#1 Ποτέ δεν έχω καταφέρει να καταλάβω τί ακριβώς εννοούν λέγοντας "μανιέρα". Αν, δηλαδή, εννοούν το προσωπικό ύφος του συγκεκριμένου καλλιτέχνη, το ιδιαίτερο στίγμα του, όπως αναφέρουν και άλλοι σχολιαστές, - και το οποίο, βεβαίως, είναι το ζητούμενο - ή τα εύκολα (εύκολα για τον συγεκριμένο καλλιτέχνη) κόλπα στα οποία καταφεύγει επαναλαμβανόμενα ελλείψει δημιουργικής δουλειάς ή ταλέντου. Πολλές φορές και εξαιτίας έλλειψης ευφυΐας από μέρους του και όχι ταλέντου - όταν κανείς δε διαθέτει την αντίληψη ή την παιδεία να απεμπολήσει τον πιο πρόσφορο για τον ίδιο δρόμο, κι ας αποτελεί την πιο σύντομη οδό για την εμπορικότητα· και να ξεμπερδεύει με την νωχέλεια και την αυταρέσκεια που συνήθως τα ακολουθούν ή και τα παράγουν. Δε νομίζω - δε θέλω να πιστεύω - ότι με την αρνητικά φορτισμένη έννοια "μανιέρα" εννοούν την εμμονή στην οπτική, την τεχνοτροπία ή το ύφος. Αυτά συνιστούν όντως θέμα προσωπικής έκφρασης και ατομικής προτίμησης στην τελική. Θα μάντευα ότι είναι οι ευκολίες και τα προβλέψιμα τερτίπια που ξέρεις ότι θα συναντήσεις στο κάθε διαδοχικό έργο του. Αλλά, από την άλλη, ξαναλέω πως δεν το έχω κατανοήσει οπότε ίσως να μην έχει καν αρνητικό νόημα η λέξη.