με έναλόγο, ο άνθρωπος για να φανεί πρέπει νακρύβεται. Πιο σωστά, όσο περισσότεροχώρο πιάνει στα μάτια των άλλων, άλλοτόσο έχει ανάγκη την απόκρυψη. Τόσοτρόμο τρέφει λοιπόν για τη διαφάνεια;Τόσο πολύ του στοιχίζει να γίνεικρυστάλλινος; Αναπεπταμένη θύρα; Τογεγονός και μόνο ότι στα δικαιώματα τουανθρώπου επιπροστέθηκαν και τα «προσωπικάδεδομένα» αποδεικνύει ότι η ιδιωτικήσφαίρα μόνο κατ' επιλογήν είναικοινοποιήσιμη, άρα ότι ο εαυτός τρέφεταιαπό τις ακοινοποίητες στιγμές του,ζώντας αμφίβιος σαν τη σαλαμάνδρα καιδιάγοντας διπλή και τριπλή ζωή. Δίψυχηκαι τρίβουλη.
Στιςμικρές κοινότητες, έλεγαν παλιά, τασπίτια δεν είχαν τοίχους· ήταν γυάλινα.Όλοι γνώριζαν ή μάθαιναν τελικά τοσαράκι της κάθε οικογένειας, το μέσακαι το έξω συναντιόντουσαν εντέλει σεόλα τα στόματα, ο καθένας έφερε γούναμε τα ράμματα των άλλων. Σε όποιον«έβγαινε» το όνομα αποκλειόταν νααπαλλαγεί από την καταλαλιά. Ακόμα καιχρόνια αν απουσίαζε από την κοινότητα,όταν κάποτε επέστρεφε, τον υποδέχοντανμε την ίδια έκφραση, με το ίδιο παραγκόμι.Μικρό χωριό, μεγάλη κακία - και αλάθητημνήμη βέβαια. Με μια ματιά, με ένα κούφιοχαμόγελο κρατάς τον άλλον αιχμάλωτο,τον δένεις πισθάγκωνα με τον ιδιωτικόεαυτό του, καταργώντας το διαχωρισμόιδιωτικού και δημόσιου.
Τοδιαβόητο ευρωπαϊκό έθιμο του σαριβαρί(πιθανώς καρηβαρίας...), το οποίο τελούντανμε χλευαστικούς θορύβους από τηγάνια,λεκάνες, χύτρες στις πόρτες των ανθρώπωνπου είχαν προσβάλει κατά κάποιο τρόποτα κοινά ήθη (χήρες που ξαναπαντρεύονταν,γέροι πού έπαιρναν νεαρές νύφες χάρηστα λεφτά τους, σύζυγοι που δέρνονταναπό τις γυναίκες τους, μοιχαλίδες),αντιπροσώπευε τα αντίποινα της κοινότητας.Μια βάναυση προσπάθεια να επανέλθει ηισορροπία που είχε διαταραχθεί. Απόκείνη την εποχή που η γνώμη των πολλώνπερνούσε τη θηλιά στο λαιμό του παραβάτηίσαμε τη σημερινή κατάσταση όπου ηιδιοτροπία απέβη ιερό δικαίωμα και ηπαραβατικότητα στυλ, άλλαξαν πολλά καικυρίως η άποψη για την ιδιωτικότητα.
Τοιδιωτικό δύσκολα το καταλαβαίνουμε. Ησκέψη που κάνουμε κατά μόνας είναιβέβαια ιδιωτική· η μύχια επιθυμία πουμας αναστατώνει -αδήλωτη και ακοινώνητη-αποτελεί προσωπικό δεδομένο· μιααιφνίδια αλλαγή πλεύσης που οφείλεταισε προσωπική ατυχία δεν είναι κάτι πουτο γράφουμε στο κούτελο. Πέρα όμως απότην εχέμυθη εκδοχή του εαυτού μας,υπάρχει και η μαντρωμένη μύχια ζωή όπουδίκαιο, ήθος και νόμος δεν εισχωρούν, ηαπελευθερωτική κρυψίνοια όπου το εγώδιπλοκλειδώνεται στον εαυτό του όχιγια να απαλλαγεί από το δημόσιο βίο,άλλα για να επανέλθει ανακουφισμένο.Στα περιοδικά λαϊκού κύρους παρακινούντο κοινό: ομολογήστε τις φαντασιώσειςμας! Όπερ σημαίνει: κάντε δημόσιο τοιδιωτικό, γυρίστε το μέσα έξω.
Εντούτοις,από προσωπική πείρα, όλοι γνωρίζουμεότι οι προσωπικές σχέσεις διατηρούντην ισορροπία τους χάρη σε ένα ορισμένοαπόθεμα σιωπής, σοφής ασάφειας, ακοινώνητηςεσωτερικότητας και συχνά ανεξήγητηςφυγανθρωπίας. Δεν πρόκειται κατ' ανάγκηγια μεγάλες αμαρτίες, για εγκλήματα καιθανάσιμα ανομήματα που αργά η γρήγορακοινοποιούνται διότι η ενοχή τα ανεβάζειστην επιφάνεια όπως η θάλασσα φέρνειτον πνιγμένο. Η αυθεντική ιδιωτικότηταδεν αφορά το νόμο. Όπως η σκέψη αψηφάτην όραση και την αφή, τα μύχια σκιρτήματακαι ο σπλαχνικός χρόνος έχουν ανάγκητο κλειστό σύμπαν, την αμετάδοτηοικειότητα, ένα είδος άφατης συνθηματικήςγλώσσας που ούτε προφέρεται ούτεγράφεται.
Άλλωστεη δυσκολία των λεξικών να ορίσουν τηλέξη «εαυτός» -περίπου σαν χέρι πουπροσπαθεί να πιάσει τον εαυτό του- είναιδιδακτική και αποκαλυπτική. Εαυτοσκοπίαμόνο κατά μεταφορά νοείται.
σχόλια