Στα δίχτυα της αράχνης

Στα δίχτυα της αράχνης Facebook Twitter
Επεξεργασία: Ατελιέ/ LIFO
0

1.

Διαλεκτική. Τα πάντα διευθετούνται με τη διαλεκτική, έγραφε ένας Γάλλος παίκτης/ρέκτης τη δεκαετία του 1960. Λησμονημένη τέχνη η διαλεκτική, ευτυχώς όχι απ' όλους. Πολύτιμη τέχνη, τέχνη ακριβείας και τέχνη ακριβή. Όπως και η μεγάλη μουσική. Όπως η μεγάλη ποίηση. Όπως η μεγάλη πεζογραφία. Ίσως να μην υπάρχει άλλος τρόπος να ελιχθείς στα αδυσώπητα γεγονότα, στην άτεγκτη πραγματικότητα που έχει βαλθεί να εξοντώσει το μυαλό, το κορμί και την ψυχή σου, από την προσφυγή στη διαλεκτική, στη μεγάλη μουσική, στη μεγάλη ποίηση, στη μεγάλη πεζογραφία. Ιδίως αν είσαι και σάρκινος, χθόνιος, χωμάτινος και πλασμένος από των ονείρων το υλικό, αέρας μπεχλιβάνης, αιθέριος. Ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς (1906-1975) τέτοια ιστορία ήταν. Και μπόρεσε να ζήσει και να δημιουργήσει κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, και μονίμως υπό την απειλή της εξόντωσης. Μιας εξόντωσης που, όπως και το ον κατά τον Αριστοτέλη, λέγεται πολλαχώς. Μιας εξόντωσης όχι μονάχα του σώματος, της υλικής κάπας πνεύματος και ψυχής, αλλά και κάθε μικρομορίου ύπαρξης, κάθε έκφρασής του, κάθε ιχνοστοιχείου του παρόντος, αλλά και του παρελθόντος και του μέλλοντος της οντότητάς του. Ο Σοστακόβιτς είναι, όπως και ο Μπέρτολτ Μπρεχτ ή ο Γκέοργκ Λούκατς, ένας μέγας επιζών διαλεκτικός. Και ο Julian Barnes (Λέστερ, 1946) αποφάσισε να γίνει ο χρονικογράφος της απόφασης του Σοστακόβιτς να είναι ένας μέγας επιζών.


2.

Τέχνη. Διάβασα, με προσήλωση και ένταση, το μυθιστόρημα του Julian Barnes Ο αχός της εποχής. Το έχει μεταφράσει ανεπίληπτα ο έμπειρος Θωμάς Σκάσσης. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Ο Barnes, ιδιοφυώς, μιλάει για την πολιτεία, τον βίο και το έργο του μεγάλου Ρώσου συνθέτη ακριβώς για να μιλήσει για όσα σήμερα μας ταλανίζουν αλλά και μας κάνουν να ελπίζουμε. Έχει συνάξει και επεξεργαστεί ένα πλούσιο υλικό, ο συγγραφέας από το Ηνωμένο Βασίλειο, για την αλήστου μνήμης Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών –τέσσερις λέξεις, τέσσερα ψέματα, διατεινόταν ο Κορνήλιος Καστοριάδης– και για τον Σοστακόβιτς, και εν συνεχεία με ένα δημιουργικό μοντάζ σπαραγμάτων από το υλικό αυτό συνέθεσε το μυθιστόρημά του, μπολιάζοντάς το με μηρυκασμούς και αναμηρυκασμούς, όχι με τον ιλιγγιώδη τρόπο του Thomas Bernhard αλλά με τη μεταλλική στιλπνότητα του Don DeLillo στο Point Omega και στους Χρόνους του σώματος. Ο Barnes χωρίζει το μυθιστόρημα, διαλεκτικά, σε τρία μέρη, τρεις τόπους, τρεις χρόνους: 1) Στο Πλατύσκαλο, όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το έτος 1936 και το πρώτο άγριο πνιγηρό αγκάλιασμα του Σοστακόβιτς από τη σταλινική τρομοκρατία, που ήταν τότε στο πιο φρικαλέο της απόγειο. 2) Στο Αεροπλάνο, όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το έτος 1949 και την επιβεβλημένη από τον Στάλιν παρουσία του Σοστακόβιτς στις Ηνωμένες Πολιτείες, και, τέλος, 3) στο Αυτοκίνητο, όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το έτος 1972 και την τάχατες αποκατάσταση και δόξα του Σοστακόβιτς στην εποχή μετά την προσωπολατρία. Κάθε μέρος αρχίζει με τη φράση «ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑ ΗΞΕΡΕ ΜΟΝΟ: Τούτη ήταν η χειρότερη εποχή». Και τα τρία μέρη ένα κεντρικό θέμα έχουν: την τρομερή προσπάθεια του καλλιτέχνη να τα βγάλει πέρα με τους ιστούς της αράχνης που υφαίνει η πανούργα εξουσία για να τον απειλήσει, να τον παγιδεύσει, να τον προσεταιριστεί».


3.

Αχός. Ευφυώς μεταφρασμένος και ο τίτλος The noise of time στα ελληνικά: Ο αχός της εποχής, με τα δύο χι και με την επιστράτευση της παλαιάς ωραίας σημαίνουσας λέξης «αχός». Ο Barnes αναφέρει τη φράση σε τέσσερις περιπτώσεις, στις σελίδες 113, 120, 160 και 227. Και στις τέσσερις δείχνει ότι η ελπίδα της τέχνης νικάει τη λεπίδα της εξουσίας: 1) «Με την ειρωνεία μπορούσες να διατηρήσεις ό,τι είχε αξία για σένα –αυτή την ελπίδα έτρεφε κάποιες φορές–, ακόμα κι όταν ο αχός της εποχής γινόταν τόσο δυνατός, ώστε να σπάνε τα τζάμια των παραθύρων. Τι είχε, λοιπόν, αξία γι' αυτόν; Η μουσική, η οικογένειά του, η αγάπη». 2) «Η τέχνη είναι ο ψίθυρος της ιστορίας που ακούγεται πάνω από τον αχό της εποχής». 3) «Τι θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί στον αχό της εποχής; Μόνο αυτή η μουσική που βρίσκεται μέσα μας». 4. «Μια τριπλή συνήχηση που έκαναν τρία όχι ιδιαίτερα καθαρά ποτήρια βότκας και το περιεχόμενό τους ήταν ένας ήχος που ξεχώρισε μέσα στον αχό της εποχής και θα παρέμενε ζωντανός περισσότερο απ' όλους και απ' όλα».

Το άρθρο από την έντυπη έκδοση της LIFO

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ