Ζούμε σε μια ρευστή εποχή όπου επαγγελματικά κυριαρχούν η «μεγάλη» και «σιωπηλή παραίτηση», η μειωμένη εργασιακή ικανοποίηση, η απουσία αναγνώρισης των επιπέδων αφοσίωσης των εργαζομένων και η τάση του να δουλεύεις «τόσο όσο», θεωρώντας ανώφελο τον «υπερβάλλοντα ζήλο». Ναι, αυτή η τάση περιγράφει τον κοινό κανόνα. Υπάρχουν, όμως, και οι εξαιρέσεις. Και αναρωτιέμαι: Ποια είναι τα οφέλη που αποκομίζει μια εταιρεία όταν τοποθετεί διαχρονικά στον πυρήνα της τους ανθρώπους της; Τι κάνει ένα εργασιακό περιβάλλον ιδεατό και θελκτικό; Ποια είναι εκείνα τα συστατικά επιτυχίας που συνθέτουν τη στρατηγική ενός ελκυστικού εργοδότη; Και πώς μπορείς να εμπνεύσεις το ανθρώπινο δυναμικό σου, ώστε να είναι ικανοποιημένο και αφοσιωμένο; Αυτές τις σκέψεις έχω στο μυαλό μου καθώς πηγαίνω προς το εργοστάσιο της Παπαστράτος, της μεγαλύτερης εταιρείας παραγωγής προϊόντων καπνού στην Ελλάδα και θυγατρικής της Philip Morris International, που αποτελεί ένα θετικό επιχειρηματικό αφήγημα στην ελληνική αγορά, δίνοντας προτεραιότητα στον παράγοντα του employer branding.
Τα κεντρικά γραφεία της Παπαστράτος στον Ασπρόπυργο εντυπωσιάζουν με την πρώτη ματιά. Αμέτρητα γραφεία, μεσογειακά φυτά, αχανείς διάδρομοι και cozy χώροι για διαλείμματα (όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να χαλαρώσουν, να φάνε το γεύμα τους ή να συζητήσουν) σκιαγραφούν τη σύγχρονη αντίληψη της εταιρείας για τους εργασιακούς χώρους. Σε αυτή μου την επίσκεψη αναζητώ τις αιτίες αυτής της δυναμικής επιχειρηματικής αναπτυξιακής πορείας η οποία στη βάση της έχει το ανθρώπινο δυναμικό, σε μια περίοδο που είμαι βέβαιος ότι η καχυποψία ή η δυσπιστία επικρατεί στο μυαλό αρκετών που δεν μπορούν εύκολα να πιστέψουν ότι υπάρχουν και μερικά φωτεινά παραδείγματα εργοδοτών.
Κι όμως, απ’ τη στιγμή που περνώ το κατώφλι των εγκαταστάσεων στον Ασπρόπυργο αντιλαμβάνομαι αμέσως γιατί η Παπαστράτος έχει δημιουργήσει μια ισχυρή εταιρική επωνυμία, προσφέροντας στους υπαλλήλους ιδανικές εργασιακές συνθήκες. Άραγε, ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας; Ότι όχι μόνο επιβραβεύει τους μακροχρόνια εργαζομένους αλλά επενδύει στην επαγγελματική τους κατάρτιση, στις δυνατότητες εξέλιξης και σταδιοδρομίας, στην ανάδειξη ταλέντων, στην αναζήτηση ικανών επαγγελματιών καθώς και στους ανταγωνιστικούς μισθούς και παροχές. Σε όλα εκείνα δηλαδή που καλλιεργούν τα δομικά στοιχεία της εργασιακής κουλτούρας.
Άραγε, ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας; Ότι όχι μόνο επιβραβεύει τους μακροχρόνια εργαζομένους αλλά επενδύει στην επαγγελματική τους κατάρτιση, στις δυνατότητες εξέλιξης και σταδιοδρομίας, στην ανάδειξη ταλέντων, στην αναζήτηση ικανών επαγγελματιών καθώς και στους ανταγωνιστικούς μισθούς και παροχές.
Στη συνέχεια συναντώ κάποιους εργαζομένους που δουλεύουν περισσότερο από τριάντα χρόνια στην εταιρεία αλλά και παιδιά αυτών τα οποία βραβεύτηκαν ως επιτυχόντες στις πανελλήνιες εξετάσεις. Ουσιαστικά, έχω μπροστά μου πρόσωπα με διαφορετικές καταβολές, θέσεις και ιδιότητες. Ξεχωριστές ιστορίες που συγκλίνουν, όμως, σ’ ένα κοινό σημείο: την Παπαστράτος.
Ο Μάκης Σουριάς έχει συμπληρώσει 31 χρόνια εργασίας στο εργοστάσιο. Προσλήφθηκε στο μηχανουργείο του παλιού εργοστασίου στον Πειραιά ως εκπαιδευόμενος, προκειμένου να αποκτήσει πρακτική εμπειρία. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Κερατσίνι και όταν ξεκίνησε στην εταιρεία ήταν μόλις 22 ετών. «Δεν έχω καταλάβει ότι εργάζομαι τόσα χρόνια γιατί η επαγγελματική μου ζωή έχει περάσει από πολλές αλλαγές, μετασχηματίζεται. Παραμένω ακμαίος, αφήνοντας πίσω μου κάθε δυσκολία και πρόκληση. Έχω ζήσει, άλλωστε, τους δύο καθοριστικούς σταθμούς στην ιστορία της εταιρείας: τη μετεγκατάσταση του εργοστασίου από τον Πειραιά στον Ασπρόπυργο αλλά και την ημέρα που η εταιρεία άφησε την παραγωγή τσιγάρων οριστικά στο παρελθόν, προχωρώντας στην παραγωγή θερμαινόμενων ράβδων καπνού. Είναι αλήθεια ότι απολαμβάνω τη δουλειά μου, και νιώθω σαν να προσλήφθηκα χθες. Επίσης, έχω βραβευτεί πολλές φορές απ’ την εταιρεία και αυτό με γεμίζει χαρά και ικανοποίηση. Ξέρετε, οι άνθρωποι της εταιρείας όχι μόνο ακούνε αλλά ανταποκρίνονται άμεσα στις ανάγκες των εργαζομένων. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί το μέλλον μιας εταιρείας είναι οι άνθρωποί της», αφηγείται. Για τον κ. Μάκη Σουριά η εμπειρία δεν εξαγοράζεται. Πριν τον αποχαιρετήσω, τον ρωτώ ποιες τρεις λέξεις θα έβαζε δίπλα στο όνομα «Παπαστράτος». Χωρίς δεύτερες σκέψεις απαντά: «Καινοτομία - Αλλαγή - Προσφορά».
Λίγα λεπτά αργότερα συνομιλώ με τη Γεωργία, την κόρη του, η οποία είναι φοιτήτρια πλέον στο Τμήμα Φυτικής Παραγωγής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου και βραβεύθηκε απ’ την εταιρεία για την είσοδό της στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μαζί με άλλα δέκα παιδιά συναδέλφων που πέτυχαν επίσης στις πανελλήνιες εξετάσεις. «Εκτός από το δώρο, το laptop, υπάρχει και η ηθική ανταμοιβή. Μάλιστα, αυτό που μου αρέσει είναι ότι αισθάνεσαι μέρος μιας μεγάλης οικογένειας. Χαίρομαι πολύ γιατί, ακόμα και σε δύσκολες εποχές, νιώθαμε ως οικογένεια ασφάλεια που ο πατέρας μου εργάζεται στην Παπαστράτος. Το σημαντικότερο είναι ωστόσο πως έχει χτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης. Είναι πολύ ωραίο να τον βλέπω να εξελίσσεται, να είναι υπερήφανος γι’ αυτό που κάνει και ταυτόχρονα να μας κάνει και μας συμμέτοχους σ’ αυτό το φιλικό περιβάλλον της εταιρείας. Επομένως, είμαι κι εγώ κατά κάποιον τρόπο μέρος της Παπαστράτος. Και δεν σας κρύβω ότι μου αρέσει πολύ να έρχομαι στις εκθέσεις βιβλίου που διοργανώνει η εταιρεία, στις γιορτές για τα Χριστούγεννα, στις επετείους της εταιρείας ή στην κοπή της πίτας. Όμορφες πρωτοβουλίες που φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά».
Στο διπλανό κτίριο οι μηχανές δουλεύουν σε εντατικό ρυθμό για την παραγωγή προϊόντων θέρμανσης καπνού. Τα μέτρα ασφαλείας είναι αυστηρά και καθώς φορώ τις ωτοασπίδες μου διακρίνω ότι παντού υπάρχουν επιγραφές με το μότο της εταιρείας: «#prostokalytero». Ο Σπύρος Κολέβρης συμπλήρωσε φέτος 40 χρόνια αδιάκοπης υπηρεσίας στην εταιρεία. Το αξιομνημόνευτο είναι ότι στην ίδια εταιρεία εργαζόταν η γιαγιά του και μετέπειτα η μητέρα του. Καθώς περπατάμε, μου λέει ότι την πρώτη φορά που μπήκε στο εργοστάσιο ήταν 15 ετών. Μια ολόκληρη ζωή, του απαντώ. «Μεγάλωσα στον Πειραιά, στη συνοικία της Αγίας Σοφίας. Θυμάμαι πάντα με αγάπη τον Τάσο Παπαστράτο, τον τελευταίο από τους απογόνους των τεσσάρων αδελφών που έφερε το βαρύ όνομα. Ήταν ένας άνθρωπος που σε έκανε πάντα να αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι σπίτι σου. Είμαι τυχερός γιατί απέκτησα γνώσεις, δεξιότητες και επαγγελματικά εφόδια. Είναι μεγάλη ευτυχία να πηγαίνεις στη δουλειά σου και να είσαι χαρούμενος. Από την άλλη, η εξαγορά από την Philip Morris έδωσε νέα πνοή στις επόμενες γενιές, που ταυτόχρονα έμειναν πιστές σ’ έναν ισχυρό κώδικα αξιών. Πολλά χρόνια λοιπόν με χαρές, λύπες αλλά και αντιξοότητες. Συγχρόνως, έχουμε το προνόμιο των γενναιόδωρων μπόνους, την επιβράβευση της αποδοτικότητας, το τεράστιο κοινωνικό έργο μέσω της ιδιωτικής ιατροφαρμακευτικής ασφάλειας για όλους και τις οικογένειές μας, το έξτρα συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, το επίδομα για παιδικό σταθμό και άλλα πολλά ακόμη που αποδεικνύουν γιατί οι άνθρωποι αποτελούν την κινητήρια δύναμη της μακράς, επιτυχημένης πορείας μας».
Όσον αφορά τις τρεις λέξεις που κατά τη γνώμη του είναι αντιπροσωπευτικές της Παπαστράτος, με ένα χαμόγελο ικανοποίησης να διαγράφεται στο πρόσωπό του, θα μου πει: «Καινοτομία - Ευκαιρία - Οικογένεια». Από την πλευρά του ο Θάνος Κουρκούτας, ο οποίος έχει κλείσει τα 35 χρόνια ως χειριστής μηχανών και βραβεύτηκε από την εταιρεία για την πολύχρονη προσφορά του, ανήκει επίσης στα πρόσωπα που τα μισά χρόνια της επαγγελματικής τους διαδρομής τα έζησαν στο παλιό εργοστάσιο του Πειραιά και τα υπόλοιπα στο νέο εργοστάσιο στον Ασπρόπυργο. Πώς θα περιέγραφε τη σχέση του με την εταιρεία; Χωρίς δισταγμό, εξηγεί: «Αγάπη για την εταιρεία, νοσταλγία για τα παλιά και πολύ καλές οικονομικές απολαβές. Ως εκ τούτου, όλα αυτά τα χρόνια έχω αντιληφθεί πλήρως γιατί η Παπαστράτος έχει λάβει πλήθος βραβείων για το εργασιακό της περιβάλλον καθώς και για τα προγράμματα ανάπτυξης εργαζομένων. Δεν υπάρχουν διακρίσεις, τα στερεότυπα δεν έχουν χώρο και, φυσικά, υπάρχει καθολική κουλτούρα ίσων ευκαιριών».
Φεύγοντας από το υπερσύγχρονο εργοστάσιο της Παπαστράτος στον Ασπρόπυργο, σκέφτομαι ότι σε μια εργασιακή πραγματικότητα υψηλών απαιτήσεων που επαναπροσδιορίζεται, μπορείς τελικά να οικοδομήσεις μια υγιή σχέση εργοδότη - εργαζομένου. Με ποιον τρόπο; Ξεκινώντας από το πιο σημαντικό: να επιβραβεύεις και να επενδύεις στους πιστούς εργαζόμενους.
