Ένα αντίο στον Χουάν Γκοϊτισόλο Facebook Twitter
Ο Γκοϊτισόλο στο σπίτι του στο Μαρακές

Ένα αντίο στον Χουάν Γκοϊτισόλο

0

1.

 

«Το να έχεις δύο γλώσσες και κουλτούρες είναι καλύτερα από μία, και τρεις καλύτερα από δύο»

 ―Χουάν Γκοϊτισόλο

 

O Χουάν Γκοϊτισόλο θεωρείται κάτι σαν εθνικός συγγραφέας στην Ισπανία. Μόνον που τα τελευταία χρόνια εκείνος τους εγκατέλειψε και πήγε να ζήσει στο Μαρόκο. Δεν του αρέσει η σημερινή Ισπανία.

 

Πριν μήνες γράφτηκε στις εφημερίδες ότι ο συγγραφέας, που ζει στο Μαρακές, έβαλε στόχο να διασώσει την παραδοσιακή πλατεία Τζέμα αλ-Φνα που κινδύνευε να γεμίσει με εμπορικά κέντρα. Έπεισε την Ουνέσκο να την ανακηρύξει «προφορική κληρονομιά της ανθρωπότητας». Και το πέτυχε.

 

Εκεί, μέσα στη σκιερή Μεδίνα, ζει ο Γκοϊτισόλο, έχοντας υιοθετήσει μια οικογένεια Μαροκινών, αυτός που ο Κάρλος Φουέντε αποκαλεί ως τον σημαντικότερο εν ζωή συγγραφέα της Ισπανίας.

 

Ο Γκοϊτισόλο επέλεξε για τα στερνά του έναν διαφορετικό πολιτισμό, που δεν τον θεωρεί όμως απόμακρο από τις πολιτισμικές και γεωγραφικές του καταβολές. Μια ηθελημένη «εξορία» που δεν τον κρατάει επαναπαυμένο στις δάφνες του πετυχημένου λογοτεχνικού έργου του, ευρύτατα αποδεκτού και μεταφρασμένου σε ξένες γλώσσες.

 

Από την εποχή του Φράνκο, όταν τα βιβλία του ήταν απαγορευμένα, μέχρι και σήμερα παρεμβαίνει σε πολιτικά ζητήματα. Πρόσφατα, μαζί με άλλα μέλη του Διεθνούς Κοινοβουλίου Συγγραφέων (Χοσέ Σαραμάγκο, Ράσελ Μπάνκς κ.α), βρέθηκε στην Παλαιστίνη.

 

Έκτοτε παραμένει ένας άνθρωπος σε μόνιμη επαγρύπνηση. Επιδιώκει την επαφή με κάθε υπό-στρωμα της κοινωνίας, πιστεύει ότι μία κουλτούρα που δεν εμπλουτίζεται από διαφορετικές περιθωριακές ομάδες είναι καταδικασμένη. Η στάση του ως μεταιχμιακού συγγραφέα ξεκινάει από την ίδια την πηγή της γλώσσας του. Γεννημένος στη Βαρκελώνη από Καταλανή μητέρα, την είδε να πεθαίνει κατά τη διάρκεια ενός βομβαρδισμού από αεροπλάνα του Φράνκο. Η στιγμή εκείνη τον στιγμάτισε για πάντα. Θα τολμούσαμε να πούμε ότι και η γραφή του αποτελεί μια αφηγηματική μεταφορά του ζωγραφικού έργου Γκουέρνικα.

 

Ένα αντίο στον Χουάν Γκοϊτισόλο Facebook Twitter
Ο Γκοϊτσιόλο φωτογραφημένος στο Μαρακές.

 Ο Θερβάντες, ο Βοκκάκιος, οι Χίλιες και μία νύχτες, ο Καλβίνο αλλά κυρίως ο Μπόρχες είναι οι μεγάλοι του δάσκαλοι. Οι ανασκευασμένες ιστορίες και οι ανατρεπόμενες εκδοχές συντηρούν τη λαβυρινθώδη «πλοκή» των μυθιστορημάτων του. Ο Γκοϊτισόλο επιμένει: «Δεν κατέχουμε την αλήθεια παρά μόνο αποσπασματικά».

 


Φιλοξενούμενος σε μια άλλη γλώσσα (γράφει στα καστιλιάνικα), φρόντισε να μάθει Αραβικά, αγγλικά, γαλλικά και τουρκικά και συνδύασε την πρωτοπόρα γραφή του με έντονο πολιτικό υπόβαθρο, αποφεύγοντας τα «μηνύματα», τοποθετώντας τις ιστορίες του από το Σεράγεβο μέχρι τη Βόρεια Αφρική, στην περιφέρεια της Δύσης. Χρησιμοποιώντας φανταστικούς και αληθινούς χαρακτήρες, δεν διστάζει να κάνει άλματα στο χώρο και στον χρόνο, να χρησιμοποιεί τον Θερβάντες ως ήρωα των δικών του βιβλίων ή να «καίει» τις σελίδες του στις φωτιές του Πολέμου του Κόλπου.

 

Φανατικός οπαδός της πολυπολιτισμικότητας δεν συγχώρεσε ποτέ την Ισπανία για την ψευδοτουριστική της εικόνα, και για την απόρριψη του αραβικού και εβραϊκού της παρελθόντος. Ένθερμος υποστηρικτής του ισλαμικού πολιτισμού, θυμώνει που ένας τόσο πολύπλοκος πολιτισμός ασφυκτιά μέσα σε φανατικά καθεστώτα.

 

Η πειραματική του γραφή, αποκαλυπτική, ανησυχητική, χρωστάει πολλά σε αυτή την ανάμιξη πληθυσμών, γλωσσών: Τραγουδιστάδες, παραμυθάδες, στρατιώτες, πρόσφυγες, λογοτεχνικοί ήρωες που αντλούν λόγο και υπόσταση όχι μέσα από τις ρεαλιστικές συμβάσεις του μυθιστορήματος αλλά από τις απεριόριστες δυνατότητες της γραφής. Ο Θερβάντες, ο Βοκκάκιος, οι Χίλιες και μία νύχτες, ο Καλβίνο αλλά κυρίως ο Μπόρχες είναι οι μεγάλοι του δάσκαλοι. Οι ανασκευασμένες ιστορίες και οι ανατρεπόμενες εκδοχές συντηρούν τη λαβυρινθώδη «πλοκή» των μυθιστορημάτων του. Ο Γκοϊτισόλο επιμένει: «Δεν κατέχουμε την αλήθεια παρά μόνο αποσπασματικά».

 

Το μυθιστόρημα «Τρεις εβδομάδες σ΄ ένα φανταστικό κήπο» έχει ως προμετωπίδα ένα απόσπασμα από τον Δον Κιχώτη, ενώ ο τίτλος του σαφώς παραπέμπει στους φανταστικούς κήπους του Μπόρχες.

 

Κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1997 και μέσα από 28 μικρές ιστορίες, που κάθε μία αντιστοιχεί στα ισάριθμα γράμματα της αραβικής αλφαβήτου, προσπαθεί να διηγηθεί την περιπέτεια ενός φανταστικού φίλου του Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα, του Εουσέμπιο, που συνελήφθη αιχμάλωτος από τους Φασίστες του Φράνκο και κρατήθηκε σε ένα στρατόπεδο του Μαρόκου. Στη συνέχεια δραπέτευσε με τη βοήθεια του μαροκινού φρουρού του και ζήσανε μαζί -κατά μία εκδοχή.

 

Ο κύκλος των αφηγήσεων (Les semanas del jardin. Un circulo de lectores, ο ισπανικός τίτλος του μυθιστορήματος) λαμβάνει χώρα μέσα σε ένα περιποιημένο κήπο όπου οι αφηγητές, εικοσιοκτώ στον αριθμό, κάθε ηλικίας και επαγγέλματος, αφηγούνται τη δική τους ιστορία για τη ζωή ή τα μεμονωμένα περιστατικά που επέπεσαν στην αντίληψή τους για την αινιγματική και αβέβαιη προσωπικότητα του Εουσέμπιο. Οι τρεις ενότητες αντιστοιχούν χρονικά στις τρεις εβδομάδες. Κάθε αφηγητής έχει το δικό του προσωπικό λόγο.

 

Η αποσπασματικότητα και η πολυφωνία του μυθιστορήματος είναι και η γοητεία του. Με το πρόσχημα των «προφορικών» αφηγήσεων ο συγγραφέας κατορθώνει να δημιουργήσει μια φανταστική πραγματικότητα. 

 

Δύσκολο βιβλίο αλλά απομένει η χαρά στο τελείωμά του, όπως όταν κερδίζεις ένα δύσκολο στοίχημα.

 

info

Tίτλος: Τρεις εβδομάδες σ΄ ένα φανταστικό κήπο
Eκδότης: Εκδόσεις Εξάντας (Μετάφραση Τάσια Παναγοπούλου)
Xρονολογία έκδοσης: 2003

 

  

Ο Γκουιτισόλο διαβάζει ένα απόσπασμα από βιβλίο του για τον φακό της El Pais

2.

 

Η εκδοτική εμφάνιση του Χουάν Γκοϊτισόλο στην χώρα μας έγινε κάπως ανάποδα. Πρώτα κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα του 1997 «Τρεις εβδομάδες σε ένα φανταστικό κήπο» (Εξάντας) και το 2006 το θεωρούμενο τελευταίο του «Αυλαία» (Κέδρος). Μέχρι τότε παρέμενε σχεδόν άγνωστος στη χώρα μας. Πάντως, ο Βασίλης Βασιλικός, που τον γνώρισε στο Παρίσι, στα «290 Πρόσωπα» (Ελλην.Γράμματα) περιλαμβάνει λήμα «Γκοϊτισόλο» σημειώνοντας: «είναι κι τελευταίος εξόριστος των μεσογειακών δικτατοριών. Του εύχομαι και του Χουάν ταχείαν επάνοδον». Μάλλον δεν έπιασαν οι ευχές του γιατί ο Γκοϊτισόλο, σήμερα, ζει «εξόριστος» στο Μαρόκο και οι εμμονές του με την Ισπανία, μόνον ανοιχτούς λογαριασμούς έχουν αφήσει στη ζωή και στο έργο του.

 

Διάλεξε να πολεμήσει τη χώρα του μέσα από τα κείμενα. Τα βιβλία του Γκοϊτισόλο επικοινωνούν με τα έργα του 20ου αιώνα που πάλεψαν να απαλλαγούν από την τυραννία της μορφής του ρεαλιστικού μυθιστορήματος. Αποτελούν ένα παλίμψηστο της ισπανόφωνης γλώσσας και λογοτεχνίας ενώ τα ίχνη του Μπόρχες αφήνουν παντού ανεξίτηλα σημάδια. Ο Γκοϊτισόλο δεν ενδιαφέρεται για την «παλιομοδίτικη» φόρμα του ψυχολογικού μυθιστορήματος και πιστεύει ότι ένας συγγραφέας οφείλει να είναι θεωρητικά καταρτισμένος και πολιτικοποιημένος. Κατηγόρησε την Ισπανία επειδή διέγραψε το αραβικό και το εβραϊκό της κληρονομιά, υιοθετώντας την ευρωπαϊκή ομογενοποίηση.

 

Ο Χουάν Γκοϊτισόλο γεννήθηκε το 1931 στη Βαρκελώνη από Καταλανή μητέρα και Βάσκο πατέρα. Ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο Χοσέ, έγινε ποιητής και ο νεώτερος, ο Λουίς, μυθιστοριογράφος («Ημερολόγιο 360ο» εκδόσεις Scripta). Ο Χουάν, με το πρώτο του κι όλας μυθιστόρημα «Νεαροί Δολοφόνοι», γνώρισε μεγάλη κριτική αποδοχή. Τη δεκαετία του 50 έφυγε για το Παρίσι όπου δούλεψε σε εκδοτικούς οίκους και γνώρισε τους σημαντικότερους συγγραφείς της εποχής. Εκείνος, όμως, που αληθινά τον επηρέασε ήταν ο Ζαν Ζενέ. Όπως ο Ε.Μ Φόρστερ, έξη δεκαετίες νωρίτερα δέχθηκε την «επιφώτιση» του Έντουαρντ Κάρπεντερ και απελευθερώθηκε, ακολουθώντας έναν Άραβα έφηβο στα στενά της Αλεξάνδρειας, έτσι κι ο Χουάν, στα λαϊκά παρισινά μπαρ, θα γνωρίσει τον δικό του Άραβα και θα επανεξετάσει την σχέση του και με την Μονίκ Λαγκ, τη γυναίκα με την οποία συζούσε από χρόνια στα πλαίσια μιας ανοιχτής σχέσης.

 

Η νέα αυτή τροπή φάνηκε και στο έργο του. Απαξιώνοντας τα προηγούμενα μυθιστορήματα προχώρησε, το 1966, στο μυθιστόρημα «Στοιχεία ταυτότητας» το πρώτο έργο μιας τριλογίας με ισχνά ρεαλιστικά δεσίματα και προκλητικές γλωσσολογικές και μορφολογικές ανατροπές, αδιαφορώντας για την χρονική συνέπεια και την ψυχολογική εμβέλεια των ηρώων του. Ο Άλβαρο, Ισπανός εξόριστος που ζει στο Παρίσι τη δεκαετία του '50, για να ξεφύγει από την επικράτεια του Φράνκο, από «μια τάξη πραγμάτων ασύδοτη, κενή» και να απομακρυνθεί από όσους «είχαν προσπαθήσει να κάμψουν την αντίστασή του και να τον φυλακίσουν στον άκαμπτο κορσέ ορισμένων κανόνων», επιστρέφει στην πατρίδα του, προκειμένου να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για τη τηλεόραση πάνω στην σφαγή από τους πολιτοφύλακες ενός αθώου πλήθους χωρικών στη Γέστε και την εργατική μετανάστευση που επακολούθησε. Στη νότια Ισπανία ξαναβιώνει σκηνές που του προκαλούν «ηθικό πόνο»: εφηβικούς έρωτες, την στενή σχέση με τον εξάδελφο Σέρχιο, που κι αυτός εξοντώθηκε άδικα στα νιάτα του, τη δολοφονία του πατέρα του το 1936 από πολιτοφύλακες.

 

Ένα αντίο στον Χουάν Γκοϊτισόλο Facebook Twitter
Στην ταράστα του σπιτιού του στο Μαρακές με φίλους που αγωνίζονταν για τη διασωση της πλατείας Τζεμα αλ-Φνα
Ένα αντίο στον Χουάν Γκοϊτισόλο Facebook Twitter
Στην Ταγγέρη το 2007

 

Πράγματι, η αυτοεξορία στην Ευρώπη καθόλου δεν είχε ισχυροποιήσει τις δυνάμεις του αντιθέτως στα ταξίδια που έκανε, ως δημοσιογράφος, ομολογεί: «αγωνιζόσουν για έναν κόσμο που θα ήταν ακατοίκητος για σένα». Και όταν επιστρέφει στη Γέστε ούτε και το ντοκιμαντέρ θα αποσώσει γιατί το κατάσχουν οι αρχές. Καθώς ο ήλιος πυρώνει την γη της Ανδαλουσίας ο Άλβαρο ζει μια παραίσθηση, ένα κακό όνειρο, το παρόν προβάλλεται σαν φαινόμενο αντικατοπτρισμού. Ο αφηγητής του μυθιστορήματος προετοιμάζει την αφαίμαξη της μνήμης του και οδεύει προς μια πλήρη διαγραφή του παρελθόντος και των στοιχείων της ταυτότητάς του, διαλύοντας ταυτόχρονα και κάθε λογική συνέπεια στην αφήγηση, που τελειώνει με την οδηγία χρήσεως, «ΒΑΛΤΕ ΤΟ ΚΕΡΜΑ», γραμμένη σε τέσσερις γλώσσες.

 

Πρόκειται για μια τρομακτική επίδειξη συγγραφικής δεξιότητας. Ας μην ξεχνάμε και το χρονικό πλαίσιο του μυθιστορήματος. Το προσευχητάρι του Γκοϊτισόλο ήταν ο «Βαθμός μηδέν της γραφής» κι ο Ρολάν Μπαρτ ο καλύτερος φίλος του. Η «καταστροφή» της λογοτεχνίας και ο θάνατος του συγγραφέα προσδοκούν ανάσταση μορφών και Λαζάρους εξερχόμενους από σκοτεινές λογοτεχνικές σπηλιές. Η γλώσσα είναι η αποθέωση του μέσου, η γλώσσα στα όριά της, καταπατώντας κάθε φόρμα. Ο Χουάν Γκοϊτισόλο, την δεκαετία του εβδομήντα, αφού ολοκληρώσει την τριλογία, θα προσπαθήσει να «αφανίσει» και τον λογοτεχνικό του εαυτό. Προσπερνάει την εμπορική αποδοχή των βιβλίων του, θεωρώντας ότι ο συγγραφέας, που ζει από τα δικαιώματα των βιβλίων του, γίνεται ένα όργανο εμπορευματοποίησης και δεν ολοκληρώνει την δημιουργική του αποστολή. Από το 1975, που πρέσβευε αυτά, δεν άλλαξαν πολλά. Υιοθέτησε μια μαροκινή οικογένεια και ζει μαζί τους στο Μαρακές, επεμβαίνει στα διεθνή πολιτικά δρώμενα, διασώζει με ψηφίσματα την πλατεία Τζέμα ελ Φνα ως μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. 

 

Ο Γκοϊτισόλο συγγενεύει με μια γενιά συγγραφέων των οποίων η ζωή και η γραφή διέσχισαν όρια εθνικά, ιδεολογικά και ερωτικά. Ο Ζενέ, ο Παζολίνι κι ο Καβάφης του μεσογειακού «cruising», o Λώρενς Στερν κι ο Σαντ των πρώιμων ηθικών και αφηγηματικών αποκλίσεων, η παράδοση της Ισπανοαμερικανικής σχολής με τον Λιόσα του «Πράσινου Σπιτιού», τον Μάρκες των «Εκατό χρόνων μοναξιάς», τον Λεζάμα Λίμα του αποκαλυπτικού «Paradiso», τον Ινφάντε των «Τίγρεων» και πάνω απ' όλους με τον Θερβάντες, τον πιο «θεωρητικό» συγγραφέας του ευρωπαϊκού μυθιστορήματος.

 

Η στάση ζωής του Γκοϊτισόλο, σε συνάρτηση με το έργο του, ξενίζει στην εποχή μας, όπου η γραφή εντάσσεται στην εκδοτική διαδικασία προσπερνώντας την λογοτεχνική δημιουργικότητα. Ο καλομαθημένος αναγνώστης θα δυσκολευτεί να προσεγγίσει τα «Στοιχεία ταυτότητας». Σε ορισμένες σελίδες, με σπαρακτικές εικόνες και διαλόγους, είναι να απορείς τι έσπρωξε τους συγγραφείς του μεταμοντερνισμού να υπονομεύσουν κάθε ρεαλιστική ευκολία και να επιλέξουν τον λογοτεχνικό τους «θάνατο». Παρ' όλα αυτά ο Γκοϊτισόλο επιβίωσε, με δυο πατρίδες, πέντε ξένες γλώσσες και ένα τσούρμο μαροκινά εγγόνια.

 

info

Tίτλος: Στοιχεία ταυτότητας
Eκδότης: Κέδρος (Μετάφραση: Κατερίνα Ρούφου)
Xρονολογία έκδοσης: 2007

Ένα αντίο στον Χουάν Γκοϊτισόλο Facebook Twitter

 

__________

Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης είναι συγγραφέας. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του «Καινούρια πόλη» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Τα άρθρα αυτά δημοσιεύτηκαν πρώτη φορά στα ΝΕΑ βιβλιοδρόμιο, 3 Ιουνίου 2007 © Θεόδωρος Γρηγοριάδης

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ