Τελικά, έγινε κι αυτό. Μετά από δεκάδες, πάσης φύσεως καταλήψεις ανά τα χρόνια, το Πανεπιστήμιο Αθηνών ανέστειλε τη λειτουργία του, δηλώνοντας ανήμπορο να συνεχίσει τον ρόλο που επιτελεί, αν εκτελεστεί η απόφαση για τη διαθεσιμότητα των διοικητικών υπαλλήλων.
Η ιστορία ξεκινά με τον υπουργό Παιδείας να ζητά από τα πανεπιστήμια να του στείλουν λίστες με το πλεονάζον προσωπικό. Οι διοικήσεις αντέτειναν ότι όχι μόνο δεν περισσεύουν υπάλληλοι αλλά ότι υπολείπονται κιόλας δυόμισι χιλιάδες. Μετά από αυτό ενεργοποιήθηκε ο αυτόματος μηχανισμός του υπουργείου και τέθηκαν σε διαθεσιμότητα 1.655 υπάλληλοι όλων των κατηγοριών από οκτώ πανεπιστήμια. Συγκεκριμένα, από το Πανεπιστήμιο Αθηνών βρέθηκαν στη λίστα 600 άτομα, από το Μετσόβιο Πολυτεχνείο 438, από το Αριστοτέλειο 240, από το Οικονομικό 35, από το Πανεπιστήμιο Πατρών 153, από το Θεσσαλίας 40, από το Ιωαννίνων 53 και από το Πανεπιστήμιο Κρήτης 96. Από το σύνολο των 1.655 υπαλλήλων το σχέδιο λέει ότι οι 1.250 θα μετακινηθούν βάσει μορίων σε άλλα ΑΕΙ που παρουσιάζουν ελλείψεις.
Η αντίδραση των πρυτάνεων ήταν άμεση. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών έκλεισε για μία εβδομάδα, προειδοποιώντας ότι με την απειλούμενη μείωση των υπαλλήλων δεν θα μπορεί να αντεπεξέλθει. Η επιστολή του κ. Πελεγρίνη, πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, προς τον πρωθυπουργό ήταν κάτι παραπάνω από δραματική. Αφού έκανε μια αναδρομή στην ιστορία του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, αναφέροντας ότι το πανεπιστήμιο έμεινε ανοιχτό σε δύσκολες στιγμές του έθνους, όπως η Κατοχή και η δικτατορία, μίλησε για «τη μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία του Πανεπιστημίου». «Το Πανεπιστήμιο Αθηνών βρίσκεται μπροστά σε ένα αδιέξοδο, καθώς δεν μπορεί να λειτουργήσει» πρόσθεσε.
Ακαδημαϊκοί κύκλοι τονίζουν ότι ο αριθμός των υπαλλήλων που τίθενται σε διαθεσιμότητα αποτελεί ούτε λίγο ούτε πολύ το 25% του συνόλου των διοικητικών υπαλλήλων, πρόκειται δηλαδή για μια τρομερή μείωση που δεν μπορεί να απορροφηθεί εύκολα με «σκληρή δουλειά». Τα ιδρύματα λειτουργούν ήδη από το 2009 με τη μισή κρατική επιχορήγηση, την ώρα που πολλοί παλιοί υπάλληλοι έχουν συνταξιοδοτηθεί και, φυσικά, οι προσλήψεις παραμένουν μηδενικές. Οι ίδιοι δηλώνουν πως ο φοιτητικός πληθυσμός του Πανεπιστημίου Αθηνών αριθμεί 135.000 άτομα και όχι 30.000, όπως «διαδίδεται». Τέλος, κάνουν μια πολύ εύλογη παρατήρηση όταν αναφέρουν ότι τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των τμημάτων και των φοιτητών μεγάλωνε με αποφάσεις της πολιτείας, ερήμην της διοίκησης του πανεπιστημίου.
Ποιος φταίει, λοιπόν; Όπως έγραψε η Λώρη Κέζα στο «Βήμα», «Στον μικρόκοσμο των πανεπιστημίων καταγράφονται όλα τα νοσηρά χαρακτηριστικά του δημόσιου τομέα. Χαρακτηριστικά που έχουν τη ρίζα τους στην ασάφεια των καθηκόντων, την ελλιπή επιμόρφωση, την απουσία ελέγχου παραγωγικότητας. Σε ένα οργανωμένο κράτος πρώτα τίθενται αυτά ως όροι και κατόπιν λαμβάνονται αποφάσεις για προσλήψεις ή απολύσεις. Αυτά, όμως, δεν μετράνε στην παρούσα συγκυρία, που μπορεί να περιγραφεί με την έκφραση "από το ένα άκρο στο άλλο". Από το προσωπικό που πλεόναζε, πάνε τώρα για προσωπικό που δεν επαρκεί ούτε για τα βασικά».
Καλή η καταγραφή της πραγματικότητας, κανείς όμως δεν μας λέει τι θα μπορούσε να γίνει. Λύση θα μπορούσαν να δώσουν δύο λέξεις μάλλον άγνωστες στην ελληνική κρατική πολιτική: οργάνωση και πλάνο. Κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού μου σε μεγάλο πανεπιστήμιο της Αμερικής, χρειάστηκε να επισκεφθώ το μικρό κτίριο της γραμματείας (που εξυπηρετούσε ολόκληρο το πανεπιστήμιο, με όλα τα τμήματα και τις σχολές του) μόνο 1 φορά στα δύο χρόνια. Τα πάντα γίνονται ηλεκτρονικά: από τις εγγραφές και επιλογές μαθημάτων μέχρι την έκδοση των αποτελεσμάτων των εξετάσεων και τις αιτήσεις για αναλυτική βαθμολογία. Δεν υπάρχει καμιά απολύτως δικαιολογία που να μην επιτρέπει στα ελληνικά πανεπιστήμια να εφαρμόσουν παρόμοιες μεθόδους. Από τη στιγμή που το ελληνικό κράτος χρεοκόπησε και θέλουμε να κρατήσουμε τη δημόσια εκπαίδευση δωρεάν, πρέπει να βρούμε μεθόδους οργάνωσης που να μειώνουν το κόστος.
Υπάρχουν, όμως, και πολλοί απλοί πολίτες αλλά και πολιτικοί που δεν θεωρούν ότι το ελληνικό κράτος χρεοκόπησε. Υποστηρίζουν ότι τα ίδια άτομα, με τους ίδιους μισθούς, μπορούν να συνεχίσουν να δουλεύουν σε μια χρεοκοπημένη εταιρεία. «Καμιά αποχώρηση, καμιά διαθεσιμότητα» φωνάζουν. Ένας από αυτούς ήταν προφανώς και ο πρώην υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Εδώ εισέρχεται στην κουβέντα και η δεύτερη λέξη-κλειδί: πλάνο. Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση είχε συμφωνήσει εδώ και καιρό με την Τρόικα για τη «διαθεσιμότητα» κάποιων χιλιάδων υπαλλήλων του Δημοσίου ως το τέλος του έτους, ο κυριος Μανιτάκης όμως δεν έφτιαξε καμιά λίστα, παρά μόνο μετέθετε το ζήτημα συνεχώς.
Ο Σαμαράς προσπάθησε να λύσει το ζήτημα με το ιλαροτραγικό κλείσιμο της ΕΡΤ, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που διαδέχθηκε τον Μανιτάκη, δικαιολογείται για τις άδικες επιλογές λόγω της έλλειψης πλάνου του προκατόχου του. Αν οι συζητήσεις είχαν γίνει (πολύ) νωρίτερα, ίσως όντως να είχαν καταλήξει σε πιο δίκαιες επιλογές.
Ο κ. Πελεγρίνης έχει δίκιο σε πολλά από αυτά που λέει, αν όχι σε όλα. Αυτό που ξεχνά, όμως, είναι ότι το ελληνικό κράτος χρεοκόπησε και πρέπει όλοι να κάνουν ένα βήμα πίσω. Με οργάνωση και πλάνο τα οικονομικά του κράτους μπορούν να μπουν σε μια σειρά και να ορθοποδήσει το τραπεζικό σύστημα, ώστε να μην κλείσουν άλλες επιχειρήσεις. Την ώρα που τα περισσότερα ΜΜΕ ασχολούνται –και δικαίως– με τα πανεπιστήμια, οι 800 απολυμένοι υπάλληλοι των χρεοκοπημένων Sprider περνούν στα ψιλά.
σχόλια