Παράδοξοι καιροί αναζητούν παράδοξες συνθέσεις

Παράδοξοι καιροί αναζητούν παράδοξες συνθέσεις Facebook Twitter
Ο Ηλίας Γαληνός είναι ιδρυτής και senior coach της εταιρείας The Flow Partners (www.theflow.gr).
0

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ομάδων διακρίνεται από ένα ανελαστικό εγγενές γνώρισμα: αφορά πάντα τον αποδέκτη. Συνεπώς, η αναγνώριση κάποιου/-ας ως ηγέτη/-ιδας δεν αποτελεί ιδιότητα, δεν παραπέμπει στον οργανωσιακό ρόλο που μπορεί να έχει και προϋποθέτει την ικανότητά του/της να εμπνεύσει ευρύτερες ομάδες να τον/την ακολουθήσουν οικειοθελώς. Για τον λόγο αυτό η επιβεβαίωση αυτού που ονομάζουμε leadership συνεπάγεται κάποιας μορφής followership.

Κάτι αντίστοιχο ισχύει και στην επικοινωνία, η οποία υπερβαίνει την εκπομπή μηνυμάτων και καθορίζεται από τον τρόπο που την αποκωδικοποιεί ο δέκτης. Επικοινωνία, λοιπόν, είναι η ζεύξη και όχι μια αυτοαναφορική διεργασία διασποράς απόψεων και στόχων. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά επιτείνουν την αίσθηση αδιεξόδου στα σύγχρονα μοντέλα ηγεσίας και τα τελευταία χρόνια προκαλούν περαιτέρω σύγχυση τόσο στα στελέχη όσο και στις ομάδες που διοικούν. Για ποιον λόγο όμως είναι εντονότερο αυτό στις μέρες μας;

Ίσως έτσι στο τέλος να βρούμε το θάρρος να ακολουθήσουμε την προτροπή της ποιήτριας του παράδοξου Κικής Δημουλά¹…

Είναι πλέον προφανές ότι ζούμε σε έναν κόσμο ραγδαία αυξανόμενης πολυπλοκότητας [αλλιώς VUCA (Volatile, Uncertain, Complex, Ambiguous), ή BANI (Brittle, Anxious, Non-linear, Incromprehensible) ή εσχάτως σε έναν Open AI world], ο οποίος μας αποκαλύπτεται μέσα από διαδοχικές ανατροπές και αρρύθμιστες τεχνολογικές προκλήσεις. Κι ενώ βιώνουμε τη συμπτωματολογία αυτών των φαινομένων, εξακολουθούμε να υιοθετούμε έναν μονοσήμαντο και εν πολλοίς αριθμογενή ορισμό της επιτυχίας.

Έναν ορισμό που απηχεί ένα παρωχημένο μοντέλο τόσο κοινωνικής όσο και επιχειρησιακής οργάνωσης. Προσπαθούμε επομένως να αντιμετωπίσουμε μια κβαντικά μεταβαλλόμενη πραγματικότητα, εξαντλώντας ακόμη αναλογικά συστήματα διοίκησης και μέσα μέτρησης επιτυχίας του παρελθόντος. Ποιο είναι το τίμημα αυτής της δομικής αναντιστοιχίας; Είναι πλέον απόλυτα εμφανές, αν και όχι εμπεδωμένο από όλους μας: μεγαλύτερος φόρτος εργασίας, περισσότερη πίεση, περισσότερο burn-out, περισσότερο... κενό! Κι αν μιλάμε για τις ομάδες μας, και δη τους Zoomers, περισσότερες ματαιωμένες προσδοκίες και αιμορραγία ταλέντου.

Ως σύγχρονος ηγέτης καλείσαι να διαχειριστείς προκλήσεις που εκπορεύονται από συνθήκες πέρα από το στενό πεδίο ελέγχου σου. Προκλήσεις που σχετίζονται με τεχνολογικές ανατροπές, κρίσιμες ανακατατάξεις σε γεωπολιτικό ή μακροοικονομικό επίπεδο, δραματικές αλλαγές των καταναλωτικών προτύπων, υβριδικά μοντέλα εργασίας, σύνθετες οργανωσιακές δομές εταιρειών και διαγενεακή κινητικότητα στην εργασία και τους ρόλους. Αρκετές από τις προκλήσεις αυτές εκδηλώνονται στην εξέλιξή τους με κάποια μορφή κρίσης. Και το πιο ενδιαφέρον ίσως στοιχείο αυτών των κρίσεων είναι ότι συχνά απαντώνται σε κάποιο είδος διλήμματος ηγεσίας. Τι είναι όμως το δίλημμα ηγεσίας;

Είναι η συνθήκη ή η κατάσταση που θέτει το στέλεχος ενώπιον δύο αμοιβαίως ή αντιστοίχως αρνητικών επιλογών. Επομένως, οποιαδήποτε και αν είναι η προτιμητέα επιλογή μας, δεχόμαστε εξ ορισμού ότι θα ακολουθείται από ένα συνοδό τίμημα ή εναλλακτικό κόστος. Μεταφράζουμε, λοιπόν, μια δοτή συνθήκη μέσα από το πρίσμα ενός zero-sum game και αποδεχόμαστε αυθωρεί και παραχρήμα ότι όποιο κι αν είναι το προσδοκώμενο όφελος που θα προσποριστούμε από την επιλογή μας, σε κάποιο μέτρο θα το απολέσουμε από την εναλλακτική της. Θα αναζητήσουμε π.χ. συλλογικό όραμα και νόημα ή λειτουργική συνέπεια στα παραδοτέα, ιεραρχικό status ή εγγύτητα μέσω ενσυναίσθησης, επιτυχία ή προσωπική ισορροπία;

Προσπαθούμε με κάθε τρόπο να εντοπίσουμε έναν λειτουργικό συμβιβασμό, μια βιώσιμη ισορροπία, η οποία να αμβλύνει τις αρνητικές επιπτώσεις της προκρινόμενης επιλογής μας. Και το κρίσιμο ερώτημα είναι κατά πόσο αυτή η ισορροπία είναι πλέον εφικτή και κυρίως βιώσιμη. Για πόσο ακόμη μπορούμε να καταβάλλουμε τους ψυχολογικούς, σχεσιακούς και κάποιες φορές αξιακούς δασμούς των στόχων και των φιλοδοξιών μας;  

Αυτό που μπορούμε να επιδιώξουμε είναι να παρακάμψουμε ή να αντικαταστήσουμε αυτά τα φαινομενικά διλήμματα και να επανατοποθετηθούμε στις προκλήσεις μέσα από ένα παράδοξο ηγεσίας. Το τελευταίο αφορά τον εντοπισμό μιας παράδοξης σύνθεσης που επιτρέπει στο στέλεχος να μεγιστοποιήσει την προτιμητέα του επιλογή, εστιάζοντας σχεδόν αποκλειστικά στην επίτευξη της εναλλακτικής της.

Στα παραπάνω παραδείγματα, δηλαδή, το παράδοξο ερώτημα που θα ίσχυε είναι: πώς, εστιάζοντας σε ένα συλλογικό νόημα, μπορείς να έχεις μια άψογη ροή καθημερινών παραδοτέων; Πώς, μέσω ενός μοντέλου empathic leadership, μπορείς να ενισχύσεις έτι περαιτέρω το status του ρόλου σου; Πώς, μέσα από την προάσπιση της καθημερινής σου ισορροπίας, μπορείς να διεκδικήσεις με μεγαλύτερες αξιώσεις την επαγγελματική σου επιτυχία; Ακούγεται εύλογο;

Όσο διανοητικά προσβάσιμη και δελεαστική κι αν παρουσιάζεται μια τέτοια προσέγγιση, στην πράξη χρειάζεται να αντιπαρέλθει εδραιωμένα μοντέλα διοικητικών προσεγγίσεων και συμπεριφορών, εγχάρακτες συνάψεις και διαισθητικές αντιδράσεις που διαθέτουμε και έχουν αποδώσει εξαιρετικά επιτυχημένα στο παρελθόν ή τουλάχιστον τις έχουμε συνδέσει με σημαντικές διακρίσεις μας. Διότι η σχεδόν αντανακλαστική μας παρόρμηση κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε κάποιου είδους κρίση είναι να ανακαλέσουμε στάσεις, χαρακτηριστικά και συμπεριφορές που θεωρούμε ότι λειτούργησαν αποτελεσματικά σε φαινομενικά αντίστοιχες προκλήσεις του παρελθόντος. Υποτασσόμαστε στον αυτοματισμό μιας επιτυχημένης συνταγής, ενός προτύπου ηγεσίας που καταξιώθηκε σε μια αναλογική εποχή, πλην όμως διαθέτει το κλέος των επιβεβαιωμένων επιτευγμάτων και την ευκολία μιας ακλόνητης οικειότητας. Πόσο σχέση έχουν όμως όλες αυτές οι βαλσαμωμένες βεβαιότητες με την έλευση μιας εποχής που, κατά τις έρευνες, το 65% περίπου των λειτουργιών ενός προϊσταμένου θα μπορεί να τις επιτελέσει καλύτερα ένα chatbot²;

Με βάση όλα τα παραπάνω, η ενσυνείδητη μετατροπή των φαινομενικών διλημμάτων σε παράδοξα ηγεσίας θα αποτελέσει κριτήριο προόδου και προσαρμογής ατόμων και ομάδων σε μια ρευστή πραγματικότητα, η οποία αναδεικνύει νέα προτάγματα ηγεσίας και αποζητά συνθετική οπτική και συμπεριφοριστική πλαστικότητα από τα σύγχρονα διοικητικά στελέχη. Το παράδοξο ερώτημα που ίσως ακόμη λανθάνει, πλην όμως κουράζει την καθημερινότητά μας, είναι το κατά πόσο ο «επιτυχημένος» εαυτός μας μπορεί να συνιστά το βασικό εμπόδιο στη μελλοντική μας εξέλιξη και επιτυχία. Και ίσως τότε να αντιληφθούμε σε πιο προβοκατόρικο τόνο κατά πόσο ο «εχθρός» μας, δηλαδή τα στοιχεία που βρίσκονται σήμερα σε επιφανειακή αντίστιξη με το ηγετικό μας προφίλ, μπορεί να γίνουν ο κύριος σύμμαχός μας σε αυτήν τη μετάβαση.

Η παράδοξη σύνθεση, βέβαια, είναι μια πνευματική δεξιότητα που απαιτεί αυτεπίγνωση, μέθοδο και συστηματική εξάσκηση προκειμένου να κατακτήσουμε το επίπεδο δεινότητας που η εποχή μας αξιώνει. Τα παράδοξα ηγεσίας είναι μια διαρκής άσκηση πάνω στο ετερόδοξο∙ είναι η ρωμαλέα κατάφαση του εναλλακτικού ως νέου βάθρου για την ανάδειξη του οικείου, είναι το βαθύ περίγραμμα που δανειζόμαστε από τον «εχθρό» μας για να προβάλλουμε ακόμη πιο ευδιάκριτα την προτιμητέα μας επιλογή, προσωπική ποιότητα ή χάρισμα. Είναι μια οδός που θα μας επιτρέψει να συναντήσουμε μη γραμμικά, υπόρρητα σχεδόν, τη βαθύτερη αριστεία μας.

¹ «Αισθηματίας Δισταγμός», συλλογή ποιημάτων «Δημόσιος Καιρός», εκδόσεις Ίκαρος, 2014

² Harvard Business Review, Jan 2023, «11 Trends that will shape work in 2022 and beyond», by Brian Kropp & Emily Rose McRae

Good Business Directory Vol.3:  H νέα ειδική ειδική έκδοση για όλες τις τάσεις που καθορίζουν το ελληνικό επιχειρείν

Θέματα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Χαρισματικά παιδιά: Κάθε γονιός ονειρεύεται να μεγαλώσει έναν μικρό Αϊνστάιν;

Ψυχή & Σώμα / Χαρισματικά παιδιά: Ονειρεύεται κάθε γονιός να μεγαλώσει έναν μικρό Αϊνστάιν;

Πόσο διαφορετικό είναι ένα χαρισματικό παιδί; Υπάρχει κοινωνική εμμονή με την ευφυΐα; Κρύβει, άραγε, παγίδες η χαρισματικότητα; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με την ψυχοπαιδαγωγό Δανάη Δεληγεώργη για την έννοια της χαρισματικότητας και αν, τελικά, αποτελεί προτέρημα ή πρόκληση.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
«Συζητάμε όλοι πού θα φάμε και όχι ποιος μας ταΐζει και πώς»

Radio Lifo / «Συζητάμε όλοι πού θα φάμε και όχι ποιος μας ταΐζει και πώς»

Μπορεί ο πρωτογενής τομέας να αποτελέσει βασικό πυλώνα για την ανάπτυξη της χώρας; Πώς μπορεί η Ελλάδα να επενδύσει στον φυσικό θησαυρό της; Η Ντίνα Καράτζιου συζητά με τον Νίκο Κουτσιανά, ιδρυτή της Apivita και δημιουργό της Symbeeosis, για τις ευκαιρίες που μπορούν να προκύψουν από ένα παραγωγικό μοντέλο που δεν θα στηρίζεται αποκλειστικά στον τουρισμό.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η «Μήδεια της Ηλείας»: Ένα έγκλημα τιμής που θυμίζει άλλες, σκοτεινότερες εποχές

Αληθινά εγκλήματα / Η «Μήδεια της Ηλείας»: Ένα έγκλημα τιμής που θυμίζει άλλες, σκοτεινότερες εποχές

Ο Νίκος Τσέφλιος ερευνά και αφηγείται την τραγική ιστορία του θανάτου της 21χρονης Κωστούλας, σε ένα χωριό της Ηλείας, το 1997. Ήταν αυτοκτονία, όπως αρχικά θεωρήθηκε, ή μια ανατριχιαστική υπόθεση παιδοκτονίας για λόγους κοινωνικής κατακραυγής;
THE LIFO TEAM
Πόσο φιλική είναι η γειτονιά της Κυψέλης για τα άτομα με αναπηρία;

Ζούμε, ρε! / Πόσο φιλική είναι η γειτονιά της Κυψέλης για τα άτομα με αναπηρία;

Η Χρυσέλλα Λαγαρία και ο Θοδωρής Τσάτσος συζητούν με τη σκηνοθέτιδα και σεναριογράφο Νάνσυ Σπετσιώτη, κάτοικο της περιοχής, η οποία καταγράφει την προσβασιμότητα της Φωκίωνος Νέγρη και άλλων γειτονικών δρόμων για τα άτομα με αναπηρία.
THE LIFO TEAM
Σκληρές Αλήθειες

Άρης Δημοκίδης / 10 Σκληρές Αλήθειες που σοκάρουν μέχρι σήμερα

Αδυσώπητοι εγκληματίες και αμφιλεγόμενες προσωπικότητες, δολοφόνοι που παρίσταναν τους αθώους, παράξενες εξαφανίσεις και σοκαριστικές αποκαλύψεις σε 10 ηχητικά ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη που φωτίζουν ξανά πολύκροτες υποθέσεις.
THE LIFO TEAM
O παιδοκτόνος της Αιτωλοακαρνανίας: Η άγνωστη ιστορία του προτελευταίου θανατοποινίτη

Αληθινά εγκλήματα / O παιδοκτόνος της Αιτωλοακαρνανίας: Η άγνωστη ιστορία του προτελευταίου θανατοποινίτη

Ο Νίκος Τσέφλιος ερευνά και αφηγείται την ξεχασμένη ιστορία του προτελευταίου θανατοποινίτη στην Ελλάδα, που στήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα δύο μήνες πριν από τον Βασίλη Λυμπέρη, το 1972.
Υπάρχουν μυστικά για να πετύχεις στις Πανελλήνιες;

Ζωή στα καλύτερά της / Υπάρχουν μυστικά για να πετύχεις στις Πανελλήνιες;

Mια συζήτηση με την παιδοψυχολόγο Αλεξάνδρα Καππάτου για το πώς μπορούν οι έφηβοι να διαχειριστούν καλύτερα το άγχος τους και να αναπτύξουν στρατηγικές μελέτης την περίοδο των Πανελληνίων, στο πλαίσιο της σειράς podcast «Ζωή στα καλύτερά της», με την υποστήριξη των συμπληρωμάτων διατροφής EVIOL.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
«Το να λες “σε φτάνω στα όριά σου για το καλό σου” είναι κακοποιητικό»

Lifo Videos / «Το να λες “σε φτάνω στα όριά σου για το καλό σου” είναι κακοποιητικό»

Η ηθοποιός Ελεάνα Στραβοδήμου μιλά για την πορεία της από τη θεατρική ομάδα του πανεπιστημίου μέχρι την τηλεόραση, για τα όρια που χρειάστηκε να θέσει, τις κακοποιητικές συμπεριφορές που αντιμετώπισε και την ανάγκη για αυτοπροστασία που καλλιέργησε.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Ο Αναγνώστης Καβάφης (Μέρος Β’)

Ο Καβάφης ανάμεσά μας / Ο αναγνώστης Καβάφης (Μέρος Β’)

Πώς το αρχείο υποδεικνύει τα αναγνώσματα του ποιητή. Η προσωπική του βιβλιοθήκη, τα ενδιαφέροντά του, η ανάγνωση στην ποίηση του Καβάφη και η θέση του στην «Ιστορία της Ανάγνωσης». Μια συζήτηση με τον Γιάννη Παπαθεοδώρου, Αναπληρωτή Καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, στο πλαίσιο της σειράς podcasts «Ο Καβάφης ανάμεσά μας» που πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και το Αρχείο Καβάφη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ο δαίμονας του τραυλισμού δεν φεύγει ποτέ – αλλά στη σκηνή σωπαίνει»

Lifo Videos / «Ο δαίμονας του τραυλισμού δεν φεύγει ποτέ – αλλά στη σκηνή σωπαίνει»

Ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας Στέφανος Κακαβούλης μιλά για το τραύλισμα που τον σημάδεψε από παιδί, το bullying και την απομόνωση που βίωσε, και για το πώς η υποκριτική τον απελευθέρωσε, βοηθώντας τον να το ξεπεράσει.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Υπόθεση Γερωνυμάκη: Ο δικηγόρος από την Κρήτη που κατηγορήθηκε για τη δολοφονία της γυναίκας του και της πεθεράς του

Αληθινά εγκλήματα / Υπόθεση Γερωνυμάκη: Ποιος σκότωσε τη γυναίκα και την πεθερά του δικηγόρου από την Κρήτη;

O Νίκος Τσέφλιος ερευνά και αφηγείται το θρίλερ της διπλής δολοφονίας της συζύγου και της πεθεράς γνωστού δικηγόρου, που συγκλόνισε και δίχασε την τοπική κοινωνία του Ηρακλείου το φθινόπωρο του 1996.
Η σκληρή αλήθεια για τον Στράτο Διονυσίου

Μικροπράγματα / Η σκληρή αλήθεια για τον Στράτο Διονυσίου

Ένα ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη για την συναρπαστική, κινηματογραφική ζωή του αμφιλεγόμενου τραγουδιστή και την προσπάθειά του, μέσα από συνεχείς περιπέτειες, να παραμείνει στην κορυφή
ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ
Μπορεί η Αθήνα να λύσει το κυκλοφοριακό;

Αθήνα / Μπορεί η Αθήνα να λύσει το κυκλοφοριακό;

Ποιοι είναι οι μύθοι και οι αλήθειες γύρω από το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Αθήνας και πόσο σωτήριο μπορεί να είναι το όριο των 30 χιλιομέτρων; Η Ντίνα Καράτζιου συζητά με τον συγκοινωνιολόγο, καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Γιώργο Γιαννή για ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι Αθηναίοι.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Παίζουν video games τα τυφλά άτομα;

Ζούμε, ρε! / Παίζουν video games τα τυφλά άτομα;

Η Χρυσέλλα Λαγαρία και ο Θοδωρής Τσάτσος συνομιλούν με τον τυφλό gamer Μιχάλη Αλεξίου, ο οποίος μοιράζεται την εμπειρία του και ρίχνει φως στις προκλήσεις και τις προοπτικές που υπάρχουν για μια κοινότητα παικτών που μέχρι πρόσφατα έμενε στο περιθώριο.
THE LIFO TEAM
«Αν έχω αληθινούς φίλους; Ρώτα με ένα λεπτό πριν πεθάνω»

Lifo Videos / «Αν έχω αληθινούς φίλους; Ρώτα με ένα λεπτό πριν πεθάνω»

Ο Monozim, κατά κόσμον Ορέστης Μπαρσάκης, μιλά για τους δύο άξονες της δημιουργίας του –τη μουσική και το animation– και τη μοναχική πορεία που ακολουθεί, για τη δυσπιστία του απέναντι στις δισκογραφικές, καθώς και για τη δυσκολία βαθιάς σύνδεσης με τους ανθρώπους γύρω του.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Ο «δράκος της Θράκης»: Mια υπόθεση που έμεινε στο σκοτάδι

Αληθινά εγκλήματα / Ο «δράκος της Θράκης»: Mια υπόθεση που έμεινε για πάντα στο σκοτάδι

Ο Νίκος Τσέφλιος ερευνά και αφηγείται την ιστορία του ανθρώπου που για τουλάχιστον δύο χρόνια, στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και αρχές του ’90, σκόρπιζε τον τρόμο και τον θάνατο στη βόρεια Ελλάδα, κατά μήκος του οδικού άξονα Καβάλα–Έβρος. Του ψυχρού δολοφόνου που, παρά το ανθρωποκυνηγητό από όλες τις αστυνομικές υπηρεσίες, παρέμεινε ασύλληπτος.