Ο Αλέξης Παπαχελάς και οι συνεργάτες του μιλούν στην LIFO και την Αλεξάνδρα Χαΐνη λίγο πριν ανοίξουν τον πιο καυτό φάκελο της χρονιάς: Αυτόν για τις πυρκαγιές που στοίχισαν τη ζωή σε 26 ανθρώπους και για τα λάθη του κράτους
Κοντά τρεις μήνες έχουν περάσει από τις πυρκαγιές του καλοκαιριού. Οι βροχές έχουν ήδη αρχίσει, η απειλή για πλημμύρες στα καμένα χωριά είναι πλέον έκδηλη, ενώ το ερώτημα γιατί φτάσαμε στο σημείο να χαθούν τόσες ανθρώπινες ζωές και να αφανιστούν σημαντικές δασικές εκτάσεις σε ολόκληρη τη χώρα παραμένει μετέωρο.
Οι Νέοι Φάκελοι των Αλέξη Παπαχελά, Σοφίας Παπαϊωάννου και Τάσου Τέλλογλου στον ΣΚΑΪ επιχειρούν να δώσουν τις δικές τους απαντήσεις. Οι τρεις δημοσιογράφοι βρίσκονται ξανά στους τόπους της καταστροφής, συνομιλούν με τους κατοίκους, τις δυνάμεις καταστολής πυρκαγιών, τους δημάρχους των περιοχών που κάηκαν, και βγάζουν τα δικά τους συμπεράσματα. Ψύχραιμα και εμπεριστατωμένα.
1ος σταθμός: Πάρνηθα
Σάββατο, 28/6: «Στην Πάρνηθα μια τραγωδία εξελισσόταν, με τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου να έχουν στραμμένα τα μάτια στον εθνικό δρυμό, τον κύριο πνεύμονα πρασίνου της Αττικής, που μετατρεπόταν σε στάχτη. Άκρως ενδεικτικό της κρισιμότητας της κατάστασης: ο πρωθυπουργός ζήτησε από τους υπουργούς Εσωτερικών, Υγείας, Δημ. Τάξης, Αγροτικής Ανάπτυξης, ΠΕΧΩΔΕ και Ανάπτυξης να βρίσκονται σε ολονύχτια εγρήγορση και συνεργασία». («Καθημερινή», 29/06)
Ο Αλέξης Παπαχελάς επιστρέφει στην Πάρνηθα. Αναζητά μαζί με τον δασάρχη τους λόγους για τους οποίους η πυρκαγιά μαινόταν επί μια ολόκληρη ημέρα χωρίς την επέμβαση της Πυροσβεστικής. Επίσης «ξεναγείται» στην κλειστή πλέον περιοχή, όπου ολοκληρώνονται τα αντιπλημμυρικά έργα. Στο δεύτερο μέρος του ρεπορτάζ του, ασχολείται με την κατάσταση στην οποία βρισκόταν το Πυροσβεστικό Σώμα πριν ξεσπάσει η κρίση. Για πρώτη φορά μετά το καλοκαίρι, ανοίγουν τα χαρτιά τους τα πρόσωπα πίσω από τη στολή και αποκαλύπτουν πως το Σώμα κάθε άλλο παρά έτοιμο ήταν να αντιμετωπίσει τις πυρκαγιές του Αυγούστου.
2ος σταθμός: Αρτέμιδα
Παρασκευή, 24/8. «Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τίθεται και ο Νομός Ηλείας. Στη Μάκιστο, έξω από τη Ζαχάρω, εντοπίζονται δέκα νεκροί, μεταξύ των οποίων τρεις πυροσβέστες. Σύμφωνα με την Πυροσβεστική, οι άνθρωποι βρήκαν τραγικό θάνατο μέσα στα αυτοκίνητά τους, τη στιγμή που προσπαθούσαν να σωθούν. Πολλοί ακόμα διακομίζονται στο νοσοκομείο του Πύργου. Δεκάδες σπίτια έχουν γίνει στάχτη». («Καθημερινή», 26/08)
Η Σοφία Παπαϊωάννου ταξιδεύει στην Ηλεία. Εκεί όπου με αφορμή ένα τυχαίο γεγονός χάθηκαν 26 ζωές και κάηκαν 500 χιλιάδες στρέμματα δάσους. Εκεί όπου από λάθος χειρισμούς στον τρόπο διαφυγής βρήκαν φρικτό θάνατο μια μητέρα με τα τέσσερα παιδιά της. «Εκείνη την ημέρα», μας λέει, «η θερμοκρασία είχε φτάσει τους 42 βαθμούς και οι άνεμοι τα 8 με 9 μποφόρ. Ντάλα μεσημέρι, ο κόσμος κοιμόταν... Ο άνεμος ήταν πολύ έντονος και η φωτιά έφτασε γρήγορα από τη Μάκιστο στην Αρτέμιδα. Το φαινόμενο ήταν απίστευτο και ανεξέλεγκτο. Δεν μπορούμε να πούμε ότι φταίει ένας μόνο παράγοντας που κάηκαν τόσοι άνθρωποι».
3ος σταθμός: Αρχαία Ολυμπία
Κυριακή, 26/08. «Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας έφτασαν οι φλόγες το απόγευμα της Κυριακής. Το μουσείο και τα άλλα κτίσματα κινδύνευσαν άμεσα και σώθηκαν την τελευταία στιγμή. Οι φλόγες από δύο μεγάλα μέτωπα έχουν κάψει σπίτια στις παρυφές του οικισμού και από ώρα είχαν βρεθεί κοντά στον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας αλλά και στο κτίριο της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας, δίπλα στο Αρχαίο Στάδιο. Στις φλόγες παραδόθηκε -σύμφωνα με πληροφορίες που δεν έχουν επιβεβαιωθεί από επίσημες πηγές- ο Κρόνιος Λόφος, ενώ οι αρχαιολόγοι αναμένουν να περάσει η πύρινη λαίλαπα για να ελέγξουν εάν έχουν γίνει ζημιές στο μουσείο.» («Ελευθεροτυπία», 27/08 - οι πληροφορίες για τον Κρόνιο Λόφο επιβεβαιώθηκαν στη συνέχεια.)
Την Κυριακή 26 Αυγούστου ο Τάσος Τέλλογλου μεταβαίνει στην Ηλεία. Στόχος του να αναζητήσει για λογαριασμό των Νέων Φακέλων απαντήσεις σχετικά με το «γιατί» μπήκαν οι φωτιές στην περιοχή της Φολόης. «Περνούσαμε από τα χωριά του Δήμου Ωλένης που καίγονταν, όταν μας ειδοποίησαν από το τμήμα ειδήσεων του ΣΚΑΪ να πάμε στην Αρχαία Ολυμπία. Φτάσαμε την ώρα που η φωτιά έμπαινε στον οικισμό». Σήμερα, και ενώ ξεκινούν οι προετοιμασίες για την τελετή αφής της φλόγας εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, ο Τάσος Τέλλογλου επιστρέφει. Με ένα αναλυτικό, σχεδόν εφιαλτικό ρεπορτάζ, περιγράφει λεπτό προς λεπτό το εικοσιτετράωρο της απόλυτης καταστροφής. Συζητά με έναν δήμαρχο της περιοχής, ο οποίος κατάφερε να φέρει τα εναέρια μέσα στην πόλη του κάνοντας έκκληση μέσω της τηλεόρασης. Τοπικοί φορείς τού μιλούν για την ανυπαρξία συντονισμού από πλευράς Πυροσβεστικής αλλά και την προσωπική παρέμβαση του πρωθυπουργού στην επαναδιάταξη των δυνάμεων καταστολής της φωτιάς. Ο ίδιος πιστεύει ότι «ακόμα κι αν καιγόταν όλη η Ελλάδα, δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να καεί η Ολυμπία, που αποτελεί κομμάτι της εθνικής μας ταυτότητας».
Κι ο επίλογος
Με την εκπομπή των Νέων Φακέλων για τις πυρκαγιές ασχολήθηκαν επτά δημοσιογράφοι, η έρευνα κράτησε περισσότερο από ένα μήνα, ενώ τα γυρίσματα δέκα ημέρες. Ποιο ήταν το συμπέρασμα; «Σ' ένα πραγματικά ακραία ζεστό καλοκαίρι -σ' αυτό η κυβέρνηση είχε δίκιο, η γη είχε κυριολεκτικά σκάσει σαν φλούδα- ο μηχανισμός αντιμετώπισης αυτής της απειλής υπήρξε χειρότερος από ποτέ» τονίζει ο Τάσος Τέλλογλου. «Οι πυροσβέστες είχαν την ψυχολογία του ηττημένου από την πρώτη στιγμή που ξέσπασαν οι φωτιές στην Πελοπόννησο. Είχαν χάσει το παιχνίδι (όπως και στην αρχή του καλοκαιριού με την Πάρνηθα). Επιπλέον, δεν υπήρχαν κατάλληλοι αξιωματικοί για να τους κατευθύνουν. Δεν υπήρξε κάποιος με ηγετικές ικανότητες που να μπορεί να αποφασίσει τι προέχει. Όλα μπήκαν στην ίδια ζυγαριά και οι πολιτικοί, στο πλαίσιο του προεκλογικού τους αγώνα, επενέβαιναν διαρκώς κατευθύνοντας οι ίδιοι τις δυνάμεις καταστολής, με τις γνωστές συνέπειες».
σχόλια