«ΈΣΟ ΑΥΘΟΡΜΗΤΟΣ!»
Δυο λέξεις, ένα κλασικό παράδοξο.
«Η παιδεία που προσφέρουμε στους νέους πρέπει να αντιστοιχεί στις γνώσεις που ζητούν».
Άλλη μια πρόταση-παράδοξο. Γιατί παράδοξο; Φανταστείτε να σας έλεγα: «Έχω μια πληροφορία πολύ σημαντική για σας. Δώστε μου 1.000 ευρώ και είναι δική σας». Πώς μπορείτε να αξιολογήσετε την αξία της πληροφορίας που λέω ότι έχω για εσάς, χωρίς πρώτα να την αποκτήσετε; Ο μόνος τρόπος ν’ αποφανθείτε για την αξία της είναι να σας την πω για να κρίνετε. Αν όμως σας την πω, γιατί να με πληρώσετε, δεδομένου ότι ήδη θα την έχετε;
Απλως, η αξιολόγηση της πληροφορίας είναι αδύνατη πριν από την απόκτησή της. Αυτό δεν ισχύει με κανένα άλλο «αγαθό». Κι αν η πληροφορία είναι μια φορά ένα «περίεργο» αγαθό, τότε τι να πει κανείς για τη μόρφωση; Η πληροφορία δεν είναι απλώς «δεδομένα» (data), η γνώση δεν είναι απλώς ένα σύνολο πληροφοριών και, τέλος, η σοφία απαιτεί περισσότερα από τη γνώση. Άρα, αν ισχύει ότι o απληροφόρητος δυσκολεύεται να υπολογίσει την αξία της πληροφορίας που δεν έχει, τότε τι ελπίδες έχει ο απαίδευτος να μπορεί ν’ αξιολογήσει την αξία της δύσκολης γνώσης (για να μην αναφερθώ στη σοφία);
Τις γραμμές αυτές τις γράφω ως σχόλιο στην τάση που επικρατεί σε ολόκληρη την Ευρώπη (όχι όμως και στα καλά πανεπιστήμια της Αμερικής) τα προγράμματα σπουδών, ιδίως στα πανεπιστήμια, να τείνουν προς την ικανοποίηση των επιθυμιών των φοιτητών μας. Πρόκειται για διαδικασία που, με μαθηματική ακρίβεια, οδηγεί στην υποχώρηση των ιδεών και στη δημιουργία εκπαιδευτικών συστημάτων που αδυνατούν να ξεχωρίσουν την έννοια της εκπαίδευσης από εκείνη της μόρφωσης (ας θυμηθούμε ότι μια φώκια μπορεί να εκπαιδευτεί, αλλά ποτέ να μορφωθεί και ότι ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν κατανοεί τη διαφορά είναι επικίνδυνο).
Όταν δίδασκα στην Αγγλία στην δεκαετία του ’80, τότε που οι φοιτητές μετατράπηκαν εν μιά νυκτί σε «πελάτες», η πίεση για εξεύρεση πόρων ήταν αδυσώπητη - ακόμα και στο κραταιό Κάιμπριτζ. Θυμάμαι πώς νιώσαμε στο Trinity όταν δεχτήκαμε έναν πάμπλουτο ηλίθιο φοιτητή με αντάλλαγμα το ένα εκατομμύριο λίρες που δώρισε ο πατέρας του στο κολέγιο (τότε που ο μισθός μου ήταν 7.520 λίρες ετησίως, μεικτά). Παρ’ όλα αυτά, δεν υπήρχε περίπτωση ν’ αποδεχτούμε την οποιαδήποτε παρέμβαση στο πρόγραμμα σπουδών στη βάση του τι θέλει ο οιοσδήποτε «πελάτης». Δυστυχώς, και αυτό το ταμπού έσπασε. Πρόσφατα, σε αξιολόγηση μαθημάτων του ίδιου κολεγίου, στην οποία συμμετείχα, παρατήρησα ότι προσφερόταν μια σειρά από ανόητα μαθήματα. Ρώτησα γιατί. Και έφριξα, ακούγοντας συναδέλφους να συμφωνούν ότι δεν θα έπρεπε να προσφέρονται αλλά να λένε: «Μα, τα παιδιά θέλουν μάρκετινγκ, πρέπει να τους το προσφέρουμε».
Γιατί να μην τους το προσφέρουμε; Επειδή δουλειά μας δεν είναι να ικανοποιούμε τις προκαταλήψεις τους. Δουλειά μας είναι να τους απελευθερώνουμε από αυτές. Όταν οι δάσκαλοι γινόμαστε απλώς service providers, η παιδεία μετατρέπεται σε μηχανιστική εκπαιδευτική διαδικασία που μπορεί κάλλιστα να γίνει, τώρα πλέον, και χωρίς δασκάλους (με τον instructor να είναι κάποιο καλογραμμένο λογισμικό). Το αποτέλεσμα είναι η ολοκληρωτική ήττα της ανώτερης μόρφωσης στα χέρια δεξιοτήτων που κανένα πανεπιστήμιο, εξ ορισμού, δεν μπορεί να διδάξει σωστά.
Σκεφτείτε το: η έλλειψη μόρφωσης διαφέρει ριζικά από τη δίψα, από το να θέλεις ένα αυτοκίνητο και να μην το έχεις, από την έλλειψη χρημάτων, από τη μοναξιά, από το να θέλεις να χρησιμοποιείς το Εxcel και να μην μπορείς. Η διαφορά έγκειται στο ότι του αμόρφωτου του λείπει όχι μόνο αυτό που δεν έχει αλλά και κάτι ακόμα πιο βασικό, η γνώση της αξίας αυτού που του λείπει. Όταν ένα παιδί ονειρεύεται κάποιο γκάτζετ, ένας μεγάλος κάποιο μακρινό ταξίδι σε εξωτικά μέρη, ένας εμπόλεμος λαός την ειρήνη, αν και δεν γνωρίζουν ακριβώς πώς θα νιώσουν όταν αποκτήσουν το «αντικείμενο» του πόθου τους, λίγο-πολύ ξέρουν την αξία του, μπορούν να τη φανταστούν. Όταν την ξέρουν, είναι ίσως θεμιτό να τους σκεφτόμαστε ως «πελάτες» που έχουν «δίκιο». Όταν όμως νομίζουν ότι τη γνωρίζουν, αλλά την αγνοούν απολύτως, τότε οι συγκεκριμένοι πελάτες έχουν, εξ ορισμού, άδικο.
Βέβαια, η προσπάθεια αποφυγής ενός παραδόξου μας οδηγεί συχνά στην αγκαλιά ενός άλλου. Εκτός από το παράδοξο του να αφήνουμε τη σχετική «ζήτηση» για διαφορετικές δεξιότητες να προσδιορίζει την «παιδεία» των νέων, ελλοχεύει και ο κίνδυνος να πέσουμε στο εξής εναλλακτικό παράδοξο:
«Θα σε κάνω, θέλοντας και μη, ν’ απελευθερωθείς από τις προκαταλήψεις σου!».
Μια υπόσχεση που, όπως και η συμβουλή «έσο αυθόρμητος», αυτο-υπονομεύεται.
Κλείνοντας, η καλή καγαθή κοινωνία πασχίζει να χαράξει πορεία που θα της επιτρέψει ν’ αποφύγει τόσο το ένα όσο και το άλλο παράδοξο. Το γεγονός ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα καταφέρνει να πέσει θύμα και των δύο (δηλαδή και να υπηρετεί τις ανόητες προκαταλήψεις των φοιτητών αλλά και να τους επιβάλλει γνώσεις που δεν θέλουν) δεν δικαιολογεί την ανάδειξη του ενός εκ των δύο παραδόξων (την κυριαρχία της εμπορευματοποίησης) ως την ενδεικνυόμενη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που έχει ανάγκη ο τόπος.
Συνεπώς: το κλειδί για μόρφωση (όπως πολύ σωστά την οριοθετείτε), περνά μέσα από την κρατική στήριξη της παιδείας.
Πότε άραγε θα σταματήσουμε να παραμυθιαζόμαστε;
Η αποτυχία του Ελληνικού συστήματος είναι μικρότερη από την αποτυχία του Βρετανικού από το '80 και πέρα. Στην ουσία, για τα περισσότερα παιδιά της Βρετανίας το σχολείο τελειώνει στα 15-16. Οι ευκαιρίες για μόρφωση στις μικρομεσαίες και κατώτερες τάξεις ελάχιστες. Η νεανική βία που αποτελεί μεγάλο πρόβλημα στο ΜΒ είναι απότοκο αυτού ακριβώς του πράγματος.
της μέσης εκπαίδευσης από τις εξετάσεις για ΑΕΙ-ΤΕΙ,
τις οποίες πρέπει να αναλάβουν τα παν/μια ώστε το σχολείο να λειτουργήσει απρόσκοπτα ως φορέας Γενικής ΠΑΙΔΕΙΑΣ,
με τις επιβεβλημένες αναπροσαρμογές των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Πρέπει να πάρετε θέση ως παν/μιακός δάσκαλος,
καθώς πολλοί συνάδελφοί σας έχουν παρερμηνεύσει το ρόλο τους
και τον περιόρισαν στη διεκπεραίωση εκδρομών
με κρατικά λεφτά,για ανύπαρκτο ερευνητικό έργο.
Οι θεωρίες εξαντλήθηκαν και μας εξάντλησαν.
Θέσεις και Πράξεις τώρα.
Έχετε σημαντικό μερίδιο ευθύνης προσωπικά και ως μέλος της κάστας σας γενικότερα.
Φιλικά
Απλές εξισώσεις
Ιδιωτική παιδεία = κέρδος
Ο μεγας μαθηματικος Gauss επι παραδειγματι αναζητησε κυριως "περιττα" για την εποχη του ερωτηματα. Τα αποτελεσματα των αναζητησεων του χρησιμοποιηθηκαν πρακτικα μετα απο πολλες δεκαετιες. (οπως και των περισσοτερων μαθηματικων)
Αυτη ειναι και η βαση της διαφορας τεχνικης εκπαιδευσης απο την πανεπιστιμιακη μορφωση. Σαφως υπαρχει ενα trade off μεταξυ των δυο. Αυτη την ισορροπια ομως δεν γινεται να την οριζουν οι "πελατες".
Κατα συνεπεια, οπως θα ηταν αφελες να οριζουν οι μαθητες δημοτικου τι θελουν να διδαχθουν, θα ηταν και ακρως πατερναλιστικο να αντιμετωπιζονται οι ενηλικες φοιτητες ως μαθητουδια. Πρεπει να λαμβανεται η γνωμη τους αλλα η αποφαση πρεπει να ανηκει σε αυτους που εχουν μεγαλυτερη θεωρηση του φασματος της μορφωσης.
Απο τις μεγαλες παθογενειες του Νεοελληνα
να αποκαθηλωνουμε αυτους που ειναι ενα σκαλι
παραπανω απο μας ακομα και αν το αξιζουν.
ΥΓ: για διάβασε το "Shock doctrine" της Naomi Klein και μετα ξαναπές μας τι ξέρεις...
"Απλές εξισώσεις
Ιδιωτική παιδεία = κέρδος "
όντως ας πούμε ισχύει αλλά νομίζω η ουσία βρίσκεται στο
Κρατική παιδεία = σπατάλη/ χαμηλοί στόχοι (?) κ όχι στον αόριστο μπαμπούλα του ιδιώτη.
(εδώ μας τα έχουν φάει όλα μεγαλοεπενδυτές, εμείς ακόμα φιλοσοφούμε και το παίζουμε αποφασιστικοί?)
Εχουμε μάλλον χάσει στην κουβέντα περί ιδιωτικού ή μη (και τις πολλές αγκυλώσεις της ελληνικής κοινωνίας σε αυτό) την πραγματική κουβεντα της ποιότητας!
και όχι της ποιότητας ως το επίπεδο προσδοκώμενων υπηρεσιών από την πλευρά του παραλήπτη -κατα τη νεώτερη θεώρηση 'Total Quality Management' που περιγράφεται στο κείμενο και η οποία ισοπεδώνει μάλλον στο κατώτερο κοινό παρονομαστή 'επειδή αυτό ζητάει ο κόσμος'- αλλά ως την ανώτατη δυνατή πιθανότητα εξέλιξης, απεμπλοκής από συμφέροντα καθαρά εμπορικά και της βιωσιμότητας έστω, με το επιστημονικό έργο να βγαίνει μπροστά.
κατα τα άλλα τον κύριο Βαρουφάκη τον συμπαθώ πολύ, και ούτε η φωτό με χαλάει, ούτε η αφοπλιστική του προφητεία για τον ερχομό δεδομενων των Αγγλικών πανεπιστημίων του 80 στην Ελλαδα σήμερα: η πανεπιστημιακή κοινότητα μας πρέπει να το αποφασίσει αυτά τα θέματα σοβαρα.
κρίμα που δεν αποτελούν κοινό κτήμα στο νου των πολιτικών και τα λέει ένας 'star' ακαδημαικός. Μέσα από το σύστημα ποιος θα τα παραδεχτεί αυτα? δεν είναι τίποτα θέσφατα..
Αυτό που αναφέρει στο 15:05, το ότι η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια με άλλα λόγια, απλά και σοφά, είναι και τεκμηριωμένο με νόμπελ. Ονομάζεται cognitive bias και μαλλον προβλήματα δημιουργεί ( http://en.wikipedia.org/wiki/Dunning%E2%80%93Kruger_effect ) αλλά σίγουρα όχι τόσο ισχυρά για να μας πείσουν να αγοράσουμε. αυτό εννοεί ο ποιητής? Αδιαφορο!
Τελικα μαλλον περιμενει να φαει το κ.... αυτη η φουρνια.
Και να ξεχαστει και το κονε με τον ΓΑΠ