Ένα επετειακό αφιέρωμα στο ''Πολύτροπον'' του Μάνου Χατζιδάκι για τα 21 χρόνια από το θάνατο του συνθέτη

Μόλις είδατε ολόκληρο το πρόγραμμα του Μουσικού Θεάτρου - Καφενείου ''Πολύτροπον'' που λειτούργησε τον χειμώνα του 1973-74 στην Κυδαθηναίων, εκεί που ήταν παλιότερα η ''Αυλαία''. Επιτυχία τεράστια, καθαρό αεράκι μέσα στην αποπνικτική χουντίλα, όπου δεν έβρισκες θέση ούτε για μετά από δεκαπέντε μέρες!

Ο Μάνος Χατζιδάκις είχε επιστρέψει από την Αμερική, ο ''Μεγάλος Ερωτικός'' ήταν φρέσκος κι ο κόσμος είχε καταλάβει πως το έργο ήταν το magnum opus ενός συνθέτη που ώριμος και γεμάτος ιδέες, έμπαινε στην αθέατη μάχη της –εξίσου σημαντικής- πνευματικής αντίστασης.

Ο Χατζιδάκις, έχοντας αντιληφθεί από νωρίς το ρόλο των δισκογραφικών εταιρειών, προσπάθησε επανειλημμένα να δημιουργήσει δική του.

Για τους τραγουδιστές δεν απευθύνθηκε στις φίρμες της εποχής -ούτε καν στη Νταντωνάκη και στον Ψαριανό-, αλλά έκανε audition από την οποία πέρασαν εκατοντάδες αγόρια και κορίτσια. Διάλεξε εφτά νέα παιδιά, τους καλύτερους μουσικούς της εποχής, κι έστησε μια μουσική παράσταση με κοστούμια και σκηνικό περιβάλλον, ιδέα που θα έβρισκε μιμητές πολλά χρόνια αργότερα.

Τα δυο ζωγραφιστά κόκκινα πουλιά που βρίσκονται στις κεντρικές σελίδες μοιάζουν διακοσμητικά, αλλά στην πραγματικότητα τυπώθηκαν πάνω στις ήδη τυπωμένες σελίδες για να καλύψουν το όνομα μιας νεαρής τραγουδίστριας που δεν θα συμμετείχε τελικά. Όλο αυτό για να μη γίνει μια ακαλαίσθητη μουτζούρα με μαρκαδόρο! Δεν μπόρεσε να γίνει το ίδιο και με το εσωτερικό του χαρτονένιου οπισθόφυλλου.

Υπάρχουν βέβαια τυπογραφικά και ορθογραφικά λάθη (mantolino αντί mandolino, ανήκη αντί ανήκει, ομόνυμο αντί ομώνυμο, περισπωμένη στο Νίκου και στο Τσεσμελής κλπ.) αλλά το πρόγραμμα παραμένει χαριτωμένο για τα μέτρα και την αισθητική μιας εποχής χωρίς υπολογιστή και glamorous εκτυπώσεις.

Από τους τραγουδιστές, παρ' ότι οι περισσότεροι είχαν τα προσόντα, κανείς σχεδόν δεν έκανε σοβαρή καριέρα, με εξαίρεση, ίσως, τη Βούλα Σαββίδη και για ένα μικρό διάστημα τη Μαρία Κάτηρα. Ο Γιάννης Δημητράς, εξαιρετική φωνή, ακολούθησε άλλους δρόμους, στο εμπορικό τραγούδι. Μια ιδέα για την ατμόσφαιρα –τραγούδια, κείμενα- και τις φωνές, μπορεί να πάρει κανείς από το δίσκο ''Ο Οδοιπόρος, το Μεθυσμένο Κορίτσι και ο Αλκιβιάδης''.

Σε ότι αφορά το πρόγραμμα, όπως βλέπει κανείς, παίζονταν τραγούδια από τον ''Μεγάλο Ερωτικό'', την παλιότερη ''Μυθολογία'', λαϊκά τραγούδια με τη Βούλα Σαββίδη - η μαγιά για ''Τα Πέριξ'', σχεδόν ολόκληρο το καινούργιο έργο ''Ο Οδοιπόρος, το Μεθυσμένο Κορίτσι και ο Αλκιβιάδης'', ενώ παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά και οι ''Δυο μπαλάντες για τον Ευτύχιο (Χατζηττοφή)'': Η ''Τρελή του φεγγαριού'', γνωστό μετά ως ''Στου Διγενή τα κάστρα'' με τη Φλέρυ Νταντωνάκη σε στίχους Νίκου Γκάτσου και ''Τα παιδιά του κάμπου'' σε στίχους του συνθέτη - επρόκειτο προφανώς για ''Τα παιδιά κάτω στον κάμπο'' από το αδισκογράφητο ακόμη soundtrack του ''Sweet Movie'' του Ντούσαν Μακαβέγιεφ. Εντύπωση προξενεί το ότι η ''Τρελή του φεγγαριού'', ένα ''γυναικείο'' dark τραγούδι, γράφτηκε για τη φωνή του Ευτύχιου Χατζηττοφή ειδικά για το ''Πολύτροπον''!

Ο Χατζιδάκις, έχοντας αντιληφθεί από νωρίς το ρόλο των δισκογραφικών εταιρειών, προσπάθησε επανειλημμένα να δημιουργήσει δική του. Μια απ' αυτές τις προσπάθειες ήταν και ο ΝΟΤΟΣ, που έγινε μετά label της LYRA. Αυτό που τον ενδιέφερε δεν ήταν το κέρδος, αλλά η καλλιτεχνική αυτονομία. Ο Χατζιδάκις έφτιαχνε πάντα τους δίσκους του όπως ακριβώς τους ήθελε, έκανε παραγωγές άλλων, νέων κυρίως, που θεωρούσε το έργο τους αξιόλογο –και που δεν θα τις έκανε καμιά εταιρεία- και είχε πάντα τους συνεργάτες του καλοπληρωμένους και ευχαριστημένους. Ο ίδιος αγαπούσε την καλή ζωή και μερικές δαπανηρές μικροαπολαύσεις –ακριβά ρολόγια, ας πούμε ή "hi tech" ηλεκτρονικά- αλλά δεν τον απασχολούσε ο πλούτος. Γι' αυτό και δεν άφησε μεγάλη περιουσία.