Μερικές λέξεις αρχίζουν να κάνουν καριέρα όταν τις σηκώσει ο αέρας μιας εποχής, το κλίμα μιας συγκυρίας. Για χρόνια μπορεί να είναι σε ύπνωση ή να αφορούν μόνο τους μυημένους. Ο εθνομηδενισμός είναι μια τέτοια λέξη. Αναδύθηκε μαζί με τον αποκαλούμενο αορίστως «πατριωτικό χώρο», με τον καιρό όμως έχει γίνει αγαπημένη έκφραση στις παρέες της εθνικιστικής δεξιάς και της ακροδεξιάς.
Το καινούργιο –που στάθηκε πραγματική αφορμή γι' αυτό το κείμενο‒ είναι πως τον τελευταίο καιρό η λέξη έχει περάσει στη γενική κυκλοφορία. Συνάντησα, ας πούμε, τον χαρακτηρισμό και σε γραπτά ανθρώπων που υπερασπίζονται την ανοιχτή και εξωστρεφή Ελλάδα.
Αν, φυσικά, πάμε πίσω στον χρόνο, το πιθανό είναι ότι η καταγγελία του εθνομηδενισμού ξεκίνησε από ομάδες και έντυπα με εναλλακτική, ή αυτόνομη, προέλευση όπως το «Άρδην». Σε ορισμένους κύκλους της «πατριωτικής αριστεράς» η αντίθεση στους εθνομηδενιστές πήγε να καλύψει μια διπλή επίθεση: στον ταξικό διεθνισμό και στον φιλελεύθερο κοσμοπολιτισμό. Αφορμή στάθηκαν συνήθως συγκεκριμένα θέματα όπως η Κύπρος, τα Βαλκάνια, η αντιμετώπιση της Τουρκίας.
Το ζήτημα είναι να αναγνωρίζουμε τα συλλογικά πάθη, τα συναισθήματα και τις ταυτότητες μέσα από τις οποίες πορεύτηκαν οι λαοί. Να τα αναγνωρίσουμε ως ιστορικές πραγματικότητες που αποτυπώθηκαν συχνά σε ισχυρά εθνικά πάθη, πάθη που δεν ήταν μόνο φονικά αλλά έφτιαξαν δεσμούς και σημαντικούς πολιτικούς θεσμούς.
Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι ο αφορισμός του επικίνδυνου «εθνομηδενιστή» έγινε κοινός τόπος σε μια ορισμένη δεξιά και ιδίως στα πιο ακραία χωράφια της. Τι περιγράφει όμως αυτή η λέξη; Γιατί ξαφνικά άρχισε να αρέσει σε περισσότερους; Πιστεύω πως εδώ έχουμε κάτι ανάλογο με την άλλη προπαγανδιστική επινόηση των τελευταίων χρόνων: το λεγόμενο «ακραίο κέντρο», έτσι όπως το πολιορκούν με χοντρές γραμμές κάποιοι αριστεροί σχολιαστές και κοινωνικοί κριτικοί.
Ο «εθνομηδενισμός», το «ακραίο κέντρο» κ.λπ. είναι, νομίζω, λέξεις που δεν επιδιώκουν να περιγράψουν συγκεκριμένες στάσεις και επιχειρήματα, αλλά περισσότερο να δείξουν έναν εχθρό, να ονοματίσουν τον κακό της υπόθεσης και, φυσικά, να «ξεσκεπάσουν». Ας πούμε πως η πολιτική τους χρήση δεν ανταποκρίνεται σε κάποια έγκυρη θεωρητική αξία παρά μόνο στη σοφιστική τέχνη της κουβέντας και στην ανάγκη για πολιτικά και ψυχικά σύνορα. Είναι σήματα κατατρόπωσης και ιδιότυπα τρολαρίσματα για την εποχή των νευρικών και ανασφαλών πολιτικών ταυτοτήτων.
Για παράδειγμα, βλέπουμε να ονομάζονται εθνομηδενιστικά τα πιο διαφορετικά φαινόμενα. Κάποιες κοινωνιολογικές ή ιστορικές θεωρίες για τη γέννηση του νεοελληνικού έθνους αλλά και η υποστήριξη σε διπλωματικές και πολιτικές συμφωνίες που κατηγορούνται ως «εθνικά επιζήμιες».
Εθνομηδενιστής θα βαφτιστεί ο αναρχικός που καίει τη σημαία, φωνάζοντας «κάτω η πατρίδα», αλλά και ο ερευνητής που ελέγχει με κριτική διάθεση ισχυρισμούς της εθνικής ιδεολογίας. Σαν να αποτελούν κάτι ενιαίο η καταστροφική και η κριτική χρήση των συμβόλων, η αμφιβολία και η μηδενιστική άρνηση.
Για εθνομηδενισμό θα κατηγορηθούν, επιπλέον, και όσοι εξακολουθούν να υπερασπίζονται την ιδέα της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης (εδώ ως μετεξέλιξη του προσβλητικού «ευρωλιγούρη») αλλά και οποιοσδήποτε θέλει να ερευνήσει τις ευθύνες του ελληνικού εθνικισμού σε πολιτικές τραγωδίες και γεγονότα του 20ού αιώνα.
Φαίνεται, λοιπόν, πως κι αυτή η λέξη δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ουδέτερα και απλώς περιγραφικά. Διότι έχει στον πυρήνα της τη διάθεση για ατίμωση του αντιπάλου. Ο προορισμός της είναι να κάνει τον ενοχλημένο ακροατή να κουνήσει το κεφάλι με όσους «θέλουν το κακό του ελληνισμού» και αποκλίνουν από την ενιαία «εθνική στάση», όχι να ενθαρρύνει μια πιο γενναιόδωρη και ευαίσθητη αντιμετώπιση στα θέματα της εθνικής ταυτότητας.
Είναι τελείως λάθος ο χαρακτηρισμός; Μια πιο κομψή εκδοχή για εκείνο το παλιό σχήμα των «αντεθνικώς δρώντων»; Σε μεγάλο βαθμό, ως πολεμικός και προπαγανδιστικός χαρακτηρισμός, ναι. Λειτουργεί αντικειμενικά ως κατηγορητήριο για λειψή και προβληματική εθνική συνείδηση.
Είναι, λοιπόν, μεγάλο λάθος να απευθύνει κανείς τον χαρακτηρισμό με ελαφρότητα και σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Διότι δεν είναι εθνομηδενισμός η απομυθοποίηση πλευρών της δικής μας Ιστορίας ούτε η επιλογή υπέρ συγκεκριμένων συμφωνιών του ελληνικού κράτους. Και δεν έχει, φυσικά, κάτι το εθνομηδενιστικό η κριτική σε συλλαλητήρια και καταλήψεις σχολείων για τη Μακεδονία.
Πιο σωστό θα ήταν να εντοπίσει κανείς ιστορικό και πολιτικό αναλφαβητισμό και, βέβαια, απίθανη σύγχυση στη στάση όσων λένε «σκατά στις πατρίδες» ή «η Μακεδονία είναι κινέζικη» ‒ αλλά, σοβαρά τώρα, ας σκεφτούμε ποιο βάρος έχουν αυτά τα εφηβικά συνθήματα στην κοινωνία μας.
Επιπόλαιες και ιστορικά ρηχές –όχι εθνομηδενιστικές‒ μπορεί ακόμα να είναι εκείνες οι αντιλήψεις που παραβλέπουν ή περιφρονούν τους ιστορικούς δεσμούς των λαών με τα έθνη κράτη αλλά και την περίπλοκη σχέση ανάμεσα στο έθνος και στη δημοκρατία. Και αυτές όμως δεν έχουν την ισχύ ή την έκταση που τους αποδίδεται.
Το ζήτημα είναι να αναγνωρίζουμε τα συλλογικά πάθη, τα συναισθήματα και τις ταυτότητες μέσα από τις οποίες πορεύτηκαν οι λαοί. Να τα αναγνωρίσουμε ως ιστορικές πραγματικότητες που αποτυπώθηκαν συχνά σε ισχυρά εθνικά πάθη, πάθη που δεν ήταν μόνο φονικά αλλά έφτιαξαν δεσμούς και σημαντικούς πολιτικούς θεσμούς.
Μη φεύγει, όμως, από τη σκέψη μας η συγκυρία και ιδίως τα παιχνίδια που παίζονται με την ταυτότητα και τις απειλές της. Το να μιλάς αυτό τον καιρό για εθνομηδενισμό είναι σαν να αφήνεσαι να παρασυρθείς στο ρεύμα της συγκυρίας. Υπάρχουν, φυσικά, πολλοί λόγοι να νιώθει κανείς ανασφαλής σήμερα.
Θα ήταν προτιμότερο να παραδεχτούμε απλώς ότι ο «εθνομηδενισμός» είναι ένα αδειανό πουκάμισο που μπορεί όμως να προκαλέσει ζημιά, όταν αρχίζουν να το ανεμίζουν περισσότεροι. Ποια ζημιά; Τη μετατόπιση της συζήτησης από τις διαφορετικές μας εκτιμήσεις για την εθνική αλήθεια στον έλεγχο του πατριωτικού φρονήματος των φίλων και των αντιπάλων μας. Αχρείαστο και διαβολικά επικίνδυνο πράγμα.
(β) Σήμερα είχα μια συζήτηση με φίλο εορτάζοντα στην οποία ηγέρθη το ζήτημα της Μακρονήσου. Αίφνης εξεμάνη μιλώντας για βασανιστήρια κτλ. "Βεβαίως" του λέγω "αλλά ξεχνάς ότι η Μακρόνησος έλαβε χώρα αφού μέσα σε 20-25 χρόνια χρόνια το ΚΚΕ δις αποπειράθηκε να κόψει τη Μακεδονία και τη Θράκη από τον εθνικό κορμό [να θυμίσουμε ότι αυτή ήταν η αιτία του ιδιώνυμου του Βενιζέλου ο οποίος έκανε τους Βαλκανικούς*], μια περιοχή η οποία κόστισε στη χώρα τόσο οικονομικά όσο και σε έμψυχο δυναμικό". "Μα", μου απαντά "δεν βασανίζουμε τον κάθε έναν με τον οποίο διαφωνούμε πολιτικά" μου αντιτείνει. "Δεν ήταν πολιτική διαφωνία, δεν διαφώνησαν για το αν τα πάρκα θα βαφτούν μπλε ή πράσινα" του είπα. "Ήταν εμφύλιος και είχαν όπλα. Είχαν την παρακίνηση της ΕΣΣΔ. Η Μακρόνησος, όσο κακή και αν ήταν, δεν συνέβη σε κενό ιστορίας. Κάτι είχε συμβεί πιο πριν".
(γ) Αυτό νομίζω ότι κάνετε κι εδώ. Ξεχνάτε την απαρχή του διχασμού. Δεν ξύπνησαν ένα πρωινό κάποιοι να αρχίσουν να δείχνουν τους απέναντι και να λένε "εθνομηδενιστές-εθνομηδενιστές". Έχουν προηγηθεί άπειρα γεγονότα εθνικού διαχασμού. Namely, έξι χρόνια (2008-2014) κατά τη διάρκεια των οποίων καιγόταν η Αθήνα καθεκάστη και όποιος τολμούσε να μιλήσει εβαπτίζετο "φασίστας" με συνοπτικές διαδικασίες. Έξι χρόνια βανδαλισμού κατά τη διάρκεια των οποίων ουδείς κατέληξε στη φυλακή για τη συστηματική καταστροφή την πόλης μας.
Αντίθετα, οι μπροστάρηδες των πορειών κατά τη διάρκεια των οποίων κάηκε το πελεκούδι γίναν κυβέρνηση.
[Να πούμε εδώ ότι στη Θεσσαλονίκη μια ρημαδοέκθεση υπάρχει και έχουν φαγωθεί όλοι να μην έχει πολιτικούς για να μην υπάρχουν επεισόδια, δεν έχουν νιώσει το να καίγεται η πόλη τους συνέχεια για πάνω από μια πενταετία].
Αυτοί οι οποίοι πετάγαν το "φασίστας" ανενδοίαστα φέραν τον φασισμό. Τις βαριές κουβέντες, τον διχασμό, το εμφυλιοπολεμικό κλίμα. Χωρίς αυτούς η ΧΑ θα κυμαινόταν στην επικίνδυνη μεν γραφικότητα δε στην οποία κυμαινόταν επί δεκαετίες χωρίς την απήχηση την οποία έχει σήμερα.
Έτσι όπως πρέπει κάποτε να μιλήσουμε ανοιχτά για τους συνεργάτες των Ναζί κάποτε πρέπει να μιλήσουμε ευθαρσώς για τον διχασμό στον οποίο οδηγεί ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ εδώ και έναν αιώνα η αριστερά τη χώρα, κατηγορώντας πάντα τους άλλους, ανίκανη να κάνει υποτυπώδη αυτοκριτική.
Φρονώ ότι η ανάλυσή σας δεν είναι αρκούντως ισορροπημένη.
-----------
* N.4229/24 Ιουλίου 1929 αρ. 1 παρ. 1, με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών τιμωρείται όποιος "ἐπιδιώκει τὴν ἐφαρμογὴν ἰδεῶν ἐχουσῶν ὡς ἔκδηλον σκοπὸν τὴν διὰ βιαίων μέσων ἀνατροπὴν τοῦ κρατούντος κοινωνικοῦ συστήματος ἢ τὴν ΑΠΟΣΠΑΣΙΝ ΜΕΡΟΥΣ ἐκ τοῦ ὅλου τῆς ἐπικρατείας, ἢ ἐνεργεῖ ὑπὲρ τῆς ἐφαρμογῆς αὐτῶν προσηλυτισμὸν".
"Μια ακόμη θέση του νεαρού ΚΚΕ ήταν αυτή για «Ενιαία και Ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη», που υιοθετήθηκε το 1924"
ΠΗΓΗ wiki λήμμα ΚΚΕ.
"Δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι σαν αποτέλεσμα της νίκης του ΔΣΕ και της λαϊκής επανάστασης, ο μακεδονικός λαός θα βρει την πλήρη εθνική αποκατάστασή του"
ΠΗΓΗ https://www.rizospastis.gr/story.do?id=3630694
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την καταχρηστική χρήση του επιθέτου "φασίστας" επί δικαίων και αδίκων. Και αναρωτιέμαι... η ταμπελοποίηση είναι η άμυνα του αδύναμου και του ανασφαλή ή απλά ένας τρόπος εκτόνωσης απωθημένων πίσω από την ανωνυμία του διαδικτύου, που επιτρέπει να γίνονται "καραμέλα" λέξεις όπως ο εθνομηδενισμός; Γιατί είναι πιο εύκολο για κάποιον να γράψει χαρακτηρισμούς σαν κι αυτόν ("είσαι εθνομηδενιστής") στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή να τους εκστομίσει πίσω από την πλάτη κάποιου, παρά πρόσωπο με πρόσωπο.
διατύπωση θα πρέπει να θεωρήσουμε είτε ότι όσοι έχουν οικογένειες με παιδιά είναι εξ ορισμού μη γραφικοί είτε ότι όσοι είναι
εργένηδες είναι εξ ορισμού γραφικοί.
...είτε ότι κάποιοι που θέλουν να "εκφράσουν" την γραφικότητά τους, ενδεχομένως, αφήνουν την οικογένειά τους στο σπίτι.
Χαχαχα, αν σε είπε εθνομηδενιστή γι' αυτό τον λόγο, απλώς δεν έχει καμία επαφή με οποιαδήποτε απόδοση του εν λόγω όρου. Με άλλα
λόγια: δεν ξέρει τι σημαίνει η λέξη, θα μπορούσε να σε έχει πει και "παναρχιστή" ή "καταστασιακό" ή "φλούξους" ή οτιδήποτε που του φαντάζει ...φαντεζί. Αν ένας άνθρωπος γνώστης της Ελληνικής δεν μπορεί μέσες - άκρες να υποθέσει τι μπορεί να σημαίνει έθνος + μηδενισμός, ακόμη κι αν δεν γνωρίζει την πολιτική ιστορία και τις προεκτάσεις της λέξεως, τι να πω για την παιδείας μας ή τα μυαλά του. Ο "φασίστας" απ' την άλλη -παρότι λέξη πολυφορεμένη- έχει και την έννοια του "ατόμου που χαρακτηρίζεται από αυταρχική, καταπιεστική νοοτροπία ή συμπεριφορά" (βλ. Τριανταφυλλίδης), οπότε εκεί υπάρχει μεγαλύτερο περιθώριο χρήσης.
Ειδικά για τη Μακεδονία, να θυμηθώ τον Ριζοσπάστη του 1932 που μιλούσε για "Μακεδονικό λαό" που ζει κάτω από την ελληνική κυριαρχία; Να θυμηθώ το 1949; Ας μην τα θυμηθώ και βαρύνω το κλίμα.
και ως τέτοιος αγαπάει πολύ το να κάνει θόρυβο
Αντιστεκόμαστε σε εθνομηδενιστικές ιδεοληψίες που σκοπό έχουν να αποδομήσουν την Εθνική μας υπόσταση.
Από την επίσημη ιστοσελίδα του συνδικαλιστικού οργάνου της (θεωρητικά) εκσυγχρονιστικής, φιλελεύθερης και αντιλαϊκίστικης παράταξης του κλάδου που (θεωρητικά) μοχθεί για τη μόρφωση και την αγωγή των παιδιών μας.
Δεν πρέπει να λέμε ότι αλλάζει το κλίμα μήπως ενισχύσουμε την ατζέντα της οικο-αριστερας;
Δεν πρέπει να λέμε αλήθεια επειδή κάποιοι μπορεί να την χρησιμοποιήσουν αρνητικά;
Πάλι κουβέντα για επιχειρήματα- αλήθεια. Μόνο (εν δυνάμει) χαρακτηρισμοί. Μόνο αντεγκλήσεις -ανωνυμες- χωρίς κουβέντα για την ταμπακιέρα...
Το να μιλάς αυτό τον καιρό για εθνομηδενισμό είναι σαν να αφήνεσαι να παρασυρθείς στο ρεύμα της συγκυρίας. Πηγή: www.lifo.gr
Αυτή είναι η ταμπακιέρα. Και η ζημιά που περιγράφει ο αρθρογράφος στον επίλογο από την χρήση της λέξης. Εκτός και αν κάποιες ενοχλητικές λέξεις - εν αντιθέσει με κάποιες άλλες ενοχλητικές λέξεις - δεν ενοχλούν και τόσο πολύ αν απευθύνονται από εμάς σε άλλους και όχι από άλλους προς εμάς. Οπότε η ταμπακιέρα μετατοπίζεται...
Απλά επειδή με τις αερολογίες ένα κομμάτι της αριστεράς κάνει καριέρα χρόνια τώρα, πρέπει να ξέρουμε τι λέμε.
Δεν υπήρξε γενικά κι αόριστα, στα καλά του καθουμένου, κάποιο μένος κατά της αριστεράς επί Βενιζέλου όπως δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία η χρήση του όρου "εθνομηδενιστές" από ανθρώπους σαν τον Θοδωράκη.
Σε κάθε περίπτωση καλό είναι να σχολιάζουμε τα άρθρα και όχι ο ένας τον άλλον.
Εγώ λέω ότι το συγκεκριμένο άρθρο δεν είναι ισορροπημένο. Εσύ τι άποψη έχεις για το άρθρο;
Όχι μόνο σε εσένα.
Μια χαρά μου φάνηκε το άρθρο. Γιατί αν θεωρείς ότι θα έπρεπε να αναφερθεί ο αρθρογράφος σε αυτά που παραθέτεις στις ενστάσεις σου, θα έπρεπε για να είναι αντικειμενικός και ακριβοδίκαιος να αναφερθεί αναλυτικότερα και στο πως επιχειρήθηκε να οικοδομηθεί (ή ακόμη και να επιβληθεί) η "εθνική" συνείδηση / μυθολογία στους κατοίκους του νεοελληνικού κράτους (κάποιοι εκ των οποίων δεν είχαν ελληνική καταγωγή) μετά την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Και όλα αυτά δεν είναι του παρόντος νομίζω. Γιατί συνεισφέρουν στην ένταση και στην διατήρηση της σε υψηλά επίπεδα.
Επίσης:
Γράφων 7.12.2018 | 15:42
"Δεν μου αρέσουν οι χαρακτηρισμοί."
Πηγή: www.lifo.gr
Γράφων 7.12.2018 | 22:16
"Η κα αριστερή βορείων προαστίων..."
Πηγή: www.lifo.gr
Για να μην πούμε για τα "εξυπνάκιας", "μοσχαναθρεμμένες επαναστατικές υπάρξεις, "αριστερούληδες", κλπ, κλπ.
Επειδή συμπεριφέρεσαι ενοχλητικά, με μια αγαπη στην προσωπική διένεξη και ανικανότητα επιχειρηματολογικης συζήτησης, σε παρακαλώ πολύ μην με ξαναενοχλησεις.
Ούτε μπηχτές, ούτε τίποτα.
Ευχαριστώ και γεια σου.
"Σήμερα το πρωί με καλοσώρισε στο 5ο Λύκειο Μυτιλήνης μια τεράστια ελληνική σημαία και ένα πανό που ανέγραφε "Η Μακεδονία είναι Ελληνική".
Αργότερα στο γραφείο, "έπεσα" πάνω σε αυτή http://dakedek.blogspot.com/2018/11/blog-post_28.html
την ανακοίνωση που εξέδωσε η ΔΑΚΕ καθηγητών αναφορικά με τις κινητοποιήσεις των μαθητών.
Αν ο επίσημος λόγος της Νέας Δημοκρατίας επί του θέματος είναι επαμφοτερίζων, η ανακοίνωση είναι βγαλμένη από τις πιο μαύρες δεξιές δεκαετίες. Προσέξτε τον εμφυλιοπολεμικό λόγο ("εθνομηδενιστές") που χρησιμοποιούν οι δάσκαλοι των παιδιών μας.
Δεν χαρίζουν, λένε, τους μαθητές στη Χρυσή Αυγή γιατί πολύ απλά μπορούν κι εκείνοι να αρθρώσουν τον ίδιο κι απαράλαχτο λόγο!
Το θεωρώ ένα πολύ σημαντικό ζήτημα γιατί η πολιτική επιρροή σε αυτό το επίπεδο είναι το ίδιο και περισσότερο σημαντική από τις επίσημες γραμμές των κομμάτων μιας και βρίσκονται σε άμεση επαφή με την κοινωνία, σε αυτήν την περίπτωση με τους μαθητές. Αν η ανακοίνωση είναι αυτής της μορφής, δεν θέλω να φανταστώ τι διακινείται προφορικά στα σχολεία."