Τα λάθη που δεν διδάσκουν

Τα λάθη που δεν διδάσκουν Facebook Twitter
Με βάση όσα γράφτηκαν σε Μέσα που απηχούν απόψεις του στενού ηγετικού πυρήνα της ΝΔ, η ανάγνωση του αποτελέσματος από πλευράς Μαξίμου ήταν διαφορετική. Η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι οι ψηφοφόροι του παλαιού «μεσαίου χώρου», ό,τι είχαν να δώσουν το έδωσαν και ότι στο τέλος θα επιλέξουν ξανά τη ΝΔ, είτε επειδή φοβούνται τον ΣΥΡΙΖΑ είτε λόγω οικονομικού πραγματισμού.
8

Η παρουσία των κ.κ Σαμαρά και Τσίπρα στη ΔΕΘ ήταν απολύτως αποκαλυπτική του πώς θα κινηθούν το επόμενο διάστημα. Τόσο σε επίπεδο ρητορικής, όσο και άμεσων πολιτικών επιδιώξεων. Ας τα δούμε λίγο με τη σειρά, εστιάζοντας – όπως κάνουμε πάντα σε αυτές εδώ τις αναλύσεις – στη στρατηγική διάσταση των κινήσεων.

 

Ο κ. Σαμαράς από τις ευρωεκλογές και μετά φαίνεται να έχει αναθεωρήσει κάποια στοιχεία της πολιτικής του, τόσο σε επίπεδο ρητορικής, όσο και διαχειριστικών αποφάσεων. Το επιτελείο της ΝΔ εκπέμπει μια ανεξήγητη νευρικότητα και αυτό παρά το γεγονός ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήταν (κατά τη γνώμη μου) απολύτως διαχειρίσιμο. Μια ήττα με διαφορά 3,8% σε εκλογές που η ψήφος διαμαρτυρίας είναι ισχυρή, δεν είναι συντριπτική. Πολλώ δε μάλλον όταν ένα ποσοστό 3-5% βρίσκεται σε «όμορα» κόμματα και όταν ο βασικός αντίπαλος δεν εμφανίζει (ακόμα τουλάχιστον) τα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία που προοιωνίζουν μη-αναστρέψιμη εκλογική δυναμική υπέρ του.

Με βάση όσα γράφτηκαν σε Μέσα που απηχούν απόψεις του στενού ηγετικού πυρήνα της ΝΔ, η ανάγνωση του αποτελέσματος από πλευράς Μαξίμου ήταν διαφορετική. Η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι οι ψηφοφόροι του παλαιού «μεσαίου χώρου», ό,τι είχαν να δώσουν το έδωσαν και ότι στο τέλος θα επιλέξουν ξανά τη ΝΔ, είτε επειδή φοβούνται τον ΣΥΡΙΖΑ είτε λόγω οικονομικού πραγματισμού. Αντιθέτως, θεωρούν ότι το κλειδί της αναμέτρησης είναι οι ψηφοφόροι που βρίσκονται στα δεξιά της, εκείνοι που βρίσκονται στους ΑΝΕΛ, τη ΧΑ, το ΛΑΟΣ και σε άλλα μικρότερα κόμματα. Και επειδή αυτό δεν είναι δυνατό να συμβεί μέσω της οικονομικής πολιτικής (δηλ. μέσω αυξήσεων, επιδομάτων, κλπ) η προσέγγιση επιχειρείται είτε σε ρητορικό επίπεδο είτε με την ενίσχυση προσώπων που έχουν επιρροή σε αυτό το χώρο, όπως τουλάχιστον έδειξε ο τελευταίος ανασχηματισμός.

Όμως ουδέν αφελέστερον της «μπακαλικής», όταν μιλάμε για πολιτική ανάλυση.


Οι ψηφοφόροι που βρίσκονται στα δεξιά της ΝΔ στην παρούσα φάση έχουν διαρρήξει τον όποιο ψυχικό δεσμό μαζί της. Σε επίπεδο ρητορικής, ειδικά στα θέματα οικονομίας, την περασμένη 3ετία ταυτίστηκαν πολύ περισσότερο με τα κόμματα της Αριστεράς, με την οποία οι διαφορές εστιάζονται κυρίως σε πολιτισμικό και ευρύτερα αξιακό πλαίσιο και λιγότερο σε ζητήματα διαχείρισης επικαιρότητας. Γι αυτό και είναι μάλλον αυταπάτη να προσδοκά κανείς τον άμεσο και μαζικό επαναπατρισμό τους.

 

Το κοινό αυτό δεν θα επιστρέψει στη ΝΔ επειδή αυτή θα φορέσει «φουστανέλα» ή «περικεφαλαία» και θα υιοθετήσει μια συντηρητική ατζέντα, γιατί απλούστατα δεν είναι αυτός ο λόγος που έφυγαν από το κόμμα. Έφυγαν είτε λόγω της οικονομικής πολιτικής η οποία τους έπληξε, είτε λόγω της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης η οποία ακολούθησε την κρίση του πολιτικού συστήματος. 

 

Τα λάθη που δεν διδάσκουν Facebook Twitter
Από την άλλη μεριά, ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει να μην διδάσκεται ούτε από τα δικά του λάθη ούτε από αυτά των άλλων.Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μεν πρώτο κόμμα και δημοσκοπικό φαβορί, όμως τα ποιοτικά στοιχεία του δεν παρουσιάζουν βελτίωση.

Θα ρωτήσει εύλογα κάποιος: «Και τι να κάνει, λοιπόν, η ΝΔ; Να μην τους διεκδικήσει;». Κάθε άλλο! Οι ψήφοι έχουν το ίδιο βάρος από όπου και αν προέρχονται. Η ΝΔ ασφαλώς και πρέπει να επαναπροσεγγίσει ψηφοφόρους από εκείνο το χώρο, κυρίως επιδιώκοντας χρονικά και πολιτικά ορόσημα που θα καταρρίπτουν τις αντιστάσεις και τα σημεία τριβής.


Πάνω απ' όλα, όμως, η στρατηγική της «αμφίπλευρης διεύρυνσης» (των «δεξιών» με τη ρητορική, των «κεντρώων» με πραγματισμό) για να πετύχει πρέπει να είναι ισοβαρής και με προσεκτική δοσολογία. Αλλιώς κινδυνεύει να υπονομεύσει τη σχέση της τόσο με τους ψηφοφόρους στα «αριστερά» της, όσο και με εκείνους που στήριξαν την πολιτική της αυτή την τριετία.

Στο θέμα της «δοσολογίας» η ΝΔ έχει παραδοσιακά ένα θέμα. Την περίοδο 2010-11, αντί να κρατήσει αποστάσεις από το πρώτο μνημόνιο, οδηγήθηκε σε υπερβολές καλώντας σε «αντιμνημονιακά μέτωπα», με αποϊδεολογικοποιημένη βάση. Όταν η πραγματικότητα επέβαλε τον Νοέμβριο του 2011 την αλλαγή κατεύθυνσης, πάνω στην απότομη στροφή του τρένου έφυγαν δύο «βαγόνια» (ΑΝΕΛ και ΧΑ) και οι επιβάτες, όχι και τόσο ικανοποιημένοι από τις επιλογές, επιβράβευσαν την «εταιρεία» με ένα όχι και τόσο πλουσιοπάροχο 18% τον Μάιο του 2012.


Το ότι η ΝΔ εν συνεχεία ανέκαμψε, σταθεροποιήθηκε και καταφέρνει ακόμα να στέκεται, οφείλεται στο ότι προέταξε μια λογική πραγματισμού έναντι όλων. Εξ' ου και η όποια ανοχή την οποία απήλαυσε παρά τα σκληρά μέτρα.


Αν, πάνω στο άγχος μιας πιθανής εκλογικής ήττας προσπαθήσει να δείξει ότι αλλάζει πολιτική, υιοθετώντας ρητορική άλλων χώρων και αυτοακυρώνοντας το λόγο και τα όσα έκανε ως σήμερα (λίγα ή πολλά, δεν είναι αυτό το θέμα μας) αναθέτοντας την εκπροσώπησή τους σε άτομα που δεν έχουν συμβατά πολιτικά χαρακτηριστικά, στο τέλος της ημέρας θα έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος. Και στην περίπτωση αυτή δεν θα έχει υποστεί απλώς μια ήττα στα πλαίσια του συνήθους πολιτικού κύκλου, αλλά μια βαθιά στρατηγική ήττα.

Από την άλλη μεριά, ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει να μην διδάσκεται ούτε από τα δικά του λάθη ούτε από αυτά των άλλων.


Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μεν πρώτο κόμμα και δημοσκοπικό φαβορί, όμως τα ποιοτικά στοιχεία του δεν παρουσιάζουν βελτίωση. Γι' αυτό και εμποδίζουν τη δημιουργία ισχυρής εκλογικής δυναμικής, η οποία δεδομένης της κυβερνητικής εικόνας θα μπορούσε να είναι πολλαπλάσια.


Ο βασικός λόγος που δεν το έχει πετύχει (ακόμα, έστω...) είναι κυρίως το ότι εξακολουθεί να προκαλεί ανασφάλεια σε ένα εκλογικά κρίσιμο κομμάτι του εκλογικού σώματος. Αυτό είναι το κρίσιμο στοιχείο που αν απαλείψει ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί από μόνο του να του δώσει μια ευρεία εκλογική νίκη: Να πάψει να τρομάζει.

Η ηγεσία του από τη μία προσπαθεί να δείξει ακριβώς αυτό. Εξ'ου και κινήσεις όπως η επίσκεψη στις ΗΠΑ, η διεθνής κινητικότητα, ακόμα και το πρόσφατο ταξίδι του κ. Τσίπρα στο Κόμο, όπου συνομίλησε με επιφανείς εκπροσώπους της «συστημικής» ευρωπαϊκής ηγεσίας. Κοινή συνισταμένη όλων αυτών είναι: «δεν είμαστε ανεύθυνοι συνομιλητές που ζουν στο δικό τους κόσμο, αλλά μια ηγεσία με επίγνωση της κατάστασης, έτοιμη να συζητήσει με τους ξένους».

Την ίδια ώρα όμως η προσπάθεια αυτή υπονομεύεται από εμφανίσεις όπως αυτές της ΔΕΘ, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν από την παραδοσιακή τακτική των προεκλογικών υποσχέσεων. Δεν είναι σκοπός αυτής της ανάλυσης να αποδείξει αν αυτά που υποσχέθηκε ο κ. Τσίπρας είναι ρεαλιστικά ή όχι. Ο καθένας ας κάνει τις εκτιμήσεις του. Εξάλλου οι δημοσκοπήσεις και οι δείκτες αξιοπιστίας κάθε κόμματος, εν πολλοίς δείχνουν πώς τα αντιμετωπίζει η πλειοψηφία των πολιτών. Εμείς εστιάζουμε μόνο στο στρατηγικό αντίκτυπο. Και η εδραιωμένη πεποίθησή μας είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αυτά ΔΕΝ τα χρειάζεται. Ούτε υποσχέσεις, ούτε ριζοσπαστική ρητορική. Οι υπερβολές του κάνουν ζημιά.

Τα λάθη που δεν διδάσκουν Facebook Twitter
O Αντώνης Σαμαράς δεν θα είχε οδηγήσει τη ΝΔ από το 33% στο 18% αν δεν παρασύρονταν από τα «Ζάππεια», τα οποία εν συνεχεία η ίδια η πραγματικότητα ακύρωσε.

Και εξηγώ το γιατί: Ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα δεν υπερψηφίζεται τόσο για αυτά που λέει, όσο για αυτά που συμβολίζει. Ψηφίζεται δε κατά κανόνα από ψηφοφόρους οι οποίοι ουδέποτε είχαν σχέση με το χώρο της Αριστεράς, πολλώ δε μάλλον της «ριζοσπαστικής».


Η μεγάλη πλειοψηφία των υποστηρικτών του τον επιλέγει για δύο κυρίως λόγους: Πρώτον, επειδή τον θεωρούν τον κύριο εκφραστή των δικών τους πολιτικών αντιλήψεων ή στερεοτύπων, όπως αυτά διαμορφώθηκαν σε παλαιότερες 10ετίες (τάση ισχυρότερη στους ψηφοφόρους του στις εκλογές του 2012). Δεύτερον, από εκείνους που πλέον προτάσσουν το αίτημα της κυβερνητικής αλλαγής και/ή έχουν διάθεση τιμωρητικής ψήφου (τάση ισχυρότερη μεταξύ όσων έχουν πάει προς ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές του 2012). Αυτοί ως επί το πλείστον είναι ψηφοφόροι οι οποίοι ΔΕΝ προέρχονται από το χώρο της Αριστεράς, αλλά από όλο το υπόλοιπο πολιτικό φάσμα. Αυτονόητα, αυτή η δεύτερη κατηγορία ψηφοφόρων – αν και μικρότερη – θα είναι και η πιο καθοριστική εκλογικά στην επόμενη αναμέτρηση.

Για το κοινό αυτό οι εξαγγελίες είναι όχι απλά αδιάφορες, αλλά συχνά λειτουργούν αποτρεπτικά. Την ώρα που οι ίδιοι εσωτερικά και ψυχολογικά προσπαθούν να διαχειριστούν την αλλαγή «πολιτικού στρατοπέδου», οι εξαγγελίες αυτές τους φέρνουν σε ακόμα δυσκολότερη θέση. Εξ' ου και συναντάμε στο δημόσιο διάλογο το σουρεαλιστικό φαινόμενο να προτείνεται η υπερψήφισή του ΣΥΡΙΖΑ όχι για αυτά που λέει, αλλά επειδή ΔΕΝ εννοεί αυτά που λέει! Προσέξτε: Δεν μιλάμε για τη συνήθη δυσπιστία ή σκεπτικισμό, όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, απέναντι στις προεκλογικές υποσχέσεις, που πάντα έχουν μια δόση υπερβολής. Μιλάμε για ενσυνείδητη απόπειρα υποβάθμισης του επίσημου λόγου του κόμματος, προκειμένου αυτό να μην υποστεί ζημιά, η οποία συνοδεύεται από έκκληση να ψηφιστεί επειδή δεν τα εννοεί! (Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα γι' αυτό ήταν τα όσα έγιναν με το θέμα της αποχώρησης, αυτοδιάλυσης, κλπ, του ΝΑΤΟ).


Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί στα πολιτικά χρονικά. Και μπορεί από τη μία δείχνει την αποφασιστικότητα και το ισχυρό δέσιμο του ΣΥΡΙΖΑ με ένα κομμάτι νέων (και μάλλον αναπάντεχων) ψηφοφόρων του, το οποίο ασφαλώς είναι στα «συν» του κόμματος, από την άλλη όμως δείχνει και μια αδυναμία να διαχειριστεί προτεραιότητες, καθώς και ένα κοινό το οποίο ακόμα και αν τον στηρίζει σε αυτή τη φάση, δεν είναι δικό του, άρα μπορεί εύκολα να τον εγκαταλείψει.


Υπερβάλλοντας σε υποσχέσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει ελάχιστα προεκλογικά και ρισκάρει πολλά περισσότερα μετεκλογικά.

Ο Γιώργος Παπανδρέου θα είχε αντέξει πολύ περισσότερο αν δεν τον βάραινε το «λεφτά υπάρχουν». Και ο Αντώνης Σαμαράς δεν θα είχε οδηγήσει τη ΝΔ από το 33% στο 18% αν δεν παρασύρονταν από τα «Ζάππεια», τα οποία εν συνεχεία η ίδια η πραγματικότητα ακύρωσε.


Το πρόβλημα με τις υποσχέσεις στην πολιτική είναι ότι ενίοτε γίνονται πιστευτές. Και τότε το κόστος της διάψευσής τους γίνεται ακόμα μεγαλύτερο.

8

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Δ. Πολιτάκης / Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Μπορεί να έχει άμεση ανάγκη κάποιου είδους ανάπλασης η Πλατεία Εξαρχείων, το τελευταίο που χρειάζεται όμως είναι ένα μίζερο χριστουγεννιάτικο δέντρο με το ζόρι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Β. Βαμβακάς / Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Οποιοσδήποτε απολογισμός της είναι καταδικασμένος στη μερικότητα, αφού έχουν συμβεί άπειρα γεγονότα που στιγμάτισαν τις ζωές όλων μας ‒ δύσκολο να μπουν σε μια αντικειμενική σειρά.
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΜΒΑΚΑ
Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Β. Στεργίου / Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Αντί να βλέπουμε τη χώρα σαν άδεια πισίνα όπου πρέπει να γυρίσουν τα ξενιτεμένα της μυαλά για να γεμίσει, ας αλλάξουμε τα κολλημένα μυαλά σ' αυτόν εδώ και σε άλλους τόπους.
ΤΗΣ ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

σχόλια

5 σχόλια
Ο Γ. Παπανδρέου θ' άντεχε περισσότερο εάν δεν τον βάραινε το: λεφτά υπάρχουν, και ο Σαμαράς δε θα είχε πάει τη Ν.Δ. στο 18% εάν δεν παρασυρόταν από τα Ζάππεια, συμφωνούμε, ωστόσο εάν δεν τα λέγαν αυτά νομίζετε θα βγαίναν; Ο ΣΥΡΙΖΑ εάν δεν υποσχόταν τον ουρανό με τ' άστρα νομίζετε πως θα γινόταν από κόμμα 3% κόμμα εξουσίας!Όσο απλό κι αν σας φαίνετε: Το 60% του κόσμου πιστεύει πως το πράμα είναι στημένο. Άρα, πιστεύει πως λεφτά υπάρχουν!
Για τους κ.κ. Παπανδρέου και Σαμάρα ειμαι απολύτως βέβαιος οτι δεν κέρδισαν τιποτα απο εκείνες τις υπερβολές. Ηταν απλως ανάλωση πολιτικού κεφαλαίου. Αλλιώς το πολυ-πολυ ο ΓΑΠ να έβγαινε με 43%, αντί για 44% και ο Σαμαρας να είχε κάποιες απώλειες προς τα δεξιά του. Δεδομένου οτι είχαν ηδη κόμματα-παρατάξεις γύρω τους, δεν κέρδισαν τιποτα. Το ιδιο εκτιμώ οτι ισχύει σημερα για τον κ. Τσίπρα. Για το 2012 που λέτε, εκτιμώ οτι η αντιμνημονιακή ρητορική βοήθησε στην εκτόξευση του ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως όμως εισέπραξε αρνητική-τιμωρητικη ψήφο. Βεβαια όλες αυτες οι εκτιμήσεις εχουν παντα την αντικειμενική δυσκολία οτι δεν μπορούν εκ των υστέρων να αποδειχθούν σωστές ή λαθος. Σας ευχαριστω όλους για τα σχόλια.
Ο ΓΑΠ εκτιμώ ότι θα έβγαινε σε κάθε περίπτωση. Στη χειρότερη περίπτωση να έπαιρνε 42 αντί 44%. Θα είχε όμως πολύ μεγαλύτερο πολιτικό απόθεμα. Ο Σαμαράς, αντιθέτως, όχι μόνο δεν κέρδισε αλλά πλήρωσε ακριβά τις υποσχέσεις των Ζαππείων γιατί το κοινό που είχε πειστεί από αυτές, εγκατέλειψε οργισμένο το κόμμα όταν αυτό μπήκε στην κυβέρνηση υπογράφοντας παράλληλα το μνημόνιο-2. Ο ΣΥΡΙΖΑ το 2012 εισέπραξε κατά κύριο λόγο τιμωρητική και όχι θετική ψήφο. Ουδε΄ςι ασχολήθηκε με τις επιμέρους θέσεις του. Εισέπραξε την φθορά των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ επειδή προέβλεψε να φτιάξει εγκαίρως το πιο αποτελεσματικό σαλόνι υποδοχής τους επειδή κινήθηκε με εξωστρέφεια, σε αντίθεση με το περιχαρακωμένο ΚΚΕ και την φοβική ΔΗΜΑΡ. Όλες αυτές οι εκτιμήσεις πάντως έχουν την αντικειμενική δυσκολία ότι δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν ή να διαψευστούν, καθότι τα γεγονότα τις έχουν ήδη ξεπεράσει. Σας ευχαριστώ όλους για τα σχόλια.
Ο Παπανδρέου ίσως και να μην κέρδισε τίποτε από τις υπερβολές παρά μόνο να έχασε αργότερα, η κυβέρνηση Καραμανλή έπνεε τα λοίσθια, τα σκάνδαλα που έσκαγαν το ένα μετά το άλλο της είχαν κάνει το πρόσωπο χάλια, ήταν πάνω και δύο τετραετίες, πόσες να κυβερνούσε, δεν ήταν και τίποτε το ιδιαίτερο, το Πασοκ θα έβγαινε ούτως ή άλλως ως φυσική συνέχεια. Για τον Σαμαρά ωστόσο διαφωνώ. Εάν ο Σαμαράς δεν ξεφούρνιζε τότε τα 3 Ζάππεια, η Ν.Δ. θα πάθαινε κι εκείνη τρομακτική καθίζηση. Εάν δεν υιοθετούσε αυτό το αφήγημα θα έπρεπε να ταυτιστεί με την κυβέρνηση Παπανδρέου και τον αντιπαθητικό Βενιζέλο. Εκεί τότε, δύο ήταν τ' αφηγήματα που μπορούσαν να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο, δεν μπορούσε να εισακουστεί μετ' επιτάσεως κάποιο άλλο. Ο ΣΥΡΙΖΑ λέτε πως εισέπραξε κατά κύριο λόγο τιμωρητική και όχι θετική ψήφο. Ναι αλλά – δεν ξέρω εάν συμφωνείτε – νομίζω πως τίποτα μα τίποτα δεν γίνεται/δεν κινείται μόνο με έναν λόγο. Εκεί έξω, όπου σταθείς κι όπου βρεθείς οι εφτά στους δέκα σου λένε ότι το πράμα ήταν και είναι στημένο. Κι ένας άνθρωπος που έχει την πεποίθηση πως η κρίση είναι φτιαχτή, έχει και την πεποίθηση πως λεφτά υπάρχουν. Η ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ εξάλλου ήταν κυρίως παροχετευτική (επαναφορά μισθών στα προ κρίσης επίπεδα, κατάργηση του χαρατσιού...) δεν ήταν καταδιωκτική.