@ Iris Prismatica Aν μου επιτρέπεις να παρέμβω στη συζήτηση, χωρίς να έχω ερωτηθεί, νομίζω ότι το συγκεκριμένο σχόλιό σου (14:56) μου έδωσε την απάντηση στην απορία σου που θα δώσω και σε 'σένα, με τη σειρά μου. Απλώς, δεν είχα διασαφηνίσει (αν και το υποπτεύτηκα διαβάζοντας την ερώτησή σου, αλλά περίμενα μάλλον να το διασαφηνίσεις εσύ και ευτυχώς το έκανες και βεβαιώθηκα) που ακριβώς έγκειται το πρόβλημα της κατανόησής σου.Λοιπόν, αναρωτιέσαι γιατί μορφωμένα, ευφυή, κοινωνικοποιημένα, ενδιαφέροντα κατά τ' άλλα άτομα, με λίγα λόγια διανοητικά καθόλα ευυπόληπτα πρόσωπα, μπορεί να πιστεύουν στα ζώδια. Και η ερώτηση που μου έρχεται κατευθείαν στο μυαλό είναι "Και γιατί να ΜΗΝ πιστεύουν;" Θέλω να πω ότι όσο αναμενόμενο είναι να μην πιστεύουν, ίσως άλλο τόσο ακριβώς είναι και το να πιστεύουν. Γιατί σου κάνει τόσο τραγική εντύπωση - σε σημείο μάλιστα να σε προβληματίζει χρόνια εναγωνίως;Πόσες απαντήσεις θέλεις να σου δώσω; Ας ξεκινήσω με τρεις πρόχειρες που μου βρίσκονται αμέσως :1) Koινωνιολογική : Ο λόγος που δεν αποδέχεσαι τη συνύπαρξη στο ίδιο πρόσωπο της μόρφωσης, της ευφυΐας και της πίστης στα ζώδια είναι ακριβώς γιατί αναζητάς κι εσύ τα στερεότυπα που έχεις χτίσει στο μυαλό σου, τις αντιλήψεις αυτού του τύπου που αποδοκιμάζεις στους λάτρεις του ζωδιακού, χρησιμοποιώντας τα για να καταρρίψεις τις πεποιθήσεις τους. Απλά τα δικά σου στέρεα σχήματα αντίληψης προσλαμβάνουν άλλο περιεχόμενο, ή άλλους συνδυασμούς συστατικών και χαρακτηρολογικών στοιχείων ακριβέστερα, ενδέχεται να έχεις αναπτύξει άλλα κριτήρια κατηγοριοποίησης προσώπων σε αυτά και πιθανόν τα δικά σου να έχουν δομηθεί και αλλιώς, δηλαδή με μικρότερη παρέμβαση ψυχολογικών μηχανισμών, για παράδειγμα. Ωστόσο, παραμένουν κι αυτά στερεότυπα και γι' αυτό σου ξενίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι μια ομάδα ανθρώπων με κοινά εκ πρώτης ανάγνωσης χαρακτηριστικά (που όμως στο μυαλό σου αποτελούν τα βασικά συστατικά της κατηγορίας τους) μπορεί να διαφοροποιούνται σε κάτι τέτοιο μεταξύ τους, δηλαδή ενώ είναι μυαλωμένοι, έξυπνοι, καλλιεργημένοι, διαβασμένοι κλπ. πιστεύουν και σε κάτι που δεν μπορούν ακριβώς να στηρίξουν σε ορθολογικό και επιστημονικό επίπεδο, ασχολούνται και επενδύουν χρόνο και φαιά ουσία σε κάτι που δεν συναρμόζει με τις προηγούμενές τους πτυχές, που μπορεί να άπτεται περισσότερο της προσωπικής τους ιδιοσυγκρασίας και λιγότερο της καθαρής τους λογικής, διαθέτουν εν τέλει και κάτι άλλο : Την πίστη τους στα ζώδια, εν προκειμένω. Ψυχολογική : Η πίστη στα ζώδια είναι σε μεγάλο βαθμο άλλογη, σε κάποιον βαθμό μόνο εξορθολογισμένη (κάποιοι εκ των οπαδών τους μπορεί να συμφωνήσουν, κάποιοι να διαφωνήσουν). Είναι, λοιπόν, κατά πάσα πιθανότητα, όπως και εσύ μόνη σου διαγιγνώσκεις, τερτίπι της ψυχολογικής ανάγκης του ανθρώπου να θέτει σε τάξη τον κόσμο γύρω του έτσι ώστε να του είναι πιο προσιτός καθότι εξηγήσιμος. Στη λέξη "εξηγήσιμος" είμαι σίγουρη ότι θα μου προβάλλεις το επιχείρημα ότι "Μα δεν εξηγείται με κάποιον λογικό τρόπο". Απαντώ ότι εξηγείται με όσους λογικούς τρόπους θέλει κανείς. Λογικές θεωρίες μπορεί να σχηματίσει κάθε μέσο μυαλό, πόσο μάλλον κάποιο ανώτερο του μέσου (οι θεωρίες συνωμοσίας πού νομίζεις ότι βασίζονται; Σε καμιά επιστημονική επαλήθευση; Σε καμιά φιλοσοφική υπερανάλυση; Όχι βέβαια. Βασίζονται στην αληθοφάνεια. Και, btw, πολλές από αυτές τυγχάνουν επιβεβαίωσης, συνήθως μετά από το πέρας πολλών ετών. Συμβαίνει συμπωματικά ίσως, ίσως πάλι όχι και τόσο - δε συντάσσομαι με κάποια από τις δύο πιθανότητες. Ωστόσο ούτε οι θεωρίες συνωμοσίας νομίζω ότι εκπορεύονται από κανέναν χαμερπή εγκέφαλο, μάλλον το αντίθετο. Αν, δε, ακούσεις την προσοχή στη λεπτομέρεια της αφήγησης, διαπιστώνεις ότι μάλλον πρόκειται για άτομα με καλή αναλυτική σκέψη). Η ανθρώπινη ανάγκη, αγαπητή Iris, εκφεύγει πέραν κάθε αυστηρού ορθολογικού ελέγχου τις περισσότερες φορές. Η αληθοφάνειά της-είναι-αρκετή, έστω και συνειδητά κατ' επίφασιν, έστω για να καλύψει την προσωρινότητα της μέγιστης αυτής διασχιστικής κατάστασης του ανθρώπινου υπαρξιακού προβλήματος που η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού τρέμει στη "θέα" του, πόσο μάλλον στην κατά μέτωπο προσέγγισή του. Το χάος. Το άγνωστο. Το ανεξήγητο. Οι αντιφάσεις. Μπροστά τους καταλύονται τα όπλα (μόρφωση, παιδεία, εκπαίδευση, κοινωνικότητα, εμπειρίες) που το άτομο προμηθεύτηκε είτε επειδή είναι εξ' ορισμού λίγα, ανεπαρκή γι' αυτόν το σκοπό είτε επειδή η ευαισθησία του ανθρώπου δεν είναι αρκετή για να ισορροπήσει μαζί τους εντός του ψυχοπνευματικού του πεδίου ή να υψωθεί σε τέτοια διάσταση ώστε να τα ξεπεράσει και το άτομο να διαχειριστεί (δεν ξέρω καν αν είναι το σωστό ρήμα) με σφοδρές ψυχικές και πνευματικές αναταράξεις το μέγα αυτό μυστήριο και πρόβλημα της ύπαρξης. Τα υπαρξιακά των περισσότερων ανθρώπων δεν ανάγονται στα ψυχολογικά τους γι' αυτόν τον λόγο, επειδή "επιλύονται" δια της... πλαγίας οδού (που φυσικά προσλαμβάνει ποικίλες μορφές), της εύκολης δηλαδή.3) Κοινωνική, παιγνιώδης : Τα ζώδια είναι ένα πάρεργο, ένα hobby για πολλούς, όπως για άλλους η ανάγνωση lifestyle εντύπων (εκτός κι αν δεν έχεις συναντήσει άτομα με τα χαρακτηριστικά που έθεσες στο ερώτημά σου που διαβάζουν tabloids και λοιπές ψηφιακές φυλλάδες, παρακολουθούν αντίστοιχες τηλεοπτικές εκπομπές κα σχετικά), όπως για άλλους η φανατική θέαση ποδοσφαίρου, για άλλη μερίδα ατόμων το sudoku και για κάποια άτομα ακόμα o τζόγος (πόσοι μέγιστοι καλλιτέχνες δεν ήταν αλογομούρηδες ολκής;). Είναι ένα άπ' αυτά, τα κατά τα άλλα καθόλου εποικοδομητικά, που, όμως, προσφέρουν ευχάριστες ώρες χαλάρωσης και αποσυμπίεσης, κάτι από αυτά τα "σημαντικά ασήμαντα" του δυτικού πολιτισμού που ακριβώς επειδή τείνουμε να δίνουμε στον ελεύθερο χρόνο μας αξία και σεβασμό (ό, τι κι αν κάνουμε σ' αυτόν), επενδύουμε κομμάτι του εαυτού μας σε αυτά που απολαμβάνουμε κατά τη διάρκειά του (γίνονται κι αυτά με έναν τρόπο προέκταση της ταυτότητάς μας) - ακόμα και τα πιο ασήμαντα εξ' αυτών (δηλαδή το mundial τί το σημαντικό έχει; Διασκέδαση προσφέρει απλά, αλλά βλέπεις τι σημασίες ενδύεται τόσο εθνικά από τον επιμέρους λαό τόσο και διεθνώς όσο και παγκοσμίως και πόσο σοβαρά το παίρνουν τόσοι άνθρωποι σε προσωπικό επίπεδο - ειδικά Έλληνες από τους δυτικούς!). Κυρίως μιλάμε για περιπτώσεις που ναι μεν υπάρχει η συναίσθηση και/ή η γνώση ότι δεν πρόκειται για κάτι σημαντικό, αλλά σε ένα μέρος του ατόμου μπορεί να είναι. Γιατί κάτι του προσφέρει επιτέλους και αυτό προφανώς αδυνατεί να του το προσφέρει ένα αξιόλογο βιβλίο, ένα άθλημα, ένας περίπατος, μία φιλική σύναξη, ένας έρωτας, μία δουλειά, μια άλλη συζήτηση ή κάτι άλλο. Μόλις θυμήθηκα ότι κάπου είχα διαβάσει ότι ένας πολύ μεγάλος συγγραφέας (μυθικών διαστάσεων, αλλά μου διαφεύγει το όνομά του, να πάρει η ευχή) είχε μια "παράξενη" συνήθεια : Δεν έχανε ποτέ την αγαπημένη του καθημερινή σαπουνόπερα (κρίμα να μη θυμάμαι ποιά ήταν κι αυτή, όχι τίποτα, αλλά θα νομίζεις ότι τo επινόησα ενώ είναι true story). Ήταν αδιάλλακτος ως προς αυτό και το υπερασπιζόταν με πάθος όταν του αντέτειναν ότι πρόκειται για ευτελείς ιστορίες γεμάτες στο σαχλορομάντζο και τις έτοιμες συνταγές, τις επαναλήψεις μοτίβων, τα βαρετά μέχρι αηδίας θέματα, τις ρηχές και επιφανειακές ανθρώπινες προσεγγίσεις κα, και ότι σύμφωνα με το επίπεδό του θα έπρεπε να τις σιχαίνεται, να βγάζει σπυριά στο άκουσμά τους, ακόμα και να τις πολεμάει ανοιχτά. Αυτός τους απάντησε ότι τίποτα στον κόσμο δεν τον χαλαρώνει και δεν τον ευχαριστεί περισσότερο από το να στρώνεται, μετά από τη δουλειά, στην πολυθρόνα του για να συντονιστεί στη συνέχεια της υπόθεσης της καθημερινής του σαπουνόπερας, ότι είναι η αγαπημένη του συνήθεια και δεν καταλαβαίνει με ποιον τρόπο τον βλάπτει και σε τι τον εμποδίζει έτσι ώστε να έπρεπε να τη σιχαίνεται και να την πολεμάει.
