Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την Τρίτη ένα νέο εργαλείο εμπορικής πολιτικής στο οποίο περιλαμβάνονται τρόποι καταπολέμησης του οικονομικού εξαναγκασμού, με την ΕΕ να μπορεί να λαμβάνει αντίμετρα.
Στόχος του νέου μηχανισμού είναι να αποτραπούν οι οικονομικοί εξαναγκασμοί τόσο της ΕΕ όσο και των κρατών-μελών της, μέσα σε ένα γεωπολιτικό πλαίσιο όπου το εμπόριο και οι επενδύσεις χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο επιθετικά από ξένες δυνάμεις. Το εν λόγω εργαλείο εγκρίθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με 578 ψήφους υπέρ, 24 κατά και 19 αποχές. Αναμένεται να εγκριθεί και επίσημα από το Συμβούλιο μέσα στον Οκτώβριο και θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Να σημειωθεί πως το νέο εργαλείο έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από αντίστοιχα εμπορικής άμυνας τα οποία δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται για το νέο εργαλείο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα έχει στη διάθεσή της τέσσερις μήνες για να διερευνήσει πιθανές περιπτώσεις εξαναγκασμού. Έχοντας ως βάση τα ευρήματα αυτής της έρευνας, το Συμβούλιο θα έχει έπειτα στη διάθεσή του 8 έως 10 εβδομάδες για να αποφασίσει (με ειδική πλειοψηφία) αν υφίσταται εξαναγκασμός. Πρωταρχικός στόχος του εργαλείου θα είναι να ξεκινήσει ένας διάλογος με τη χώρα εκτός της ΕΕ, ώστε να πεισθούν οι αρχές της να σταματήσουν τις σχετικές ενέργειες. Ωστόσο, εάν οι προσπάθειες αυτές αποτύχουν, η ΕΕ θα μπορεί να υιοθετεί διάφορα αντίμετρα. Εάν διαπιστωθεί ότι υπάρχει εξαναγκασμός και τα κράτη μέλη συμφωνήσουν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα έχει στη διάθεσή της έξι μήνες για να καθορίσει ποια είναι τα κατάλληλα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, ενημερώνοντας παράλληλα το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σε όλα τα στάδια της διαδικασίας.
Σε έναν πλήρη κατάλογο αναγράφονται όλα τα πιθανά αντίμετρα, τα οποία μπορεί να λάβει η ΕΕ σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι σε κάποιο κράτος-μέλος υφίσταται οικονομικός εξαναγκασμός. Ανάμεσα σ’ αυτά είναι η επιβολή περιορισμών στο εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών, στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και στις άμεσες ξένες επενδύσεις. Φραγμοί θα μπορούν επίσης να εφαρμόζονται όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ και στα χρηματιστήρια, καθώς και την αδειοδότηση προϊόντων που αξιολογούνται βάσει χημικών και υγειονομικών κριτηρίων.
Παράλληλα, σύμφωνα με τους νέους κανόνες, η ΕΕ θα μπορεί να ζητά να αποκατασταθεί η ζημία που της προκλήθηκε από την τρίτη χώρα λόγω του εξαναγκασμό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορεί επίσης να εφαρμόσει μέτρα για την ανάκτηση των εν λόγω αποζημιώσεων.
Ο Μπερντ Λαντζ (από τους σοσιαλιστές της Γερμανίας), εισηγητής και πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου, δήλωσε: «Το μέσο αυτό θα επιτρέψει στην ΕΕ να αντιδρά με ταχύτητα εναντίον προσπαθειών εξαναγκασμού από τρίτες χώρες. Έχουμε ορίσει σαφώς τα χρονοδιαγράμματα και το τι συνιστά καταναγκαστικό μέτρο, αλλά και πώς μπορούμε να αντιδράσουμε. Έχουμε πλέον στη διάθεσή μας ένα ευρύ φάσμα αντιμέτρων και μια εργαλειοθήκη γεμάτη με αμυντικά μέσα. Αν και αυτό το εργαλείο κατά του εξαναγκασμού θα πρέπει να λειτουργεί κυρίως αποτρεπτικά, θα είμαστε επίσης σε θέση να αναλάβουμε δράση εάν χρειαστεί για να υπερασπιστούμε την κυριαρχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
