Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter

Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί

0

Όταν μου πρότειναν από τη Mastercard και το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης να είμαι ο συντονιστής του φετινού Iconic Talks, που θα ήταν εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στον Πάνο Χ. Κούτρα, ένιωσα ενθουσιασμό και δέος. Και αυτή ακριβώς τη μίξη συναισθημάτων ήθελα να εκφράσω στον ίδιο, λίγες εβδομάδες αργότερα, όταν την προηγούμενη Παρασκευή τον κάλεσα στη σκηνή της αίθουσας Παύλος Ζάννας του «Ολύμπιον» για να ξεκινήσει να αφηγείται τις ιστορίες του.

Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Η Μίνα Ορφανού στη «Στρέλλα».
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Όπως είπα κι εκεί, έψαχνα να βρω έναν ευφάνταστο τρόπο για το kick-off της συζήτησης και κατέληξα πως αυτό που ήθελα να του πω ήταν ένα «ευχαριστώ». Ευχαριστώ γιατί η «Στρέλλα» του συνέπεσε χρονικά με το δικό μου coming out – έχοντας μεγαλώσει στην επαρχία και βλέποντάς τη για πρώτη φορά τότε, το 2009, σε εποχές που έννοιες όπως η συμπερίληψη και η ΛΟΑΤΚΙ+ εκπροσώπηση ήταν ακόμα άγνωστες, άρχισα να νιώθω λιγότερο μόνος, να καταλαβαίνω πως το μεγάλο queer σύμπαν, στο οποίο ανήκω κι εγώ, διαθέτει μια παράξενη ομορφιά και μια ξεχωριστή δύναμη, και ότι οι οικογένειες κατ’ επιλογή είναι κανονικές οικογένειες
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter

Και όπως το περίμενα, οι ιστορίες που αφηγήθηκε ο Κούτρας στις δύο ώρες που διήρκεσε περίπου το masterclass ήταν όντως πολύτιμες. Ως ένα από τα πρόσωπα του 65ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, που τιμήθηκε με τον Χρυσό Αλέξανδρο για το σύνολο της προσφοράς του στο σινεμά, βρέθηκε πρωταγωνιστής σε μια σειρά προβολών, Q&As και άλλων εκδηλώσεων, στο συγκεκριμένο masterclass όμως στόχος μας ήταν η εστίαση στις queer όψεις του σινεμά του, στο προσωπικό του βίωμα και στον τρόπο που αυτό μεταφέρθηκε και εξελίχθηκε στην τέχνη του, ανάγοντάς τον σε μια από τις πιο διακριτές, πιο ηχηρές φωνές του παγκόσμιου queer cinema αυτήν τη στιγμή.

Δοτικός και γενναιόδωρος, αστείος και διόλου σοβαροφανής, γεννημένος storyteller, άρχισε να μου εξιστορεί τα εφηβικά και φοιτητικά του χρόνια, τον τρόπο που από μικρός δραστηριοποιούνταν στα κινήματα, και όσα αποκόμισε από την παραμονή του στο θατσερικό Λονδίνο των ‘80s και μετέπειτα στο Παρίσι. Οι ολοζώντανες καλλιτεχνικές σκηνές των δύο πόλεων, οι άνθρωποι που γνώρισε και οι σχέσεις που ανέπτυξε, και βέβαια η επιδημία του AIDS που αποδεκάτισε, μεταξύ άλλων, και τις καλλιτεχνικές και queer κοινότητες της εποχής έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη του σκηνοθετικού του βλέμματος, όπως διαπιστώσαμε εξάλλου παρακολουθώντας, την προηγούμενη βραδιά, τις άγνωστες, απρόβλητες στην Ελλάδα, μικρού μήκους ταινίες του από εκείνη την εποχή.

Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Κι έπειτα ήρθαν τα ‘90s, ο Πάνος επέστρεψε στην Ελλάδα διατηρώντας (μέχρι σήμερα) επαφές και βάση στο εξωτερικό, και ξεκίνησε η πολυετής οδύσσεια προετοιμασίας, γυρισμάτων και post-production της «Επίθεσης του Γιγαντιαίου Μουσακά», της θρυλικής πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του, που προβλήθηκε αποκατεστημένη –όπως και το σύνολο της φιλμογραφίας του– στο φεστιβάλ. Και κάπου εδώ εντοπίζονται όλα τα στοιχεία που μας ενέπνευσαν να δώσουμε για τίτλο στο masterclass τη φράση «Queer before it was cool».

Γιατί το σινεμά του Πάνου Χ. Κούτρα, αλλά και ο ίδιος ως προσωπικότητα, ήταν ο ορισμός του queer πριν η λέξη γίνει καλά-καλά γνωστή. Και αυτό, όπως συζητήσαμε, δεν έχει να κάνει μόνο με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου, αλλά πολύ περισσότερο με τη συνολική ιδεολογία και πολιτική στάση, τη στάση ζωής, τη διάθεση για ρήξη και αντίδραση, τη σοβαρότητα εναντίον της σοβαροφάνειας και με πολλά άλλα στοιχεία που τα συναντάμε όλα στον «Μουσακά», μια ταινία με εξωγήινα μοντέλα, γκέι αστροφυσικούς με ροζ ποδιές, έναν τεράστιο μουσακά που εξαπολύει τοξικά λάδια στους κατοίκους της Αθήνας και πρωταγωνίστρια μια γλυκύτατη παρενδυτική/drag/τρανς ηρωίδα, τη «νόθα κόρη της Ντιβάιν», σύμφωνα με τον ίδιο, που ψάχνει την αγάπη μέσα στον ζόφο.
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Αληθινή Ζωή
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Xenia
Κι από εκεί, από το χειροποίητο, θρασύτατο, αναπολογητικό πείραμα του «Μουσακά», ο Πάνος μάς μετέφερε στη μεγάλη κλίμακα της «Αληθινής Ζωής», που έκανε πρεμιέρα λίγο καιρό μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, το 2004, με εκείνον να τολμά να βάζει φωτιά στην Ακρόπολη. Κι έπειτα στη «Στρέλλα» του, ένα έργο μυθοπλασίας απόλυτα καθοριστικό για την τρανς ορατότητα στην Ελλάδα, που για να πραγματωθεί έπρεπε να βρεθεί η κατάλληλη τρανς πρωταγωνίστρια και ξεκίνησε μόνο αφότου βρέθηκε η Μίνα Ορφανού. Και μετά στο «Xenia», όπου αντίστοιχα χρειαζόταν δύο υπερ-ταλαντούχα παιδιά δεύτερης γενιάς από την Αλβανία (τα βρήκε στα πρόσωπα του Νίκου Γκέλια και του Κώστα Νικούλι) για να προσεγγίσει με διαθεματικό τρόπο το ζήτημα της μετανάστευσης και της ιθαγένειας. Και τελικά στο «Dodo», όπου μέσα από την ιστορία ενός εξαφανισμένου, σπάνιου πτηνού, κατάφερε να μιλήσει για όλα τα σημερινά ζητήματα, για την ατζέντα της εποχής, και για τον νέο, ρευστό κόσμο στον οποίο ζούμε.
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Φώτο.: Mermaid Party
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Αυτόν ακριβώς τον νέο κόσμο επιχειρούν να τιμήσουν, μέσα από την τέχνη του κινηματογράφου, πρωτοβουλίες της Mastercard με άξονα τη συμπερίληψη, όπως το Iconic talks, το Mermaid award (με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ) που απονεμήθηκε και φέτος σε ταινία ΛΟΑΤΚΙ+ θεματικής του φεστιβάλ, συγκεκριμένα στην ταινία «Όλα θα πάνε καλά» του Ρέι Γιενγκ, την υποτροφία Midpoint Intensive Queer Workshop που δίνει σε Έλληνα δημιουργό τη δυνατότητα συμμετοχής σε πανευρωπαϊκό workshop με στόχο την ανάπτυξη έργων ΛΟΑΤΚΙ+ θεματολογίας, αλλά και ένα Mermaid party αφιερωμένο στον queer κινηματογράφο που υπενθύμισε με τον καλύτερο τρόπο πως, after all, it’s fun to be queer!
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί Facebook Twitter
Οθόνες
0

Αλέξανδρος Διακοσάββας

Ο Αλέξανδρος Διακοσάββας γεννήθηκε το 1987 και μεγάλωσε στη Ρόδο. Σύντομη θητεία στους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς της Πολυτεχνικής Σχολής Πάτρας και συνέχιση σπουδών στη Βιολογία του ίδιου Πανεπιστημίου τον οδήγησαν τελικά στο να θέλει να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Απώλειες / Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Η αγαπημένη ηθοποιός, που έφυγε πλήρης ημερών πριν από λίγες ημέρες, υπήρξε η επιτομή της Ελληνίδας θείας, τόσο στην τηλεόραση όσο και στον κινηματογράφο. Ο ανιψιός της, Φώτης Σεργουλόπουλος, θυμάται στιγμές μαζί της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

The Review / Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

O Χρήστος Παρίδης συζητά με τη Βένα Γεωργακοπούλου για την τελευταία ταινία του Τεξανού δημιουργού. Πρόκειται, τελικά, για μια αντικαπιταλιστική αλληγορία της εποχής μας;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Army of Lovers», όπως «Στρατός Εραστών»

Οθόνες / «Army of Lovers»: Μια ταινία για τα ζευγάρια εραστών του Ιερού Λόχου

Ο σκηνοθέτης Λευτέρης Χαρίτος εξηγεί πώς αποφάσισε να θίξει ένα θέμα που για αιώνες θεωρείται ταμπού: τις ερωτικές σχέσεις μεταξύ αντρών στην Αρχαία Ελλάδα, ακόμη και στο πεδίο της μάχης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tsoula Festival

Μουσική / Tsoula Festival: Το πιο φρέσκο νησιώτικο φεστιβάλ στήνεται στην Αστυπάλαια

Με όνομα εμπνευσμένο από το παραδοσιακό φυλαχτό του νησιού, το φεστιβάλ που οραματίστηκαν τρεις δημοσιογράφοι στρέφει τα βλέμματα στην «πεταλούδα του Αιγαίου» – και έχουμε αποκλειστικά το πλήρες πρόγραμμά του.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Τζόυς Ευείδη

Οι Αθηναίοι / Τζόυς Ευείδη: «Φαίνομαι πολύ κουλ; Μπα, ρόλος είναι»

Αν της είχαν κάνει στο θέατρο όσες επαγγελματικές προτάσεις είχε ως σερβιτόρα, θα ήταν η Βουγιουκλάκη – όπως λέει. Κι αν και συχνά αυτολογοκρίνεται, δεν κρύβεται πίσω από τις λέξεις. Είναι μια αγαπητή κωμική ηθοποιός, που κάποτε ήθελε να παίξει δραματικούς ρόλους. Και είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Sonny boy: Ο Αλ Πατσίνο με τα δικά του λόγια

Pulp Fiction / Sonny boy: Ο Αλ Πατσίνο με τα δικά του λόγια

Mε αφορμή την βιογραφία του που μόλις κυκλοφόρησε στα Ελληνικά, ανατρέχουμε στη ζωή και την καριέρα του κορυφαίου σταρ, που προσπάθησε πολύ να αποφύγει τη διασημότητα, αλλά, ευτυχώς για εμάς, απέτυχε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Είναι «καταραμένη» η κινηματογραφική βιογραφία του Μάικλ Τζάκσον;

Οθόνες / Είναι «καταραμένη» η κινηματογραφική βιογραφία του Μάικλ Τζάκσον;

Νέα αναβολή πήρε η ταινία «Michael» ενώ η παραγωγή ανακοίνωσε την έναρξη επιπλέον γυρισμάτων, τα οποία ενδεχομένως θα επιχειρήσουν να ασχοληθούν με τις βαριές κατηγορίες εις βάρος του αείμνηστου «Βασιλιά της ποπ».
THE LIFO TEAM
Τι είναι το IMAX που, μετά τη Θεσσαλονίκη, έρχεται και στην Αθήνα

Οθόνες / Τι είναι το IMAX που, μετά τη Θεσσαλονίκη, έρχεται και στην Αθήνα

Η ανακοίνωση των Village Cinemas γεμίζει χαρά τους Αθηναίους σινεφίλ που πρόκειται να αποκτήσουν τη δική τους αίθουσα IMAX. Τι είναι, όμως, η τεχνολογία IMAX και γιατί μέχρι πρότινος είχε μόνο η Θεσσαλονίκη πιστοποιημένη αίθουσα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ερωτικές ιστορίες κάτω από τα αστέρια στο Cine Paris

Οθόνες / Ερωτικές ιστορίες κάτω από τα αστέρια στο Cine Paris

Ένα υπέροχο κινηματογραφικό αφιέρωμα στο στέκι της Πλάκας, με παλιές δόξες, όπως το «Brief Encounter» και το «Roman Holiday» αλλά και πιο σύγχρονες, όπως το κομψοτέχνημα «In the Mood for Love» και το σπαραχτικό «Cold War».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Βασίλη και Δάφνη, πώς γυρίσατε την πιο αφοπλιστική ερωτική σκηνή του ελληνικού σινεμά;

Lifo Videos / Βασίλη και Δάφνη, πώς γυρίσατε την πιο αφοπλιστική ερωτική σκηνή του ελληνικού σινεμά;

Ο βραβευμένος σκηνοθέτης και σεναριογράφος Βασίλης Κεκάτος, μαζί με την πρωταγωνίστριά του, Δάφνη Πατακιά, μιλούν για όσα έζησαν στα γυρίσματα της ταινίας «Οι άγριες μέρες μας» – μιας ιστορίας με χαρακτήρες που είναι «γλυκά τσογλανάκια».
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
«Made in Vain»: Γιατί ένας άνθρωπος θέλει να γίνει bodybuilder;

Οθόνες / «Made in Vain»: Γιατί ένας άνθρωπος θέλει να γίνει bodybuilder;

Ένα αποκαλυπτικό ελληνικό ντοκιμαντέρ που αποτυπώνει την ωμή αλήθεια για το άθλημα του bodybuilding –έναν κόσμο όπου δοκιμάζονται τα όρια σώματος και πνεύματος– έρχεται στις αίθουσες την Πέμπτη 29 Μαΐου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ