Σκιτσάκια, μπουτάκια και ιερά τοτέμ

Σκιτσάκια, μπουτάκια και ιερά τοτέμ Facebook Twitter
Υπάρχουν άνθρωποι που κέρδισαν τον σεβασμό χάρη στη διαδρομή και το έργο τους. Όμως κανείς δεν είναι υπεράνω κριτικής.
15

Πρόσφατα στη LifO ο Βασίλης Βαμβακάς αναρωτήθηκε: «Ποιος, τελικά, επιτρέπεται να κάνει χιούμορ στην Ελλάδα;». Αφορμή ήταν η κριτική που δέχεται εσχάτως ο Αρκάς, ιδίως για σκίτσα του με τα παιδικά χρόνια του πρωθυπουργού. Αυτονόητη η απάντηση: προφανώς ο καθένας επιτρέπεται να κάνει χιούμορ ή να νομίζει πως κάνει χιούμορ. Ειδικά ένας σκιτσογράφος καταξιωμένος σαν τον Αρκά. Αν αυτό το λύσαμε, ας αναρωτηθούμε ποιος επιτρέπεται να κάνει κριτική σε όποιον κάνει χιούμορ. Ή, γενικότερα, ποιος μπορεί να κάνει κριτική στα ιερά τοτέμ στην Ελλάδα.


Υπάρχουν άνθρωποι που κέρδισαν τον σεβασμό χάρη στη διαδρομή και το έργο τους. Χρωστάμε επιείκεια και συγκατάβαση στο στραβοπάτημά τους. Όμως κανείς δεν είναι υπεράνω κριτικής. Δεν νοείται «ασυλία για όλα τα αδικήματα» λόγω καλλιτεχνικού έργου, ιστορίας ή ταλέντου. Να είμαστε καθαροί: έχουν ευθύνη, την έχουν αποδεχτεί και την αναλαμβάνουν κάθε φορά που δημοσιολογούν. Με μια έννοια, πάνω σε αυτή την ευθύνη σταδιοδρόμησαν. Πρώτοι οι ίδιοι δεν θα έπρεπε να θέλουν να τους κάνουμε ζωντανές μούμιες.


Κριτική δεν σημαίνει απόπειρα περιορισμού της ελεύθερης έκφρασης. Εκ του πονηρού παρουσιάζεται έτσι. Η κριτική καταξιώνει την έκφραση, δεν την απειλεί. Ακόμα και η πιο έντονη, οξεία, θυμωμένη κριτική. Άλλο, βέβαια, η δημόσια κακοποίηση ή το διαδικτυακό λιντσάρισμα.

Μέγας και τρανός ο Μίκης Θεοδωράκης, «τάνκερ στη λίμνη Ιωαννίνων» αυτοχαρακτηρίστηκε κάποτε. Και λοιπόν; Όταν λέει από την εξέδρα «αδέλφια μου, ναζιστές», θα τον καμαρώνουμε και θα λέμε «βρε, τι είπε πάλι το τάνκερ»; Όταν μας μάλωνε «να πλένετε το στόμα σας προτού μιλήσετε για τον Χριστόδουλο», επειδή επισημαίναμε τις εθνολαϊκιστικές κορόνες του μακαριστού, έπρεπε να τον δικαιολογούμε;

«Είναι θλιβερό, άτομα που ξεκίνησαν με κάποιο ταλέντο, να καταλήγουν σε μια εξυπνάδικη χυδαιότητα για να καλύψουν έτσι τη ραθυμία τους και τη μουσική τους απραξία». Το είπε ο Χατζιδάκις το 1986.

Εκείνος, φυσικά, δικαιούται να κατατρύχεται από το σύνδρομο του παραγνωρισμένου, ό,τι και να κάνει η χώρα, όσες φορές κι αν τον τιμήσει. Πάντα για τον Μίκη λίγο θα είναι, πάντα σκοτεινές δυνάμεις θα τον πολεμούν. Κι εμείς δικαιούμαστε να λυπόμαστε για τα τσαλαβουτήματα στον αντισημιτισμό και τη συνωμοσιολογία που κάνανε τη Σπίθα παιδική χαρά κάθε ψεκασμένου εθνικιστή.


Δικαιούμαστε να δυσφορούμε με τον δημογέροντα Σαββόπουλο και τον κιτς διδακτισμό του. Μπορούμε να λυπόμαστε για το ξεθυμασμένο νέο κύμα που τον απόθεσε στη σκηνή με κωλαράκια, μπουτάκια και κοινοτοπίες. Κάποιοι βρήκαν την εξήγηση: η πρόσφατη κριτική είναι, λέει, αντίδραση επειδή τα έβαλε με τον Πολάκη. Ανέμπνευστη ερμηνεία.

Πάντως, προσωπικά καμιά διάθεση δεν έχω να υπερασπιστώ το κουτσαβάκικο ύφος κανενός Πολάκη. Άλλο αυτό, όμως, κι άλλο η σαββοπουλική τεθλασμένη που ορίζει ποιο «εμείς» τον βολεύει κάθε φορά: άλλοτε νεο-ορθόδοξος, άλλοτε συνασπισμένος, άλλοτε μητσοτακικός, άλλοτε με τον «εγγυητή της ενότητας» Τσοχατζόπουλο.

Γράφτηκε εύστοχα πως έβλεπε τις ιδεολογίες να περνούν σαν «κάρα σκουπιδιάρικα» και τις καβαλούσε όποτε το θεωρούσε σκόπιμο. Κι ακούγοντας τα παλιά του τραγούδια, δικαιούμαστε να θυμόμαστε τη φράση: «Είναι θλιβερό, άτομα που ξεκίνησαν με κάποιο ταλέντο, να καταλήγουν σε μια εξυπνάδικη χυδαιότητα για να καλύψουν έτσι τη ραθυμία τους και τη μουσική τους απραξία». Το είπε ο Χατζιδάκις το 1986. Ή μήπως ούτε κι αυτός είχε δικαίωμα να ασκεί κριτική;


Μπορούμε να κρίνουμε όσους ασκούν την ιερή τέχνη της σάτιρας. Δικαιούμαστε να απορούμε με τον κάποτε χαρισματικό Αρκά που καιρό τώρα μετεωρίζεται στο κακόγουστο κενό. Δεν είναι το πολιτικό σκίτσο το θέμα, κακώς εστιάζεται εκεί η συζήτηση. Αν το αισθητήριό του λέει ότι φτάσαμε στο ναδίρ, καλά κάνει και στηλιτεύει όποιον θεωρεί υπαίτιο. Με γεια του, με χαρά του. Είναι η ποιότητα της σάτιρας που κρίνεται.

Είναι και κάτι «σεφερλίδικα χωρατά» που γεννάνε θλίψη. Όπως, φυσικά, και ότι πουλάει τα σκίτσα του στο ρυπαρό «Πρώτο Θέμα» και προμοτάρει τα βιβλία του ο Άδωνις. Εξάλλου, και ο Πετρουλάκης σκιτσάρει πολιτικά, οξύτατα αντικυβερνητικά. Δεν αμφισβήτησε κανείς την ευστοχία της πένας του.


Πιο παλιά, δυσφορούσαμε με τα συριζαϊκά γινάτια του Λαζόπουλου που θέλησε να γίνει τηλευαγγελιστής στο «Αλ Τσαντίρι». Ένα ταλέντο που αναλωνόταν σε στανική καθοδήγηση, ρηχή κολακεία της νεότητας, τζάμπα αντιευρωπαϊσμό, συνωμοσιολογικές ανοησίες για κακούς Ευρωπαίους που μας ζηλεύουν.

Απαίσια αστεία με την αναπηρία του Σόιμπλε. Στοχοποίηση ευάλωτων ή αντιπαθών σε όλους προσώπων που κανιβαλίζονταν σε δημόσια θέα. Θυμώναμε με το τζογάρισμα στο εθνικό θυμικό, στο Μακεδονικό και στα Ίμια. Οργιζόμασταν όταν μαζί με τον Μίκη ανακύκλωναν τα πιο μεγάλα fake news, την κατασκευασμένη ρήση του Κίσινγκερ που οργάνωνε τάχα την καταστροφή της γλώσσας και του πολιτισμού μας.


Νιώσαμε θλίψη για τη διολίσθηση του Τζίμη Πανούση στον αντισημιτισμό, τη συνωμοσιολογία, την ομοφοβία. Δεν αμφισβητήσαμε το δικαίωμα έκφρασής του, ίσα ίσα. Το υπερασπιστήκαμε, παρ' ότι (ή ακριβώς επειδή) νοσταλγούσαμε την παλιά του βέβηλη σάτιρα.


Κανείς δεν αμφισβητεί το δικαίωμα όλων αυτών να μιλάνε, να αστοχούν, να αλλάζουν, να αυτοαναιρούνται. Όλοι μας, εξάλλου, είμαστε γεμάτοι αντιφάσεις και αυτοαναιρέσεις. Μεγαλώνουν οι άνθρωποι, αλλάζουν, γερνάνε, άλλοι όμορφα, άλλοι πιο στενόχωρα. Έχουν δικαίωμα ακόμα και να σπαταλάνε το ταλέντο τους, να το πετάνε απ' το παράθυρο. Και, βέβαια, δεν είναι ίδια πάντα η απογοήτευση.

Άλλοι υπήρξαν δάσκαλοί μας, πνευματικοί μας πατέρες. Αυτών τα φάλτσα και η καταβύθιση στην αντιδραστική κοινοτοπία πονάνε περισσότερο. Γι' αυτούς μπορούμε με αγάπη να λέμε: μα, δεν υπάρχει κάποιος τριγύρω, ένας δικός τους άνθρωπος, να τους συμβουλέψει, να τους φυλάξει από την τόση αυτοέκθεση;


ΥΓ.: Πριν από λίγες μέρες παρακολούθησα την παράσταση του Ξαρχάκου για τον Βαμβακάρη. Ήθος, αειθαλής έμπνευση, ενέργεια, αιρετική ματιά, μέτρο και διονυσιασμός μαζί. Ας πάνε να τον δούνε κάποιοι από τους προαναφερθέντες. Θα καταλάβουν τι σημαίνει τα στερνά να τιμάν τα πρώτα.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη Lifo

Στήλες
15

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Θοδωρής Αντωνόπουλος / Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Αν θεωρήσουμε την ομοφυλοφιλία επάγγελμα, αξιότιμε κ. συνήγορε, τότε σίγουρα αυτό θα πρέπει να ενταχθεί στα βαρέα ανθυγιεινά. Τουλάχιστον για όσο μπορούν να δηλητηριάζουν τον δημόσιο λόγο κακοποιητικές απόψεις, αντιλήψεις και πρακτικές, σαν αυτές που είτε εκφέρετε είτε ενθαρρύνετε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος / Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Αντί να διαφωνήσουμε για το ένα ή το άλλο θέμα, όπως και είναι θεμιτό και αναμενόμενο σε μια δημοκρατία διαλόγου, το μόνο που ξέρουμε να κάνουμε είναι να εξευτελιζόμαστε οι ίδιοι και να εξευτελίζουμε τους άλλους, ωσάν να ήταν οι χειρότεροι εχθροί μας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
O βούρκος των ημερών

Στήλες / O βούρκος των ημερών

Σήμερα: Μηνύματα στο αλεξίπτωτο • • • βουλευτική ηπιότητα • • • περιβαλλοντικη καταστροφή στο Ισραήλ • • • δύσκολες μέρες για τον Μακρόν • • • εμβολιαστική ευνοιοκρατία • • • ένας γενναιόδωρος πρώην οδηγός νταλίκας • • • η περιπέτεια της «μυστικής ομιλίας»
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Αρετή Γεωργιλή / Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Γιατί όλη αυτή η πολιτική χυδαιότητα που αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από το πραγματικό πρόβλημα και στρέφει τη συζήτηση σε μια στείρα κομματική αντιπαράθεση, στις πλάτες όλων αυτών των παιδιών, που το μόνο που ζητούν είναι δικαίωση και γαλήνη;
ΑΡΕΤΗ ΓΕΩΡΓΙΛΗ
Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Τι διαβάζουμε σήμερα: / Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Σήμερα: Τα Ζεν της Βαϊκάλης • • • νίκη μεγαλοψυχίας • • • η βία δεν πτοεί (ακόμη) τους Βιρμανούς • • • μια πρώτη δικαίωση • • • οι επίμονοι Ινδοί αγρότες • • • δημοκρατία και πίτσα • • • ένας τιτάνας
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

5 σχόλια
Κύριε Παπαϊωάννου,έχω την εντύπωση ότι τα ιερά τοτέμ που επιλέγουμε να προστατεύουμε από την κριτική ,είναι κατά κανόνα άνθρωποι που σε όλη τους τη διαδρομή δίπλα στα φυσικά τους ταλέντα καλλιεργούσαν (τουλάχιστον )αμφιλεγόμενες θέσεις και συμπεριφορές. Τους δικαιολογούμε όχι από εκτίμηση ή σεβασμό ,αλλά γιατί δίπλα στις δικές τους αμαρτίες ξεπλένονται με τον τρόπο αυτό και οι όμοιες δικές μας: Δεν είναι κακό ,μάλλον ,να αλλάζεις πολιτική θέση κατά πως φυσάει ο άνεμος κάθε φορά,το ίδιο κάνει και ο συνθέτης του Ζορμπά,δεν πειράζει να είσαι φρικτός σεξιστής, τα ίδια λέει για τις γυναίκες και ο κ. " Σάββατο και απόβραδο και ασετυλίνη" Αντίθετα σημαντικότατοι άνθρωποι που διατήρησαν ένα αδιαμφισβήτητο σταθερό ήθος δέχτηκαν φρικτή κριτική από το πλήθος και τα παραδείγματα είναι, δυστυχώς, πολλά.
Άπαντες δικαιούνται να ασκησουν κριτική σε άπαντες κρατώντας δύο παραμέτρους εξωτερικές και μια εσωτερική.Το πρώτον την αρχή της αναλογικότητας και δεύτερον την αρχή της ισότητας.Η εσωτερικη παράμετρος έχει να κάνει με την κλοπή φήμης και δόξας. Όταν πάει η κυρία Ταδοπουλου και γδύνεται μπροστά σε έναν πίνακα του Πικάσο στα πλαίσια του #me too -λες και ο Πικάσο ήταν ο δράκος του Σέιχ Σου- το κάνει και για να γίνει γνωστή από έναν γνωστό.Τέλος να συμφωνήσω με τον προλαλήσαντα Αλιοσα. Left is the new right. Εν Ελλάδι τουλάχιστον. Αν αφαιρέσουμε έναν Λαζόπουλο που μπήκε για τα μάτια του κόσμου όλες οι άλλες μνημονευομενες κριτικές αφορούν πρώην αριστερούς.Ε, οταν τοσοι πολλοί -και με τόσο παθος- φεύγουν από το μαντρι, δεν είναι καιρός για κριτική στους άλλους. Είναι καιρός για αυτοκριτική.
Να προσθέσω και την υποτυπώδη γνώση επί του θέματος για το οποίο ασκείται κριτική. Αλλιώς έχουμε τους "ας κόψουμε λεφτά κι ας μπούμε στο νομισματοκοπείο".
Οι αρχές που αναφέρετε αγαπητέ έχουν αξία μόνο για τους 'απέναντι'. Ουδέποτε οι προοδευτικοί μεσαιωνιστές σεβάστηκαν αρχές και αλήθεια-πραγματικότητα. Στην εποχή των στρατευμένων της τέχνης, των δικαιωμάτων, των φυλλάδων (καλή ώρα) δεν υπάρχουν αυτά. Υπάρχουν όμως τα υπέροχα δύο μέτρα και δύο σταθμά.Δυστυχώς όμως, το φιλτράρισμα στην πληροφορία/είδηση/κριτική/ρεπορτάζ είναι πλέον λιγότερο αποτελεσματικό από τους πολλούς. Καταπώς αίνεται, ο φανατισμός έχει κερδίσει.
Θα σας παρακολουθούσα με μεγάλη ευλάβεια, κ. Παπαϊωάννου αν είχατε γράψει κριτικά άρθρα, αναφερόμενος αποκλειστικά και ονομαστικά στις περιπτώσεις Λαζόπουλου, Πολάκη, Μίκη , Πανούση. Δυσφορήσατε μεν αλλά διστάσατε να γράψετε γι αυτούς καθαρά και ξάστερα και κρατήσατε τη δυσφορία για τον εαυτό σας. Δικαίωμά σας αλλά τι άλλαξε με τον Αρκά; Δικαίωμά του λέτε, αλλά του τα χώνετε. Γιατί εξωτερικευτήκατε ξαφνικά;
Δυο τίνα μπορούν το λοιπόν να συμβαίνουν: ή ο Μίκη έγινε φασίστας, ο Πανούσης ομοφοβικός, ο νιονιος νεοορθοδοξος (αυτό γιατί είναι κακό;), και ο Αρκάς τραμπούκος, όπως πάνω κάτω μας γράφετε ή, απλά η ιστορία γύρισε σελίδα: Άλλαξε το πρόσημο της εξουσίας άλλαξε το αντικείμενο της σάτιρας. Ο Πανούσης μπορεί να μην κραδαίνει πια ειρωνικά την γαλανόλευκη αλλά κραδαίνει άλλες σημαίες με το ίδιο σκέρτσο. Οι λόγοι που επέλεξε να το κάνει άραγε ενδιαφέρουν κανέναν; Ο Αρκάς μας πείραξε όχι για το χιούμορ του (που ναι, έχει χαλάσει) αλλά που τα έβαλε ευθέως στα ισα με την πολιτική κορεκτιλα. Ο "σάλος" σηκώθηκε με ένα δύο απολύτως συγκεκριμένα (και τρομερά πετυχημένα!) σκίτσα, όχι με τον Τσίπρα να θυμίσω (βλ. Σκάκι). Ο Μίκης, άρχισε την ομιλία του στο Σύνταγμα (δεν ήμουν) ολοσωστα και ειρωνικά: έλα όμως που οι νέοι αντιδραστικοί ένοικοι των πλατειών έχουν εθνικό πρόσημο! Τζιζζ Παναγία μου βοηθά, εμείς οι αριστεροί δια βίου ένοικοι της εξέδρας μπρίκια θα κολλάμε;; Λοιπόν να μην χασομεραμε: κάποτε ο Πανούσης είχε πανικοβάλλει άσχημα τους νοικοκυραίους. Τώρα, ποιους πανικοβάλλει άραγε; ποιος πήρε την θέση της Λουκά και τρέχει στα δικαστήρια τον Τάκη Θεοδωρόπουλο της Κ;food for thought...
Το ξέρουμε ότι η ψυχολογική σας ανάγκη για μπαμπάδες στον ουρανό είναι μεγάλη, αλλά αν δεν καταλαβαίνετε γιατί μια μεσαιωνική σέχτα είναι κακό πράγμα για ένα σύγχρονο λαό (που είναι ο πιο ανόητος στην Ευρώπη), μάλλον εσείς έχετε το πρόβλημα. Επίσης αν δεν καταλαβαίνετε ποιοί καλύπτονται κάτω απ την ομπρέλα του "πατριώτη", πάλι έχετε πρόβλημα. Ο εθνολαϊκισμός και η θρησκοληψία είναι που κρατάνε χαμηλά οποιοδήποτε κρατος στον κόσμο. Το χουμε δει παντού και πάντα. Συνεχίστε...ΥΓ ο εμφύλιός σας αριστερών δεξιών, κάποτε πρεπει να τελειώσει. Αναμένουμε
Χμ, υπάρχει η ενοχλητική λεπτομέρεια ότι η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ έκοβαν στίχους από τους Σαββόπουλο-Πανούση, αντίστοιχα. Έβαζες ν' ακούσεις το δίσκο και κάποιοι στίχοι έλειπαν, γιατί ενοχλούσαν την κρατική λογοκρισία. Και να 'ταν μόνο αυτοί: μέχρι και κωμωδία του Βουτσά είχε απαγορεύσει η λογοκρισία γιατί "σατίριζε" τον Παπανδρέου. Χάλια ταινία, αλλά το θέμα ήταν ότι ναι, απαγορεύτηκε. Πώς το λένε, την έπαιρναν από τις αίθουσες, δεν μπορούσες να την δεις. Η σύγκριση με το σήμερα και τα right is the new left πού κολλάνε? Υπάρχει συριζαϊκή λογοκρισία, κόβει στίχους και σκίτσα, κατεβάζει παραστάσεις; (Χμ, δεν ξέρω αν θέλετε να το σκαλίσουμε αυτό το θέμα, τα τελευταία χρόνια μία παράσταση κατέβηκε και δεν ήταν από κρατική λογοκρισία.)Τώρα, αν ο κ. Θεοδωρόπουλος κάνει ρατσιστικά σχόλια (που κάνει), πολύ ορθώς τον τρέχουν στα δικαστήρια οι θιγόμενοι. Κατά τα λοιπά, υπάρχει τέλεια ανοχή. Ο Αρκάς σκιτσάρει ελεύθερος τις ανοησίες του, ο Θεοδωράκης κάνει ανενόχλητος τα θλιβερά φασιστικά του κηρύγματα. Και βάζει μέσα και τα αντισημιτικά του αλλά, αυτός, δεν αντιμετωπίζει κανένα δικαστήριο. Ναι, ως προς αυτό δικαιούται να αισθάνεται αδικημένος ο κ. Θεοδωρόπουλος.Οι υπόλοιποι, έχουμε δικαίωμα να κρίνουμε τον όποιο Αρκά για τον όποιο λόγο, που εσάς μπορεί να μην σας αρέσει, χωρίς να θεωρείται αυτό "φίμωση" ή δεν ξέρω τι άλλο;Ναι; Ευχαριστώ.
Μπορείτε εννοείται να κάνετε ότι θέλετε. Δεν μπορείτε, εννοώ δεν έχετε την ικανότητα-δυνατότητα-αρμοδιότητα, να θέσετε εσείς τους απόλυτους ορισμούς της ηθικής της εποχης: Ποιος είναι ο "φασίστας" ποιός ο "ρατσιστής" και ποιος ο δήθεν φορέας του μίσους. Εκείνος που σε λογοκρίνει εκείνος σε εξουσιάζει: το ιερατείο που αποφασίζει τί είναι αμαρτία και τί όχι, δεν φορά πια ράσα και το σύνθημα του δεν περιλαμβάνει το χουντικό τρίπτυχο: "εξοργίζεται" ξανά και ξανά στα σοσιαλ γυρεύοντας τον επόμενο εχθρό των δικαιωμάτων (πως λέμε εχθρό του λαού), τραβάει άκυρες μηνύσεις στον Ζουγανέλη για να φοβούνται τα πλήθη, και οσμιζεται παράβαση της "γραμμής" του δικαιωματισμού από χιλιόμετρα. Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος είναι από τους τελευταίους διανοούμενους που δεν μασάει τα λόγια του και δεν τρώει σανό. Εννοείται πως ουδείς πιστεύει πως το στραβό πάτημα του σχετίζεται με την μήνυση: κανένας "θιγόμενος" δεν τον έτρεξε στα δικαστήρια, άλλωστε. Απλώς ρε αδερφέ, δεν "κολλάει" στην εποχή... Υπάρχει κάτι ισχυρότερο και σοβαρότερο από τα χυτήρια: εκείνο που επιβάλλεται στον δημόσιο λόγο στο όνομα της προόδου.
Ωραίο σχόλιο σε ένα εξαιρετικό κείμενο (όπως είναι εξάλλου συνήθως τα κείμενα του Παπαϊωάννου). Μια απορία: Το "Frumious Bandersnatch" παραπέμπει σε έναν λογοτεχνικό ήρωα ή σε κάποια αναφορά που ενδεχομένως χάνω αγνοώντας τα;