Ένα από τα στοιχήματα που φαίνεται ότι έχει καταφέρει να κερδίσει η Art Athina είναι η πολυσυλλεκτικότητα των φωνών αλλά και του κοινού της. Ως το μεγαλύτερο εικαστικό ραντεβού της χώρας, δεν αναδεικνύει μόνο νέους καλλιτέχνες αλλά προσελκύει και ένα ευρύ κοινό με διαφορετικούς βαθμούς εξοικείωσης με την τέχνη.
Αυτό το άνοιγμα σε μεγαλύτερα κοινά συνδυάζεται και με πρωτοβουλίες ουσιαστικής συμπερίληψης, ώστε τόσο η έκθεση όσο και οι δράσεις του παράλληλου προγράμματός της να είναι προσβάσιμες σε όλους χωρίς διακρίσεις. Φέτος, για δεύτερη χρονιά, το κομμάτι της συμπερίληψης στα εκπαιδευτικά εργαστήρια της Art Athina ενισχύεται από τη Life is For All.
Με κύριο στόχο την ομαλή ένταξη ατόμων με νευροαναπτυξιακές ιδιαιτερότητες και μαθησιακές δυσκολίες σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής, η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Life is For All διοργανώνει δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σε σχολεία, δήμους και πολιτιστικά κέντρα και διαμορφώνει ήδη υπάρχουσες δραστηριότητες της πόλης ώστε να είναι προσβάσιμες σε άτομα με ορατές και μη ορατές αναπηρίες.
«Νευροδιαφορετικότητα σημαίνει ένα διαφορετικό μυαλό – στο πώς αντιλαμβάνεται, το πώς μαθαίνει, το πώς αλληλεπιδρά με τους άλλους. Υπάρχουν πολλές πτυχές της νευροδιαφορετικότητας, από τη δυσλεξία και το φάσμα του αυτισμού ως την αναπτυξιακή γλωσσική διαταραχή ή την αναπτυξιακή διαταραχή κινητικού συντονισμού και καθώς δεν είμαστε εξοικειωμένοι με αυτές, αφήνουμε συχνά αυτούς τους ανθρώπους στο περιθώριο», εξηγεί η δημιουργός του Life is For All, Ναταλί Μοσχού. «Εκτός από την έγκαιρη ενημέρωση, που μπορεί πραγματικά να αλλάξει όλη τη σταδιοδρομία ενός παιδιού, θέλουμε να διαμορφώσουμε τις συνθήκες ώστε τα άτομα αυτά να βγουν από το σπίτι, να κοινωνικοποιηθούν»
Η ομάδα της Life is For All ανέλαβε για πρώτη φορά δράση στην Art Athina το 2024, στο πλαίσιο του παράλληλου εκπαιδευτικού προγράμματος για παιδιά που σχεδίασε ο κοινωνικός φορέας Σύγχρονης Τέχνης και Πολιτισμού ΚROMA. Με μια ομάδα από ειδικούς εκπαιδευτικούς και καλλιτέχνες, συνδιαμόρφωσε τα καλλιτεχνικά εργαστήρια της φουάρ ώστε να απευθύνoνται και σε παιδιά και εφήβους με μαθησιακές δυσκολίες και νευροαναπτυξιακές ιδιαιτερότητες – ένα πείραμα που πέτυχε και θα επαναληφθεί και φέτος.
«Τι σημαίνει να κάνουμε ένα εργαστήριο συμπεριληπτικό; Ένα νευροδιαφορετικό παιδί μπορεί να μην ακούσει τις οδηγίες με τον ίδιο τρόπο, να χρειάζεται κάποιον να του τις εξηγήσει διαφορετικά, να το βοηθήσει να αρχίσει ή να φροντίσει ώστε να μειωθεί η αισθητηριακή του υπερφόρτωση. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές ώστε τα παιδιά αυτά να μην μπλοκάρουν και να μπορούν να ενσωματώνονται στη δράση», εξηγεί η Ναταλί Μοσχού. «Πέρυσι ήρθαν παιδιά από έναν οργανισμό για παιδιά στο φάσμα και ήταν πραγματικά συγκινητικό το πώς καταφέραμε να τα ενσωματώσουμε με τα υπόλοιπα. Πέρασαν πολύ ωραία και νομίζω ότι θα ξαναέρθουν φέτος. Κάτι άλλο που μας έκανε μεγάλη εντύπωση ήταν το πόσοι γονείς ήρθαν να μας μιλήσουν και να μάθουν περισσότερα για τις δράσεις μας».
Στην Art Athina 2025, ωστόσο, η Life is For All έχει ενισχυμένη παρουσία, αφού, εκτός από τη συμμετοχή στα εργαστήρια της KROMA με τίτλο «Μικρή Αθήνα», διοργανώνει και τη δική της δράση, «Athens for All». Πρόκειται για ένα αισθητηριακό παιχνίδι τέχνης που σχεδίασαν οι εικαστικοί και εκπαιδευτικοί Ρένα Γύφτουλα και Ανδρομάχη Μαύρου, όπου παιδιά κάθε ηλικίας αλλά και ενήλικες θα δημιουργήσουν με τα χέρια μικρά πορτρέτα από πλαστελίνη επάνω σε χρωματιστό χαρτί και στη συνέχεια αυτά θα τοποθετηθούν πάνω σε κύβους και παραλληλόγραμμα, παραπέμποντας στην αστική γεωμετρία της πόλης, «μιας πόλης που τη δημιουργούμε εμείς και μας χωράει όλους».
Εκτός από την προσωπική έκφραση των παιδιών, η δράση θα έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα όσον αφορά τη συμπερίληψη. «Την ώρα που τα παιδιά ζωγραφίζουν, οι ειδικοί παιδαγωγοί θα αναφέρουν τη λέξη “συμπερίληψη” ή μπορεί να κάνουν ερωτήσεις γύρω από το τι είναι η διαφορετικότητα και πώς μπορεί μια πόλη να μας χωράει όλους. Έτσι θα δημιουργηθεί ένας ελεύθερος διάλογος με τα παιδιά για τη συμπερίληψη, με φυσικό, αυθόρμητο τρόπο», εξηγεί η Ναταλί Μοσχού.
Με το παράδειγμα της Art Athina, λοιπόν, ο χώρος της καλλιτεχνικής έκφρασης γίνεται προνομιακό πεδίο για να αλληλεπιδράσουν και να ενταχθούν παιδιά και έφηβοι με ορατές και αόρατες αναπηρίες. Και αυτό γιατί «η τέχνη έχει μια ελευθερία. Μπορεί να μην μπορούν όλοι να κάνουν ποδήλατο, όμως όλοι μπορούν να εκφραστούν πάνω σε ένα χαρτί, με τον δικό τους τρόπο, τη δική τους φωνή. Η τέχνη χωρά, και πρέπει να χωρά, τους πάντες».
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Art Athina «Μικρή Αθήνa» θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 20 και την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου από τις 12:30 έως τις 18:00.
Η δράση «Athens for All» θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο από τις 15:00 έως τις 18:00 και την Κυριακή από τις 12:30 έως τις 16:30.
