Τα γεγονότα ήταν το ξεχείλισμα σ' ένα καζάνι που βράζει ή απλά ένα ξέσπασμα;
Όλες οι κοινωνίες είναι ενεργές και αντιδρούνε αν δεν δοθούν λύσεις, αν δεν δοθεί προοπτική στα παιδιά και αν τα προβλήματα δεν προβληθούν όπως πρέπει. Τα παιδιά είναι απελπισμένα και με το δίκιο τους. «Τι θα κάνουμε εμείς;» με ρωτάνε στο πανεπιστήμιο, «που δεν έχουμε μέσο;». Δεν υπάρχει εξήγηση. Είναι ένα πολυπαραγωγικό φαινόμενο που όταν σκάει γίνεται χαοτικό. Παιδιά από το σχολείο που είναι κακώς πιεσμένα. Που δεν διαβάζουνε, αλλά αποστηθίζουνε. Πάνε σ' ένα πανεπιστήμιο που δεν τους προσφέρει τίποτα, αλλά το θεωρούν διαβατήριο για μια επαγγελματική σταδιοδρομία. Βγαίνουνε από εκεί και δεν έχουν άλλη προοπτική από τα 700 ευρώ. Σε λίγο θα τρέχουμε και για τους μετανάστες. Πώς θα τους συμπεριφερθούμε; Η βία των αστυνομικών προς τους μετανάστες είναι χυδαία και χωρίς τέλος. Από τους 150 που πιάσανε οι 100 ήταν μετανάστες. Δεν ήταν όμως τα 2/3 από αυτούς που βγήκαν στο δρόμο μετανάστες.
Ποιος προξενεί αυτή την απελπισία;
Καταρχάς, υπάρχει κάτι που κάθε γενιά προσπαθεί να κάνει: να χώσει τη νεολαία στα δικά της τα καλούπια. Σήμερα όμως υπάρχει ένα διάχυτο κλίμα απελπισίας. Ότι σε λίγο καταστρεφόμαστε, ότι όλοι οι πολιτικοί είναι το ίδιο, ότι έχει τελειώσει ο κόσμος. Κάθε γενιά που μεγαλώνει και τελειώνει θεωρεί πως τελειώνει και ο κόσμος μαζί της. Ο κόσμος προοδεύει, καινούργια μυαλά μπαίνουν στη διαδικασία, απλά δεν πάμε πάντα σε ευθεία γραμμή. Έχουμε έναν ολόκληρο κόσμο που δεν βλέπει αυτήν τη στιγμή. Είμαστε τυφλοί.
Ήταν αυτό που λέμε «κοινωνική εξέγερση»;
Ο όρος κοινωνική εξέγερση είναι ασαφής. Έχει τα χαρακτηριστικά εξέγερσης όπως ό,τι είναι μαζικό. Είναι προοίμιο εξέγερσης, αν δεν υπάρξουν μέτρα. Είναι μια νεανική εξέγερση. Όπως έλεγε και ο Χατζιδάκις, οι νέοι είναι το θερμόμετρο μιας κοινωνίας και δείχνει το σημείο που βρισκόμαστε. Αν δεν υπάρξουν πολιτικές που θα μας δώσουν διεξόδους, δυστυχώς θα βρεθούμε μπροστά σε μια κοινωνική εξέγερση. Η κοινωνική εξέγερση προϋποθέτει και έναν πολιτικό στόχο. Αυτή δεν έχει. Έχει μια κατανοητή και γενικευμένη δυσφορία. Δεν αλλάζει, αλλά είναι το σημάδι ότι πρέπει να αλλάξουν τα πράγματα.
Στόχος, όμως, δεν είναι η αστυνομία και ο τρόπος λειτουργίας της; Δεν είδαμε εκεί σημαντικές αλλαγές.
Ανακοίνωσε κάποια μέτρα ο υπουργός, αλλά εμένα αυτό που με θορύβησε είναι ότι μετά τις φασαρίες, μετά τη δολοφονία, μετά από όλο αυτό το κακό βλέπεις πως η αστυνομία χτυπούσε εκτός από τους ταραξίες και τους συλληφθέντες. Αυτό δείχνει πως η πολιτική βούληση να αλλάξει η αστυνομία δεν εκφράστηκε με αυστηρές διαταγές.
Ποιο είναι το «μικρόβιο» που έχει μολύνει την ελληνική αστυνομία;
Αυτό που κουβαλάει όλη η ελληνική κοινωνία. Ανομία χωρίς τιμωρία. Θα το δεις παντού. Από την αστυνομία μέχρι τους πολίτες. Έχεις μια γενικευμένη ανομία, η οποία συντηρείται απ' όλους. Μέσα στη Βουλή, κατά τη διάρκεια της Εξεταστικής, είχαμε μια καραμπινάτη παρανομία. Έδειξαν ένα βίντεο προϊόν υποκλοπής όταν πριν από πέντε μήνες είχαν ψηφίσει νόμο ότι όποιος χρησιμοποιήσει τέτοιο προϊόν υποκλοπής διαπράττει κακούργημα και «πάει μέσα». Και μέσα στη Βουλή παρανόμησαν. Πώς να μην έχεις λοιπόν άλλοθι ανομίας παντού;
Με την παγκόσμια οικονομική κρίση που έρχεται δεν θα επηρεαστεί όμως και η πολιτική βούληση, που ήδη έχει υποταχθείς στους κανόνες της αγοράς;
Εμάς δεν μας χτύπησε ακόμα αυτή η κρίση. Υπάρχουν κρίσεις που είναι τοπικές. Η διεθνής κρίση θα έρθει και θα επηρεάσει το μοντέλο του δανεισμού που χρησιμοποιούσαμε. Θα σταματήσουμε να κάνουμε τη σπάταλη οικονομική πολιτική που κάναμε. Η κρίση που περνάμε τώρα είναι εγχώρια, δεν είναι διεθνής. Υπάρχουν άρα περιθώρια για καλύτερες πολιτικές. Το να κάνεις καλύτερα σχολεία είναι εγχώρια πολιτική. Δεν υπάρχει ντιρεκτίβα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που να λέει στα παιδιά να αποστηθίζουν 15 βιβλία για να μπουν στο πανεπιστήμιο. Δεν υπάρχει διεθνής πολιτική που να λέει ότι θα δίνεις 3% από 3,5% για την παιδεία.
Κωλώνουν δηλαδή οι Έλληνες πολιτικοί;
Δεν υπάρχει μια απάντηση. Υπάρχουν πολλές. Υπάρχει μια σκληρή γραφειοκρατία που δεν λειτουργεί. Επίσης υπάρχει μια κοινωνική νοοτροπία που σου απαγορεύει να φτιάξεις έναν ΧΥΤΑ κάπου. Υπάρχει ένα τρίτο που λέει πως αυτήν τη στιγμή μας κυβερνάνε ανίκανοι. Άρα έχεις ένα πρόβλημα στρεβλώσεων στην κοινωνία, στο κράτος και στην πολιτική. Εδώ κάνουμε ένα βασικό λάθος: συγκρίνουμε τους πολιτικούς και τις πολιτικές με κάτι ιδανικό που έχουμε στο κεφάλι μας. Ενώ κανονικά πρέπει να το συγκρίνουμε με αυτά που έχουμε.
Δηλαδή στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος;
Δυστυχώς, σε όλες μορφές της κοινωνίας οι μονόφθαλμοι βασιλεύουν. Το 2004 είχαμε μια κυβέρνηση που είχε πετύχει κάποιους στόχους. Και αυτή την απορρίψαμε ψάχνοντας τον πολιτικό με τα δύο μάτια. Και σήμερα υπάρχει διαφθορά, όπως και τότε. Αν συγκρίναμε όμως τον Σημίτη με τον Καραμανλή, δεν θα φτάναμε σήμερα στον Καραμανλή.
Τι φταίει όμως στον Καραμανλή;
Έχεις μια κοινωνία που στην ουσία επέλεξε έναν άνθρωπο για να την κυβερνήσει, που πήγε στο πανεπιστήμιο, έγινε βουλευτής και μετά πρωθυπουργός. Είναι τρομερή εξέλιξη καριέρας. Αυτό που λέγαμε, ότι δεν έχει διοικήσει ούτε περίπτερο, είχαμε δίκιο. Χρειάζεται ένα ψήσιμο. Ο πρωθυπουργός αυτός είναι ένα προϊόν ενός χώρου που δεν είχε ποτέ την πολιτική επεξεργασία να καταλάβει το πρόβλημα. Τουλάχιστον σε άλλους χώρους, από το ΠΑΣΟΚ και κείθε, στρεβλά, κακά και ανάποδα γίνεται μια συζήτηση. Η Δεξιά στην Ελλάδα δεν συζήτησε ποτέ.
Η Αριστερά, όμως, που συζήτησε, τι έκανε;
Η Αριστερά εξέφρασε έναν αριστερό λαϊκισμό. Είναι ένας αδιέξοδος, ψυχοπονιάρικος λαϊκισμός. Έχει όμως μεγαλύτερο πρόβλημα η Δεξιά. Ο δεξιός λαϊκισμός είναι «μπαταχτσίδικος». Στο χώρο της Δεξιάς δεν έγιναν ποτέ οι συζητήσεις που έγιναν στην Αριστερά. Θεωρούν ότι είναι δικαίωμα εκ Θεού να κυβερνήσεις κάποτε. Ανέπτυξαν μετά τον εμφύλιο μια συνεκτική ιδεολογία και αυτή έχει να κάνει μόνο με τη διαχείριση του Κράτους. Το μόνο που τους ανησυχούσε ήταν ο κομμουνιστικός κίνδυνος. Οι φιλελεύθεροι εξοστρακίστηκαν. Μέσα μόνο από το κράτος παρήγαγαν στελέχη και ιδεολογία. Έχουμε ένα μεγάλο πρόβλημα Δεξιάς στη χώρα. Ο Καραμανλής είναι το προϊόν αυτής της μη συζήτησης. Δεν κατέβηκε ποτέ με μια πλατφόρμα των πραγμάτων που θέλει να κάνει. Ήρθε να κυβερνήσει με αυτό τον «μπαταχτσίδικο λαϊκισμό»: ότι εμείς θα είμαστε τίμιοι. Δεν αρκεί να είσαι τίμιος, που δεν είναι κιόλας, πρέπει να κάνεις και κάτι.
Θα«ανοίξει» τώρα η κοινωνία ή θα γίνει πιο συντηρητική;
Και τα δύο ενδεχόμενα είναι, δυστυχώς, ανοικτά. Με περισσότερες πιθανότητες το δεύτερο, γιατί φροντίσαμε όλοι να απαξιώσουμε τους πολιτικούς. Η ισοπέδωση της πολιτικής, που ξεκινάει από τους δημοσιογράφους, θα οδηγήσει σε μια πιο συντηρητική στροφή. Το να μη διακρίνεις το καλό από το καλύτερο σημαίνει ότι πας στο κακό. Φοβάμαι ένα ξέσπασμα στους νέους και στους μετανάστες. Πρέπει να σταματήσουμε να συκοφαντούμε την πολιτική και πρέπει να αρχίσουμε ν' ασχολούμαστε με αυτήν. Και εμείς ειδικά, οι δημοσιογράφοι.
Δεν μπλέχτηκαν όμως αρκετά οι δημοσιογράφοι με τους πολιτικούς;
Άλλο ένα τεράστιο αμάρτημα. Είμαστε στα ίδια τραπέζια. Αντί να είμαστε απέναντι, είμαστε δίπλα. Είμαστε μέρος του προβλήματος. Αντί να είμαστε τα σκυλιά της δημοκρατίας, είμαστε τα κουτάβια τους. Παλιά, σε στελεχιακό επίπεδο, στο δημοσιογραφικό χώρο ανέβαιναν οι άνθρωποι που ήταν ζυμωμένοι μέσα από τις εφημερίδες. Τώρα, διευθυντές γίνονται μόνο οι πολιτικοί συντάκτες. Αυτό σημαίνει ότι έχεις επιχειρήσεις που δεν νοιάζονται να έχουν managers ανθρώπους που ξέρουν τη δουλειά μέσα από την παραγωγή, αλλά αυτούς που γνωρίζουν και συζητάνε με την πολιτική εξουσία. Γιατί; Γιατί αυτοί μοιράζουν το πολιτικό χρήμα από το οποίο ζούνε τα περισσότερα ΜΜΕ. Δηλαδή, πολλά από τα ΜΜΕ ζούνε από τα λεφτά των φορολογούμενων.
Η στάση των MMEκατακρίθηκε πολύ και στα τελευταία γεγονότα.
Δικαίως. Μπορούσαν να πούνε την αλήθεια. Το Mega, το πρώτο βράδυ, αλλοίωσε το video. Το «Time» πριν από χρόνια αλλοίωσε το πρόσωπο του O.J. Simpson και έγινε χαμός στην Αμερική. Εδώ είδες την ΕΣΗΕΑ να βγάζει καμία ανακοίνωση; Έχεις μια συνολική στρέβλωση που φορτώνει το σύστημα. Στην Ελλάδα παρατηρείται το εξής φαινόμενο: όλοι θέλουν να σώσουν τον κόσμο και κανείς δεν θέλει να σώσει τη δουλειά που κάνει. Εμείς οι δημοσιογράφοι θέλουμε να σώσουμε τον κόσμο, αλλά κανείς τη δημοσιογραφία. Κανένας μας δεν κάνει σωστά το κομμάτι της δουλειάς που του αναλογεί. Από τους πολιτικούς μέχρι τους «μπαχαλάκηδες».
Ευθύνες έχει η γενιάσας;
Είμαι στην ακριβώς επόμενη γενιά εκείνων που κάνανε την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Όπως λέει και ο Πορτοκάλογλου: «Χούντα δεν γνωρίσαμε μα ούτε και ελευθερία».Γαλουχηθήκαμε με όλη αυτήν την επαναστατική ιδεολογία που για ένα διάστημα μας έδειξε πολλά, αλλά μετά γαλουχηθήκαμε και με τις διαψεύσεις της. Πρέπει να είμαστε και η πρώτη γενιά που οδηγήθηκε στην αγραμματοσύνη σε αυτό τον τόπο. Δες τους πολιτικούς. Εγώ είμαι οργισμένος επειδή δεν καταλάβαμε αυτό που θα έρθει.
Τι έγινε; Βολευτήκατε;
Δεν ξέρω. Δεν είναι ότι βολευτήκαμε σε κάτι καλό. Βολευτήκαμε σε κάτι πολύ μέτριο. Δεν φτάσαμε σε ένα επίπεδο ευημερίας ανεπτυγμένου δυτικού κράτους. Ακόμα και τα golden boys στην Ελλάδα δεν συγκρίνονται με αυτά της Αμερικής. Τα δικά μας είναι Βαλκάνια. Σε αυτό βολευτήκαμε. Σε μια βαλκάνια μετριότητα με δυτικού τύπου επίχρισμα. Δες το χάλι της τηλεόρασης. Είναι προϊόν δικό μας. Δεν αντισταθήκαμε γιατί δεν διαβάσαμε. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ιθύνουσας τάξης αυτής της χώρας είναι ότι δεν διαβάζει.
Η τεχνολογία και το Ίντερνετ δεν φέρνουν κάποια αλλαγή; Τα blogsγια παράδειγμα.
Προς το παρόν τα blogs στην Ελλάδα αναμασούν αυτά που γράφουν οι δημοσιογράφοι. Τα δημοσιογραφικά blogs είναι ίδια με τη χειρότερου τύπου δημοσιογραφία. Σαφώς υπάρχουν σπίθες. Αλλά δεν είναι η φωτιά που θ' αλλάξει το σκηνικό. Καταρχάς, τα blogs έχουν γίνει ένα οιονεί παρατηρητήριο των μέσων. Αυτήν τη στιγμή ένας Έλληνας δημοσιογράφος τρέμει να αντιγράψει ένα κείμενο μιας ξένης εφημερίδας γιατί θα τον τσιμπήσουνε οι bloggers.
Θα αλλάξει ο τρόπος που αντιμετωπίζουνε τα media τα πράγματα;
Στα media τα θέματα κρατάνε τρεις μέρες. Θυμάσαι τότε που χάθηκαν είκοσι ένα παιδιά στα Τέμπη, που όλοι κυνήγαγαν συγκλονισμένα τις νταλίκες στην εθνική οδό. Τι έγινε μετά; Τίποτα. Δεν ασχολήθηκαν ποτέ ξανά. Φοβάμαι πως έτσι όπως είναι διαμορφωμένη η αγορά των media είναι δύσκολο ν' αλλάξουν. Όλοι αυτοί που δείχνουν συγκλονισμένοι να δούμε πώς θα αλλάξουν τα δελτία ειδήσεων. Την αστυνομία δεν την είδα ν' αλλάζει, ούτε την πολιτική ηγεσία. Δεν μπορείς να δηλώνεις συγκλονισμένος από την αστυνομική βία και να επιτρέπεις τον ξυλοδαρμό των συλληφθέντων. Αν δεν αλλάξουμε, θα έχουμε ξανά έκρηξη. Κάποια πράγματα μπορεί να αλλάξουν, απλά είναι αργές οι διαδικασίες. Και μην ξεχνάς ότι ζούμε σε ένα μιντιακό σκηνικό που είναι ακραία χειραγωγήσιμο. Ο έλεγχος που γίνεται από τη ΝΔ στα media δεν πρέπει να έχει ξανασυμβεί ποτέ στην ιστορία. Το Βατοπέδι το έγραφαν οι δημοσιογράφοι στη Θεσσαλονίκη από το 2005 και δεν το δημοσίευαν. Αυτή η τακτική των μέσων να κρύβει τα προβλήματα κάτω από το χαλί, είτε με την ενασχόληση με το πολιτικό κουτσομπολιό είτε με την προπαγάνδα, φτάνει σε εκρήξεις που τελικά στοιχίζουν σε όλους.
σχόλια