Claes Oldenburg και Coosje van Bruggen: Ο υπερφυσικός κόσμος ενός δυναμικού ντουέτου της τέχνης σε μια μεγάλη έκθεση Facebook Twitter
Claes Oldenburg & Coosje van Bruggen | courtesy Pace gallery

Ένα γιγαντιαίο κεράσι, ένας απειλητικός σουγιάς: Τα υπερφυσικά γλυπτά των Claes Oldenburg και Coosje van Bruggen

0

Το βίντεο της γκαλερί Pace στη Νέα Υόρκη για την έκθεση - φόρο τιμής σε ένα από τα πιο δυναμικά ντουέτα της σύγχρονης τέχνης και τα τελευταία έργα τους, που δεν έχουν εκτεθεί πριν, του Claes Oldenburg και της Coosje van Bruggen, είναι συγκινητικό. Ο 92χρονος σήμερα Κλάες Όλντενμπουργκ περιηγείται στην έκθεση σε αμαξίδιο. Η αγαπημένη του σύντροφος και συνδημιουργός των έργων «Claes & Coosje: a duet», Κούσι βαν Μπρούγκεν, που πέθανε το 2009 σε ηλικία 66 ετών, υπήρξε ισότιμα το άλλο του μισό στη δημιουργία έργων που κυρίως κατέλαβαν το δημόσιο χώρο, σε μια πολύ προκλητική συνομιλία με το κοινό, που περιείχε μεγάλη μελέτη, πολλή φαντασία και την επιρροή της ποπ κουλτούρας.

Το ζευγάρι επιχείρησε με πολλά έργα του να αμβλύνει ή να συνενώσει τα όρια της αρχιτεκτονικής και της δημόσιας γλυπτικής. Μάλιστα η συνεργασία με τον φίλο τους αρχιτέκτονα Φρανκ Γκέρι μας κληροδότησε το περίφημο Binoculars Building που χτίστηκε το 1991 για το διαφημιστικό γραφείο Chiat / Day του Λος Άντζελες, με το κτίριο να είναι ένα τεράστιο, σχεδόν σκηνικό, ζευγάρι κιάλια.

Αντίθετα με πολλές άλλες γυναίκες συνδημιουργούς έργων, η Κούσι βαν Μπρούγκεν κυριολεκτικά έλαμψε δημιουργικά από τότε που γνώρισε και άρχισε να συνεργάζεται με τον Κλάες Όλντενμπουργκ μέσα σε ένα εργοστάσιο της ποπ άρτ που έστησαν οι δυο καλλιτέχνες για να αναπτύξουν τις μνημειακές δημιουργίες τους. 

Αντίθετα με πολλές άλλες γυναίκες συνδημιουργούς έργων, η Κούσι βαν Μπρούγκεν κυριολεκτικά έλαμψε δημιουργικά από τότε που γνώρισε και άρχισε να συνεργάζεται με τον Κλάες Όλντενμπουργκ μέσα σε ένα εργοστάσιο της ποπ άρτ που έστησαν οι δυο καλλιτέχνες για να αναπτύξουν τις μνημειακές δημιουργίες τους. 

Το ζευγάρι συναντήθηκε το 1971, όταν η βαν Μπρούγκεν ήταν νέα επιμελήτρια στο Μουσείο Stedelijk στο Άμστερνταμ και ο Όλντενμπουργκ μια ανατρεπτική και εξέχουσα δύναμη της Pop Art. Παντρεύτηκαν έξι χρόνια αργότερα και η βαν Μπρούγκεν, που ήταν κριτικός τέχνης, έφερε στο πεδίο της καλλιτεχνικής συνομιλίας τους την πνευματική αυστηρότητα ενός κριτικού σε συνδυασμό με τις ποιητικές ευαισθησίες ενός καλλιτέχνη.

Το αποτέλεσμα της συνεργασίας τους ήταν πάντα άμεσα αναγνωρίσιμο, ειδικά στα δημόσια έργα τέχνης που συνδημιούργησαν, και πολλές φορές αμφιλεγόμενο. Ακόμα και οι επικριτές τους δεν παρέλειπαν να σημειώσουν ότι τα έργα τους είχαν ένα χαρακτήρα πρωτογενή, ευφάνταστο και αλησμόνητο.

Η δουλειά τους είναι μια μεγέθυνση της καθημερινότητας με τρόπο άλλοτε ειρωνικό, άλλοτε σαρκαστικό, πάντα με χιούμορ. Δημιουργούν μια σχέση με τον θεατή που αναρωτιέται αν και αυτός ο ίδιος είναι ένα είδος παιχνιδιού, όπως παιγνιώδη είναι και τα καθημερινά του αντικείμενα, που σε άλλες υπερφυσικές εξωπραγματικές διαστάσεις μεταμορφώνονται σε οπτικά παιχνίδια.

Αυτή η επαυξημένη πραγματικότητα είναι piece of cake για την καλλιτεχνική τους πρακτική. Είτε πρόκειται για ένα κουτάλι με ένα κερασάκι, ένα παγωτό χωνάκι αναποδογυρισμένο στην κορυφή ενός κτιρίου, ένα πιρούνι με κολλημένη μια μπουκιά σπαγγέτι, κορίνες του μπόουλινγκ βυθισμένες στο γκαζόν, τσακισμένα σπίρτα ή το Il Corso del Coltello που έκαναν με τον Γκέρι, έναν ελβετικό σουγιά που έπλεε σαν καραβάκι στα κανάλια της Βενετίας, για όλα αυτά τα φαινομενικά αφελή και παιγνιώδη έργα τους υπάρχει πάντα μια σύλληψη και μια μελέτη εξαντλητική που σχετίζεται με την κοινωνία, το σχόλιο της κατανάλωσης και, γιατί όχι, με τη χαρά που δημιουργεί.

Claes Oldenburg και Coosje van Bruggen: Ο υπερφυσικός κόσμος ενός δυναμικού ντουέτου της τέχνης σε μια μεγάλη έκθεση Facebook Twitter
Oldenburg van/Bruggen, Knife Ship 1:12, 2008. © Claes Oldenburg and Coosje van Bruggen.

Η έκθεση στην Pace παρουσιάζει είκοσι και πλέον χρόνια της δουλειάς τους – μάλιστα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό που κρύβεται πίσω από τη δουλειά τους: η φυσική, η μηχανική και οι εφαρμογές της. Το πιο συγκινητικό κομμάτι είναι αυτό με τα υπερμεγέθη λουλούδια που παρουσιάζονται στην έκθεση και η ιστορία τους ξεκινά όταν ο Όλντενμπουργκ, μετά τον θάνατο της βαν Μπρούγκεν, δημιούργησε 31 περίπλοκα χάρτινα λουλούδια για αυτήν ως δώρο επετείου, ένα για κάθε έτος του γάμου τους.

Από αυτά τα λουλούδια ξεπήδησε το κεντρικό έκθεμα της έκθεσης, το Dropped Bouquet, ένα τεράστιο βαμμένο γλυπτό από αλουμίνιο, μια παραγγελία που δεν τοποθετήθηκε ποτέ στον κήπο του μουσείου της Ινδιανάπολης και λειτουργεί σαν φόρος τιμής στο θηλυκό μέλος του θρυλικού αυτού διδύμου στη ζωή και την τέχνη. Ο κόσμος τους είναι ένας κόσμος που συνδέει τις διάφορες μορφές της τέχνης ανενδοίαστα και ακομπλεξάριστα.

Ο Κλάες Όλντενμπουργκ γεννήθηκε το 1929 στη Στοκχόλμη. Ο πατέρας του ήταν διπλωμάτης και η οικογένεια έζησε στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Νορβηγία πριν εγκατασταθεί στο Σικάγο το 1936. Ο Όλντενμπεργκ σπούδασε λογοτεχνία και ιστορία τέχνης στο Πανεπιστήμιο Yale από το 1946 έως το 1950.

Το 1956 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και ανήκε στον καλλιτεχνικό κύκλο των Allan Kaprow, George Segal και Robert Whitman. Από τους πρωτοπόρους της performance art στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ήταν από τους πρώτους καλλιτέχνες της ποπ αρτ σκηνής ενώ το 1967 δημιούργησε ένα σκανδαλώδες για την εποχή του έργο αντι-μνημείο, το Placid Civic Monument, πίσω από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, με έναν λάκκο που έσκαψε σαν τάφο, ένα σχόλιο για τον πόλεμο του Βιετνάμ που αποτελεί ένα ιστορικό παράδειγμα της έννοιας του αντι-μνημείου.

Claes Oldenburg και Coosje van Bruggen: Ο υπερφυσικός κόσμος ενός δυναμικού ντουέτου της τέχνης σε μια μεγάλη έκθεση Facebook Twitter
Oldenburg van/Bruggen, Knife Ship 1:12, 2008. © Claes Oldenburg and Coosje van Bruggen.

Η Κούσι βαν Μπρούγκεν γεννήθηκε το 1942 στο Γκρόνινγκεν της Ολλανδίας. Ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια, εντάχθηκε στην Enschede Academy of Visual Arts, όπου δίδαξε ιστορία τέχνης και καλές τέχνες. Όταν γνώρισε τον Όλντενμπεργκ μετακόμισαν και άρχισαν να δουλεύουν μαζί στο Σόχο, στη Νέα Υόρκη, και για τρεις δεκαετίες δούλεψαν συνεργατικά σε σχέδια, εγκαταστάσεις, παραστάσεις και, κυρίως, σε πάνω από 40 δημόσια γλυπτά για συγκεκριμένες τοποθεσίες που ονόμασαν «Έργα μεγάλης κλίμακας».

Στην Ντοκουμέντα 7, το 1982, στο Κάσελ, γνωρίστηκε με τον Φρανκ Γκέρι με τον οποίο συνεργάστηκαν τα επόμενα χρόνια σε μεγάλα πρότζεκτ και έργα. Η βαν Μπρούγκεν έγραψε πολλές μονογραφίες καλλιτεχνών και έκανε παράλληλα με την παρουσίαση των έργων της, επιμέλειες μεγάλων εκθέσεων. Ο Ίταλο Καλβίνο μιλά για «ένα πεδίο αναλογιών, συμμετριών, αντιπαραθέσεων». «Αυτό είναι το ιδιαίτερο τοπίο μας, αυτό στο οποίο λειτουργούμε» έλεγε για τη δουλειά της με τον Όλντενμπουργκ. «Θέλουμε να επικοινωνήσουμε με το κοινό αλλά με τους δικούς μας όρους, ακόμη και αν οι εικόνες είναι στερεοτυπικές».

Η συνεργασία τους είναι μια σύγκλιση της δυναμικής δυο δημιουργικών μυαλών που κατάφεραν να εντάξουν στο έργο τους όλες τις αντιθέσεις και του κόσμου που μας περιβάλλει, την ελαφρότητα και τη βαρύτητα, την ταχύτητα και την ακινησία, τη συμμετρία και την ασυμμετρία, όλα αλληλένδετα και εναλλασσόμενα. Στην εποχή του Instagram τα έργα τους είναι από τα πιο δημοφιλή σε δημόσιους χώρους, από τα πιο αναγνωρίσιμα και αγαπημένα του κοινού. Το αποτέλεσμα μια μακρόχρονης, εκτεταμένης πνευματικής και καλλιτεχνικής ανταλλαγής ανέδειξε τις πιο δημιουργικές και λειτουργικές, καρποφόρες και εντυπωσιακές πλευρές τους.

Claes Oldenburg και Coosje van Bruggen: Ο υπερφυσικός κόσμος ενός δυναμικού ντουέτου της τέχνης σε μια μεγάλη έκθεση Facebook Twitter
Dropped Bouquet, 2021. © 2021 Claes Oldenburg and Coosje van Bruggen.
Claes Oldenburg και Coosje van Bruggen: Ο υπερφυσικός κόσμος ενός δυναμικού ντουέτου της τέχνης σε μια μεγάλη έκθεση Facebook Twitter
Shuttlecocks, 1992 | courtesy Claes Oldenburg & Coosje van Bruggen
Claes Oldenburg και Coosje van Bruggen: Ο υπερφυσικός κόσμος ενός δυναμικού ντουέτου της τέχνης σε μια μεγάλη έκθεση Facebook Twitter
Cupids | courtesy Claes Oldenburg & Coosje van Bruggen
Claes Oldenburg και Coosje van Bruggen: Ο υπερφυσικός κόσμος ενός δυναμικού ντουέτου της τέχνης σε μια μεγάλη έκθεση Facebook Twitter
Torn Notebook, on Ground, 1994. © Claes Oldenburg and Coosje van Bruggen.
Claes Oldenburg και Coosje van Bruggen: Ο υπερφυσικός κόσμος ενός δυναμικού ντουέτου της τέχνης σε μια μεγάλη έκθεση Facebook Twitter
Installation view of “Claes & Coosje: A Duet”, Claes Oldenburg and Coosje van Bruggen, at Pace Gallery, New York, March 26 – May 1, 2021. © 2021 Claes Oldenburg and Coosje van Bruggen.
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ