Από την Μυρένα Σερβιτζόγλου
Δεν γνωριζόμαστε προσωπικά, η μόνη «κοινωνική δικτύωση», την οποία μοιραζόμαστε είναι ότι είμαστε «φίλοι» στο facebook. Με είχες δεχτεί πριν από τέσσερα χρόνια ως «φίλη», μετά από μήνυμα ότι γνωρίζω από στήθους όλα τα βιβλία του πατέρα σου. Σ' έχω δει ελάχιστες φορές στο Κολωνάκι, με τον αθλητικό σου σάκο στον ώμο, και μία φορά στο Μουσείο Μπενάκη σε μία βραδιά αφιερωμένη στον πατέρα σου. Η αλήθεια είναι, ότι όσες φορές έχουμε συναντηθεί, η σκέψη που μου περνούσε από το μυαλό είναι ότι είσαι ο γιος ενός βασιλέα, καθώς η γραφή του πατέρα σου ήταν βασιλική. Τις τελευταίες ημέρες, όμως, με όλον αυτόν το θόρυβο στο Facebook, συνεχώς με επισκέπτεται μία πολύ αγαπημένη φράση από ένα έργο της μητέρας σου, τον Ήχο του όπλου: «Η πιο σκληρή στιγμή είναι, όταν συνειδητοποιείς ότι εκείνος που αγαπάς, μοιάζει με εκείνους που τον περιβάλλουν». Αισθάνεσαι ότι ενδεχομένως ομοίασες με ανθρώπους, που επέτρεψες να σε περιβάλλουν στο facebook;
Όχι. Δεν έχω αλλάξει καθόλου. Παραμένω ο εαυτός μου. Ο επιθετικός χαρακτήρας που βγάζω στο Facebook έχει να κάνει με τον τρόπο που μου συμπεριφέρονται κάποιοι εκεί. Πολλοί μου λένε: «Μα στην προσωπική σου ζωή αλλά και στα τηλεοπτικά πάνελ είσαι τόσο ευγενικός... Τι σε πιάνει ώρες ώρες στο Facebook;» Tους απαντώ πως στη ζωή και στα πάνελ δεν μου έχει τύχει να έρθει από το πουθενά ένας άσχετος και να με προσβάλλει σκαιότατα μόνο και μόνο επειδή διαφωνεί με τις απόψεις μου. Αυτά γίνονται μόνο στο ίντερνετ και την ασφάλεια που παρέχει το πληκτρολόγιο. Έχει επίσης να κάνει και με την ίδια φύση του μέσου. Όταν μιλάς μόνο με κοφτές φράσεις ο διάλογος είναι εύκολα να ξεφύγει και τα αίματα να ανάψουν.
Είσαι γιος δύο ιερών τεράτων της σύγχρονης Eλληνικής Γραμματείας, του Γιώργου Χειμωνά και της Λούλας Αναγνωστάκη. Και κινείσαι με άνεση σε χώρους, που άλλοι θα κοπίαζαν πολύ, έστω, και για να προσεγγίσουν. Μήπως, όμως, η ανωτέρω συνθήκη λειτουργεί και αντίδρομα; Μήπως δηλαδή σου στερεί την ελευθερία και το δικαίωμα που έχει κάθε άνθρωπος; Εσύ πώς το βιώνεις;
Νομίζω ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Δεν νομίζω πως τα έχω όλα. Κάτι τέτοιο δεν κρίνεται από το αν οι γονείς σου είναι ταλαντούχοι. Ούτε έπαιξε κάποιο ρόλο στην συγγραφική μου καριέρα, εκτός από το γεγονός πως ήταν πιο εύκολο να δημοσιευτεί το πρώτο μου διήγημα («Το Άλλοθι») στα Νέα. Δεν είναι τα πάντα να έχεις γνωστούς γονείς, θεωρώ ότι δεν αγοράζουν τα βιβλία μου γι αυτό, εξάλλου υπηρετώ άλλο είδος. Ούτε θεωρώ πως πρόκειται για βάρος. Έχω την δική μου πορεία, το (όποιο) δικό μου ταλέντο, τις δικές μου απόψεις. Τώρα, αν κάποιοι χρησιμοποιούν τους γονείς μου για να με πλήξουν αυτό λέει πολλά γι αυτούς, όχι για μένα.
Θεωρώ αστείο να πρέπει να απολογηθώ δημοσίως για έναν καυγά στο Facebook. Συγκρούστηκα με μια κυρία, το θέμα αφορά αποκλειστικά εμένα και αυτήν. Στους υπόλοιπους δεν πέφτει κανένας λόγος. Και φυσικά στεναχωρήθηκα. Είναι πολύ άσχημο να σε βρίζει όλη η Ελλάδα.
Η αλήθεια είναι ότι επειδή στο Facebook το όνομά σου είναι γραμμένο στα αγγλικά, πολλοί σε λένε Χείμωνα ή και Χειμώνα. Υπάρχει νομίζω ένα όριο άγνοιας κάτω από το οποίο δεν δικαιούμεθα να υποπίπτουμε. Κάθε φορά που διαβάζω το όνομά σου λάθος, είναι σαν να ακούω τον πατέρα σου να λέει «Je m' appelle hiver...» από τα χρόνια στο Παρίσι.
Μα οι περισσότεροι που με βρίζουν δεν έχουν ιδέα για το ποιος είμαι! Πολλές φορές με μπερδεύουν με τον Χωμενίδη ή τον Τατσόπουλο, πιστεύουν πως είμαι ευρωβουλευτής... Όσοι συμμετέχουν σε ιντερνετικά λιντσαρίσματα είναι πρόβατα.
Είσαι φανατικός του Facebook. Γράφεις συχνά, ενίοτε γράφεις συνέχεια, γιατί το κάνεις αυτό; Το Facebook oρίζεται ως μέσο κοινωνικής δικτύωσης, για εσένα τί είναι;
Πολλά. Ένας τρόπος επικοινωνίας. Ένα ανοιχτό ημερολόγιο, που το διαβάζει πολύς κόσμος. Ένας τρόπος να γνωρίζω ανθρώπους. Ένας τρόπος να περνάω την ώρα μου...
Παλαιότερα, διαχωρίζαμε τους ανθρώπους ανάμεσα σε εκείνους που έχουν Facebook, και εκείνους που δεν έχουν. Τώρα πλέον, μετά την κυριαρχία του μέσου, υπάρχουν εκείνοι που το χρησιμοποιούν αυστηρά για επαγγελματικούς λόγους, να προβάλουν την δουλειά τους, και εκείνοι που το χρησιμοποιούν και για την προσωπική τους ζωή. Εσύ σε ποιους θα κατέτασσες εαυτόν; Και γιατί;
Σίγουρα στην δεύτερη κατηγορία. Δεν έχω ποτέ διαφημίσει βιβλίο μου στο Facebook. Το θεωρώ γκρίζα διαφήμιση. Ίσως και να το θεωρώ λίγο ευτελές μέσο για την Λογοτεχνία. Διαθέτω ειδική σελίδα για την συγγραφική δραστηριότητά μου, όπου ποστάρω μόνο σχετικά με τα βιβλία μου. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την πολιτική μου δραστηριότητα. Έχω ειδική σελίδα, όπου ανεβάζω συνεντεύξεις μόνο σε προεκλογική περίοδο. Το προσωπικό μου προφίλ μου στο Facebook εκπροσωπεί μόνο εμένα, ούτε τον πολιτικό, ούτε τον συγγραφέα κι έτσι θέλω να το χειρίζομαι μέχρι τέλους.
Ο πατέρας σου έλεγε ότι ο λόγος είναι πράξη, παράγει πράξη. Ισχύει; Πιστεύεις πως όσα γράφονται ή διαδραματίζονται στο Facebook παράγουν πολύ ισχυρά εξωσυστημικά αποτελέσματα, εκτός του συστήματός του; Το έχεις βιώσει; Στάτους ή σχόλια σου εκεί να πυροδοτούν αλυσιδωτές και ενίοτε ανεξέλεγκτες αντιδράσεις;
Το βίωσα στον μέγιστο βαθμό με το πρόσφατο σχόλιο για τον Πάριο. Την Δευτέρα που μας πέρασε διασκέδαζα σε ένα μπαρ και κάποια στιγμή συνειδητοποίησα πως ένα ζευγάρι που καθόταν δίπλα μου κοιτούσε την φωτογραφία μου στο ίντερνετ του κινητού για να διαπιστώσει, εάν όντως κάθομαι δίπλα τους. Παρ'όλα αυτά, το Facebook είναι ένας μεγεθυντικός φακός. Όσα βλέπουμε εκεί συμβαίνουν σε πολύ μικρότερο βαθμό στην πραγματικότητα.
Ο Καστοριάδης, θεμελίωσε εννοιολογικά το κοινωνικό φαντασιακό. Έχεις την αίσθηση ότι στις ημέρες μας ζούμε το κοινωνικό facebookικό; Δεν τολμώ να το τραβήξω έως την facebookική θέσμιση της κοινωνίας μας... Αποτελούν όμως εκφάνσεις του πραγματικού. Εσύ πώς το βλέπεις; Το fb δομεί κοινωνικές σχέσεις, θεσπίζει την σύγχρονη ελληνική κοινωνία;
Σε μεγάλο βαθμό ναί, αλλά όχι σε απόλυτο. Δεν δομεί κοινωνικές σχέσεις. Το Facebook δεν είναι ένας παράλληλος κόσμος, είναι η προέκταση του πραγματικου κόσμου, αλλά δεν είναι τα πάτνα. Μπορεί να ανεβάσει κάποιον, αλλά δεν μπορεί να τον εκτοξεύσει. Μπορεί να ρίξει κάποιον, αλλά όχι να τον καταστρέψει. Τουλάχιστον εδώ στην Ελλάδα, έξω, ίσως, είναι διαφορετικά. Το Facebook είναι ένας καθρέπτης της ελληνικής κοινωνίας. Πολλές φορές στην χειρότερη εικόνα της γιατί, είπαμε: Το πληκτρολόγιο παρέχει μια κάποια ασφάλεια.
Εξ όσων γνωρίζω δεν είχαμε, προσώρας, την τύχη κάποιος ψυχολόγος ολκής να μελετήσει και να μας δώσει τον μπούσουλα για το Facebookικό Εγώ μας. Βολοδέρνουμε μόνοι. To Εγώ μας στο Facebook σε ποιο μέρος του εαυτού μας πιστεύεις ότι προσιδιάζει;
Δεν νομίζω ότι είναι τόσο περίπλοκο. Όπως καταλαβαίνετε έχω γνωρίσει πολύ κόσμο μέσα από το Facebook. Aυτό που πάντα μου προξενούσε εντύπωση ήταν πως, ενώ κάποιοι ήταν ακριβώς αυτό που βλέπουμε στο προφίλ τους κάποιοι άλλοι είναι παντελώς διαφορετικοί. Έχει να κάνει με το πόσο ασχολούμαστε γενικά με το Facebook, με το τι θέλουμε να φανεί μέσα σε αυτό αλλά και γενικότερα με τον χαρακτήρα του καθενός. Επαναλαμβάνω, όμως, πως λόγω και της φύσης του Facebook είναι πιο εύκολα να βγάλουμε παραέξω έναν πιο τραχύ και επιθετικό εαυτό μας.
Έχεις αναρωτηθεί γιατί είναι για εσένα τόσο αγαπημένο το Facebook; Καμιά φορά δίνεις την εντύπωση ότι το smartphone αποτελεί στην κυριολεξία προέκταση των χεριών σου. Το κάνεις επειδή αισθάνεσαι μοναξιά και επιθυμείς να μοιράζεσαι; Ή μήπως η συνήθειά σου αυτή ανάγετε στο ένδοξο παρελθόν σου, ως μοναχοπαίδι;
Πριν ακόμη εμφανιστεί το Facebook σκεφτόμουν πόσο θα ήθελα να υπάρχει ένα είδος site ή μπλογκ, όπου δεν θα χρειαζόταν να ποστάρεις ολόκληρα κατεβατά, αλλά θα μπορούσες απλώς να γράφεις σύντομες καθημερινές φράσεις και να βάζεις τραγούδια. Φαντάζομαι πως αν είχα σκεφτεί να το «σπρώξω» επιχειρηματικά, τώρα θα ήμουν δισεκατομμυριούχος και δεν θα βρισκόμασταν εδώ... Δεν έχει να κάνει με μοναξιά και ούτε νιώθω μόνος. Άλλωστε η μοναξιά είναι όρος της «πραγματικής» ζωής. Υπάρχουν άτομα που έχουν χιλιάδες Facebook friends και είναι απελπιστικά μόνοι.
Θέλεις να μας πεις τί ακριβώς συνέβη προ ημερών; Ποιο είναι το περιβόητο Χειμωνάς-gate όπως πολύ επιτυχημένα και χιουμοριστικά χαρακτηρίζεις; Έχω την εντύπωση ότι όλα ξεκίνησαν από ένα άρθρο σου στην Athens Voice, που αφορούσε την κ. Σταμάτη.
Στηλίτευα μια ανακοίνωση, που έβγαλαν οι νοσηλευτές του Δρομοκαϊτειου εναντίον της Βίκυς Σταμάτη. Θεωρώ εξωφρενικό και ντροπιαστικό για την χώρα να υβρίζεται δημοσίως ένας άνθρωπος ψυχικά ασθενής (έτσι τουλάχιστον κρίθηκε από ειδικούς η κυρία Σταμάτη), ό,τι και αν έχει κάνει στη ζωή του. Δύο μέρες μετά το ποστάρισμα, μια κυρία διαφώνησε με άγαρμπο τρόπο, εγώ ανέβασα στους τόνους και η κυρία μου απηύθυνε έναν απαξιωτικό προσωπικό χαρακτηρισμό. Τότε, εκτόξευσα την φράση, που έγινε γνωστή, και μετά από λίγο υπήρχε παντού. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία... Για μένα η συγγνώμη είναι μία ιερή λέξη. Μου προξένησε μεγάλη εντύπωση η έκταση που πήρε το θέμα, μιας και δεν είναι η πρώτη φορά που κάτι τέτοιο συμβαίνει στο προφίλ μου. Θεωρώ βέβαιο πως κάποιος διέδωσε το print screen για να με βλάψει συνειδητά. Θα ψάξω να βρω ποιος είναι και ενδεχομένως να κινηθώ νομικά εναντίον του μια και για τρεις μέρες δεχόμουν συστηματικά ύβρεις και απειλές. Για έναν καυγά στο Facebook...
Γιατί δεν αποκλείεις απλώς τέτοιους ανθρώπους από το προφίλ σου στο fb; Σου περνάει από το μυαλό ότι απαντώντας τους, ενδεχομένως να αδικείς τον εαυτό σου;
Στο προφίλ μου, μπορούν να γράψουν μόνο οι «φίλοι» μου. Ποτέ όμως δεν ξέρεις από πού θα σου'ρθει... Όταν έχεις 5000 φίλους στο Facebook δεν μπορείς να ξέρεις τι μυαλά κουβαλάει ο καθένας τους ή σε τι φάση βρίσκεται...Τέλος, θέλω πάντα να έχω την τελευταία λέξη και, ναι, δεν έχω πρόβλημα να πέσω πολύ χαμηλά όταν νιώθω πως κάποιος μου επιτίθεται.
Την επομένη, ανήρτησες ένα status- επιστολή, στο οποίο εξηγείς και εξηγείσαι. Αναλαμβάνεις αντρίκια την ευθύνη των πράξεών σου, δεν μετανοείς, δηλώνεις μάλιστα ότι θα το επαναλαμβάνες σε ανάλογη περίσταση. Κι όμως το κείμενο είναι απολογητικό. Κι οι αρνήσεις σου καταφάσκουν. Η προσωπική μου αίσθηση είναι ότι, καίτοι βρισκόσουν εν αμύνη, όπως διευκρινίζεις, το γεγονός με τις διαστάσεις που πήρε σου προκάλεσε μεγάλη στεναχώρια. Ένιωσες ότι βρίσκεσαι εν κινδύνω;
Δεν θα έλεγα ακριβώς απολογία, περισσότερο διευκρίνιση. Θεωρώ αστείο να πρέπει να απολογηθώ δημοσίως για έναν καυγά στο Facebook. Συγκρούστηκα με μια κυρία, το θέμα αφορά αποκλειστικά εμένα και αυτήν. Στους υπόλοιπους δεν πέφτει κανένας λόγος. Και φυσικά στεναχωρήθηκα. Είναι πολύ άσχημο να σε βρίζει όλη η Ελλάδα. Να δέχεσαι μέχρι και απειλές για την ζωή σου χωρίς κανέναν μα κανέναν λόγο. Σκεφτόμουν πολύ κόσμο που θα με έχει δει σε πάνελ, θα έχει διαβάσει βιβλία, άρθρα και συνεντεύξεις μου και, βλέποντας απομονωμένα τα «γαλλικά» μου να λέει «Τι είναι αυτός ρε...». Έπρεπε να μιλήσω δημοσίως σε όλους αυτούς και να ξεκαθαρίσω πως έχουν τα πράγματα.
Ναι, είμαι οξύθυμος και όταν κάποιος μου μιλάει άσχημα γίνομαι απίστευτα αθυρόστομος. Δεν θεωρώ πως είναι σημαντικό ελάττωμα. Ακόμα και ως πολιτικός. Και ο Βαγγέλης ο Γιαννόπουλος ήταν αθυρόστομος και ο Θεόδωρος Πάγκαλος είναι. Δεν έκαναν όμως αυτοί κακό στη χώρα. Κάποιοι άλλοι που μιλάνε με το σεις και με το σας την κατέστρεψαν.
Σε πολλούς ανθρώπους που σε εκτιμούν και σε υπολήπτονται, δεν άρεσε ο τρόπος που εκφράστηκες...
Απάντησα σε μεγάλο βαθμό στην παραπάνω τοποθέτησή μου. Όσοι με έχουν γνωρίσει προσωπικά, μπορούν να πουν τι άνθρωπος είμαι. Οι υπόλοιποι δεν είναι κακό να δουν και αυτή την πλευρά μου. Ναι, είμαι οξύθυμος και όταν κάποιος μου μιλάει άσχημα γίνομαι απίστευτα αθυρόστομος. Δεν θεωρώ πως είναι σημαντικό ελάττωμα. Ακόμα και ως πολιτικός. Και ο Βαγγέλης ο Γιαννόπουλος ήταν αθυρόστομος και ο Θεόδωρος Πάγκαλος είναι. Δεν έκαναν όμως αυτοί κακό στη χώρα. Κάποιοι άλλοι που μιλάνε με το σεις και με το σας την κατέστρεψαν.
Το Facebook δημουργεί αυτήν την ψευδαίσθηση, ενός χώρου και χρόνου ταυτόχρονα ιδιωτικού και δημόσιου. Έχει δημιουργήσει μία υβριδική ανθρώπινη συμπεριφορά, εν ταυτώ διαπροσωπική και διαμεσολαβημένη. Μήπως αυτό είναι και το σημείο που θα έπρεπε να είμαστε πολύ προσεκτικοί; Δηλαδή, μία συμπεριφορά που ενδεχομένως να είναι συγγνωστή και ανθρώπινη σε προσωπικό επίπεδο, ως θυμικό ξέσπασμα δημoσίως να μην μπορεί να εγείρει αξιώσεις, έστω, κατανόησης;
Πάντα και παντού πρέπει να είμαστε προσεχτικοί. Δεν υπάρχει πια ιδιωτικός χώρος. Ιδιωτικός χώρος είναι μόνο το σπίτι σου. Πριν καιρό, ο διάσημος σχεδιαστής μόδας Τζον Γκαλιάνο απολύθηκε από τον οίκο μόδας για έναν αντισημιτικό οχετό, που εξαπέλυσε σε ένα μπαρ επειδή κάποιος έτυχε να τον βιντεοσκοπήσει με ένα κινητό. Ο πρόεδρος μιας ομάδας του ΝΒΑ υπέπεσε του αξιώματός του, επειδή υπεκλάπη μια τηλεφωνική του συνομιλία, όπου έβριζε τους μαύρους. Επαναλαμβάνω, όμως. Είναι αστείο να γίνεται ντόρος για μια προκάτ απρόσωπη βρισιά, που ακούγεται συνεχώς παντού και δεν έχει καμία ρατσιστική προέκταση.
Συνεχίζεις, πάντως, με το ίδιο momentum την Facebookική σου επικοινωνία. Αν και δε φαίνεται να έχει χάσει το χιούμορ σου έχω, την εντύπωση ότι, εφεξής, έστω και ασύνειδα θα είσαι πιο προσεκτικός.
Δεν πρόκειται να αλλάξω τον τρόπο που εκφράζομαι επειδή 200-300 αργόσχολοι που δεν έχουν τίποτα άλλο να κάνουν στη ζωή τους με βρίζουν στο ίντερνετ. Το χιούμορ μου το διατήρησα σε πολύ πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου. Θα είμαι βέβαια πιο προσεκτικός. Ξέρω πως πολλοί με έχουν στη μπούκα.
Είσαι συγγραφέας, αρθρογραφείς, ασχολείσαι με την πολιτική. Θέλεις να μας πεις πώς βιοπορίζεσαι και με τι άλλο ασχολείσαι; Αληθεύει ότι γράφεις ερωτήσεις για τηλεοπτικά παιχνίδια γνώσεων; Έχει επηρεάσει η κρίση τον βιοπορισμό και την καθημερινότητά σου;
Πέρα από τα βιβλία και τα άρθρα μου έχω κάνει κατά καιρούς μεταφράσεις, ενώ έχω υπάρξει και αθλητικός συντάκτης στα Νέα. Ερωτήσεις έγραφα παλιότερα, είναι η καλύτερη δουλειά που έχω κάνει ποτέ. Προφανώς η κρίση με έχει επηρεάσει. Τα έσοδά μου πλέον είναι λιγότερα από τους φόρους και το ΤΕΒΕ που πληρώνω, και τα τελευταία δύο χρόνια ζω ουσιαστικά από τα χρήματα που προήλθαν από μια μετάφραση του πατέρα μου σε ένα έργο που παίχτηκε στην Επίδαυρο. Εκτός από αυτά που αναφέρατε, λατρεύω το πινγκ πονγκ. Είμαι αθλητής στον Ιλισσό Καλλιθέας και συμμετέχω συνεχώς σε τουρνουά. Παίζω πολλά χρόνια και θα έπρεπε να είμαι καλύτερος, αλλά τελευταία έχω βελτιωθεί θεαματικά!
Τα βιβλία σου, αλλά και τα κείμενά σου είναι πάντοτε σε απευθείας σύνδεση με την επικαιρότητα. Τις περισσότερες φορές γράφεις για επίκαιρα ζητήματα. Ποιο είναι το τελευταίο σου βιβλίο και ποιο θέμα πραγματεύεται; Έχεις στα σκαριά κάτι άλλο; Θα μπορούσε όλη αυτή η περιπέτεια να αποτελέσει το υλικό, ή το έναυσμα για το επόμενο μυθιστόρημά σου;
Μόλις ολοκλήρωσα το καινούργιο μου βιβλίο το οποίο θα κυκλοφορήσει, εκτός απροόπτου, την Άνοιξη. Σε αυτό ο ήρωας ερωτεύεται μια κοπέλα που έχει μόλις σκοτωθεί, με την οποία αρχίζει να μιλάει στο Facebook! Άρα είναι αρκετά επίκαιρο, υπάρχει και ένας άλλος ήρωας, ο οποίος κάποια στιγμή πέφτει θύμα ανάλογου «λιντσαρίσματος» με αυτό που δέχτηκα εγώ.
Τι τίτλο θα έδινες σ αυτήν την συνέντευξη;
Δεν είμαι καλός στους τίτλους. Ακόμα και στα άρθρα μου τους τίτλους τους βάζει συνήθως ο εκάστοτε αρχισυντάκτης.
Αλήθεια, συζήτησες καθόλου το περιστατικό με την μητέρα σου; Τι σου είπε; Το δικό της προφίλ στο Facebook είναι ιδιαίτερα σιωπηλό.
Το πήρε είδηση μόνη της. Εντάξει, με ξέρει αρκετά χρόνια, δεν ταράχτηκε! Το προφίλ στο Facebook δεν είναι δικό της. Πιθανότατα ανήκει σε κάποιον φαν.
Θανάση, εκ βάθους καρδίας σε ευχαριστούμε.
Και επειδή μόνο στο τέλος, όπως έλεγε ο Πασκάλ, βρίσκεις αυτό που πρέπει να θέσεις πρώτο, ας σημειωθεί ότι ο Θανάσης Χειμωνάς υπήρξε μαζί μας, από αρχής μέχρι τέλους, υποδειγματικά ευγενής με ανεπιτήδευτο τρόπο.
σχόλια