Γιατί η ιστορία του πανκ είναι τόσο λευκή;

THS CΗΑRLIE BRINKHURST-CUFF/  DAZED and CONFUSED

Οι συνηθισμένες εικόνες από την εποχή του πανκ από την δεκαετία του ’70, το απεικονίζουν σαν άσχημο, ωμό και όμορφο. Πρόσωπα τρυπημένα με παραμάνες και με μαύρο eyeliner που αιμορραγεί πάνω σε λευκά τους πρόσωπα. Δερμάτινα μπουφάν και φωτεινές χαίτες που το τζελ της κάνει να φτάνουν στα ύψη. Αν και η πολυχρωμία στο χρώμα μαλλιών δίνει και παίρνει, ένα άλλου είδους χρώμα είναι αισθητά απών.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πανκ σκηνή στην Βρετανία ήταν εν μέρει αποτέλεσμα του θυμού και της αποξένωσης που ένοιωθε η λευκή εργατική τάξη. Η πανκ μουσική όμως δεν ήταν αποκλειστικά μια δημιουργία των λευκών ακόμη και αν έτσι φαίνεται για τους ανθρώπους της νεότερης γενιάς εκ πρώτης όψεως. Όπως πολλές πλευρές της ποπ κουλτούρας η ιστορική του εικόνα έχει ‘ασπρίσει’. Όταν σκέφτεσαι την ιστορία του πανκ, μπάντες όπως οι Clash, οι Sex Pistols και οι Ramones έρχονται αμέσως στο μυαλό σου. Αλλά το πνεύμα του πανκ είναι επίσης  παρών και ήταν πάντοτε παρών στην μουσική που έφτιαχναν οι μαύροι, από τους Brad Brains και τα rude boys που έφτυναν στα μπαρ μέχρι τους ακραίους ράπερ όπως ο Young Thug και καλλιτέχνες σαν την FKA twigs.

Στα τέλη του '70, το πανκ αμαυρώθηκε από το 'Οi!'. Εκεί φάνηκε η πρόθεση να αποτιναχτεί η μαύρη επιρροή από το πανκ ροκ έτσι ώστε να γίνει πιο άμεσο στην λευκή νεολαία με πολλούς από τους εκφραστές του να μπλέκονται με ακροδεξιές, εθνικιστικές οργανώνεις όπως το National Front και το British Movement.

Για πολλούς λόγους οι μαύροι είναι από τις πρώτες φιγούρες της αντικουλτούρας, φυλετικά αποκλεισμένοι από μια αυταρχική λευκή κοινωνία, και όχι μόνο από επιλογή. Η μουσική μας και η κουλτούρα μας είναι στενά συνδεδεμένη με το πανκ από τις αρχές του. Μπορεί να το ανακαλύψει κάποιος πέρα από την επιφάνεια: «Black people gotta lot a problems, but they don't mind throwing a brick, white people go to school, where they teach you how to be thick», τραγουδούσε ο Joe Strummer στον ύμνο του 1977 ‘White Riot’. Όπως μας έδειξε πρόσφατα η FKA twigs, το πανκ έχει να κάνει με την συμπεριφορά. Ο μπλουζ καλλιτέχνης Bo Diddley το είχε για παράδειγμα αλλά μάλλον δεν θα το εκτιμούσε αν κάποιος τον αποκαλούσε πανκ (αλήτη) την εποχή που έδρασε – μια λέξη που είχε διαφορετική ερμηνεία στην Αμερική, την δεκαετία του ’50 και του ’60.  

Ίσως το πιο ξεκάθαρο παράδειγμα είναι η σχέση που έχει η Βρετανική ρέγγε με την πανκ μουσική. Γνώρισαν μεγάλη επιτυχία την ίδια περίοδο. Ο πατέρας μου, ένας περήφανος πρώην πανκ ρόκερ, μου διηγείται για τις συναυλίες που πήγαινε την δεκαετία του ’70 όπου έπαιζαν ρέγγε μουσική ανάμεσα στα πανκ live. «Δεν υπήρχε ηχογραφημένη πανκ μουσική τότε», εξηγεί. Με ιστορίες σαν και τις δικές του είναι γεμάτη η μουσική κριτική εκείνης της εποχής.

Όπως το έθεσε ο Dave Simpson στην Guardian «Αν και το 1977 ήταν η χρονιά της πανκ έκρηξης, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είδε και την άνοδο ενός άλλου μουσικού κινήματος που ήταν στενά συνυφασμένο με το πανκ – μια μαζική έκρηξη της Βρετανικής ρέγγε που έγινε το μαύρο ανάλογο της λευκής θερμότητας του πανκ».

Όπως η πανκ, η ρέγγε πρόσφερε ένα νέο σάουντρακ για την εργατική τάξη, λευκή και μαύρη. Η εκστρατεία του Ροκ Ενάντια στο Φασισμό δημιουργήθηκε για να πολεμήσει στους δρόμους τις ρατσιστικές ομάδες,  διοργανώθηκαν αρκετές συναυλίες με πανκ και ρέγκε συγκροτήματα που εμπνεύστηκαν από το κομμάτι του Marley του 1978, ‘Punky Reggae Party’. Αργότερα το 2-Tone κίνημα είχε μεγαλύτερη σχέση με το πανκ από ότι η vintage σκα μουσική που το ξεκίνησε. Πάλεψε ενάντια στον ρατσισμό με ένα διαφορετικό τρόπο.

Στα τέλη του ’70, το πανκ αμαυρώθηκε από το ‘Οi!’. Εκεί φάνηκε η πρόθεση να αποτιναχτεί η μαύρη επιρροή από το πανκ ροκ έτσι ώστε να γίνει πιο άμεσο στην λευκή νεολαία με πολλούς από τους εκφραστές του να μπλέκονται με ακροδεξιές, εθνικιστικές οργανώνεις όπως το National Front και το British Movement.

O φασισμός που ένας μέρος της πανκ σκηνής μπλέχτηκε, είναι ένας από τους λόγους που το πανκ θεωρείται κυρίως μουσική των λευκών. Δεν έχει να κάνει με το ότι η πλειοψηφία των πανκ συγκροτημάτων δεν σέβεται ή δεν παραδέχεται την επιρροή της ρέγκε στην πανκ παραγωγή και ενορχήστρωση (όπως είπε το 2012 η Viv Albertine των Slits σε ένα ντοκιμαντέρ του BBC «Πιστεύω αυτό που η ρέγγε έμαθε το πανκ είχε σχέση με τον χώρο. Ήταν μια ανακούφιση μετά την αυστηρότητα και τον μινιμαλισμό των αρχών του». Είχε να κάνει περισσότερο με το πως η κοινωνία απέκτησε μια στερεοτυπική εικόνα του πανκ που στις χειρότερες μορφές της έχει δεσμούς με τον Ναζισμό.

Αυτή η φαινομενική λευκότητα του πανκ ήταν επίσης ένας λόγος που οι μαύροι συχνά αισθανόντουσαν αποκλεισμένοι από την εναλλακτική κουλτούρα. Παρόλα αυτά το ντοκιμαντέρ του 2003 Afropunk που εμπνεύστηκε από μια καλτ λατρεία και ένα πετυχημένο φεστιβάλ έβγαλε την καρδιά της εναλλακτικής μαύρης κουλτούρας από το mainstream όπως και τους πιο ασαφείς δεσμούς μεταξύ της μαύρης και της πανκ κουλτούρας.

Όπως το θέτει μια γυναίκα στο φιλμ: «Γνωρίζω την άμεση επιρροή του Αφρικανικού λαού πώς και των αυτοχθόνων λαών της Αμερικής στην πρωταρχική εικόνα του πανκ. Ήταν μια σύγχρονη Ευροκεντρική εκδοχή».

Αν και το AfroPunk δεν είναι για όλους, είναι ενθαρρυντικό για ένα σύνολο μαύρων ατόμων που δεν έλκονται από λαϊκίστικη μαύρη κουλτούρα, σε όσους π.χ. δεν λατρεύουν την Beyonce ή την ραπ μουσική ή φοράνε ευφάνταστα ρούχα ή που ίσως το κάνουν αλλά δεν θέλουν να αισθάνονται ότι τους περιορίζει ή ότι ορίζονται από τα στερεότυπα που συνδέονται με την φυλετική ταυτότητα.

Αυτές τις μέρες το εναλλακτικό στην μαύρη κουλτούρα βρίσκεται παντού και η σχέση μεταξύ της μαύρης μουσικής και του πανκ φαίνεται σε καλλιτέχνες όπως οι Ho99o9, Death Grips και ο Mykki Blanco. Στην μουσική τους μπορείς να ακούσεις τον ωμό ήχο, την ενέργεια και την μανιακή επίδειξη.

Βάλτε τους Death Grips μετά από ένα κομμάτι των Death Kennedys και θα βγάζει απόλυτο νόημα. Ο Mykki Blanco ίσως περισσότερο από όλους  έχει εμπνευστεί από ένα από τα μοναδικά παραδείγματα της Βρετανικής σκηνής, της μαύρης frontwoman των X-Ray Spex, της Poly Styrene όχι επειδή ακούγονται παρόμοια αλλά περισσότερο επειδή μοιράζονται ένα ασυμβίβαστο όραμα του πώς θέλουν ο κόσμος να τους δει. Όπως πάντα δεν έχει να κάνει με το να αναγνωρίζεις τους μαύρους στο πανκ, είναι το να αναγνωρίζει ότι το πανκ υπάρχει ήδη στην μαύρη κουλτούρα.