Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter

Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί

0

Όταν μου πρότειναν από τη Mastercard και το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης να είμαι ο συντονιστής του φετινού Iconic Talks, που θα ήταν εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στον Πάνο Χ. Κούτρα, ένιωσα ενθουσιασμό και δέος. Και αυτή ακριβώς τη μίξη συναισθημάτων ήθελα να εκφράσω στον ίδιο, λίγες εβδομάδες αργότερα, όταν την προηγούμενη Παρασκευή τον κάλεσα στη σκηνή της αίθουσας Παύλος Ζάννας του «Ολύμπιον» για να ξεκινήσει να αφηγείται τις ιστορίες του.

Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Η Μίνα Ορφανού στη «Στρέλλα».
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Όπως είπα κι εκεί, έψαχνα να βρω έναν ευφάνταστο τρόπο για το kick-off της συζήτησης και κατέληξα πως αυτό που ήθελα να του πω ήταν ένα «ευχαριστώ». Ευχαριστώ γιατί η «Στρέλλα» του συνέπεσε χρονικά με το δικό μου coming out – έχοντας μεγαλώσει στην επαρχία και βλέποντάς τη για πρώτη φορά τότε, το 2009, σε εποχές που έννοιες όπως η συμπερίληψη και η ΛΟΑΤΚΙ+ εκπροσώπηση ήταν ακόμα άγνωστες, άρχισα να νιώθω λιγότερο μόνος, να καταλαβαίνω πως το μεγάλο queer σύμπαν, στο οποίο ανήκω κι εγώ, διαθέτει μια παράξενη ομορφιά και μια ξεχωριστή δύναμη, και ότι οι οικογένειες κατ’ επιλογή είναι κανονικές οικογένειες
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter

Και όπως το περίμενα, οι ιστορίες που αφηγήθηκε ο Κούτρας στις δύο ώρες που διήρκεσε περίπου το masterclass ήταν όντως πολύτιμες. Ως ένα από τα πρόσωπα του 65ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, που τιμήθηκε με τον Χρυσό Αλέξανδρο για το σύνολο της προσφοράς του στο σινεμά, βρέθηκε πρωταγωνιστής σε μια σειρά προβολών, Q&As και άλλων εκδηλώσεων, στο συγκεκριμένο masterclass όμως στόχος μας ήταν η εστίαση στις queer όψεις του σινεμά του, στο προσωπικό του βίωμα και στον τρόπο που αυτό μεταφέρθηκε και εξελίχθηκε στην τέχνη του, ανάγοντάς τον σε μια από τις πιο διακριτές, πιο ηχηρές φωνές του παγκόσμιου queer cinema αυτήν τη στιγμή.

Δοτικός και γενναιόδωρος, αστείος και διόλου σοβαροφανής, γεννημένος storyteller, άρχισε να μου εξιστορεί τα εφηβικά και φοιτητικά του χρόνια, τον τρόπο που από μικρός δραστηριοποιούνταν στα κινήματα, και όσα αποκόμισε από την παραμονή του στο θατσερικό Λονδίνο των ‘80s και μετέπειτα στο Παρίσι. Οι ολοζώντανες καλλιτεχνικές σκηνές των δύο πόλεων, οι άνθρωποι που γνώρισε και οι σχέσεις που ανέπτυξε, και βέβαια η επιδημία του AIDS που αποδεκάτισε, μεταξύ άλλων, και τις καλλιτεχνικές και queer κοινότητες της εποχής έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη του σκηνοθετικού του βλέμματος, όπως διαπιστώσαμε εξάλλου παρακολουθώντας, την προηγούμενη βραδιά, τις άγνωστες, απρόβλητες στην Ελλάδα, μικρού μήκους ταινίες του από εκείνη την εποχή.

Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Κι έπειτα ήρθαν τα ‘90s, ο Πάνος επέστρεψε στην Ελλάδα διατηρώντας (μέχρι σήμερα) επαφές και βάση στο εξωτερικό, και ξεκίνησε η πολυετής οδύσσεια προετοιμασίας, γυρισμάτων και post-production της «Επίθεσης του Γιγαντιαίου Μουσακά», της θρυλικής πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του, που προβλήθηκε αποκατεστημένη –όπως και το σύνολο της φιλμογραφίας του– στο φεστιβάλ. Και κάπου εδώ εντοπίζονται όλα τα στοιχεία που μας ενέπνευσαν να δώσουμε για τίτλο στο masterclass τη φράση «Queer before it was cool».

Γιατί το σινεμά του Πάνου Χ. Κούτρα, αλλά και ο ίδιος ως προσωπικότητα, ήταν ο ορισμός του queer πριν η λέξη γίνει καλά-καλά γνωστή. Και αυτό, όπως συζητήσαμε, δεν έχει να κάνει μόνο με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου, αλλά πολύ περισσότερο με τη συνολική ιδεολογία και πολιτική στάση, τη στάση ζωής, τη διάθεση για ρήξη και αντίδραση, τη σοβαρότητα εναντίον της σοβαροφάνειας και με πολλά άλλα στοιχεία που τα συναντάμε όλα στον «Μουσακά», μια ταινία με εξωγήινα μοντέλα, γκέι αστροφυσικούς με ροζ ποδιές, έναν τεράστιο μουσακά που εξαπολύει τοξικά λάδια στους κατοίκους της Αθήνας και πρωταγωνίστρια μια γλυκύτατη παρενδυτική/drag/τρανς ηρωίδα, τη «νόθα κόρη της Ντιβάιν», σύμφωνα με τον ίδιο, που ψάχνει την αγάπη μέσα στον ζόφο.
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Αληθινή Ζωή
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Xenia
Κι από εκεί, από το χειροποίητο, θρασύτατο, αναπολογητικό πείραμα του «Μουσακά», ο Πάνος μάς μετέφερε στη μεγάλη κλίμακα της «Αληθινής Ζωής», που έκανε πρεμιέρα λίγο καιρό μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, το 2004, με εκείνον να τολμά να βάζει φωτιά στην Ακρόπολη. Κι έπειτα στη «Στρέλλα» του, ένα έργο μυθοπλασίας απόλυτα καθοριστικό για την τρανς ορατότητα στην Ελλάδα, που για να πραγματωθεί έπρεπε να βρεθεί η κατάλληλη τρανς πρωταγωνίστρια και ξεκίνησε μόνο αφότου βρέθηκε η Μίνα Ορφανού. Και μετά στο «Xenia», όπου αντίστοιχα χρειαζόταν δύο υπερ-ταλαντούχα παιδιά δεύτερης γενιάς από την Αλβανία (τα βρήκε στα πρόσωπα του Νίκου Γκέλια και του Κώστα Νικούλι) για να προσεγγίσει με διαθεματικό τρόπο το ζήτημα της μετανάστευσης και της ιθαγένειας. Και τελικά στο «Dodo», όπου μέσα από την ιστορία ενός εξαφανισμένου, σπάνιου πτηνού, κατάφερε να μιλήσει για όλα τα σημερινά ζητήματα, για την ατζέντα της εποχής, και για τον νέο, ρευστό κόσμο στον οποίο ζούμε.
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Φώτο.: Mermaid Party
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Αυτόν ακριβώς τον νέο κόσμο επιχειρούν να τιμήσουν, μέσα από την τέχνη του κινηματογράφου, πρωτοβουλίες της Mastercard με άξονα τη συμπερίληψη, όπως το Iconic talks, το Mermaid award (με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ) που απονεμήθηκε και φέτος σε ταινία ΛΟΑΤΚΙ+ θεματικής του φεστιβάλ, συγκεκριμένα στην ταινία «Όλα θα πάνε καλά» του Ρέι Γιενγκ, την υποτροφία Midpoint Intensive Queer Workshop που δίνει σε Έλληνα δημιουργό τη δυνατότητα συμμετοχής σε πανευρωπαϊκό workshop με στόχο την ανάπτυξη έργων ΛΟΑΤΚΙ+ θεματολογίας, αλλά και ένα Mermaid party αφιερωμένο στον queer κινηματογράφο που υπενθύμισε με τον καλύτερο τρόπο πως, after all, it’s fun to be queer!
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Οθόνες
0

Αλέξανδρος Διακοσάββας

Ο Αλέξανδρος Διακοσάββας γεννήθηκε το 1987 και μεγάλωσε στη Ρόδο. Σύντομη θητεία στους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς της Πολυτεχνικής Σχολής Πάτρας και συνέχιση σπουδών στη Βιολογία του ίδιου Πανεπιστημίου τον οδήγησαν τελικά στο να θέλει να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

6 αποκαλυπτικά ντοκιμαντέρ για τη ζωή και τον κόσμο που ζούμε τώρα

Οθόνες / 6 αποκαλυπτικά ντοκιμαντέρ για τη ζωή και τον κόσμο που ζούμε τώρα

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου πρόβαλε φέτος ταινίες πολιτικά φορτισμένες που οραματίζονται ένα μέλλον χωρίς σύνορα. Έξι από αυτές έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση χάρη στην αισθητική και την προβληματική τους.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Βίκι Κριπς στη LIFO: «Καθένας επιλέγει το δικό του δηλητήριο»

Οθόνες / Βίκι Κριπς: «Καθένας επιλέγει το δικό του δηλητήριο»

Η ηθοποιός που στάθηκε σαν ίση προς ίσο απέναντι σε ολόκληρο Ντάνιελ Ντέι-Λιούις μιλάει στη LiFO σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης με αφορμή την κυκλοφορία του «Hot Milk», που συμπεριλαμβάνει γυρίσματα στη χώρα μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ο ξεχασμένος απαγωγέας Τόνι Κυρίτσης, που ενέπνευσε τον Γκας Βαν Σαντ για το Dead Man's Wire

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Dead Man’s Wire»: Η χλιαρή επιστροφή του Γκας βαν Σαντ

Μετά από πέντε χρόνια ο Αμερικανός σκηνοθέτης επανέρχεται με την ξεχασμένη ιστορία ενός απαγωγέα, κάνοντας μια βιογραφία με νόημα, που όμως δεν προσθέτει κάτι στη φιλμογραφία του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
To αριστουργηματικό Ran του Κουροσάβα και 8 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Οθόνες / To αριστουργηματικό Ran του Κουροσάβα και 8 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Μια ταινία βασισμένη σε βιβλίο του Στίβεν Κινγκ, η επιστροφή του Ντάρεν Αρονόφσκι, η καλύτερη ταινία του Κουροσάβα σε επανέκδοση και το τέταρτο μέρος της σειράς ταινιών θρίλερ «Το Κάλεσμα» – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
«Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» ζωντανεύει στη Βενετία

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» ζωντανεύει στη Βενετία

Έκκληση από τους συντελεστές της ταινίας της Κάουτερ Μπεν Χάνια να σταματήσουν επιτέλους οι δολοφονίες παιδιών στη Γάζα, με αφορμή το σπαρακτικό τηλεφώνημα της 6χρονης Παλαιστίνιας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
A House of Dynamite

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «House of Dynamite»: Η Κάθριν Μπίγκελοου πατάει το κουμπί – και μας κόβει την ανάσα

Με χειρουργική ακρίβεια, η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με Όσκαρ σκηνοθεσίας μας πείθει ανατριχιαστικά για τον επικείμενο πυρηνικό όλεθρο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο μάγος του Κρεμλίνου

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Ο μάγος του Κρεμλίνου»: Ο ρυθμιστής του Πούτιν δεν χωρά σε ταινία

Πίσω από το ψυχρό πρόσωπο της εξουσίας, κρύβεται ο ψίθυρος ενός σύγχρονου Ρασπούτιν. Ο Ολιβιέ Ασαγιάς τον ακολουθεί – αλλά μήπως τον πρόδωσε η φόρμα;
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
No other choice

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «No other choice»: Η ταινία που θα οδηγήσει τον Παρκ Τσαν-γουκ στα Όσκαρ

Ο Κορεάτης σκηνοθέτης παραμένει ένας από τους μεγάλους σύγχρονους κινηματογραφιστές, αν και η αντικαπιταλιστική του σάτιρα «No other choice» δεν είναι η καλύτερή του ταινία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Είναι σαν να κάνεις τον Δράκουλα χορτοφάγο»: Γιατί το σέξι τέρας του Φρανκενστάιν που παίζει ο Τζέικομπ Ελόρντι είναι λάθος

Οθόνες / Γιατί το σέξι τέρας του νέου «Φρανκενστάιν» είναι λάθος

Στη διασκευή του κλασικού μυθιστορήματος της Μέρι Σέλεϊ από τον Γκιγιέρμο ντελ Τόρο πρωταγωνιστεί ο «εξωφρενικά όμορφος» Τζέικομπ Ελόρντι στον ρόλο του τέρατος – πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα μια ταινία χωρίς ειρμό. 
THE LIFO TEAM
O Στίβεν Κινγκ στο σινεμά: Οι 10 καλύτερες μεταφορές

Οθόνες / O Στίβεν Κινγκ στο σινεμά: Οι 10 καλύτερες μεταφορές

Είναι εντυπωσιακός ο αριθμός διασκευών του έργου του δημοφιλούς συγγραφέα που θα δούμε στο πανί, στο γυαλί και στο σανίδι, κι αυτό στάθηκε αφορμή για ένα αφιέρωμα στις καλύτερες ταινίες που ενέπνευσαν τα γραπτά του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Φρανκενστάιν: Ένα θεσπέσιο μελόδραμα που σε παρασύρει και σε ματώνει

Ανταπόκριση από τη Βενετία / Φρανκενστάιν: Ένα θεσπέσιο μελόδραμα που σε παρασύρει και σε ματώνει

O Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο θα έκανε την Μέρι Σέλεϊ περήφανη. Ο δικός του Φρανκενστάιν κατορθώνει να μην προδώσει το πνεύμα του πολυδιασκευασμένου μυθιστορήματός της.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
After the Hunt: Το #MeToo στα χέρια του Λούκα Γκουαντανίνο είναι μια μπερδεμένη υπόθεση

Ανταπόκριση από τη Βενετία / After the Hunt: Το #MeToo στα χέρια του Γκουαντανίνο είναι μια μπερδεμένη υπόθεση

Ο Λούκα Γκουαντανίνο νοσταλγεί τη χαμένη τέχνη του διαλόγου, αλλά το After the Hunt χάνει το δίκιο του στην ακαδημαϊκή φλυαρία και τις σεναριακές αστοχίες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα του γάμου δύσκολα: 10 ταινίες για να δείτε μετά το «Ρόουζ εναντίον Ρόουζ»

Οθόνες / Όλα του γάμου δύσκολα: 10 ταινίες για να δείτε μετά το «Ρόουζ εναντίον Ρόουζ»

Από το «Awful Truth» του Λίο ΜακΚάρεϊ στο «Gone Girl» του Ντέιβιντ Φίντσερ κι από τις μπεργκμανικές «Σκηνές από έναν γάμο» στο «Revolutionary Road» του Σαμ Μέντες, ανατρέχουμε σε δέκα ταινίες για όσους ενώθηκαν ενώπιον Θεού κι ανθρώπων «μέχρι να τους χωρίσει ο θάνατος».   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
ΒΟΥΓΟΝΙΑ

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Βουγονία»: Κριτική για τη νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου

«Είναι περιπέτεια η "Βουγονία", fun και πιο περίπλοκη απ’ ότι δείχνει» - Ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος καταγράφει τις εντυπώσεις του από την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας στο 82ο Φεστιβάλ Βενετίας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ