Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα που δεν σηκώθηκε από τη θέση της για να καθίσει λευκός

Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα που δεν σηκώθηκε από τη θέση της για να καθίσει λευκός Facebook Twitter
7
Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα που δεν σηκώθηκε από τη θέση της για να καθίσει λευκός Facebook Twitter
Η Ρόζα Παρκς με τον Δρ Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζ.


Με την άρνησή της να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο
σε έναν λευκό άνδρα στο Μοντγκόμερι της  Αλαμπάμα το 1955, η μαύρη μοδίστρα Rosa Parks (1913-2005) έδωσε μεγάλη ώθηση στο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι ηγέτες της τοπικής μαύρης κοινότητας κάλεσαν τους πολίτες σε μποϊκοτάζ των λεωφορείων, το οποίο ξεκίνησε την ημέρα που η Parks καταδικάστηκε για παραβίαση του νόμου διαχωρισμού. Με επικεφαλής τον νεαρό Δρ Μάρτιν Λούθερ Κινγκ jr, το μποϋκοτάζ κράτησε περισσότερο από ένα χρόνο, στη διάρκεια του οποίου η Parks έχασε -καθόλου συμπτωματικά- τη δουλειά της και τελείωσε μόνο όταν το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάνθηκε ότι ο διαχωρισμός των ανθρώπων στα λεωφορεία ήταν αντισυνταγματικός.

"Οι άνθρωποι λένε ότι δεν έδωσα τη θέση μου επειδή ήμουν κουρασμένη" έγραψε η Parks στην αυτοβιογραφία της, "αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Δεν ήμουν κουρασμένη σωματικά ... Όχι, είχα απλά κουραστεί να υποχωρώ." 

Rosa Parks "Η νεαρή ζωή της"

Η Rosa Louise McCauley γεννήθηκε στην Tuskegee της Αλαμπάμα, στις 4 Φεβρουαρίου του 1913. Η μητέρα της ήταν δασκάλα και η οικογένειά της εκτιμούσε ιδιαίτερα τη μόρφωση και την εκπαίδευση. Η Rosa μετακόμισε στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, σε ηλικία 11 ετών και φοίτησε σε ένα γυμνάσιο μόνο για νέγρους. Έφυγε στα 16 της, πριν καταφέρει να τελειώσει την εκπαίδευσή της, αφού έπρεπε να φροντίσει την γιαγιά της που πέθαινε και, λίγο αργότερα, την άρρωστη μητέρα της. Το 1932 στα 19 της, παντρεύτηκε τον Raymond Parks, έναν αυτοδίδακτο άνθρωπο 10 χρόνια μεγαλύτερό της, ο οποίος δούλευε ως κουρέας και ήταν μέλος της Εθνικής Ένωσης για την Πρόοδο των Έγχρωμων Ατόμων (NAACP). Υποστήριξε τη Rosa στις προσπάθειές της να τελειώσει το Λύκειο, κάτι που έκανε τελικά την επόμενη χρονιά.


Rosa Parks "Οι Ρίζες του Ακτιβισμού"

Ο Raymond και η Ρόζα, η οποία εργάζονταν ως μοδίστρα, ήταν σεβαστά μέλη της μεγάλης αφροαμερικανικής κοινότητας του Mοντγκόμερι. Η συνύπαρξη με τους λευκούς σε μια πόλη όπου ίσχυαν οι νόμοι διαχωρισμού του «Jim Crow» ωστόσο, ήταν γεμάτη με καθημερινές απογοητεύσεις: Οι Μαύροι μπορούσαν να παρακολουθήσουν μόνο ορισμένα (κατώτερα) σχολεία, μπορούσαν να πίνουν νερό μόνο από ειδικές βρύσες, μπορούσαν να δανειστούν βιβλία μόνο από την "μαύρη" βιβλιοθήκη κ.ο.κ.

Παρά το γεγονός ότι ο Raymond την είχε αποθαρρύνει για την ασφάλειά της, το Δεκέμβρη του 1943 η Rosa προσχώρησε και η ίδια στο NAACP του Μοντγκόμερι και έγινε γραμματέας. Συνεργάστηκε στενά με τον πρόεδρο Edgar Daniel (E.D.) Nixon, έναν αχθοφόρο του σιδηροδρομικού σταθμού γνωστό στην πόλη ως συνήγορο των μαύρων που ήθελαν να εγγραφούν στους εκλογικούς καταλόγους.

Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα που δεν σηκώθηκε από τη θέση της για να καθίσει λευκός Facebook Twitter
Το λεωφορείο στο οποίο συνελήφθη η Ρόζα Παρκς βρίσκεται σε Μουσείο.


1η Δεκεμβρίου 1955 "Η Σύλληψη της Rosa Parks"

Την Πέμπτη 1 Δεκεμβρίου του 1955, η 42χρονη Rosa Parks επέστρεφε στο σπίτι με το λεωφορείο, μετά από μια κουραστική μέρα στη δουλειά. Οι μαύροι κάτοικοι του Μοντγκόμερι συχνά απέφευγαν τα λεωφορεία, λόγω του νόμου που ήθελε τους "νέγρους στο πίσω μέρος" κάτι που οι ίδιοι θεωρούσαν απόλυτα υποτιμητικό. Παρ'όλα αυτά, το 70% των επιβατών μια τυπική ημέρα ήταν μαύροι, και εκείνη την ημέρα η Rosa Parks ήταν ανάμεσά τους.

Ο διαχωρισμός που είχε ψηφιστεί με νόμο, έλεγε ότι στο μπροστινό μέρος ενός λεωφορείου θα μπορούσαν να κάθονται μόνο οι λευκοί επιβάτες, ενώ οι μαύροι, θα κάθονταν αποκλειστικά στο πίσω μέρος. Ωστόσο ήταν στην ευχέρεια του οδηγού να σηκώσει έναν μαύρο από τη θέση του για να καθίσει ένας λευκός, αν δεν υπήρχαν διαθέσιμες θέσεις.

Σε ένα σημείο της διαδρομής, ένας λευκός άνδρας είχε μείνει όρθιος, γιατί οι υπόλοιποι λευκοί είχαν καθίσει στα καθίσματα στο τμήμα που χαρακτηριζόταν ως "λευκό". Έτσι, ο οδηγός είπε στους επιβάτες στα τέσσερα καθίσματα της πρώτης σειράς του "έγχρωμου" τμήματος να σηκωθούν. Στην πραγματικότητα πρόσθεσε μια ακόμη γραμμή στο "λευκό" τμήμα. Οι τρεις άλλοι υπάκουσαν. H Parks όχι.

"Οι άνθρωποι λένε ότι δεν έδωσα τη θέση μου επειδή ήμουν κουρασμένη" έγραψε η Parks στην αυτοβιογραφία της, "αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Δεν ήμουν κουρασμένη σωματικά ... Όχι, είχα απλά κουραστεί να υποχωρώ."

Τελικά, δύο αστυνομικοί πλησίασαν το σταματημένο λεωφορείο και συνέλαβαν την Parks.

Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα που δεν σηκώθηκε από τη θέση της για να καθίσει λευκός Facebook Twitter
Ο διαχωρισμός στις βρύσες


Η Rosa Parks και το μποϋκοτάζ των λεωφορείων του Μοντγκόμερι

H είδηση της σύλληψής της έγινε γνωστή σε όλη σχεδόν την πολιτεία το ίδιο βράδυ. Η Rosa ωστόσο αφέθηκε ελεύθερη με εγγύηση λίγες ώρες αργότερα. Και ενώ ο Nixon προσπαθούσε να σχεδιάσει τι θα κάνουν στη δίκη, μια άλλη ιδέα προέκυψε: Οι μαύροι του Μοντγκόμερι θα έκαναν μποϋκοτάζ στα λεωφορεία την ημέρα της δίκης.

Στις 5 Δεκεμβρίου, η Parks κρίθηκε ένοχη για παραβίαση του νόμου περί διαχωρισμού. Η ποινή της ήταν με αναστολή, ενώ κλήθηκε να πληρώσει πρόστιμο 10 δολάρια συν 4 δολάρια σε δικαστικά έξοδα. Εν τω μεταξύ, η συμμετοχή των μαύρων στο μποϋκοτάζ ήταν πολύ μεγαλύτερη από όσο είχε προβλεφθεί αρχικά. Έτσι ο Nixon και μερικοί υπουργοί αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν τη δυναμική, και να συνεχίσουν τον αγώνα τους, με επικεφαλής τον Δρ Μάρτιν Λούθερ Κινγκ jr που ήταν τότε μόλις 26 ετών.

Το μποϋκοτάζ προκάλεσε οργή σε μεγάλο μέρος του λευκού πληθυσμού του Μοντγκόμερι, καθώς και βίαια επεισόδια αφού στα σπίτια του Nixon και του Μ.Λ. Κινγκ, έγιναν βομβιστικές επιθέσεις. Η βία δεν πτόησε κανέναν και αυτό που συνέβαινε πλέον στο Μοντγκόμερι κέρδισε την προσοχή του αμερικανικού και διεθνή Τύπου. Στις 13 Νοεμβρίου 1956, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι ο διαχωρισμός των λεωφορείων ήταν αντισυνταγματικός. Το μποϋκοτάζ έληξε στις 20 Δεκεμβρίου. Μία ημέρα μετά από τη γραπτή οδηγία του Δικαστηρίου που έφτασε στο Μοντγκόμερι. Η Parks, η οποία είχε χάσει τη δουλειά της και βίωσε σκληρή παρενόχληση, έγινε γνωστή ως «η μητέρα του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα».

Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα που δεν σηκώθηκε από τη θέση της για να καθίσει λευκός Facebook Twitter
Η Ρόζα Παρκς τη στιγμή που της παίρνουν αποτυπώματα
Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα που δεν σηκώθηκε από τη θέση της για να καθίσει λευκός Facebook Twitter


Rosa Parks "Μετά το μποϋκοτάζ"

Αντιμετωπίζοντας συνεχιζόμενη παρενόχληση και απειλές στον απόηχο την νίκης των νέγρων, η Parks με τον σύζυγό της μετακόμισαν στο Ντιτρόιτ και η ίδια έγινε διοικητική βοηθός στο γραφείο του John Conyers, μια θέση στην οποία έμεινε μέχρι το 1988.

Στα χρόνια μετά τη συνταξιοδότησή της, ταξίδεψε πολύ ενώ έγραψε και την αυτοβιογραφία της "Rosa Parks: Η ιστορία μου".  Το 1999 η Parks τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου, την υψηλότερη τιμή των Ηνωμένων Πολιτειών  σε άμαχο. (Άλλοι παραλήπτες είναι ο George Washington, ο Τόμας Έντισον, η Betty Ford και η Μητέρα Τερέζα). Όταν πέθανε στην ηλικία των 92 στις 24 Οκτωβρίου 2005, έγινε η πρώτη γυναίκα της οποίας η σορός εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στη Ροτόντα του Καπιτωλίου.

Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα που δεν σηκώθηκε από τη θέση της για να καθίσει λευκός Facebook Twitter
Ο πρόεδρος της Αμερικής Μπαράκ Ομπάμα κάθεται στη θέση του λεωφορείου της Ρόζα Παρκς
Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα που δεν σηκώθηκε από τη θέση της για να καθίσει λευκός Facebook Twitter
Το 1999 η Parks τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου, την υψηλότερη τιμή των Ηνωμένων Πολιτειών σε άμαχο




__________

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη LIFO το 2015 από την Α. Κολοβού. ©LIFO 2015

7

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

CHECK ΔΕΥΤΕΡΑ «Love Actually»: η συνήθεια που έγινε λατρεία έκλεισε τα 20 χρόνια

Οθόνες / «Love Actually»: Η συνήθεια που έγινε λατρεία έκλεισε τα 20 χρόνια

Σαν σήμερα πριν από είκοσι χρόνια έκανε πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη η λονδρέζικη χριστουγεννιάτικη κομεντί που εξελίχθηκε σε απαραίτητη χριστουγεννιάτικη προβολή για εκατομμύρια σινεφίλ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ανέκδοτη συνέντευξη της Αρλέτας: «Το μπαρ το ναυάγιο δεν ήταν μπαρ»

Μουσική / Μια ανέκδοτη συνέντευξη της Αρλέτας: «Το μπαρ το ναυάγιο δεν ήταν μπαρ»

Μια ανέκδοτη συνέντευξη της Αρλέτας στον δημοσιογράφο και ραδιοφωνικό παραγωγό Μιχάλη Γελασάκη το 2009, όπου μιλάει για τον τελευταίο της δίσκο, τα «αδικημένα» τραγούδια της, τους νέους, τους φραγκοφονιάδες της γενιάς της και αφηγείται την ιστορία του τραγουδιού το «Μπαρ το ναυάγιο», που δεν ήταν μπαρ! Δημοσιεύεται στo Lifo.gr για πρώτη φορά, έξι χρόνια μετά τον θάνατό της.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Κάθριν Χέμπορν: Η σταρ των μεγάλων αντιφάσεων

Σαν Σήμερα / Κάθριν Χέπμπορν: Η σταρ των μεγάλων αντιφάσεων

Είκοσι χρόνια μετά τον θάνατό της στις 29 Ιουνίου του 2003 σε ηλικία 96 ετών, η Κάθριν Χέπμπορν παραμένει η εμβληματικότερη κινηματογραφική μορφή αυταπάρνησης και αδιαφορίας για το ασύλληπτης διάρκειας status της, υπονοώντας πως ήταν καταδικασμένη να γίνει, και να πεθάνει, σταρ.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

3 σχόλια
Ποιος να τους έλεγε ότι 60 χρόνια μετά θα έχουν μαύρο πρόεδρο ! Είναι εντυπωσιακό πόσο πρόσφατα είναι όλα αυτά. Αν δεν συνειδητοποιήσεις πόσο λίγο χρονικό διάστημα έχει περάσει από τότε, έχεις την αίσθηση ότι αναφέρεσαι σε περιόδους αιώνων πριν.
Χμ σε αυτό δεν θα συμφωνήσω (για την χαρά της διαφωνίας) :) Techically speaking όταν αναφερόμαστε σε "μαύρο πρόεδρο" αναφερόμαστε σε "μαύρο πρόεδρο" με τα δικά τους δεδομένα, όχι τα σημερινά δεδομένα. Γι' αυτούς θα ήταν ανήκουστο να έχουν "μαύρο πρόεδρο".Αν λάβεις τώρα υπόψη ότι σε αυτές τις πολιτείες είχαν τον κανόνα της "μια σταγόνας αίματος", ακόμα και νομοθετημένο, (στην Alabama όπου ανήκει το Montogomery από το 1927), τότε ο Obama για αυτούς ήταν μαύρος :)(Για τον κανόνα της "μιας σταγόνας" http://en.wikipedia.org/wiki/One-drop_rule )Εξάλλου και με βάση την εμφάνισή του, αν ζούσε τότε ο Obama, δεν νομίζω να τον άφηναν να κάτσει στις θέσεις των λευκών.
Θα συμφωνήσω με τις χρήσιμες παρατηρήσεις σου (bonus: http://en.wikipedia.org/wiki/Mischling_Test#mediaviewer/File:Nuremberg_laws.jpg), αλλά δεν αναφέρθηκα στο πώς θα εκλαμβάνανε τον Ομπάμα τότε, αλλά στο τι πραγματικά είναι. Το είπα, περισσότερο, επειδή για εμάς -ακόμη και εν έτη 2015- είναι ένας αφροαμερικανός και τέλος (...παρότι η μητέρα του είναι λευκή, παρότι έχει μεγαλώσει στο περιβάλλον της και παρότι έχει συναντήσει τον πατέρα του, νομίζω, όχι περισσότερες από 2-3 φορές στη ζωή του). Στην Αμερική, σίγουρα, εκλαμβάνεται διαφορετικά από ανθρώπους διαφορετικού background. Φυσικά υπάρχουν και άνθρωποι που διεκδικούν την ταυτότητά τους ως mixed raced/biracial κ.λπ..Άλλωστε είμαστε άνθρωποι που βασιζόμαστε -υπερβολικά- στο οπτικό κομμάτι. Ο Ομπάμα, έχοντας διττό φυλετικό background θα μπορούσε κάλλιστα να είναι λευκότερος και να εκλαμβάνεται ως λευκός, δεν είναι "αστείο";