Σε μια εποχή γεωπολιτικής αβεβαιότητας και αυξανόμενων προκλήσεων, οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στρέφουν το βλέμμα τους στις Βρυξέλλες ζητώντας περισσότερη προστασία, περισσότερα μέσα και μεγαλύτερη ενότητα.
Αυτό αποκαλύπτει η νέα έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που διεξήχθη για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την άνοιξη του 2025 και αποτυπώνει τις προσδοκίες των Ευρωπαίων για το μέλλον της Ένωσης και τον προϋπολογισμό της μετά το 2027.
Η ανάγκη για προστασία από κρίσεις και κινδύνους ασφαλείας
Η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων πιστεύει ότι η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τον ρόλο της ως ασπίδα απέναντι στις παγκόσμιες κρίσεις. Συνολικά, 68% των πολιτών θεωρεί πως η Ένωση χρειάζεται να παίξει πιο ενεργό ρόλο στην προστασία τους από διεθνείς απειλές. Το ποσοστό είναι σαφώς υψηλότερο σε χώρες του Νότου: 77% στην Ελλάδα και σχεδόν ομόφωνα 91% στην Κύπρο.
Παράλληλα, εννέα στους δέκα Ευρωπαίους ζητούν από τα κράτη μέλη να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις από κοινού, με την Ελλάδα (92%) και την Κύπρο (95%) να εκφράζουν ακόμη ισχυρότερη βούληση για ενότητα.
«Περισσότερα μέσα για μια πιο δυνατή Ευρώπη»
Η έρευνα αποκαλύπτει πως 77% των πολιτών της ΕΕ εκτιμά ότι η Ένωση χρειάζεται περισσότερα εργαλεία για να υπερασπιστεί τη θέση της σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό σκηνικό. Η ανάγκη αυτή είναι ακόμη πιο έντονη στην Ελλάδα (81%) και στην Κύπρο (85%).
Οι προτεραιότητες που θέτουν οι πολίτες είναι ξεκάθαρες:
- Άμυνα και ασφάλεια: πρώτη επιλογή για το 37% σε επίπεδο ΕΕ, 32% στην Ελλάδα και 46% στην Κύπρο.
- Ανταγωνιστικότητα, οικονομία και βιομηχανία: δεύτερη επιλογή σε ευρωπαϊκό επίπεδο με 32%, πρώτη στην Ελλάδα με 38%, ενώ στην Κύπρο περιορίζεται στο 18%.
- Εκπαίδευση και έρευνα: ιδιαίτερα σημαντική για τους Κυπρίους, με 33% να την τοποθετούν στη δεύτερη θέση.
Οικονομικές ανησυχίες και καθημερινότητα
Η πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα αντικατοπτρίζεται και στις απαντήσεις για τα θέματα που πρέπει να απασχολούν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο:
- Σε επίπεδο ΕΕ, οι πολίτες ξεχωρίζουν τον πληθωρισμό και το κόστος ζωής (41%), την άμυνα και ασφάλεια (34%) και την καταπολέμηση της φτώχειας (31%).
- Στην Ελλάδα, πρώτη θέση μοιράζονται η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας μαζί με τον πληθωρισμό/ακρίβεια (49%), ενώ ακολουθεί η υποστήριξη της δημόσιας υγείας (44%).
- Στην Κύπρο, κορυφαία ανησυχία είναι η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (42%), με τον πληθωρισμό και την ακρίβεια (39%) και την υγεία και εργασία (36%) να ακολουθούν.
Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι η οικονομική κατάσταση παραμένει κεντρικό ζήτημα για τους Ευρωπαίους, όπως είχε φανεί και στις ευρωεκλογές του 2024.
Κοινή χρηματοδότηση και έλεγχος δαπανών
Οι πολίτες στηρίζουν την ιδέα της κοινής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης:
- 78% σε επίπεδο ΕΕ θεωρεί ότι περισσότερες επενδύσεις πρέπει να γίνονται από κοινού.
- Τα ποσοστά είναι ακόμη υψηλότερα στην Ελλάδα (82%) και στην Κύπρο (87%).
- Επιπλέον, η διαφάνεια αποτελεί βασική απαίτηση:
- 91% των Ευρωπαίων θέλει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να έχει τα μέσα για αποτελεσματικό έλεγχο των δαπανών.
- Το ποσοστό φτάνει στο 96% στην Ελλάδα και 94% στην Κύπρο.
Παράλληλα, 85% των πολιτών σε όλη την ΕΕ συμφωνεί ότι τα κονδύλια πρέπει να δίνονται μόνο σε κράτη που σέβονται το κράτος δικαίου και τις δημοκρατικές αρχές. Στην Ελλάδα, η αποδοχή φτάνει το 95% και στην Κύπρο το 91%.
Η φωνή της Ευρώπης
Σχολιάζοντας τα ευρήματα, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Roberta Metsola, τόνισε:
«Οι Ευρωπαίοι πολίτες θέλουν η Ευρώπη να εστιάσει στην ασφάλεια και την οικονομία. Προσβλέπουν στην ΕΕ για σταθερότητα και περιμένουν μια δυνατή και ενιαία Ευρωπαϊκή φωνή στον σημερινό αβέβαιο κόσμο. Οι προτεραιότητές μας και ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει, επομένως, να επιτρέψουν στην ΕΕ να διαχειριστεί με επιτυχία τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα. Το Κοινοβούλιο πήρε το μήνυμα και τώρα πρέπει να στηρίξουμε τα λόγια μας με πράξεις, να επενδύσουμε σε ό,τι έχει σημασία και να φανούμε συνεπείς με τις δεσμεύσεις μας απέναντι στους πολίτες».
Ο αντίκτυπος της ΕΕ στην καθημερινότητα
Σχεδόν τρεις στους τέσσερις πολίτες της ΕΕ (72%) δηλώνουν ότι οι δράσεις της Ένωσης επηρεάζουν την καθημερινή τους ζωή:
- Οι μισοί αξιολογούν τον αντίκτυπο θετικά.
- Το 31% τον βλέπει ουδέτερα.
- Το 18% αρνητικά.
Στην Ελλάδα, το 83% αναγνωρίζει την επίδραση της ΕΕ, αλλά μόνο το 34% τη θεωρεί θετική, 38% ουδέτερη και 28% αρνητική. Στην Κύπρο, το 86% βλέπει επιρροή: 36% θετική, 44% ουδέτερη και 20% αρνητική.
Παρά τα μεικτά συναισθήματα, η πλειοψηφία των Ευρωπαίων θεωρεί ότι η συμμετοχή στην Ένωση φέρνει σταθερότητα. Το 73% δηλώνει ότι η χώρα του ωφελείται από την ΕΕ, με τα υψηλότερα ποσοστά στην Κύπρο (71%) και χαμηλότερα στην Ελλάδα (66%).
Οι βασικοί λόγοι που προτάσσουν οι πολίτες είναι:
- Προστασία της ειρήνης και ενίσχυση της ασφάλειας (37% σε επίπεδο ΕΕ, 45% στην Ελλάδα, 39% στην Κύπρο).
- Συνεργασία μεταξύ κρατών μελών (36% ΕΕ, 34% στην Ελλάδα).
- Οικονομική ανάπτυξη (29% ΕΕ, 33% στην Κύπρο).
Επιπλέον, για τους Έλληνες σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι η ΕΕ δίνει στον λαό τους δυνατότερη φωνή στον κόσμο (34%). Στην Κύπρο, ξεχωρίζει η άποψη ότι η ΕΕ φέρνει νέες ευκαιρίες εργασίας (33%).
Η έρευνα
Η έρευνα του εαρινού Ευρωβαρόμετρου 2025 πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία Verian μεταξύ 5 και 29 Μαΐου σε όλα τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Συνολικά έγιναν 26.410 συνεντεύξεις, κυρίως δια ζώσης, ενώ σε ορισμένες χώρες (Δανία, Μάλτα, Ολλανδία, Φινλανδία, Σουηδία) χρησιμοποιήθηκαν και διαδικτυακές συνεντεύξεις. Τα ποσοστά έχουν σταθμιστεί με βάση τον πληθυσμό κάθε χώρας.
Η έρευνα αναδεικνύει μια Ευρώπη σε σταυροδρόμι. Οι πολίτες ζητούν περισσότερη προστασία, ενότητα και διαφάνεια, δείχνουν ανησυχία για την οικονομική κατάσταση και απαιτούν μια ΕΕ που θα μπορεί να στέκεται δυνατά στη διεθνή σκηνή. Το μήνυμα είναι σαφές: η Ένωση πρέπει να επενδύσει σε ό,τι έχει σημασία - ασφάλεια, οικονομία, κοινωνική συνοχή - και να το κάνει με τρόπο κοινό, ενωτικό και δημοκρατικό.
