Από τις αρχές της δεκαετίας του '80 που εμφανίστηκε ως Φάντης Μπαστούνι και οι Άσσοι, αλλά και αργότερα, με τη Σαύρα των Βασιλικών Δρόμων, ο Λάμπρος Παπαλέξης άφησε το δικό του αποτύπωμα στην ελληνική ροκ σκηνή. Δέκα χρόνια μετά επέστρεψε στα μουσικά δρώμενα με τις Xτισμένες... των Θεμελίων και το εξαιρετικό «Δηλητήριο ποτισμένο από αγάπη», το οποίο ψηφίστηκε ως ένας από τους καλύτερους δίσκους του 2016.
Η συνέντευξη που ακολουθεί προέκυψε μετά την πρώτη μας διά ζώσης συνάντηση σ' ένα μπαράκι της Ναυαρίνου, μια παγωμένη νύχτα λίγο πριν από την έλευση του 2019 και το ξεκίνημα δύο χρόνων στον δρόμο, παρέα με τον Johnny Highway και τον Δημήτρη Τσάρνο σε ένα πανελλαδικό μουσικό road trip με τίτλο «Τραγούδια από τον υπόνομο».
— «O Nηλ ήταν ο τέλειος σύντροφος για τον δρόμο, γιατί γεννήθηκε στον δρόμο όταν οι γονείς του ταξίδευαν προς το Σολτ Λέικ Σίτυ το 1926 μ' ένα σαραβαλιασμένο αυτοκίνητο, καθ' οδόν προς το Λος Άντζελες». (Tζ. Κέρουακ - Στο Δρόμο)
Νομίζω πως οποιαδήποτε σύγκριση της τουρνέ «Τραγούδια από τον υπόνομο» με το βιβλίο και την εμπειρία του Κέρουακ θα ήταν εντελώς άστοχη και ούτε ως μικρογραφία του δεν θα μπορούσε να σταθεί. Μιλάμε για μια χώρα απέραντη και όχι μόνο στο μάτι. Οπότε, μια ρεπλίκα αυτής της κατάστασης θα γελοιοποιούσε νομίζω περισσότερο εμένα που είχα και τη σύλληψη όλου αυτού. Παρ' όλα αυτά, το εγχείρημα που έχει ξεκινήσει ήδη έχει τη δική του μαγεία, τα δικά του χαρακτηριστικά και, ευτυχώς για μένα αλλά και τον Γιάννη και τον Δημήτρη τον Τσάρνο (προστέθηκαν κρουστά στην περιοδεία), πιστεύω πως θα αντλήσουμε τις δικές μας εμπειρίες, άλλες κοινές κι άλλες προσωπικές. Μια φορά, ως σύντροφος για τον δρόμο ο Γιάννης είναι ένας εξαιρετικός τύπος (πιστεύω πως έτσι θα είναι και ο Δημήτρης απ' όσο τον έχω γνωρίσει ως τώρα), πολύ ευχάριστος και η διαδραστικότητα μεταξύ μας, μαζί με τα παιξίματα, περιλαμβάνουν από σοβαρές συζητήσεις μέχρι πολύ γέλιο και υπάρχει εκατέρωθεν εκτίμηση. Μέχρι τώρα, λοιπόν, το πρόσημο είναι απόλυτα θετικό. Και μόνο η πρόθεσή μας να παίξουμε, να ταξιδέψουμε και να φτάσουμε ακόμα και στον Έβρο σημαίνει πάρα πολλά για μένα.
— Η εμπειρία του πρώτου σου live πώς εξελίχθηκε με το πέρασμα του χρόνου και πώς είναι να ξαναπαίζεις μπροστά στο κοινό τόσα χρόνια μετά;
To πρώτο μου μεγάλο live ήταν στο θέατρο Μοντέρνοι Καιροί τον Ιούνιο του 1981 μετά τις εξετάσεις με το τότε συγκρότημα της γειτονιάς μου, τους Crack in the Floor. Στην αρχή, βγήκα να παίξω μόνος μου με κιθάρα/φυσαρμόνικα και σκάρτα δυόμισι ακόρντα στο χέρι. Είχε μαζευτεί πάρα πολύς κόσμος και τρέμανε τόσο πολύ τα πόδια μου από τον φόβο και το άγχος που έκατσα σε καρέκλα τελικά. Χαχαχα!. Από κει και μετά απέκτησα θάρρος και θράσος – ήταν το μόνο που μπορούσα να κάνω για να ντιλάρω την κατάσταση. Το να βγαίνω και να παίζω μετά από τόσα χρόνια σιωπής δεν έχει καμία διάφορα για μένα, είμαι στην ίδια trance κατάσταση επί σκηνής, όπως πάντα. Ίσως πιο ώριμος πια. Λογικό είναι.
— Στο διάλειμμα της σχέσης σου με τη μουσική τι ήταν αυτό που σου έλειψε περισσότερο;
Τίποτε απολύτως, περνούσα υπέροχα...
Πιστεύω πως για κάθε τραγουδοποιό που δεν γράφει τραγούδια κατά παραγγελία περισσότερο απ' όλα σημασία έχει το anima, η ψυχή του σώματος της γλώσσας. Αυτό που κάνει το τραγούδι να πάλλεται, να δίνει κίνηση στο σώμα του, να πυροδοτεί το μυαλό και να σου προκαλεί ανατριχίλες.
— «Θέλεις να γράψεις τραγούδια πιο αληθινά απ' τη ζωή. Θέλεις να μιλήσεις για αλλόκοτα πράγματα που έχεις δει. Πρέπει να μάθεις και να κατανοήσεις βαθιά κάτι και μετά να προχωρήσεις πέρα από την καθημερινή γλώσσα». (Bob Dylan - Chronicles I)
Εδώ μιλάμε για έναν κολοσσό και τεράστιο παραμυθά που καταθέτει τη δική του προσέγγιση για τις αλήθειες και τα «ψέματα» της τραγουδοποιίας του. Πιστεύω πως για κάθε τραγουδοποιό που δεν γράφει τραγούδια κατά παραγγελία περισσότερο απ' όλα σημασία έχει το anima, η ψυχή του σώματος της γλώσσας. Tο πόσο αυτό που λες μπορεί ταυτόχρονα να δώσει τις δικές του διαφορετικές εικόνες στον καθένα κινηματογραφικά και να μείνει ένα κλάσμα στο τέλος. Αυτό που κάνει το τραγούδι να πάλλεται, να δίνει κίνηση στο σώμα του, να πυροδοτεί το μυαλό και να σου προκαλεί ανατριχίλες. Κάτι σαν αποτύπωμα της αέναης κίνησης της ενέργειας του σύμπαντος στη συλλογική συνείδηση. Δεν μπορώ να γνωρίζω πόσοι από μας θα το καταφέρουν ή το έχουν καταφέρει αυτό.
— Πολλοί υποστηρίζουν ότι ροκ μουσική και ελληνικός στίχος δεν ερωτοτροπούν επιτυχώς. Τα τραγούδια σου, όπως και πολλών άλλων της εγχώριας ροκ σκηνής, δεν φαίνεται να την επικυρώνουν.
Έχω βαρεθεί δεκαετίες τώρα αυτό τον καβγά, που τον έχω πληρώσει, χωρίς να φταίω. Ένας από τους λόγους της περιοδείας ήταν και το ότι ήθελα να απομακρυνθώ από αυτή την απύθμενη βλακεία.
Λάμπρος Παπαλέξης & Οι Χτισμένες...των Θεμελίων - Άγονα Νερά / Κύθηρα
— «Για μας, τα αδέσποτα γατιά, όλα τα super-market είναι ίδια» (Allen Ginsberg)
«Μα, για κάθε σκουπίδι και ορφανό του δρόμου γατί υπάρχει κάπου κρυμμένη κι από μια ευχή». («Κύθηρα»)
Πώς σχετίζονται, αν σχετίζονται, ο στίχος σου με το απόσπασμα του Ginsberg που έχεις επιλέξει για τη σελίδα σου στο Facebook;
Η δική μου εικόνα είναι από ένα να φθινοπωρινό μεσημέρι στα Κύθηρα το 2008 (εξού και ο τίτλος του τραγουδιού) στο Καψάλι, με άδειο πια το νησί από τουρίστες. Περπατούσα στην άδεια παραλία, σφύριζα τον σκοπό του τραγουδιού και στην άκρη του δρόμου είδα δυο αδέσποτα γατάκια που ήξερα πως πιθανόν δεν θα επιβίωναν τον χειμώνα που ερχόταν. Είχα μέσα μου αυτή την αίσθηση της χαρμολύπης του «μικρού καλοκαιριού», όπως αποκαλούν οι Κινέζοι την περίοδο μεταξύ 25 Αυγούστου και 10 Σεπτέμβρη, όταν ο καιρός αλλάζει και τα χρώματα παντού είναι πιο ήσυχα και πιο μελαγχολικά. Επειδή, όμως, έχω διαβάσει beat λογοτεχνία, λατρεύω τον e.e. cummings, τις στιχουργίες του Dylan, του Waits, του Springsteen και του Van Morrison, είναι πιθανό κάτι να έχει φιλτραριστεί υποδόρια. Αν και πάντα προσπαθούσα τα πράγματα για τα οποία μιλάω να έχουν αυτό το είδος της γραφής και της απεικόνισης που έχει η μεγάλη αμερικανική παράδοση.
— Στη σημείωση που συνοδεύει το βίντεο της «Αλήθειας των ποδιών» γράφεις: «Τη μέρα που η συλλογική συνείδηση του ανθρώπινου ποταμού θα εκβάλει στις όχθες του ιστορικού πεπρωμένου της και θα γίνει ωκεανός τίποτε δεν θα μπορεί να τον σταματήσει, τίποτε δεν θα μπορεί να τον γυρίσει πίσω...». Πιστεύεις ότι κάποτε θα έρθει αυτή η μέρα και τι σημαίνει για σένα «επανάσταση»;
Δεν γίνεται να μην πιστεύω ότι θα έρθει αυτή η μέρα κάποια στιγμή, αλλά μετά από τουλάχιστον 500 χρόνια, αλλιώς παραδίνομαι και πάω σπίτι μου. Αλλά δεν το κάνω για μένα μόνο. Oι Ινδιάνοι λέγανε πως αυτήν τη γη την έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μας. Μπορεί να μην έχω παιδιά, αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία. Στο ελάχιστο που μπορώ, ας αφήσω κάτι σωστό και καλό πίσω μου, κι ας είναι και πολύ μικρό. Δεν πιστεύω στην επανάσταση αλλά στην ωρίμανση της ανθρώπινης συλλογικής συνείδησης.
Λάμπρος Παπαλέξης & Οι Χτισμένες... των Θεμελίων - Η Αλήθεια των Ποδιών
— Ποιες εμπειρίες και συγκυρίες θεωρείς ότι διαμόρφωσαν τα πολιτικά και φιλοσοφικά σου πιστεύω και ανησυχίες;
Το πρώτο περιστατικό ήταν ένα πρωί του 1969 στην Κολωνία της τότε Δυτικής Γερμανίας, όταν η μητέρα μου, έγκυος στην αδερφή μου, μερικές βδομάδες πριν γεννηθεί, μου εξηγούσε μπροστά στην τηλεόραση που έδειχνε ένα ντοκιμαντέρ για την Κούβα πόσο καλός άνθρωπος ήταν ο Κάστρο που έδιωξε τους κακούς από τη χώρα του κι έτσι κάθε σπίτι της Κούβας, που πρώτα ήταν πολύ φτωχή, είχε κάθε πρωί έξω από τη πόρτα του ένα μπουκάλι γάλα από αυτόν. Μου είπε και για τον φίλο του, που ήταν καλύτερος από αυτόν, αλλά τον σκοτώσανε οι κακοί, όπως σκοτώνανε οι καουμπόηδες τους Ινδιάνους, και πως μια μέρα, παρόλο που μου αρέσουν τα westerns της γερμανικής τηλεόρασης, θα καταλάβω ότι οι Ινδιάνοι είναι οι καλοί. Εκείνο το πρωί, μπροστά στην τηλεόραση, στην ηλικία των τεσσεράμισι ετών, έγινε η πρώτη μου επαφή με τη γενικότερη ιδέα της αριστεράς.
— «Μπαλάντες για ψαγμένα τσόκαρα και απεγνωσμένες ντεμπουτάντ»: άσμα πολιτικό και βαθιά χλευαστικό.
Είναι ο τρόπος που βλέπω τη σουρεαλιστική ιστορία του νέου ελληνικού κράτους. Αφορμή ήταν όλο αυτό που σχεδόν 200 χρόνια τώρα είναι το ίδιο το DNA της χώρας. Σαρκαστικό θα έλεγα πως είναι και η αλήθεια είναι πως συνοψίζει την άποψή μου για την πολιτιστική και κοινωνική κατάσταση της χώρας σήμερα.
— Ο Λάμπρος δεν πιστεύει ότι η μουσική μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, κάτι που η Generation X έχει εμπεδώσει. Ωστόσο, απολαμβάνει το ευεργέτημά της όσο πιο συνειδητά μπορεί, ως δημιουργός ή ως ακροατής, ίσως όπως κάποιος απολαμβάνει ένα ταϊλανδέζικο μασάζ, είτε ως δέκτης είτε ως θεραπευτής.
Δεν είμαι τόσο σίγουρος αν ο παραλληλισμός της μουσικής, του rock 'n' roll εν προκειμένω, με το thai massage ισχύει, με την έννοια πως ενώ στη μία περίπτωση έχεις να κάνεις με στοχασμό ή αναστοχασμό, στην άλλη έχεις να κάνεις με μη στοχασμό. Αν στη μία περίπτωση έχεις να κάνεις με διονυσιασμό, στην άλλη έχεις να κάνεις με την απόλυτη ακινησία. Αν η μία περίπτωση αφορά την κίνηση και τη δημιουργία, η άλλη αφορά την ανακατάληψη της σωματικής μνήμης ως μη πληροφορία. Αν η μία αφορά τα ένστικτα, η άλλη αφορά το όλον. Νομίζω πως και τα δύο έχουν διαφορετικές αφετηρίες, απευθύνονται αλλού και καταλήγουν αλλού. Και για μένα τον ίδιο αρχικά ήταν πολύ δύσκολο να τα φέρω μέσα μου σε μια ισορροπία και μερικές φορές ακόμα δυσκολεύομαι.
— Φάντης Μπαστούνι και οι Άσσοι, Σαύρα των Βασιλικών Δρόμων, Οι Χτισμένες... των Θεμελίων. Από το θεατράκι των Μοντέρνων Καιρών μέχρι τα Άγονα Νερά ανατρέχω στο σλόγκαν του Νίκου Νικολαΐδη από την αφίσα της Γλυκιάς Συμμορίας: «Tι έγινε η καταραμένη γενιά του rock'n'roll»;
Μμμμ... Μάλλον άλλοι χαθήκανε στον δρόμο, άλλοι δαγκώσανε μια σφαίρα, άλλοι σκοντάψανε πάνω σε μια βελόνα, άλλοι στον πάτο του μπουκαλιού, άλλοι γίνανε CEO και γιάπηδες, κάποιοι σιωπήσανε και κάποιοι συνεχίζουν είτε με κάποια διαλείμματα είτε με διάρκεια, «μέχρι το οδόστρωμα να γίνει άμμος», όπως λέει και ο Neil Young στο «Thrasher». Όσο περνάνε τα χρόνια τόσο κερδίζει έδαφος μέσα μου η σκέψη πως η όλη διαδικασία είναι κάτι πολύ προσωπικό και με πολύ διαφορετικές παραμέτρους και προσλαμβάνουσες για τον καθένα μας σε αυτόν το χώρο. Το ζήτημα ίσως είναι να είσαι αληθινός τις στιγμές που είσαι με τους άλλους και εντάξει με τη συνείδησή σου όταν είσαι μόνος, πιστός στον ηθικό σου κώδικα.
— «Δηλητήριο ποτισμένο από αγάπη». Είναι η αγάπη, τελικά, αντίδοτο ή δηλητήριο; Ή και τα δυο μαζί;
Θα σε παραπέμψω στη γάτα του Schrödinger, νεκρή και ζωντανή ταυτόχρονα.
— «Moυ αρέσουν οι σαραβαλιασμένες αντίκες και οι ταινίες με τον Ρόμπερτ Μίτσαμ».
Σε ένα drive-in, ποια ταινία με τον Ρόμπερτ Μίτσαμ θα έβλεπες και μέσα σε ποια σαραβαλιασμένη αντίκα;
Δεν μπαίνω σε σαραβαλιασμένες αντίκες, απλώς, μέσα από αυτές, διαβάζω τη σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας. Η ταινία, πάντως, θα ήταν το Thunder Road.
— Την τελευταία νύχτα του κόσμου...
... θα την πέρναγα στην ταράτσα με ένα μπουκάλι σαμπάνια ακούγοντας τον «Ύμνο στη χαρά» του Μπετόβεν.
— Με αφετηρία το «Υπόγειο» της οδού Βατοπεδίου, λίγο πριν από την εκπνοή της τέταρτης δεκαετίας μιας επαναλαμβανόμενης φαγούρας και σε συνάρτηση με εμμονές και συμβολισμούς, φαντάσου και σκηνοθέτησε μια «πέμπτη εποχή».
Αν μιλάμε για τη δική μου «πέμπτη εποχή», νομίζω πως καθορίζεται από την εσωτερική μου ανάγκη για νέα σχέδια, πράγματα, καταστάσεις και, κυρίως, ανθρώπους. Αυτό είναι και το πιο σημαντικό σε όλο αυτό που ήδη συμβαίνει και πραγματώνεται ανά στάδιο. Θα μου ήταν πολύ δύσκολο να το σκηνοθετήσω γιατί είναι μια διαδικασία σε διαρκή εξέλιξη, είτε μιλάμε για μένα είτε για το ίδιο το rock'n'roll ως κατάσταση. Δεν νομίζω πως μπορεί να σκηνοθετήσει κανένας την ίδια τη ζωή. Θα σε ξεράσει και μετά θα κάτσει σε μια γωνιά και θα γελάει μαζί σου. Οπότε, σηκωμένα τα μανίκια, ψηλά το κεφάλι, αγέρωχα, αλλά με τη δέουσα ταπεινότητα, και πάμε... Η ίδια η ζωή θα μας δώσει τις απαντήσεις και τα αποτελέσματα, όσο κι αν θέλουμε να παρέμβουμε.
— «Μερικές φορές αναρωτιέμαι», λες, «τι είναι γραμμένο».
Μερικές φορές...
Οι επόμενες προγραμματισμένες στάσεις της περιοδείας "Τραγούδια από τον Υπόνομο" είναι:
Πέμπτη 17/1 Πάτρα – Χασομέρι
Παρασκευή 18/1 Ιθάκη – Mylos La Creperie
Σάββατο 19/1 Kέρκυρα – Πολύτεχνο
Κυριακή 20/1 Αγρίνιο – Ακροβάτης
Πέμπτη 31/1 Βόλος – Palermo Dive Bar
Παρασκευή 1/2 Λαμία – Τρυποκάρυδος
Κυριακή 3/2 Λάρισα – Shelter
Κυριακή 10/2 Εξάρχεια - Closer
Σάββατο 23/2 Βύρωνας - Λαμπηδόνα
σχόλια