Το να ξεχνάμε είναι δείκτης υψηλής ευφυΐας; Μια έρευνα ανατρέπει όσα γνωρίζαμε

Το να ξεχνάμε είναι δείκτης υψηλής ευφυΐας; Μια έρευνα ανατρέπει όσα γνωρίζαμε Facebook Twitter
"Οι αναμνήσεις μας μπορούν να θεωρηθούν ως μοντέλα του παρελθόντος", λένε, ως "απλουστευμένες αναπαραστάσεις που καταγράφουν την ουσία, αλλά όχι απαραίτητα τις λεπτομέρειες, των παρελθόντων γεγονότων".
0

Στον εγκέφαλό μας υπάρχουν 80-90 δις νευρώνες. Αν μόνο ένα δέκατο από αυτούς χρησιμοποιούνται για να ανακαλούμε εδώ και τώρα, άμεσα και γρήγορα oτιδήποτε έπρεπε να θυμηθούμε, θα μπορούσαμε να αποθηκεύσoυμε πάνω από ένα δισεκατομμύριο ατομικές αναμνήσεις, σύμφωνα με τα στατιστικά μοντέλα.

Όμως, ξεχνάμε πράγματα συνεχώς: τα ραντεβού, τα γυαλιά μας, τα κλειδιά και πράγματα που είχαμε πει που είναι να απορεί κανείς πώς τόσες χιλιάδες χρόνια εξέλιξης και αυτό ακόμη δεν έχουμε καταφέρει να το απαλείψουμε ή έστω να το αντιμετωπίσουμε με επάρκεια ως ανθρώπινο είδος. 

Σ' αυτή την απορία βασίστηκε και η μελέτη δύο ερευνητών από το Πανεπιστημίου του Τορόντο. Οι Blake A. Richards και Paul W. Frankland είχαν ακριβώς αυτή την απορία -γιατί ξεχνάμε;- και μήπως τελικά είμαστε προγραμματισμένοι να ξεχνάμε. Σε σχετικό άρθρο τους μάλιστα στο επιστημονικό περιοδικό Neuron, υποστηρίζουν ότι το να ξεχνάμε δεν είναι ένα σφάλμα του ανθρώπινου εγκεφάλου, αλλά ένα χαρακτηριστικό που υπάρχει για κάποιο λόγο. 

Αν δεν ξεχνούσαμε, θα είχαμε μια θάλασσα παρεμβολών που θα καθιστούσε δύσκολο να καταλάβουμε ποιο κομμάτι της μνήμης μας λειτουργεί καλύτερα.

"Η παρουσία της μνήμης είναι χρήσιμη, μόνο όταν διατηρεί εκείνες τις πτυχές της εμπειρίας που είναι είτε σχετικά σταθερές ή / και μπορούν να προβλέψουν νέες εμπειρίες", γράφουν οι συντάκτες της μελέτης. Η απουσία είναι παρουσία: η μη γνώση του πώς να κάνεις κάτι σημαίνει ότι είσαι ελεύθερος να μάθεις πώς να το κάνεις, αντί να ακολουθείς το μοτίβο που είχε λειτουργήσει νωρίτερα.

Ενδιαφέρον, αν λάβει κανείς υπ' όψιν του ότι το 2016 ο Frankland είχε προχωρήσει σε ένα αντίστοιχο πείραμα με ποντίκια. Η ομάδα του εκπαίδευσε δύο ομάδες ποντικιών, προκειμένου να περιηγηθούν σε έναν λαβύρινθο. Η μία ομάδα έμαθε πώς να περιηγείται και να βγαίνει από αυτόν, αποστηθίζοντας τη διαδρομή. Η άλλη ομάδα δυσκολεύτηκε λίγο, αλλά ανέπτυξε νευρώνες που της επέτρεψαν τελικά να βρει την έξοδο, έστω και με καθυστέρηση.

Στη συνέχεια του πειράματος, οι ερευνητές μετακίνησα την έξοδο. Τα ποντίκια που είχαν απομνημονεύσει που βρίσκεται δεν τη βρήκαν. Τα άλλα, που υποτίθεται ότι ήταν και τα πιο...αφηρημένα στο να μάθουν τη διαδρομή, βγήκαν πιο εύκολα! 

Ο Anthony Wagner, επικεφαλής ερευνών και πειραμάτων στο Stanford Memory Lab, έχει μια πιο απλή εξήγηση για όλο αυτό, η οποία εξηγεί το γιατί οι άνθρωποι που ξεχνούν μικροπράγματα ή ανούσιες λεπτομέρειες, ενδέχεται να είναι διανοητικά πιο ευέλικτοι και πιο ικανοί στο να μάθουν νέα πράγματα.

"Αν δεν ξεχνούσαμε, θα είχαμε μια θάλασσα παρεμβολών που θα καθιστούσε δύσκολο να καταλάβουμε ποιο κομμάτι της μνήμης μας λειτουργεί καλύτερα. Δείτε τι συμβαίνει με τους κωδικούς πρόσβασης στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Μετά από μήνες εξοικείωσης, γνωρίζετε τον κωδικό σας απ' έξω. Μετά, όμως, όταν το λογισμικό ασφαλείας σας ζητά να βρείτε ένα νέο, αυτομάτως μαθαίνετε καλά το νέο και ξεχνάτε το παλιό".

Κατά την ίδια μελέτη, το να ξεχνάμε μας βοηθά στο να κάνουμε γενικεύσεις και να προχωρούμε σε προγνώσεις για το τι θα συμβεί στο μέλλον. Για παράδειγμα, από μία συγκεκριμένη εμπειρία καλή ή κακή, μπορεί να ξεχνάμε τα επιμέρους στοιχεία, ωστόσο θυμόμαστε πώς ξεκίνησε, πώς συνέχισε και πώς κατέληξε. Το να θυμόμαστε αυτά τα τρία μέρη σε γενικές γραμμές -χωρίς να συγκρατούμε λεπτομέρειες που δεν χρειάζεται και δεν μπορεί να αντέξει ο ανθρώπινος εγκέφαλος - μας προσφέρουν τη δυνατότητα ανάγνωσης μοτίβων (στις σχέσεις, στην εργασία, στη μελέτη, στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον κόσμο και τις ανάγκες της καθημερινότητάς μας).

Οι Richards και Frankland υποστηρίζουν ότι αυτό ακριβώς είναι η μνήμη.  Πετάει τις αχρείαστες λεπτομέρειες και κρατά το σημαντικό σύνολο. "Οι αναμνήσεις μας μπορούν να θεωρηθούν ως μοντέλα του παρελθόντος", λένε, ως "απλουστευμένες αναπαραστάσεις που καταγράφουν την ουσία, αλλά όχι απαραίτητα τις λεπτομέρειες, των παρελθόντων γεγονότων".

Με στοιχεία από thriveglobal.com, cell.com

Υγεία & Σώμα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο εγκέφαλος και τα νευρωνικά του δίκτυα, ένα πολυδιάστατο σύμπαν που ακόμη χαρτογραφείται

Τech & Science / Ο εγκέφαλος και τα νευρωνικά του δίκτυα, ένα πολυδιάστατο σύμπαν που ακόμη χαρτογραφείται

Ερευνητές του Ινστιτούτου Εγκέφαλος-Νους, της Ομοσπονδιακής Πολυτεχνικής Σχολής της Λωζάννης, καταθέτουν ένα νέο πλαίσιο θεώρησης των μηχανισμών που αναδύουν τη νόηση
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΟΖΕΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Υπάρχουν πράγματι τροφές που «καίνε» λίπος;

Ψυχή & Σώμα / Υπάρχουν πράγματι τροφές που «καίνε» λίπος;

Βοηθούν όντως κάποιες τροφές στις καύσεις ή είναι απλώς ένας διατροφικός μύθος; Στο σημερινό επεισόδιο συζητάμε με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη για το πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε με απλούς τρόπους τον μεταβολισμό μας.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Είναι αλήθεια ότι στην εμμηνόπαυση παχαίνουμε χωρίς να τρώμε;

Ψυχή & Σώμα / Είναι αλήθεια ότι στην εμμηνόπαυση παχαίνουμε χωρίς να τρώμε;

Τι σημαίνει «σωστή» διατροφή στην εμμηνόπαυση; Υπάρχουν τροφές που βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων; Πόσοι από τους διατροφικούς «κανόνες» που ακούμε είναι μύθοι; Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τον νοσοκομειακό διαιτολόγο Χρήστο Παπαβαγγέλη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
«Γονείς, ψυχραιμία! Υπάρχει τρόπος για ήρεμη γονεϊκότητα;»

Ζωή στα καλύτερά της / «Γονείς, ψυχραιμία! Υπάρχει τρόπος για ήρεμη γονεϊκότητα;»

Μια συζήτηση με την παιδοψυχολόγο και οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια Ηλέκτρα Κτενά για το γονεϊκό άγχος και το τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να χτίσουν ουσιαστικές σχέσεις εμπιστοσύνης με τα παιδιά τους, στο πλαίσιο της σειράς podcast «Ζωή στα καλύτερά της», με την υποστήριξη των συμπληρωμάτων διατροφής EVIOL.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ginger shots: Υπερδύναμη για το ανοσοποιητικό μας ή σκέτο hype;

Ψυχή & Σώμα / Ginger shots: Υπερδύναμη για το ανοσοποιητικό μας ή σκέτο hype;

Τα σφηνάκια τζίντζερ έχουν αποκτήσει φανατικό κοινό και προβάλλονται ως ένα φυσικό booster για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Πόση αλήθεια, όμως, κρύβεται πίσω από αυτή τη διατροφική τάση; Η Μερόπη Κοκκίνη μιλά με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Ozempic και Mounjaro: Ιατρική επανάσταση ή παγίδα;

Ψυχή & Σώμα / Ozempic και Mounjaro: Επανάσταση στην απώλεια βάρους ή παγίδα;

Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τη διαιτολόγο Μελίνα Καριπίδου και τον ενδοκρινολόγο Μανώλη Σουβατζόγλου, οι οποίοι εξηγούν πώς λειτουργούν τα φάρμακα GLP-1, ποιοι μπορούν να τα πάρουν, τι ρόλο παίζει η διατροφή κατά τη χρήση τους – και τι συμβαίνει όταν διακοπούν.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Ο λάθος και ο σωστός τρόπος να δώσουμε κίνητρα σ’ ένα παιδί

Υγεία & Σώμα / Ο λάθος και ο σωστός τρόπος να δώσουμε κίνητρα σε ένα παιδί

Το κλειδί για την ανατροφή ικανών νέων ανθρώπων δεν είναι να εστιάζουμε στις δυσκολίες και τα ελλείμματά τους, αλλά να αναγνωρίσουμε και να καλλιεργήσουμε τα προτερήματά τους – να εντοπίσουμε αυτό που οι ειδικοί στην ανάπτυξη του παιδιού αποκαλούν «νησίδες ικανότητας».
THE LIFO TEAM
Κοιλιοκάκη, η σιωπηλή νόσος της γλουτένης

Υγεία & Σώμα / Κοιλιοκάκη: Η σιωπηλή νόσος της γλουτένης

Οι διατροφικές δυσανεξίες μπορούν να κάνουν την καθημερινότητα βάσανο. Η πιο συχνή διαταραχή, που μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι η κοιλιοκάκη. Τι συμπτώματα έχει και πώς γίνεται η διάγνωση;
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Τι είναι οι υπέρ-επεξεργασμένες τροφές;

Ψυχή & Σώμα / Τι είναι οι υπέρ-επεξεργασμένες τροφές;

Ποιες τροφές μάς κάνουν πραγματικά καλό; Πόσο junk food επιτρέπεται να καταναλώνουν τα παιδιά και πόση ζάχαρη; Και πώς ενισχύουμε το μικροβίωμα του οργανισμού; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με την κλινική διατροφολόγο Κωνσταντίνα Κεραμύδα για το ποιες τροφές, ενώ μοιάζουν αθώες, είναι άκρως επικίνδυνες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
DIET

Υγεία & Σώμα / «Είναι τεράστιο θέμα το bullying για το φαγητό στη δουλειά»

Η Εμμανουέλα Λεουνάκη είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος αλλά έχει μια διαφορετική προσέγγιση απ’ τη συνηθισμένη: δεν εστιάζει στη ζυγαριά αλλά στη συναισθηματική σχέση μας με το φαγητό και στην κοινωνική πίεση που οδηγεί σε μειωμένη αυτοεκτίμηση.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Nερό με λεμόνι: Θα χάσουμε κιλά αν το πίνουμε κάθε μέρα;

Ψυχή & Σώμα / Nερό με λεμόνι: Ισχύει ότι βοηθά στην απώλεια κιλών;

Το πρωινό ρόφημα με χλιαρό νερό και λεμόνι έχει γίνει viral στο TikTok, καθώς πολλοί είναι αυτοί που ορκίζονται στα οφέλη του: από καλύτερη πέψη και αποτοξίνωση, μέχρι λαμπερό δέρμα και ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Αλλά τι από όλα αυτά μπορεί να αποδειχθεί επιστημονικά; Πρόκειται για ακόμα έναν διατροφικό μύθο; Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Η ευτυχία ενός πιο ήσυχου Εγώ 

Υγεία & Σώμα / Το «ήσυχο Εγώ» είναι η λύση στον ναρκισσισμό των social media

Πρόκειται για έναν όρο που επινοήθηκε από τους ψυχολόγους, ως αντίδραση στη διαρκή αυτοπροβολή της εποχής μας, προτείνοντας μια ισορροπημένη ταυτότητα που συνδυάζει την αυτογνωσία με το ενδιαφέρον για τους άλλους.
THE LIFO TEAM
Εγκυμοσύνη: η καλύτερη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας ή μια δοκιμασία;

Ψυχή & Σώμα / Εγκυμοσύνη: Η καλύτερη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας ή μια δοκιμασία;

Η Τζούλη Αγοράκη συνομιλεί με την οκτώ μηνών έγκυο Παυλίνα Βουλγαράκη για τα αντιφατικά συναισθήματα μιας περιόδου που, αν και διαρκεί μόνο εννέα μήνες, ίσως τελικά δεν είναι τόσο ειδυλλιακή όσο την παρουσιάζουν.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ