Με HPV εμβολιασμό & HPV testing μπορεί να εξαλειφθεί ο καρκίνος τραχήλου μήτρας

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΕΜΒΟΛΙΟ που ανέπτυξαν οι επιστήμονες κατά του ιού HPV αποτελεί ασπίδα ενάντια σε δέκα μορφές καρκίνου. Για την πρόληψη όλων αυτών των ογκολογικών νοσημάτων μάς μιλά ο Θοδωρής Αγοραστός, καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΑΠΘ, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (HPV).

— Για πόσες μορφές καρκίνου εξασφαλίζει προστασία το εμβόλιο HPV και πώς μπορούμε να διδαχτούμε από το παράδειγμα της Αυστραλίας; 

Έχει πιστοποιηθεί ότι η παραμένουσα λοίμωξη από HPV είναι η κύρια αιτία εμφάνισης καρκίνου σε τράχηλο μήτρας, κόλπο, αιδοίο, πρωκτό, πέος, στοματοφάρυγγα (δηλαδή βάση γλώσσας, αμυγδαλές, μέση οπίσθια πλευρά του φάρυγγα) και λάρυγγα, εξετάζεται δε η πιθανή συσχέτισή της και με άλλους καρκίνους, όπως αυτοί του ρινοφάρυγγα, του οισοφάγου, του ορθού και του δέρματος. Έχει επιβεβαιωθεί ότι στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων αυτούς τους καρκίνους τους προκαλούν οι «υψηλού κινδύνου» τύποι του HPV (κυρίως ο τύπος 16, αλλά κατά σειρά επικινδυνότητας και οι τύποι 18, 33, 31, 52, 58 κ.ά.). Το νέο 9δύναμο HPV εμβόλιο προφυλάσσει έναντι επτά, των πλέον «καρκινογόνων» τύπων του HPV (16, 18, 31, 33, 45, 52, 58), και έχει υπολογιστεί ότι αν μια κοπέλα 12 ετών εμβολιαστεί με αυτό το εμβόλιο έχει προστασία 90% από το να εμφανίσει αργότερα καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας. Επιπλέον, αν υποβληθεί και σε ειδική εξέταση για τον ιό (HPV DNA test) πέντε φορές κατά τη διάρκεια της ζωής της (στα 30, 35, 45, 55 και 65), η προστασία αυτή φθάνει το 99%! Αυτό γίνεται στην Αυστραλία, τη χώρα-πρότυπο στην πρόληψη του καρκίνου τραχήλου, η οποία μέχρι το 2028 θα έχει εξαλείψει τον καρκίνο τραχήλου μήτρας. Το ίδιο (HPV εμβολιασμός σε ηλικία 11-15 ετών και HPV DNA test από τα 25 έτη και κάθε 5ετία, μέχρι τα 70 έτη) πρέπει να επιδιωχθεί να γίνεται και στην Ελλάδα.

Απ' ό,τι έχει πιστοποιηθεί μέχρι σήμερα, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας οφείλεται κατά 99,7% στη δράση του HPV.

— Ποιος είναι ο αντίκτυπος του καρκίνου του τραχήλου στην Ελλάδα και τι συστήνει ο Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την εξάλειψή του; Πάνω σε αυτές τις οδηγίες τι έχουν καταθέσει οι επιστημονικές εταιρείες στο υπουργείο Υγείας;

Στην Ελλάδα ετησίως καταγράφονται οκτώ περιστατικά ανά 100.000 γυναίκες και πεθαίνουν 2 ασθενείς ανά 100.000 γυναίκες από καρκίνο τραχήλου μήτρας, με τα στοιχεία να δείχνουν αυξητική τάση. Με την ευκαιρία της πρόσφατης έκκλησης του ΠΟΥ για εφαρμογή μιας παγκόσμιας στρατηγικής για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου, εβδομήντα τρεις φορείς στην Ελλάδα (επιστημονικοί σύλλογοι και εταιρείες, ερευνητικά ινστιτούτα, ενώσεις ασθενών και καρκινοπαθών, σύλλογοι επαγγελματιών υγείας) έστειλαν τον Ιανουάριο αίτημα προς το υπουργείο Υγείας για να προωθήσει και στη χώρα μας την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής, η οποία έχει τρεις στόχους μέχρι το 2030: το 90% των κοριτσιών <15 ετών να έχει εμβολιαστεί εναντίον του HPV, το 70% των γυναικών στα 35 και στα 45 να κάνει από ένα HPV test και το 90% των γυναικών με προκαρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο τραχήλου να τύχει σωστής θεραπείας και παρηγορητικής φροντίδας.

— Πρέπει το εμβόλιο να γίνεται και στα αγόρια; Επίσης, θα το συστήνατε σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, εκεί όπου δεν αποζημιώνεται;

Ο ιός HPV μεταδίδεται κατά κύριο λόγο κατά τις σεξουαλικές επαφές, οπότε η μόλυνση αφορά και τα δύο φύλα. Εξάλλου, πέραν των γνωστών κονδυλωμάτων/θηλωμάτων, που παρατηρούνται και σε άνδρες και σε γυναίκες, η HPV λοίμωξη είναι ο κύριος παράγων για την εμφάνιση καρκίνων και σε όργανα του άνδρα, όπως η στοματοφαρυγγική κοιλότητα, ο λάρυγγα, το πέος, ο πρωκτός κ.ά. Άρα, ο HPV εμβολιασμός ενδείκνυται και για αγόρια/άνδρες, κάτι το οποίο έχει γίνει ήδη πράξη σε ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδά και σε είκοσι ένα ευρωπαϊκές χώρες. Είναι επίσης προφανές ότι και για μια γυναίκα άνω των 18 ετών υπάρχει ένδειξη HPV εμβολιασμού. Στις ΗΠΑ, από οκταμήνου υπάρχει ένδειξη HPV εμβολιασμού για γυναίκες και άνδρες μέχρι την ηλικία των 45 ετών για την πρόληψη του καρκίνου του στοματοφάρυγγα. Συνεπώς, μέχρι την ηλικία των 45-50 ετών, κάθε γυναίκα έχει κέρδος αν κάνει το εμβόλιο HPV, παρότι σε αυτές τις ηλικίες δεν αποζημιώνεται.

— Τι συνιστάτε σε ό,τι αφορά τον προασυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας;

Οι κατευθυντήριες οδηγίες τόσο του ΠΟΥ όσο και των περισσότερων προηγμένων κρατών είναι σαφείς: κάθε κορίτσι/γυναίκα ηλικίας 11-26 ετών πρέπει να εμβολιαστεί κατά του HPV, κάθε γυναίκα >26 ετών έχει να κερδίσει εμβολιαζόμενη εναντίον του HPV και κάθε γυναίκα 25 έως 67-70 ετών, ανεξαρτήτως του εάν έχει εμβολιαστεί ή όχι, πρέπει να κάνει HPV test ανά πενταετία. Αν το HPV test βγει θετικό, ο γιατρός της θα της συστήσει περαιτέρω εξετάσεις, π.χ. τεστ Παπανικολάου, κολποσκόπηση κ.ά. Είναι πιθανό, αν μια γυναίκα έχει εμβολιαστεί σε μικρή ηλικία, να μη χρειάζεται τόσα (8-9) HPV tests κατά τη διάρκεια της ζωής της, αλλά αρκετά λιγότερα, από 2 έως 5.

— Τι μπορούμε να πούμε για τους άλλους καρκίνους που σχετίζονται με τον ιό HPV. Πώς επιδρά το κάπνισμα;

Απ' ό,τι έχει πιστοποιηθεί μέχρι σήμερα, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας οφείλεται κατά 99,7% στη δράση του HPV, ο καρκίνος του πρωκτού κατά 90%, του αιδοίου και του πέους κατά 50%, του στοματοφάρυγγα κατά 50-70% και του στόματος κατά 15%. Ως εκ τούτου, εμβολιάζοντας όλο τον πληθυσμό θεωρητικά θα έχουμε ελάττωση της συχνότητας εμφάνισης αυτών των καρκίνων κατά το εκάστοτε ανάλογο ποσοστό. Ο εμβολιασμός αγοριών και κοριτσιών περιλαμβάνεται στη Διακήρυξη της Συμμαχίας για τον HPV (HPV Alliance), με το κάπνισμα να αποτελεί σαφώς παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση των σχετιζόμενων με τον HPV καρκίνων, καθώς φαίνεται ότι δρα τόσο αυτοτελώς όσο και ως συνεργικώς προς τον HPV παράγοντα.

Για περισσότερες πληροφορίες: www.hpvsociety.gr