Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ και οι 30.000 καφέδες

Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ και οι 30.000 καφέδες Facebook Twitter
6

[Aπό την Μάρω Αγγελοπούλου]

Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ και οι 30.000 καφέδες Facebook Twitter
Δαγκεροτυπία του Μπαλζάκ, αγνώστου φωτογράφου. Παρίσι, 1842

Μία λέξη έρχεται αναπόφευκτα στο νου με το άκουσμα του ονόματος Μπαλζάκ. Όγκος. Υπερμεγέθης και θεριακωμένος: στην εμφάνιση, στο καλλιτεχνικό του έργο και, βεβαίως, στις καταχρήσεις. Με πρώτη και καλύτερη τον καφέ, που συναγωνίστηκε ακόμα και τον σεξουαλικό του εθισμό σε τιτλούχες: μαρκησίες, δούκισσες, κοντέσες (όχι πως οι πεταχτούλες ανώνυμες με τα τροφαντά στήθη και τα κελαρυστά γελάκια τον χάλαγαν).


Ο καφές, αγαπητοί μου.


Άλλωστε, αυτός τον έστειλε στον τάφο.


Όλα τα κείμενα και οι πραγματείες που μιλούν για τη ζωή του, αποτυπώνουν αυτό το φιλόλαγνο πλάσμα, ως απολύτως εργασιομανές: τουλάχιστον 15 ώρες συγγραφής ημερησίως που συντηρούνταν όχι μόνο από το υπερκινητικό μυαλό του (κρατούσε σημειώσεις συνεχώς, ακόμα και σε χαρτοπετσέτες), αλλά κυρίως από τις 20 με 40 κούπες καφέ που επιτάχυναν τη διαδρομή της πένας στο χαρτί. Αξίζει, βεβαίως, να σημειωθεί ότι, τους καιρούς εκείνους, η αντίστοιχη σερβιρισμένη ποσότητα ήταν το ήμισυ μιας μέτριας σημερινής κούπας καφέ. Όχι πως αυτό, φυσικά, μειώνει το μέγεθος. Ο Μπαλζάκ είχε τη δική του πράσινη νεράιδα. Μόνο που ήταν καφέ. Και τον συντρόφευε ακαταπαύστως, επί δεκαετίες.


Έγραφε πάντα νύχτα. Ξυπνούσε στη 1 το πρωί και έγραφε μέχρι τις 8, κατεβάζοντας ολόκληρες κούπες μονορούφι, για να συνεχίσει μέχρι το απόγευμα και φτού κι απ' την αρχή. Κάπως έτσι κυοφόρησε 85 συγγράμματα σε 20 χρόνια. Θαμμένος πίσω από σελίδες που γέμιζαν αδιάκοπα σε εν δυνάμει αριστουργήματα και ανώδυνα ρομάντζα, βυθιζόταν στον εθισμό του, φτάνοντας στο σημείο-όταν πλέον δεν τον άγγιζε ο καφές ως ρόφημα-να καταναλώνει ολόκληρους κόκκους, ακόμα και τα κατακάθια του καφέ, μία «φρικτή και μάλλον βάναυση μέθοδος..» που πρότεινε αποκλειστικά σε δασύτριχους άντρες με περίσσιο σθένος (!;).


Αυτός ο ταγμένος στο νόμο της απληστίας, όπου το πολύ δεν είναι ποτέ αρκετό, κατέγραψε, περί τα 190 χρόνια πριν, το δίπολο χαράς-άλγους της εμμονής του στο δοκίμιο "The Pleasures and Pains of Coffee", ως μέρος της «ενισχυμένης» έκδοσης La Physiologie du Goût (μτφρ. «Η Φυσιολογία του Γούστου») του γάλλου γαστρονόμου Ζαν Ανθέλμ Μπριγιά- Σαβαρέν. Το πλήρες προσάρτημα, με τον υπότιτλο Trait6 des Excitants Modernes, ασχολείται με τον καφέ, το κρασί και τον καπνό. Εκεί βρίσκει έδαφος ο Μπαλζάκ και αναγορεύει τους λατρευτούς κόκκους σε όπιο της λογοτεχνίας, που μετουσιώνεται σε «... σπινθήρες που φωταγωγούν όλη τη διαδρομή μέχρι τον εγκέφαλο. Από εκείνη τη στιγμή, όλα βρίσκονται σε ταραχώδη κατάσταση. Οι ιδέες επιταχύνονται σαν τάγματα ενός μεγάλου στρατού στο θρυλικό πεδίο μάχης του, και ο πόλεμος μαίνεται. Μνήμες συσσωρεύονται, φωτεινές σημαίες υψώνονται. Το ιππικό της μεταφοράς αναπτύσσει υπέροχους καλπασμούς. Το πυροβολικό της λογικής πλησιάζει βιαστικά με βαγόνια που κροταλίζουν και φυσίγγια. Στη φαντασία, σκοπευτές κοιτούν και πυροβολούν. Ακολουθούν μορφές και σχήματα και χαρακτήρες. Το χαρτί απλώνεται με μελάνι-γιατί η νυχτερινή εργασία ξεκινά και ολοκληρώνεται με το χείμαρρο αυτού του μαύρου νερού, όπως μια μάχη αρχίζει και τελειώνει με μαύρη σκόνη».


Θα σημειώσει επίσης ότι «Ο καφές κάνει τους βαρετούς ανθρώπους ακόμη πιο βαρετούς», ενώ θα μνημονεύσει και τον Τζοακίνο Ροσίνι «Μου είπε ότι ο καφές είναι μια υπόθεση δεκαπέντε ή είκοσι ημερών. Όσο χρειάζεται για να γράψεις μια όπερα. Αν και ο χρόνος κατά τον οποίο κανείς απολαβάνει τον καφέ, μπορεί να επεκταθεί».


Δεδομένων των γαργαντουικών περιγραφών για τη λαιμαργία του, ένας καρδιακός θάνατος προαναγγελλόταν ήδη. Στις μνημειώδεις ιστορίες ανήκει και το –ατεκμηρίωτο παρά ταύτα- ιστορικό γεύμα, όπου ο συγγραφέας μόνος καταβρόχθισε 100 στρείδια Οστάνδης, δώδεκα παϊδάκια, μια πάπια με γογγύλια, δυο ψητές πέρδικες, μια πιατέλα από φρούτα, κρασί, λικέρ και... 30 δόσεις καφέ. Υπερβολικό; Ασυζητητί! Άλλωστε, αποδεδειγμένα, δεν υπήρχε χώρος ανάμεσα στον εαυτό του και την αντανάκλαση της ευφυΐας του, παρά μόνο για την αδηφαγία του, πλουμιστή και θηριώδης εν τω συνόλω. Κι ήταν αυτή η λαιμαργία, ιδίως η εμμονική του σχέση με τον καφέ («αυτή η μεγάλη δύναμη της ζωής μου! 30.000 φλιτζάνια καφέ ήπια όσο έγραφα την Ανθρώπινη Κωμωδία!») που τον έστειλε στον άλλο κόσμο σε ηλικία 51 ετών. Χορτάτο. Και σε παραλήρημα.

Ακριβώς, δηλαδή, όπως έζησε..

 

Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ και οι 30.000 καφέδες Facebook Twitter

6

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής και της επιτυχίας της»

Βιβλίο / Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής της»

Από τη Βαβυλώνα ως την Αθήνα, ο διάσημος ιστορικός και συγγραφέας βλέπει τις πόλεις ως ζωντανούς οργανισμούς, όπου η ιστορία γράφεται από τους ανθρώπους και όχι από τα κτίρια – με δημόσιες διεκδικήσεις και αντιστάσεις στο gentrification.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία για 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων. Από τις ονειρικές, σχεδόν ψυχεδελικές Σπέτσες στον Μάγο του Φόουλς μέχρι τη Μάνη του Φέρμορ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

σχόλια

4 σχόλια
Και εγώ κεφτέδες διάβασα Arya και χάρηκα . Δυστυχώς έπινε καφέδες . Βέβαια δεν χάνω το κουράγιο μου, αυτό δεν αποκλείει να έπινε μεν καφέδες αλλά να έτρωγε και κεφτέδες και μάλιστα, Θεού θέλοντος μπορεί να είχε προλάβει να φάει 30.000 κιοφτέδες πριν μετακομίσει σε τόπο Χλοερό.Πράγμα που αποδεικνύει και την Ελληνικότητα της Μακεδονίας μας.