Δεν πρόκειται για μια απλή ήττα, αλλά για μια πολιτική συντριβή: Ανάλυση του αποτελέσματος των ευρωεκλογών

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δεν αφήνει κανένα περιθώριο διαφορετικής ερμηνείας. Δεν πρόκειται για μια απλή ήττα, αλλά για μια πολιτική συντριβή. Ο Αλέξης Τσίπρας κατά την προεκλογική περίοδο ζήτησε από τον ελληνικό λαό να του δώσει ψήφο εμπιστοσύνης, δηλώνοντας ότι σε αυτές τις κάλπες θα κρινόταν το πολιτικό σχέδιο της κυβέρνησής του για τη χώρα. Οι ψηφοφόροι, ωστόσο, τον αποδοκίμασαν και καταδίκασαν την κυβερνητική πολιτική, φέρνοντας στην πρώτη θέση τη ΝΔ με 33,24% και τον ΣΥΡΙΖΑ στη δεύτερη θέση με 23,83%. Η διαφορά των 9,4 μονάδων ξεπέρασε κάθε προσδοκία, ακόμα και στη ΝΔ, ενώ σόκαρε τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που αδυνατούσαν να το πιστέψουν.

Οι περισσότεροι δημοσκόποι, έχοντας δεχτεί έντονο bullying το τελευταίο διάστημα, ήταν πολύ επιφυλακτικοί με τη μεγάλη διαφορά υπέρ της ΝΔ που έβλεπαν και την υποβάθμιζαν. Κάποιοι ίσως επηρεάστηκαν και από τις καταγγελίες των δημοσκοπήσεων από κυβερνητικά στελέχη, καθώς και την επίκληση δικών τους δημοσκοπήσεων ή ερευνών κοινής γνώμης των πρεσβειών που δήθεν είχαν στον ΣΥΡΙΖΑ.

Χθες, κάποιοι υπουργοί κατηγορούσαν τον Χριστόφορο Βερναρδάκη ότι τους πήρε στον λαιμό τους, παρουσιάζοντας δική του έρευνα που έδειχνε τη διαφορά στο 1%-2%, υποστηρίζοντας ότι όλα ήταν ανοιχτά.

Δεν θα ήταν κοινωνικά υγιές να μην έχουν καταδικαστεί από τον λαό το ήθος και ο τρόπος διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, το "κυβερνάμε αντιλαϊκά και κοροϊδεύουμε σε συνθήκες πώρωσης όλη την κοινωνία".

Ο πολιτικός επιστήμονας, αναλυτής και διευθύνων σύμβουλος της Public Issue, Γιάννης Μαυρής, είχε προβλέψει ότι στις ευρωεκλογές αυτές η ΝΔ θα υπερέβαινε το 30% και ο ΣΥΡΙΖΑ το 20%, ενώ η διαφορά ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ θα προσέγγιζε τα ιστορικά υψηλότερα, μέχρι σήμερα, καταγεγραμμένα επίπεδα της ψαλίδας πρώτο με /δεύτερο κόμμα σε ευρωεκλογές. Πράγματι, η διαφορά του 9,4% είναι η μεγαλύτερη που έχει υπάρξει ποτέ, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ, που ήταν το 2004, με διαφορά 8,8%.

Το εκλογικό αποτέλεσμα και το μέγεθος της ήττας δεν άφησαν καμία άλλη διέξοδο στον Αλέξη Τσίπρα, πλην αυτήν της προσφυγής σε εθνικές εκλογές. Κι αυτό γιατί:

α) Όταν η ΝΔ είχε χάσει το 2014 από τον ΣΥΡΙΖΑ με σχεδόν 4%, ο Αλέξης Τσίπρας είχε ζητήσει εθνικές εκλογές, ερμηνεύοντας το αποτέλεσμα ως απώλεια της λαϊκής νομιμοποίησης.

β) Από τη στιγμή που ζήτησε  από τον λαό ψήφο εμπιστοσύνης και ο λαός δεν του την έδωσε, το αποτέλεσμα αποτελεί εκ των πραγμάτων απώλεια της λαϊκής νομιμοποίησης και ο Αλέξης Τσίπρας γνωρίζει ότι αυτό θα του το χτυπούσε κάθε μέρα η αντιπολίτευση, προκαλώντας του περαιτέρω φθορά.  

Στα γραφεία ΣΥΡΙΖΑ της Κουμουνδούρου, ο Τσίπρας με τη σύζυγό του Μπέτυ Μπαζιάνα. Εurokinissi

Ο Αλέξης Τσίπρας υποχρεώθηκε, λοιπόν, να πάει σε εκλογές γιατί μετά από μια τέτοια πολιτική συντριβή, αναμενόμενα, κάθε μέρα που θα περνούσε μέχρι τον Οκτώβριο, θα μεγάλωνε κι άλλο η διαφορά, με κίνδυνο αυτή να διπλασιαστεί, όπως ανέφεραν σχεδόν όλοι οι αναλυτές.

Σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα, που αναφέρει σε ανάλυσή του ο Γιάννης Μαυρής της Public Issue, από τις τέσσερις περιπτώσεις (1984, 1999, 2009, 2014) που οι ευρωεκλογές προηγήθηκαν των εθνικών, στις τρεις από αυτές ο νικητής των ευρωεκλογών κέρδισε και τις μετέπειτα βουλευτικές εκλογές. «Μοναδική εξαίρεση αποτελούν οι βουλευτικές του 2000, οι οποίες καθορίστηκαν, σε μεγάλο βαθμό, από την άνοδο του ελληνικού χρηματιστηρίου. Επιπλέον, ιδιαίτερη σημασία έχουν οι δύο τελευταίες ευρωεκλογές (2009, 2014), οι οποίες παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες με την αναμέτρηση του Μαΐου. Η συμπεριφορά του εκλογικού σώματος σε αυτές τις δύο περιπτώσεις υποδηλώνει ότι η αναμενόμενη νίκη της ΝΔ στις ευρωεκλογές δεν είναι πιθανό να αντιστραφεί στις βουλευτικές εκλογές. Αντιθέτως, το πιθανότερο είναι ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα κερδίσει και τις βουλευτικές εκλογές με σημαντική διαφορά, ενδεχομένως με μεγαλύτερη από αυτήν των ευρωεκλογών».

Η διαφορά 4,3% με την οποία το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τη ΝΔ στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009 αυξήθηκε κατά 2,4 φορές τον Οκτώβριο, σε 10,5%, ενώ η διαφορά 3,8% με την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τη ΝΔ στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2014 αυξήθηκε κατά 2,2 φορές τον Ιανουάριο του 2015, σε 8,5%· δηλαδή και στις δύο περιπτώσεις υπερδιπλασιάστηκε

Το σχέδιο του Αλέξη Τσίπρα τώρα είναι πώς θα μειώσει τη διαφορά με τη ΝΔ, γι' αυτό και προκήρυξε άμεσα εκλογές, προσδοκώντας να εμποδίσει την αυτοδυναμία της.  «Δυστυχώς, δεν καταφέραμε να απορροφήσουμε το ΚΙΝ.ΑΛ.» ομολόγησε χθες στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, με έκπληξη που το πρώην ΠΑΣΟΚ κατάφερε να αντισταθεί και να θέσει ένα τέρμα στην εκλογική υποχώρηση των τελευταίων ετών. Αντιθέτως, το Ποτάμι και οι ΑΝ.ΕΛ. σχεδόν αφανίστηκαν, αφού ακύρωσαν οι ίδιοι τους λόγους της πολιτικής τους ύπαρξης, μη υπηρετώντας την ατζέντα για την οποία είχαν ψηφιστεί και δίνοντας την εντύπωση ότι κατά καιρούς συναλλάσσονται με τον Αλέξη Τσίπρα. Αμφότεροι φαίνεται να πλήρωσαν και κάποιο κόστος για τη στάση τους στο θέμα της Μακεδονίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης Τσίπρας ήταν εκνευρισμένος χθες το βράδυ με αρκετούς συνεργάτες του αλλά και πικραμένος από τον ίδιο τον λαό για τις επιλογές που έκανε, ψηφίζοντας ως πρώτη δύναμη τη ΝΔ. «Κανένας μας δεν πίστευε ότι μπορεί ο Αλέξης να χάσει από τον Μητσοτάκη» έλεγαν. «Εσύ από αυτόν δεν χάνεις» του επαναλάμβανε συχνά συγκεκριμένος υπουργός, προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ, και φαίνεται ότι ο Τσίπρας το πίστευε κι εκείνος, γι' αυτό και κεραυνοβολήθηκε από το αποτέλεσμα.

«Δυστυχώς, δεν καταφέραμε να απορροφήσουμε το ΚΙΝ.ΑΛ.» ομολόγησε χθες στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ. Εurokinissi

Το γεγονός ότι με τον Σύριζα εκλέγεται η σκληρά δεξιά Έλενα Κουντουρά, ο πρώην υποψήφιος με συνδυασμό της ΝΔ στην τοπική αυτοδιοίκηση ηθοποιός Αλέξης Γεωργούλης και ο πάμπλουτος με εμπλοκή στα Panama Papers Πέτρος Κόκκαλης λέει πολλά για το ποιοι είναι οι ψηφοφόροι του και πόση σχέση έχουν με την αριστερά.

Μόλις πριν από λίγο καιρό, ο Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, μία μέρα μετά την ανακοίνωση των πρώτων υποψηφίων για τις ευρωεκλογές , κατηγόρησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη για «τη μεγάλη απάτη της δήθεν κατά κράτος επικράτησης της ΝΔ και του αρχηγού της στις επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις», αναφερόμενος  στις δημοσκοπήσεις που έδιναν προβάδισμα  στη ΝΔ αλλά και στα ΜΜΕ που προέβλεπαν ήττα της κυβέρνησης.

Σε εκείνη την ομιλία του ο Αλέξης Τσίπρας είχε προεξοφλήσει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έπινε το «πικρό ποτήρι» σε αυτές τις ευρωεκλογές. «Να μην προσδοκούν ότι θα τους κάνουμε τη χάρη να επισπεύσουμε τις εθνικές εκλογές» είχε πει, διαβεβαιώνοντας ότι αυτές θα γίνουν το φθινόπωρο και ότι η Νέα Δημοκρατία θα ηττηθεί. «Τα πικρά ποτήρια θα τα πιουν ένα ένα. Πρώτα θα έρθει η ηχηρή διάψευση των ευρωεκλογών και ακολούθως, το φθινόπωρο, η οριστική και καθοριστική τους ήττα στην κάλπη των εθνικών εκλογών» είχε πει τότε.

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών όμως δεν τον δικαίωσε, καθώς ήταν αυτός που ήπιε τελικά το πικρό ποτήρι και τώρα αναγκάζεται να συρθεί σε εκλογές, παρ' ότι ήθελε να γίνουν τον Οκτώβριο.

Ο αριστερός διανοούμενος και πρώην στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Μπελαντής, σχολιάζοντας το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, υποστήριξε ότι δεν θα ήταν κοινωνικά υγιές να μην έχουν καταδικαστεί από τον λαό το ήθος και ο τρόπος διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, το «κυβερνάμε αντιλαϊκά και κοροϊδεύουμε σε συνθήκες πώρωσης όλη την κοινωνία».  

Το επόμενο διάστημα θα εμφανιστούν αρκετές αναλύσεις και για το ποιοι είναι τελικά οι ψηφοφόροι που έχουν απομείνει στον ΣΥΡΙΖΑ. Το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα, εκλέγεται η σκληρά δεξιά Έλενα Κουντουρά, ο πρώην υποψήφιος με συνδυασμό της ΝΔ στην τοπική αυτοδιοίκηση ηθοποιός Αλέξης Γεωργούλης και ο πάμπλουτος με εμπλοκή στα Panama Papers Πέτρος Κόκκαλης λέει πολλά για το ποιοι είναι οι ψηφοφόροι του και πόση σχέση έχουν με την αριστερά.

Η εκλογική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στη χώρα, όμως, δεν ήταν το μόνο πικρό ποτήρι που ήπιε χθες ο Τσίπρας (και όχι μόνο αυτός), καθώς είδε τον Όρμπαν, που καταγγέλλει διαρκώς, να θριαμβεύει στη χώρα του με ποσοστά πάνω από 50%, αν και κυβερνάει σχεδόν 10 χρόνια. Άνετη νίκη πέτυχε και ο τριαντάχρονος δεξιός καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, στον οποίο ο πρωθυπουργός ήθελε να στέκεται ως αντίπαλο δέος.

Τα αποτελέσματα αυτά αλλά και η άνοδος πολλών ακροδεξιών κομμάτων προκαλούν προβληματισμό σε πολλούς Ευρωπαίους. Στη χώρα μας είδαμε νέα ακροδεξιά λαϊκιστικά μορφώματα, όπως η Ελληνική Λύση, να μπαίνουν στον εκλογικό χάρτη και να αποκτούν ρόλο στην πολιτική σκηνή. Η ρευστότητα του κομματικού συστήματος συνεχίζεται, με παλιά κόμματα να αφανίζονται και νέα να προβάλλουν. Η κινητικότητα που ξεκίνησε μαζί με την κρίση δεν φαίνεται να ολοκληρώνεται εδώ, αλλά συνεχίζεται.