Ταξίδι στα έγκατα της Γης: Mια μοναδική εμπειρία ξενάγησης με το Vagonetto

Ταξίδι στα έγκατα της Γης: Mια μοναδική εμπειρία ξενάγησης με το Vagonetto Facebook Twitter
Φώτο: SPYROSHOUND photography
0

Η αλπική βλάστηση που εμφανίζεται όσο ανεβαίνεις σε υψόμετρο, κάπου μεταξύ Παρνασσού και Γκιώνας, κάνει τη διαδρομή μαγευτική: το τοπίο είναι γεμάτο αποχρώσεις του καφέ και του κόκκινου με φόντο έλατα και μεγάλα πεύκα που κυριαρχούν στις κορυφές. Είμαστε στο 51ο χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού Λαμίας - Άμφισσας, περίπου δυόμισι ώρες από την Αθήνα και λίγα μόλις χιλιόμετρα από τη Λαμία, όπου βρίσκεται ένα από τα μοναδικά αξιοθέατα της Στερεάς Ελλάδας που, παραδόξως, είναι άγνωστο στον πολύ κόσμο, το Βαγονέτο (Vagonetto) στο Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας.

Το Βαγονέτο, το τρενάκι που χρησιμοποιούσαν οι μεταλλωρύχοι για να κατέβουν στα έγκατα της γης και να εξορύξουν βωξίτη, εκτός από μνημείο-φόρος τιμής στη μεταλλευτική ιστορία της Φωκίδας και στους ανθρώπους που εργάστηκαν σε δύσκολες συνθήκες, δίνοντάς της υπόσταση, είναι ένα όχημα που σου δίνει τη δυνατότητα να κάνεις ένα ψυχαγωγικό και εκπαιδευτικό ταξίδι σε ένα υπόγειο μεταλλείο και να βιώσεις την εμπειρία της εξόρυξης του πολύτιμου ορυκτού από βράχους εκατομμυρίων ετών.

Είναι Δευτέρα πρωί, Οκτώβριος, και είμαστε οι μόνοι επισκέπτες για τη βόλτα με το Βαγονέτο, το οποίο σε μεταφέρει 200 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης και 520 μέτρα από την είσοδο της στοάς. Η διαδικασία είναι επιβλητική και ξεκινάει από την προετοιμασία στον χώρο όπου σε κατεβάζει το ασανσέρ. Φοράς το αδιάβροχο και το κίτρινο προστατευτικό κράνος και επιβιβάζεσαι στο Βαγονέτο, το ίδιο που μετέφερε τους μεταλλωρύχους από το 1967 μέχρι το 1972, την περίοδο που λειτούργησε η συγκεκριμένη υπόγεια στοά. «Η θερμοκρασία είναι 15˚C, η υγρασία όμως αγγίζει το 80%», μας ενημερώνει η Μαρία Τούμπα που μας συνοδεύει, η οποία εργάζεται στη στοά από την ημέρα που άνοιξε για το κοινό – το πάρκο λειτουργεί από το 2003, η κατασκευή του όμως ξεκίνησε από το 1998. «Εμπνευστές του εγχειρήματος είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που δούλευαν στα μεταλλεία», μας πληροφορεί πριν μας ανεβάσει στο βαγονέτο, «πoυ θέλουν να διατηρήσουν ζωντανές τις μνήμες του τόπου αλλά και τις δικές τους».

Ταξίδι στα έγκατα της Γης: Mια μοναδική εμπειρία ξενάγησης με το Vagonetto Facebook Twitter
Η ιστορία της μεταλλουργίας στην Ελλάδα σε μια εντυπωσιακή αναπαράσταση στα έγκατα της γης, στο Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας. Φώτο: SPYROSHOUND photography

Βρισκόμαστε στην υπόγεια στοά 850 του κοιτάσματος βωξίτη του 51ο χιλιόμετρου, η ονομασία της οποίας υποδηλώνει το υψόμετρο της εισόδου της από την επιφάνεια της θάλασσας. Αφού κάνεις όλη τη διαδρομή με βαγονέτο, καταλήγεις στο πιο βαθύ σημείο της και κατεβαίνεις από το όχημα για να περιηγηθείς στην ιστορία της εξόρυξης του βωξίτη. «Το κοίτασμα του βωξίτη βρίσκεται μεταξύ δύο ασβεστόλιθων», μας λέει η Μαρία, «ο γκρίζος ασβεστόλιθος της οροφής λέγεται ταβάνι και είναι ηλικίας άνω των 100 εκατομμυρίων ετών και ο άσπρος ασβεστόλιθος, κάτω απ’ τον βωξίτη, λέγεται πάτωμα και είναι ηλικίας άνω των 150 εκατομμυρίων ετών».

Η ξενάγηση στη στοά ξεκινάει από μια ξύλινη παράγκα, την αποθήκη εκρηκτικών με τα οποία ανατίναζαν το κοίτασμα, η οποία έχει ξύλινο πάτωμα «για προστασία», όπως μαθαίνουμε πριν ξεκινήσει η θεαματική επίδειξη της διαδικασίας εξόρυξης, που περιλαμβάνει όλα τα στάδια: τη διάτρηση του βράχου με τη χρήση αεροπίστολων και την τοποθέτηση των φουρνέλων, την έκρηξη των φουρνέλων και την ανατίναξη του βράχου, τη μεταφορά του μεταλλεύματος εκτός στοάς με μηχανήματα με υδραυλική κίνηση, τα οποία αργότερα αντικαταστάθηκαν από αυτόματα πετρελαιοκίνητα, και τον εξαερισμό της στοάς με ανεμιστήρες. Σε κάθε στάδιο υπάρχει και μια αναπαράσταση με ομοιώματα ανθρώπων, ήχο και φώτα που αποδίδουν τις εκρήξεις και τα διαφορετικά στιγμιότυπα της διαδικασίας με ταυτόχρονη αφήγηση ενός μεταλλωρύχου που συνοδεύει όσα βλέπεις μπροστά σου.

«Για την εκμετάλλευση κάθε κοιτάσματος πάντοτε χρησιμοποιούμε δύο στοές για λόγους ασφάλειας και αερισμού», λέει η Μαρία. «Αυτή η στοά χρησιμοποιήθηκε μαζί με τη στοά 800 και δούλευαν εδώ μέσα δεκαπέντε άτομα σε δύο βάρδιες, από τις έξι και μισή το πρωί μέχρι τις δέκα το βράδυ, και η παραγωγή ήταν 500 τόνοι βωξίτη την ημέρα».

Ταξίδι στα έγκατα της Γης: Mια μοναδική εμπειρία ξενάγησης με το Vagonetto Facebook Twitter
Φοράς το αδιάβροχο και το κίτρινο προστατευτικό κράνος και επιβιβάζεσαι στο Βαγονέτο. Φώτο: SPYROSHOUND photography
Ταξίδι στα έγκατα της Γης: Mια μοναδική εμπειρία ξενάγησης με το Vagonetto Facebook Twitter
Μαρία Τούμπα και Δημήτρης Κοντολάτης Φώτο: SPYROSHOUND photography

Αφού παρακολουθούμε την εικονική ανατίναξη, ξεναγούμαστε στον χώρο όπου γινόταν το καθάρισμα, το στήριγμα της οροφής, και κατεβαίνουμε σε έναν χώρο που δείχνει πώς γινόταν η μεταφορά από το υπόγειο μεταλλείο∙ εκεί έχουν απομείνει στύλοι οι οποίοι περιέχουν 10% βωξίτη, αλλά ήταν απαραίτητοι για να στηρίζουν το ταβάνι. «Από εδώ καταφέραμε να πάρουμε 200.000 τόνους», εξηγεί η Μαρία και προσέχουμε ότι στα τοιχώματα της μεγάλης στοάς έχουν αρχίσει να σχηματίζονται μικροί σταλακτίτες που ευνοούν η υγρασία και η σύσταση του εδάφους. Στα ξύλινα δοκάρια που έχουν απομείνει στις άκρες έχει φυτρώσει μια αποικία μανιταριών.

Η κράτηση θέσεων για την επίσκεψη στο πάρκο είναι απαραίτητη, γιατί κάθε ξενάγηση μπορεί να φιλοξενήσει συγκεκριμένο αριθμό ατόμων και είναι πολύ δημοφιλής προορισμός για σχολεία και ανθρώπους που ασχολούνται με τη διαδικασία της επεξεργασίας μετάλλων αλλά και γεωλόγους, μηχανολόγους και χημικούς.

Εμπνευστές του εγχειρήματος είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που θέλουν να διατηρήσουν ζωντανές τις μνήμες του τόπου αλλά και τις δικές τους.

«Ετησίως έρχονται μέχρι και 10.000 άτομα», μας πληροφορεί, «σχολεία, σύλλογοι, γκρουπ από το εξωτερικό, άτομα απ’ όλη την Ελλάδα. Είναι περισσότερο ένας χειμερινός προορισμός που είναι κοντά στην Αθήνα και μπορείς να τον συνδυάσεις με την επίσκεψη στον Παρνασσό».

Ο βωξίτης είναι ένα από τα πιο πολύτιμα πετρώματα. Αποτελεί το κυριότερο μετάλλευμα αργιλίου, βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, άρα είναι σχετικά εύκολο στην εξόρυξη, και αποτελεί την πρώτη ύλη του αλουμινίου. Είναι ένα μέταλλο απαραίτητο για την παραγωγή αμέτρητων ειδών καθημερινής χρήσης, ηλεκτρικών συσκευών, ακόμα και για την κατασκευή αεροσκαφών. Τα μεγαλύτερα κοιτάσματα βωξίτη στην Ευρώπη βρίσκονται στην Ελλάδα και κυρίως στην περιοχή Παρνασσού - Γκιώνας.

Αφού τελειώσει η περιήγηση στη στοά, η ξενάγηση συνεχίζεται στο εσωτερικό του ισόγειου μουσείου, όπου ο επισκέπτης μπορεί να δει πώς πραγματικά είναι τα πετρώματα και να γνωρίσει τον ορυκτό πλούτο της χώρας. Στις αίθουσές του μπορεί να ενημερωθεί για τη διαδικασία της επεξεργασίας του βωξίτη, τι χημικές διαδικασίες υφίσταται και πώς καταλήγει να αποτελεί πρώτη ύλη που συσκευάζεται και διοχετεύεται στην αγορά.

Όλες αυτές οι πληροφορίες «ζωντανεύουν» στο τρίτο μέρος της ξενάγησης, στη διαδραστική πτέρυγα ψηφιακής τεχνολογίας, όπου, πέρα από λεπτομερείς πληροφορίες για τον βωξίτη, υπάρχουν βίντεο με ανθρώπους κάθε ιδιότητας που δούλεψαν στους χώρους όπου σήμερα είναι το μεταλλευτικό πάρκο. Γεωλόγοι, μεταλλωρύχοι και μεταλλεργάτες αφηγούνται στην κάμερα ιστορίες για το μέταλλο «που άνοιξε τον δρόμο για τους ανθρώπους στη νέα εποχή», όπως είχε πει και ο Ιούλιος Βερν, χαρακτηρίζοντας το αλουμίνιο.

Ο Εκθεσιακός Χώρος Μεταλλευτικής Ιστορίας και η Πτέρυγα Ψηφιακής Τεχνολογίας στεγάζονται στα παλιά γραφεία των μεταλλείων. Η ξενάγηση ολοκληρώνεται στο εξωτερικό χώρο, όπου υπάρχει υπαίθρια έκθεση μηχανημάτων.

Είναι μια εκδρομή που ξεπερνά κάθε προσδοκία, μια απρόσμενη εμπειρία γεμάτη εκπλήξεις που σε μαγεύει πολύ περισσότερο απ’ όσο ίσως θα περίμενες.

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην ειδική έκδοση της LiFO, [ΜΕ].

Το ειδικό τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Θέματα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Λειψυδρία στα νησιά: Μια δυστοπική και πανάκριβη πραγματικότητα

Radio Lifo / Λειψυδρία στα νησιά: Μια δυστοπική και πανάκριβη πραγματικότητα

Η Ντίνα Καράτζιου συνομιλεί με τον Νάσο Στασινάκη, καθηγητή Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, γι’ αυτό το φαινόμενο της νησιωτικής χώρας, που πλέον δεν είναι εποχικό αλλά παγιώνεται χρόνο με τον χρόνο.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Κάποιες αγροτικές επιδοτήσεις έγιναν Porsche Cayenne στο Κολωνάκι»

LiFO politics / «Κάποιες αγροτικές επιδοτήσεις έγιναν Porsche Cayenne στο Κολωνάκι»

Ο Βάιος Γκανής, ένας από τους πιο γνωστούς προέδρους αγροτικών συλλόγων της χώρας, εξηγεί στο Lifo Politics και στη Βασιλική Σιούτη το πώς στήθηκε η απάτη του ΟΠΕΚΕΠΕ και περιγράφει το πελατειακό σύστημα που τροφοδοτείται από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις του αγροτικού τομέα και τα ευτράπελα της ελληνικής αγροτικής πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Το νέο νομοσχέδιο και η 13ωρη εργασία: Θα εργαζόμαστε μέχρι εξαντλήσεως;

Radio Lifo / Το νέο νομοσχέδιο και η 13ωρη εργασία: Θα εργαζόμαστε μέχρι εξαντλήσεως;

Τι ακριβώς αλλάζει στην καθημερινότητα των εργαζομένων με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που παρουσίασε πρόσφατα το υπουργείο Εργασίας; Η Ντίνα Καράτζιου συζητά με τον αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία, Ανδρέα Στοϊμενίδη, τις βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, το οποίο προβάλλεται από την πολιτική ηγεσία ως μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού, ενίσχυσης των εργαζομένων και απλοποίησης των διαδικασιών.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Τι οδηγεί τους ανθρώπους στον ρατσισμό»

Άκου την επιστήμη / «Ο ρατσισμός γεννιέται από την ανάγκη να νιώθουμε ανώτεροι» 

Πώς διαμορφώνεται η λογική «εμείς και οι άλλοι»; Πού οφείλεται η ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει; Γιατί ακόμη κυριαρχούν οι εθνοτικές διακρίσεις; Και πόσο ελεύθερο είναι τελικά το άτομο όταν ψηφίζει; Η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, Βίκυ Φούκα, μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η μεταπολεμική τάξη καταρρέει και το διεθνές σύστημα θυμίζει ζούγκλα»

LiFO politics / «Η μεταπολεμική τάξη καταρρέει και το διεθνές σύστημα θυμίζει ζούγκλα»

«Ο κύριος ωφελημένος από τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι η Κίνα και ο κύριος χαμένος είναι η Ευρώπη». Ο καθηγητής Στρατηγικής, Αθανάσιος Πλατιάς, συζητά με τη Βασιλική Σιούτη για «τη συμμαχία του Δράκου και της Αρκούδας», για το χάσμα με την Τουρκία, για την ελληνική στάση και το κεντρικό πρόβλημα της χώρας.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η σκληρή αλήθεια για την εφηβική μπάντα Protest March

Μικροπράγματα / Η σκληρή αλήθεια για την εφηβική μπάντα Protest March

Ένα ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη για την απίστευτα feel-good ιστορία τριών εφήβων στη δεκαετία του '80, που σήμερα, 40 χρόνια μετά, ανακάλυψαν ότι τα παιδικά όνειρά μπορεί να πραγματοποιηθούν με τον πιο ανέλπιστο τρόπο
ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ
Γιώργος Λιάνης: «Έβγαλα χρήματα που δεν φαντάζεστε, όμως είμαι φτωχός»

Lifo Videos / Γιώργος Λιάνης: «Έβγαλα χρήματα που δεν φαντάζεστε, όμως είμαι φτωχός»

Ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και πολιτικός μετρά εξήντα χρόνια πορείας και αποκαλύπτει, για πρώτη φορά, άγνωστες πτυχές της ζωής του, από τον Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι τον Στέλιο Καζαντζίδη και από τα παρασκήνια της εξουσίας μέχρι τις πιο προσωπικές του ήττες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορούν άτομα με αναπηρία να εκπαιδεύσουν την τεχνητή νοημοσύνη;

Ζούμε, ρε! / Μπορούν άτομα με αναπηρία να εκπαιδεύσουν την τεχνητή νοημοσύνη;

Η Χρυσέλλα Λαγαρία και ο Θοδωρής Τσάτσος φιλοξενούν τον Βασίλη Γιαννακόπουλο, Chief Marketing Officer του μη κερδοσκοπικού οργανισμού SciFY, σε μια συζήτηση για ένα φιλόδοξο ερευνητικό πρόγραμμα που  ανοίγει νέους ορίζοντες.
THE LIFO TEAM
«Νιώθω δικαιωμένος που έφυγα από το σπίτι μου»

Lifo Videos / «Νιώθω δικαιωμένος που έφυγα στα 15 από το σπίτι μου»

Όταν μιλά για τη μουσική του, τον ενοχλεί που πολλοί στέκονται μόνο στην αναπηρία του ή στην ταυτότητά του ως Ρομά. Ο Βαλάντης Σταμούλης, όμως, θέλει με την ιστορία του να δώσει ελπίδα σε όσους αισθάνονται πως όλα είναι εναντίον τους.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
«Η Αθήνα έχει κολλήσει σε μια κλιματική παγίδα»

Radio Lifo / «Η Αθήνα έχει κολλήσει σε μια κλιματική παγίδα»

Καύσωνες, θερμική καταπόνηση και διαρκής απειλή πυρκαγιών: η πρωτεύουσα δοκιμάζεται ξανά και ο διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κώστας Λαγουβάρδος, εξηγεί γιατί αυτή η κατάσταση δεν είναι πια προσωρινή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Στέφανος Ροζάνης: «Τα Εξάρχεια εκβαρβαρίστηκαν»

Lifo Videos / Στέφανος Ροζάνης: «Τα Εξάρχεια εκβαρβαρίστηκαν»

Ο καθηγητής Φιλοσοφίας, γνωστός και ως «αναρχικός φιλόσοφος», μιλά χωρίς ωραιοποιήσεις για την πολιτική που έχει καταντήσει λογιστική διαχείριση και για την ακροδεξιά που ολοένα περισσότερο θυμίζει θρησκευτική δεισιδαιμονία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πώς η Αθήνα έφτασε να έχει παγκόσμια πρωτιά στα άδεια και εγκαταλελειμμένα σπίτια

Radio Lifo / Πώς η Αθήνα έφτασε να έχει παγκόσμια πρωτιά στα άδεια και εγκαταλελειμμένα σπίτια

Την ώρα που ένας στους πέντε πολίτες της χώρας ζει υπό τον μόνιμο φόβο της απώλειας της στέγης του, η Αθήνα κατέχει ένα τρομακτικό ρεκόρ. Η Ντίνα Καράτζιου συζητά με τον οικονομολόγο και συγγραφέα Δημήτρη Ιωάννου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ