Παράδοξοι καιροί αναζητούν παράδοξες συνθέσεις

Παράδοξοι καιροί αναζητούν παράδοξες συνθέσεις Facebook Twitter
Ο Ηλίας Γαληνός είναι ιδρυτής και senior coach της εταιρείας The Flow Partners (www.theflow.gr).
0

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ομάδων διακρίνεται από ένα ανελαστικό εγγενές γνώρισμα: αφορά πάντα τον αποδέκτη. Συνεπώς, η αναγνώριση κάποιου/-ας ως ηγέτη/-ιδας δεν αποτελεί ιδιότητα, δεν παραπέμπει στον οργανωσιακό ρόλο που μπορεί να έχει και προϋποθέτει την ικανότητά του/της να εμπνεύσει ευρύτερες ομάδες να τον/την ακολουθήσουν οικειοθελώς. Για τον λόγο αυτό η επιβεβαίωση αυτού που ονομάζουμε leadership συνεπάγεται κάποιας μορφής followership.

Κάτι αντίστοιχο ισχύει και στην επικοινωνία, η οποία υπερβαίνει την εκπομπή μηνυμάτων και καθορίζεται από τον τρόπο που την αποκωδικοποιεί ο δέκτης. Επικοινωνία, λοιπόν, είναι η ζεύξη και όχι μια αυτοαναφορική διεργασία διασποράς απόψεων και στόχων. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά επιτείνουν την αίσθηση αδιεξόδου στα σύγχρονα μοντέλα ηγεσίας και τα τελευταία χρόνια προκαλούν περαιτέρω σύγχυση τόσο στα στελέχη όσο και στις ομάδες που διοικούν. Για ποιον λόγο όμως είναι εντονότερο αυτό στις μέρες μας;

Ίσως έτσι στο τέλος να βρούμε το θάρρος να ακολουθήσουμε την προτροπή της ποιήτριας του παράδοξου Κικής Δημουλά¹…

Είναι πλέον προφανές ότι ζούμε σε έναν κόσμο ραγδαία αυξανόμενης πολυπλοκότητας [αλλιώς VUCA (Volatile, Uncertain, Complex, Ambiguous), ή BANI (Brittle, Anxious, Non-linear, Incromprehensible) ή εσχάτως σε έναν Open AI world], ο οποίος μας αποκαλύπτεται μέσα από διαδοχικές ανατροπές και αρρύθμιστες τεχνολογικές προκλήσεις. Κι ενώ βιώνουμε τη συμπτωματολογία αυτών των φαινομένων, εξακολουθούμε να υιοθετούμε έναν μονοσήμαντο και εν πολλοίς αριθμογενή ορισμό της επιτυχίας.

Έναν ορισμό που απηχεί ένα παρωχημένο μοντέλο τόσο κοινωνικής όσο και επιχειρησιακής οργάνωσης. Προσπαθούμε επομένως να αντιμετωπίσουμε μια κβαντικά μεταβαλλόμενη πραγματικότητα, εξαντλώντας ακόμη αναλογικά συστήματα διοίκησης και μέσα μέτρησης επιτυχίας του παρελθόντος. Ποιο είναι το τίμημα αυτής της δομικής αναντιστοιχίας; Είναι πλέον απόλυτα εμφανές, αν και όχι εμπεδωμένο από όλους μας: μεγαλύτερος φόρτος εργασίας, περισσότερη πίεση, περισσότερο burn-out, περισσότερο... κενό! Κι αν μιλάμε για τις ομάδες μας, και δη τους Zoomers, περισσότερες ματαιωμένες προσδοκίες και αιμορραγία ταλέντου.

Ως σύγχρονος ηγέτης καλείσαι να διαχειριστείς προκλήσεις που εκπορεύονται από συνθήκες πέρα από το στενό πεδίο ελέγχου σου. Προκλήσεις που σχετίζονται με τεχνολογικές ανατροπές, κρίσιμες ανακατατάξεις σε γεωπολιτικό ή μακροοικονομικό επίπεδο, δραματικές αλλαγές των καταναλωτικών προτύπων, υβριδικά μοντέλα εργασίας, σύνθετες οργανωσιακές δομές εταιρειών και διαγενεακή κινητικότητα στην εργασία και τους ρόλους. Αρκετές από τις προκλήσεις αυτές εκδηλώνονται στην εξέλιξή τους με κάποια μορφή κρίσης. Και το πιο ενδιαφέρον ίσως στοιχείο αυτών των κρίσεων είναι ότι συχνά απαντώνται σε κάποιο είδος διλήμματος ηγεσίας. Τι είναι όμως το δίλημμα ηγεσίας;

Είναι η συνθήκη ή η κατάσταση που θέτει το στέλεχος ενώπιον δύο αμοιβαίως ή αντιστοίχως αρνητικών επιλογών. Επομένως, οποιαδήποτε και αν είναι η προτιμητέα επιλογή μας, δεχόμαστε εξ ορισμού ότι θα ακολουθείται από ένα συνοδό τίμημα ή εναλλακτικό κόστος. Μεταφράζουμε, λοιπόν, μια δοτή συνθήκη μέσα από το πρίσμα ενός zero-sum game και αποδεχόμαστε αυθωρεί και παραχρήμα ότι όποιο κι αν είναι το προσδοκώμενο όφελος που θα προσποριστούμε από την επιλογή μας, σε κάποιο μέτρο θα το απολέσουμε από την εναλλακτική της. Θα αναζητήσουμε π.χ. συλλογικό όραμα και νόημα ή λειτουργική συνέπεια στα παραδοτέα, ιεραρχικό status ή εγγύτητα μέσω ενσυναίσθησης, επιτυχία ή προσωπική ισορροπία;

Προσπαθούμε με κάθε τρόπο να εντοπίσουμε έναν λειτουργικό συμβιβασμό, μια βιώσιμη ισορροπία, η οποία να αμβλύνει τις αρνητικές επιπτώσεις της προκρινόμενης επιλογής μας. Και το κρίσιμο ερώτημα είναι κατά πόσο αυτή η ισορροπία είναι πλέον εφικτή και κυρίως βιώσιμη. Για πόσο ακόμη μπορούμε να καταβάλλουμε τους ψυχολογικούς, σχεσιακούς και κάποιες φορές αξιακούς δασμούς των στόχων και των φιλοδοξιών μας;  

Αυτό που μπορούμε να επιδιώξουμε είναι να παρακάμψουμε ή να αντικαταστήσουμε αυτά τα φαινομενικά διλήμματα και να επανατοποθετηθούμε στις προκλήσεις μέσα από ένα παράδοξο ηγεσίας. Το τελευταίο αφορά τον εντοπισμό μιας παράδοξης σύνθεσης που επιτρέπει στο στέλεχος να μεγιστοποιήσει την προτιμητέα του επιλογή, εστιάζοντας σχεδόν αποκλειστικά στην επίτευξη της εναλλακτικής της.

Στα παραπάνω παραδείγματα, δηλαδή, το παράδοξο ερώτημα που θα ίσχυε είναι: πώς, εστιάζοντας σε ένα συλλογικό νόημα, μπορείς να έχεις μια άψογη ροή καθημερινών παραδοτέων; Πώς, μέσω ενός μοντέλου empathic leadership, μπορείς να ενισχύσεις έτι περαιτέρω το status του ρόλου σου; Πώς, μέσα από την προάσπιση της καθημερινής σου ισορροπίας, μπορείς να διεκδικήσεις με μεγαλύτερες αξιώσεις την επαγγελματική σου επιτυχία; Ακούγεται εύλογο;

Όσο διανοητικά προσβάσιμη και δελεαστική κι αν παρουσιάζεται μια τέτοια προσέγγιση, στην πράξη χρειάζεται να αντιπαρέλθει εδραιωμένα μοντέλα διοικητικών προσεγγίσεων και συμπεριφορών, εγχάρακτες συνάψεις και διαισθητικές αντιδράσεις που διαθέτουμε και έχουν αποδώσει εξαιρετικά επιτυχημένα στο παρελθόν ή τουλάχιστον τις έχουμε συνδέσει με σημαντικές διακρίσεις μας. Διότι η σχεδόν αντανακλαστική μας παρόρμηση κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε κάποιου είδους κρίση είναι να ανακαλέσουμε στάσεις, χαρακτηριστικά και συμπεριφορές που θεωρούμε ότι λειτούργησαν αποτελεσματικά σε φαινομενικά αντίστοιχες προκλήσεις του παρελθόντος. Υποτασσόμαστε στον αυτοματισμό μιας επιτυχημένης συνταγής, ενός προτύπου ηγεσίας που καταξιώθηκε σε μια αναλογική εποχή, πλην όμως διαθέτει το κλέος των επιβεβαιωμένων επιτευγμάτων και την ευκολία μιας ακλόνητης οικειότητας. Πόσο σχέση έχουν όμως όλες αυτές οι βαλσαμωμένες βεβαιότητες με την έλευση μιας εποχής που, κατά τις έρευνες, το 65% περίπου των λειτουργιών ενός προϊσταμένου θα μπορεί να τις επιτελέσει καλύτερα ένα chatbot²;

Με βάση όλα τα παραπάνω, η ενσυνείδητη μετατροπή των φαινομενικών διλημμάτων σε παράδοξα ηγεσίας θα αποτελέσει κριτήριο προόδου και προσαρμογής ατόμων και ομάδων σε μια ρευστή πραγματικότητα, η οποία αναδεικνύει νέα προτάγματα ηγεσίας και αποζητά συνθετική οπτική και συμπεριφοριστική πλαστικότητα από τα σύγχρονα διοικητικά στελέχη. Το παράδοξο ερώτημα που ίσως ακόμη λανθάνει, πλην όμως κουράζει την καθημερινότητά μας, είναι το κατά πόσο ο «επιτυχημένος» εαυτός μας μπορεί να συνιστά το βασικό εμπόδιο στη μελλοντική μας εξέλιξη και επιτυχία. Και ίσως τότε να αντιληφθούμε σε πιο προβοκατόρικο τόνο κατά πόσο ο «εχθρός» μας, δηλαδή τα στοιχεία που βρίσκονται σήμερα σε επιφανειακή αντίστιξη με το ηγετικό μας προφίλ, μπορεί να γίνουν ο κύριος σύμμαχός μας σε αυτήν τη μετάβαση.

Η παράδοξη σύνθεση, βέβαια, είναι μια πνευματική δεξιότητα που απαιτεί αυτεπίγνωση, μέθοδο και συστηματική εξάσκηση προκειμένου να κατακτήσουμε το επίπεδο δεινότητας που η εποχή μας αξιώνει. Τα παράδοξα ηγεσίας είναι μια διαρκής άσκηση πάνω στο ετερόδοξο∙ είναι η ρωμαλέα κατάφαση του εναλλακτικού ως νέου βάθρου για την ανάδειξη του οικείου, είναι το βαθύ περίγραμμα που δανειζόμαστε από τον «εχθρό» μας για να προβάλλουμε ακόμη πιο ευδιάκριτα την προτιμητέα μας επιλογή, προσωπική ποιότητα ή χάρισμα. Είναι μια οδός που θα μας επιτρέψει να συναντήσουμε μη γραμμικά, υπόρρητα σχεδόν, τη βαθύτερη αριστεία μας.

¹ «Αισθηματίας Δισταγμός», συλλογή ποιημάτων «Δημόσιος Καιρός», εκδόσεις Ίκαρος, 2014

² Harvard Business Review, Jan 2023, «11 Trends that will shape work in 2022 and beyond», by Brian Kropp & Emily Rose McRae

Good Business Directory Vol.3:  H νέα ειδική ειδική έκδοση για όλες τις τάσεις που καθορίζουν το ελληνικό επιχειρείν

Θέματα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Αν έχω αληθινούς φίλους; Ρώτα με ένα λεπτό πριν πεθάνω»

Lifo Videos / «Αν έχω αληθινούς φίλους; Ρώτα με ένα λεπτό πριν πεθάνω»

Ο Monozim, κατά κόσμον Ορέστης Μπαρσάκης, μιλά για τους δύο άξονες της δημιουργίας του –τη μουσική και το animation– και τη μοναχική πορεία που ακολουθεί, για τη δυσπιστία του απέναντι στις δισκογραφικές, καθώς και για τη δυσκολία βαθιάς σύνδεσης με τους ανθρώπους γύρω του.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Ο «δράκος της Θράκης»: Mια υπόθεση που έμεινε στο σκοτάδι

Αληθινά εγκλήματα / Ο «δράκος της Θράκης»: Mια υπόθεση που έμεινε για πάντα στο σκοτάδι

Ο Νίκος Τσέφλιος ερευνά και αφηγείται την ιστορία του ανθρώπου που για τουλάχιστον δύο χρόνια, στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και αρχές του ’90, σκόρπιζε τον τρόμο και τον θάνατο στη βόρεια Ελλάδα, κατά μήκος του οδικού άξονα Καβάλα–Έβρος. Του ψυχρού δολοφόνου που, παρά το ανθρωποκυνηγητό από όλες τις αστυνομικές υπηρεσίες, παρέμεινε ασύλληπτος.
«Αν δεν υπήρχε η Σελίν Ντιόν, κανείς δεν θα είχε καταλάβει την πάθησή μου»

Lifo Videos / «Αν δεν υπήρχε η Σελίν Ντιόν, κανείς δεν θα είχε καταλάβει την πάθησή μου»

Υιοθετήθηκε στα 5 της χρόνια, διαγνώστηκε με το σπάνιο σύνδρομο stiff person και κινείται με αναπηρικό αμαξίδιο. Η Αλεξάνδρα Σταματοπούλου, χρυσή παραολυμπιονίκης στο Παρίσι, μιλά για την έλλειψη αναγνώρισης και την απογοητευτική υποδοχή μετά το μετάλλιο: «Κανείς δεν ήταν εκεί να με χειροκροτήσει».
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
«Πώς η ΔΕΠΥ με βοήθησε να λύσω ένα άλυτο μυστήριο ενός αιώνα σε αγγλικό μουσείο»

Ζούμε, ρε! / «Πώς η ΔΕΠΥ με βοήθησε να λύσω το μυστήριο των εικόνων του Μπράιτον»

Η Χρυσέλλα Λαγαρία και ο Θοδωρής Τσάτσος συζητούν με την ηθοποιό και σεναριογράφο Ανδριανή Ρέλλου, η νευροδιαφορετικότητα της οποίας υπήρξε καθοριστικής σημασίας στην επίλυση ενός μυστηρίου που παρέμενε άλυτο επί εκατό περίπου χρόνια.
THE LIFO TEAM
Ο Κώστας Καββαθάς μέσα από τα μάτια ενός στενού του συνεργάτη

LiFO politics / Ο Κώστας Καββαθάς μέσα από τα μάτια ενός στενού του συνεργάτη

O Φαίδων Καραϊωσηφίδης, εκδότης του περιοδικού «Πτήση» και για 28 χρόνια συνεργάτης του Κώστα Καββαθά, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για έναν από τους πιο επιδραστικούς ανθρώπους του σύγχρονου ελληνικού Τύπου που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιώργος Χρονάς: «Για χρόνια θεωρούσα τον έρωτα ντροπή»

Lifo Videos / Γιώργος Χρονάς: «Για χρόνια θεωρούσα τον έρωτα ντροπή»

Η αυτοβιογραφία του είναι γεμάτη από ιστορίες με τον Τσαρούχη, τον Χατζιδάκι και άλλες εμβληματικές μορφές της εποχής, τις οποίες είχε την τύχη να γνωρίσει και να μπολιαστεί από τη ματιά και τη στάση τους. Η Τζούλη Αγοράκη συναντά τον ποιητή και εκδότη της Οδού Πανός σε μια χειμαρρώδη συζήτηση.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
«Αν περάσεις μια νύχτα στις Μάντρες της Ανάφης, θα τη θυμάσαι για πάντα»

Lifo Videos / «Αν περάσεις μια νύχτα στις Μάντρες της Ανάφης, θα τη θυμάσαι για πάντα»

Η Έφη Καλογεροπούλου διηγείται ιστορίες από την Ανάφη: από τις θρυλικές «Μάντρες», το μπαρ που δημιούργησε ο πατέρας της, μέχρι το εστιατόριό της, τη «Μαργαρίτα», σε ένα νησί που διαρκώς αλλάζει χρώματα.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Πόσο βρόμικοι ήταν οι άνθρωποι τον Μεσαίωνα;

Ηχητικά Άρθρα / Πόσο βρόμικοι ήταν οι άνθρωποι κατά τον Μεσαίωνα;

Η ζωή σε μια μεγαλούπολη του Μεσαίωνα δεν είχε καμία σχέση με τη ρομαντική εικόνα που συχνά παρουσιάζουν οι ταινίες εποχής. Στους στενούς δρόμους της, μέσα στη ζέστη, οι άνθρωποι ζούσαν κυριολεκτικά μέσα στη βρομιά –χωρίς αποχέτευση, χωρίς βασικές συνθήκες υγιεινής, και σχεδόν χωρίς μπάνιο.
M. HULOT
Η εφιαλτική ιστορία του δράκου της Βάρκιζας

Αληθινά εγκλήματα / Το θρίλερ με το απανθρακωμένο ζευγάρι στη Βάρκιζα

Ο Νίκος Τσέφλιος ερευνά και αφηγείται τη διπλή δολοφονία που, ένα βροχερό ξημέρωμα του Μαρτίου του 1988, σκόρπισε τον πανικό στους κατοίκους της περιοχής και απασχόλησε τις αστυνομικές αρχές για μήνες.
THE LIFO TEAM
Η σκληρή αλήθεια για την Αλίκη Βουγιουκλάκη: Το «Παρασκήνιο»

Μικροπράγματα / Η σκληρή αλήθεια για την Αλίκη Βουγιουκλάκη: Το «Παρασκήνιο»

Ένα ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη για μια συναρπαστική, μεταβατική στιγμή στη ζωή της Εθνικής Σταρ και το παρασκήνιο πίσω απ' την αποκαλυπτική, τηλεοπτική εκπομπή που την κατέγραψε
ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ
Idra Kayne, τι φάση με τις μπότες σου;

Lifo Videos / Idra Kayne, τι φάση με τις μπότες σου;

Αν η ζωή της γινόταν ντοκιμαντέρ, ποιος θα ήταν ο τίτλος του; Ποιο είναι το πιο iconic μήνυμα που έχει λάβει από φαν; Και τι της έχει μάθει η ψυχοθεραπεία; Η Idra Kayne απαντά στην Στεφανία Παπαδημητρίου και τον Γιώργο Τσαγκόζη, που της θέτουν τις ερωτήσεις του κοινού.
THE LIFO TEAM
«Στη διαστημική αποστολή βλέπεις 16 ανατολές και δύσεις ηλίου σε μία μέρα»

Αδριανός Γολέμης / «Στο διάστημα βλέπεις 16 ανατολές και δύσεις ηλίου σε μία μέρα»

Τι συμβαίνει με το σώμα ενός αστροναύτη; Πώς κοιμάται; Με τι τρέφεται; Έχει ορμές; Και πόσο διαφέρει η ιατρική φροντίδα στο διάστημα απ’ αυτή στη Γη; Ο επικεφαλής ιατρός αποστολών στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Αστροναυτών, Αδριανός Γολέμης, μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πάρις Ρούπος: «Τα hate comments δεν είναι κριτική»

Lifo Videos / «Τα hate comments δεν είναι κριτική»

Ο Πάρις Ρούπος παρουσιάζει τη νέα του σόλο παράσταση «Κυριλέ» και μιλά στα βίντεο της LiFO για το χιούμορ και τα όριά του, το αν το stand up αποτελεί «αριστερή τέχνη» και το κατά πόσο μπορεί κανείς να βιοποριστεί από αυτό στην Ελλάδα σήμερα.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Ποιος υπερασπίζεται τη συμπερίληψη στην εποχή Τραμπ;

Ζούμε, ρε! / Ποιος υπερασπίζεται τη συμπερίληψη στην εποχή Τραμπ;

Πόσο απειλούνται τα προγράμματα συμπερίληψης από τις πολιτικές αποκλεισμού του προέδρου Τραμπ; Ποια είναι η στάση των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις; Και τι μπορεί να κάνει ο απλός πολίτης για να αντιδράσει και να συμβάλει σε μια πιο δίκαιη κοινωνία; Η Χρυσέλλα Λαγαρία και ο Θοδωρής Τσάτσος συζητούν με τον δημοσιογράφο και ερευνητή του Ινστιτούτου Reuters, Νίκο Ευσταθίου.