Τι είναι η ψωριασική αρθρίτιδα, πού οφείλεται και πώς θεραπεύεται

Η ψωριασική αρθρίτιδα ανήκει στις αυτοάνοσες ρευματολογικές παθήσεις που δυσκολεύουν σημαντικά την καθημερινότητα καθώς επηρεάζουν τις αρθρώσεις και είναι επώδυνες. Περίπου το 30% των ασθενών με ψωρίαση θα εμφανίσουν και ψωριασική αρθρίτιδα. Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία σταματά τις βλάβες της νόσου και αποκαθιστά την ποιότητα ζωής και την λειτουργικότητα των ασθενών, με τους βιολογικούς παράγοντες, τα νέας γενιάς φάρμακα, να έχουν φέρει την επανάσταση στην αντιμετώπιση των ρευματολογικών (και όχι μόνο) νοσημάτων.

Τι είναι η Ψωριασική Αρθρίτιδα και ποια η αιτιολογία της;

Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι ένας τύπος αρθρίτιδας που μπορεί να εμφανιστεί μαζί με την ψωρίαση. Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι μια μακροχρόνια νόσος και συνήθως πλήττει τις αρθρώσεις, προκαλώντας φλεγμονή, οίδημα, δυσκαμψία και πόνο.

Η ψωριασική αρθρίτιδα ανήκει σε μια κατηγορία νοσημάτων που ονομάζονται αυτοάνοσα νοσήματα. Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι το σύστημα φυσικής προστασίας  του σώματος από λοιμώξεις και νόσους. Οι αυτοάνοσες παθήσεις σχετίζονται με διαταραχή ή δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος που εσφαλμένα επιτίθεται στους υγιείς ιστούς του σώματος, π.χ. στις αρθρώσεις, προκαλώντας φλεγμονή. Η φλεγμονή είναι κανονικά ένα σημαντικό στοιχείο του ανοσοποιητικού συστήματος για να καταπολεμήσει μια λοίμωξη, αποστέλλοντας επιπλέον αίμα και υγρό στην πληττόμενη περιοχή. Ωστόσο, στην ψωριασική αρθρίτιδα η φλεγμονή και το επιπλέον υγρό σε μια άρθρωση μπορούν να προκαλέσουν πόνο και δυσκαμψία, καθώς και μόνιμη βλάβη στην άρθρωση.

Λίγο λιγότερο από το ένα τρίτο των ατόμων που έχουν ψωρίαση θα πάθουν ψωριασική αρθρίτιδα. Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί με ακρίβεια ποιος ασθενής με ψωρίαση θα αναπτύξει αρθρίτιδα.

Συνήθως, προηγούνται χρονικά τα δερματικά συμπτώματα, αλλά μερικές φορές, τα συμπτώματα της αρθρίτιδας εμφανίζονται μήνες ή και χρόνια πριν από τα δερματικά προβλήματα. Τα άτομα με σοβαρή ψωρίαση θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν ψωριασική αρθρίτιδα.

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται και ποιοι είναι οι συχνότεροι τύποι της;

Τα κύρια συμπτώματα της ψωριασικής αρθρίτιδας είναι ο πόνος, το οίδημα (πρήξιμο) και η δυσκαμψία στις αρθρώσεις. Η ψωριασική αρθρίτιδα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε οποιαδήποτε άρθρωση στο σώμα, αλλά η πάθηση συνήθως πλήττει τα χέρια, τους άκρους πόδες (από τον αστράγαλο και κάτω), τα γόνατα, τον αυχένα, τη σπονδυλική στήλη και τους αγκώνες.

Οι αρθρώσεις μπορεί να είναι δύσκαμπτες και να πονούν. Για παράδειγμα, μπορεί ο ασθενής αν μην είναι σε θέση να λυγίσει πλήρως τα δάχτυλά του εάν έχουν πληγεί τα χέρια του. Ο πόνος και η δυσκαμψία είναι συνήθως χειρότερα το πρωί, καθώς και μετά από μεγάλα διαστήματα αδράνειας.

Μπορεί να επηρεάσει και άλλα συστήματα;

Εκτός από την προσβολή των αρθρώσεων και του δέρματος, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν και συμπτώματα σε άλλα συστήματα. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν δακτυλίτιδα, με πρησμένα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών τα οποία μπορεί να είναι επώδυνα.

Μια άλλη εκδήλωση της νόσου μπορεί να είναι η ενθεσίτιδα, μια επώδυνη φλεγμονή στα σημεία πρόσφυσης των οστών στους συνδέσμους ή στους τένοντες. Συνηθισμένo σημείo ενθεσίτιδας είναι πίσω ή κάτω από την πτέρνα, τα σημεία στα οποία τα πλευρά ενώνονται με το στέρνο, αλλά και σε άλλα σημεία.

Επιπρόσθετα, οι ασθενείς μπορεί εμφανίσουν ραγοειδίτιδα, μια έντονη και επώδυνη φλεγμονή στα μάτια με δακρύρροια ή ερυθρότητα (κοκκινίλα), θαμπή όραση και ευαισθησία στο έντονο φως.

Ποιοι παράγοντες μπορεί να την πυροδοτήσουν;

Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης της ψωριασικής αρθρίτιδας, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

• Οι γενετικοί παράγοντες – περίπου το 40% των ατόμων με διάγνωση ψωριασικής αρθρίτιδας και ψωρίασης έχουν στενούς συγγενείς που πλήττονται από τη νόσο.
• Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες – πολλά πράγματα, όπως ένας ιός, μια λοίμωξη, κάποιο τραύμα ή κάποιο πολύ στρεσογόνο συμβάν στη ζωή.
• Το κάπνισμα – ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι το κάπνισμα σχετίζεται με ψωριασική αρθρίτιδα

Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου;

Η διάγνωση της νόσου γίνεται από ειδικό ιατρό ρευματολόγο. Ο γιατρός θα ρωτήσει σχετικά με τα συμπτώματα της νόσου και θα πραγματοποιήσει κλινική εξέταση και μια σειρά από εξετάσεις. Μπορεί να πραγματοποιηθούν διάφορες απεικονιστικές εξετάσεις προκειμένου να γίνει έλεγχος για φλεγμονή και καταστροφή των αρθρώσεων. Οι εξετάσεις αυτές θα βοηθήσουν να γίνει διάκριση ανάμεσα στους διάφορους τύπους φλεγμονώδους αρθρίτιδας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ελεγχθεί πώς εξελίσσεται η πάθηση στην πάροδο του χρόνου.

Οι εξετάσεις αίματος μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να εντοπιστούν αλλαγές στο αίμα σας οι οποίες προκαλούνται από φλεγμονή.

Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι κρίσιμη για την μετέπειτα πορεία της νόσου. Τυχών καθυστερήσεις οδηγούν στην δημιουργία βλαβών στον σκελετό που επιβαρύνουν σημαντικά την κατάσταση και λειτουργικότητα του σκελετού. Είναι σημαντικό λοιπόν οι ασθενείς να απευθύνονται έγκαιρα στον ειδικό ρευματολόγο που είναι ο καταλληλότερος τόσο για την διάγνωση, αλλά και την αντιμετώπιση της ψωριασικής αρθρίτιδας.

Σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση της ψωριασικής αρθρίτιδας;

Οι θεραπείες για τη αξονική σπονδυλαρθρίτιδα είναι προσαρμοσμένες στη συγκεκριμένη νόσο, τα συμπτώματά της και τη βαρύτητά της. Οι κύριοι στόχοι της θεραπείας είναι να ανακουφίσει από τα συμπτώματα, να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής.

Οι κλασικές  φαρμακευτικές αγωγές περιλαμβάνουν τα παυσίπονα (αναλγητικά) που μειώνουν τον πόνο και χρησιμοποιούνται συχνά μαζί με άλλα φάρμακα, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του οιδήματος (φλεγμονής) αλλά και του πόνου και των τροποποιητικών της νόσου αντιρρευματικών φαρμάκων(DMARD) τα οποία αντιμετωπίζουν τα υποκείμενα αίτια της υπερβολικής φλεγμονής. Τα κορτικοστεροειδή (στεροειδή) ελέγχουν τη φλεγμονή, αλλά μπορούν να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες εάν χρησιμοποιηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τα βιολογικά φάρμακα είναι ένας τύπος «στοχευμένης θεραπείας» και έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να αναστέλλουν ορισμένα τμήματα του ανοσοποιητικού συστήματος. Επειδή είναι πρωτεΐνες, τα φάρμακα αυτά δεν μπορούν να χορηγηθούν σε μορφή δισκίου. Αντ’ αυτού, χορηγούνται με ένεση κάτω από το δέρμα ή μέσα στο αίμα.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς με ψωριασική αρθρίτιδα αναφορικά με τις νέες θεραπείες, τους βιολογικούς παράγοντες;

Τα βιολογικά φάρμακα είναι ένας τύπος θεραπείας για ορισμένες μακροχρόνιες παθήσεις όπως η  ψωριασική αρθρίτιδα, η αξονική σπονδυλαρθρίτιδα, η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Αντίθετα με τα κλασικά φάρμακα, τα βιολογικά φάρμακα παράγονται από ζωντανούς οργανισμούς. Το υλικό από το οποίο παρασκευάζονται μπορεί να προέρχεται από πολλές πηγές, όπως ανθρώπους, ζώα και μικροοργανισμούς όπως τα βακτήρια ή οι ζυμομύκητες.

Οι βιολογικές θεραπείες χορηγούνται μόνο σε άτομα που έχουν ήδη δοκιμάσει άλλες θεραπείες κατάλληλες για την κατάστασή τους και δεν έχουν ανταποκριθεί καλά σε αυτές.

Τα βιολογικά φάρμακα συνδυάζουν υψηλή αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση της νόσου και μπορούν να χρησιμοποιούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα με ασφάλεια.

Μια νέα προσθήκη στην κατηγορία των βιολογικών φαρμάκων είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που έχει σχεδιαστεί για να αναστέλλει επιλεκτικά και άμεσα τόσο την ιντερλευκίνη 17Α (IL-17A) όσο και την ιντερλευκίνη 17F (IL-17F), δύο βασικές κυτταροκίνες (κυτοκίνες) οι οποίες παίζουν κύριο ρόλο στις φλεγμονώδεις διεργασίες και εντοπίζονται στα κύτταρα του ανοσοποιητικού. Η επιλεκτική αναστολή της δράσης των συγκεκριμένων κυτταροκινών οδηγεί σε σημαντικά κλινικά αποτελέσματα που χαρακτηρίζονται από ταχύτητα και μακροχρόνια διάρκεια θεραπευτικού αποτελέσματος.

Επιμέλεια Αλεξία Σβώλου