Σχετικά με την κλοπή πολιτιστικών θησαυρών από τους Φιλέλληνες και τους άλλους αρχαιολάτρες:Η επιστήμη της αρχαιολογίας και η σημερινή στάση απέναντι στ’ αρχαία κτήρια που υπαγορεύει την προστασία, την ααναστήλωση και συντήρησή τους, είναι πολύ νέες στον παγκόσμιο πολιτισμό. Ιστορικά, τα παλιά, μη λειτουργικά κτίσματα διαλύονταν και τα οικοδομικά υλικά χρησιμοποιούνταν στην κατασκευή άλλων. Δεν τα συντηρούσαν, όσο αριστουργηματικά κι αν ήταν, δεν δίσταζαν να κάνουν τα μαρμάρινα αγάλματα ασβέστη και να λειώσουν αυτά που ήταν φτιαγμένα από μέταλλο.Αυτοί που άλλαξαν την παλιά νοοτροπία ήταν ακριβώς οι κλέφτες και συλλέκτες αρχαιοτήτων όπως ο Έλγιν. Χάρη σ’ αυτούς άρχισαν να υποψιάζονται οι ντόπιοι ότι τ’ αρχαία και τ’ αγάλματα είχαν αξία μεγαλύτερη από τις πέτρες, αφού πλήρωναν όσο-όσο για να τ’ αποκτήσουν. Οι κατηγορίες που τους προσάπτουμε σήμερα είναι αναχρονιστικές, αφού τον καιρό τους τ’ αρχαία δεν προστατεύονταν, αλλά οι πάντες λιθολογούσαν ελεύθερα.Ένας πρώιμος προστάτης των αρχαιοτήτων υπήρξε ο λεγόμενος βάρβαρος, μογγόλος νομάς, απολίτιστος σφαγέας κλπ. Μωάμεθ ο Πορθητής (της Κωνσταντινούπολης). Η ιστορία λέει ότι όταν έφτασε στην Αγια-Σοφιά, είδε έναν γενίτσαρο να καταστρέφει ένα μωσαϊκό. «Αν είσαι άντρας, δοκίμασε όχι να το καταστρέψεις, αλλά να φτιάξεις ένα σαν κι αυτό» του είπε. Όταν δε επισκέφτηκε την Αθήνα το 1458, κήρυξε τ’ αρχαία μνημεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας «σουλτανικό κτήμα αναπαλλοτρίωτο και Ιερό για να τα προφυλάξει από κάθε κίνδυνο καταστροφής ή αρπαγής»:> Οι Τούρκοι τουλάχιστον υπήρξαν σεβαστικότεροι και οπωσδήποτε πιο ενημερωμένοι, ιδίως μετά την παρακαταθήκη που άφησε ο Μωάμεθ ο Βʹ ο Πορθητής όταν επισκέφθηκε την Αθήνα, ανέβηκε στην Ακρόπολη και συγκλονισμένος έθεσε έκτοτε όλες τις αρχαιότητες της αυτοκρατορίας του υπό την προστασία της Πύλης. Ως αποτέλεσμα αυτής ακριβώς της διακήρυξής του, σώθηκαν μύριες όσες αρχαιότητες, πολλές από τις οποίες και στην Αθήνα, όπως λ.χ. συνέβη στην περίπτωση του Ηφαιστείου, που θεωρώντας το χριστιανική εκκλησία οι μωαμεθανοί επιχείρησαν σε κάποια στιγμή να το μετατρέψουν σε τζαμί, προκαλώντας όμως την οργή του σουλτάνου και την απαίτησή του για καταβολή τεράστιου προστίμου και άμεση αποκατάσταση των φθορών. Έτσι συνέβη και το έτος 1759, όταν ο βοεβόδας των Αθηνών Μουσταφά Αγάς Τζισταράκης θεώρησε σκόπιμο να γκρεμίσει έναν από τους 17 έως τότε σωζόμενους κίονες του ναού του Ολυμπίου Διός, για να κτίσει με το υλικό το γνωστό μωαμεθανικό τζαμί στο Μοναστηράκι, κάτι που του κόστισε ένα επαχθέστατο πρόστιμο από τον σουλτάνο, ύψους 17 πουγγιών με γρόσια, ένα για το κάθε μέτρο της γκρεμισμένης και κατεστραμμένης κολώνας.