Αφιέρωμα στην Ελένη Βακαλό

Η ποιήτρια Ελένη Βακαλό έγραφε κριτικά σημειώματα στην εφημερίδα «Τα Νέα» για ένα τέταρτο του αιώνα. Μπορούμε να φανταστούμε πόσο δύσκολο ήταν να υπερασπίζεσαι τη σύγχρονη τέχνη, την τέχνη της εποχής σου, στη μετεμφυλιακή Ελλάδα όχι μόνο από μια στήλη σε μια εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας, αλλά στους ανοιχτούς κοινωνικούς χώρους: σε σεμινάρια, σε σχολεία, μέχρι και σε εργοστάσια, όπως μαρτυρεί μια φωτογραφία που παρουσιάζεται στην έκθεση και την απεικονίζει να μιλάει στους εργάτες ενός εργοστασίου.

Πρόθεση του ΙΣΕΤ (Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης), όπως δηλώνει και η Τζούλια Δημακοπούλου στο συνοδευτικό της έκθεσης flyer, δεν είναι ούτε η αξιολόγηση της ποίησης της Ελένης Βακαλό ούτε η πλήρης αναδρομή στο έργο της, αλλά το να έρθει στην επικαιρότητα ο θεωρητικός της λόγος. Με αυτή την έννοια, η έκθεση είναι απόλυτα πετυχημένη, γιατί καταφέρνει να θυμίσει στους νεότερους φιλότεχνους, θεωρητικούς και θεωρητικολογούντες για τη σύγχρονη τέχνη, και μάλιστα σε μια εποχή που όλοι οι εμπλεκόμενοι στο σύστημά της τη διαπραγματεύονται με όρους θεάματος, έναν θεωρητικό λόγο που προϋπήρχε και που εμείς, οι νεότεροι, αγνοούμε, είτε λόγω ελλιπούς παιδείας είτε λόγω δικών μας «ιδεολογικών» αγκυλώσεων. Σε μια εποχή που ο κριτικός λόγος στα εικαστικά έχει σχεδόν εξαφανιστεί (τουλάχιστον από τα μεγάλα έντυπα) και που γράφουμε και διαβάζουμε παρουσιάσεις και όχι κριτικά σημειώματα, η έκθεση αυτή υπογραμμίζει διακριτικά όσα λείπουν και ίσως δείχνει προς τα πού θα πρέπει να προσανατολιστούν όσοι θέλουν ν’ ασχοληθούν περισσότερο με το ζήτημα.
Αξίζει η επίσκεψη και για μια πρώτη γνωριμία με τους ανθρώπους και το αρχείο του ιδρύματος που είναι σημαντικό και διαθέσιμο στους μελετητές αλλά και στο ευρύτερο κοινό.

Βίβιαν Ευθυμιοπούλου