Δύο δημοσιογράφοι που βρίσκονται σήμερα στη φυλακή, ο Λευκορώσος Andrzej Poczobut και η Γεωργιανή Mzia Amaglobeli, είναι οι φετινοί νικητές του Βραβείου Ζαχάρωφ 2025 για την Ελευθερία της Σκέψης, τη σημαντικότερη τιμητική διάκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η απονομή του βραβείου θα πραγματοποιηθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 16 Δεκεμβρίου, όπως ανακοινώθηκε σήμερα στην Ολομέλεια από την πρόεδρο του Σώματος Ρομπέρτα Μέτσολα.
«Τιμούμε δύο δημοσιογράφους των οποίων το θάρρος λάμπει σαν φάρος για όλους όσοι αρνούνται να σιωπήσουν», δήλωσε η κ. Μέτσολα. «Και οι δύο πληρώνουν βαρύ τίμημα επειδή τόλμησαν να πουν την αλήθεια απέναντι στην εξουσία, μετατρέπονται έτσι σε σύμβολα του αγώνα για ελευθερία και δημοκρατία. Το Κοινοβούλιο στέκεται στο πλευρό τους και στο πλευρό όλων όσοι παλεύουν για ελευθερία».
Ο Λευκορώσος δημοσιογράφος Andrzej Poczobut
Ο Andrzej Poczobut είναι δημοσιογράφος, δοκιμιογράφος και blogger από τη Λευκορωσία, μέλος της πολωνικής μειονότητας της χώρας. Γνωστός για την ανοιχτή του κριτική απέναντι στο καθεστώς του Αλεξάντερ Λουκασένκο, έχει συλληφθεί πολλές φορές για τις απόψεις και τα γραπτά του.
Το 2021 καταδικάστηκε σε οκτώ χρόνια κάθειρξη, με κατηγορίες που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χαρακτηρίσει πολιτικά υποκινούμενες. Έκτοτε παραμένει φυλακισμένος, με την υγεία του να έχει επιδεινωθεί σημαντικά, ενώ οι αρχές δεν επιτρέπουν στην οικογένειά του να τον επισκεφθεί.
Σε ψήφισμα του Μαρτίου 2023, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωσή του, καταδικάζοντας τις πρακτικές καταστολής και τη φίμωση ανεξάρτητων φωνών στη χώρα.
Η Γεωργιανή Mzia Amaglobeli
Η Mzia Amaglobeli, δημοσιογράφος και διευθύντρια των ανεξάρτητων μέσων Batumelebi και Netgazeti, συνελήφθη τον Ιανουάριο του 2025 στη Γεωργία, με την κατηγορία συμμετοχής σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκισης.
Η Amaglobeli είναι η πρώτη γυναίκα πολιτική κρατούμενη στη Γεωργία μετά την ανεξαρτησία της χώρας, και έχει αναδειχθεί σε σύμβολο του δημοκρατικού κινήματος που αντιτίθεται στο κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο», το οποίο κατηγορείται για δημοκρατική οπισθοδρόμηση.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφισμα του Ιουνίου 2025, ζήτησε επίσης την άμεση απελευθέρωσή της, καταδικάζοντας τις επιθέσεις του καθεστώτος κατά ανεξάρτητων μέσων, της αντιπολίτευσης και της κοινωνίας των πολιτών.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει τα τελευταία χρόνια σταθεί επανειλημμένα στο πλευρό των υπερασπιστών της δημοκρατίας στη Λευκορωσία και τη Γεωργία.
Το 2020 απένειμε το Βραβείο Ζαχάρωφ στη δημοκρατική αντιπολίτευση της Λευκορωσίας, ενώ το 2024 καταδίκασε τις εκλογικές παρατυπίες και την κρατική βία στη Γεωργία, ζητώντας ακόμη και κυρώσεις κατά αξιωματούχων της κυβέρνησης.
Το Βραβείο Ζαχάρωφ
Το Βραβείο Ζαχάρωφ θεσπίστηκε το 1988 προς τιμήν του σοβιετικού φυσικού και αντιφρονούντα Αντρέι Ζαχάρωφ.
Απονέμεται κάθε χρόνο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε άτομα ή οργανώσεις που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και την ελευθερία της έκφρασης.
Ανάμεσα στους προηγούμενους βραβευθέντες συγκαταλέγονται ο Νέλσον Μαντέλα, η Μαλάλα Γιουσαφζάι, ο Ντένις Μουκουέγκε και η Νάντια Μουράντ.
Η περσινή νικήτρια, Maria Corina Machado από τη Βενεζουέλα, τιμήθηκε το 2025 και με το Νόμπελ Ειρήνης.
