Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης

 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Ο Χάινς Κούνιο, αποτίει φόρο τιμής, στην Πλατεία Ελευθερίας, όπου είχαν μαζέψει οι Ναζί τους Εβραίους της πόλης πριν από σχεδόν 75 χρόνια. Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
9

 Ως τις αρχές τού 20ού αιώνα οι Εβραίοι αποτελούσαν πάνω από το μισό τού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης. Ως αποτέλεσμα της εβραϊκής επιρροής, ακόμη και αρκετοί μη Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη μιλούσαν την Ισπανοεβραϊκή (Λαντίνο), τη γλώσσα των Σεφαρδιτών, και η πόλη ουσιαστικά έκλεινε κατά το εβραϊκό Σάββατο. Ταξιδιώτες που περνούσαν από το λιμάνι τής πόλης εκείνη την εποχή έλεγαν, χιουμοριστικά, ότι η Θεσσαλονίκη ήταν η πόλη στην οποία οι εργάσιμες ημέρες ήταν στην ουσία τέσσερις και ακολουθούσαν τρεις ημέρες αργίας, Παρασκευή για τους Μουσουλμάνους, Σάββατο για τους Εβραίους και Κυριακή για τους Χριστιανούς.

Στις 11 Ιουλίου 1942 οι Γερμανοί, καθοδηγούμενοι από τον Αλόις Μπρούνερ περικύκλωσαν τους Εβραίους τής Θεσσαλονίκης με σκοπό να τους εκτοπίσουν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Η κοινότητα πλήρωσε το ποσόν των 2,5 δισεκατομμυρίων δραχμών για την ελευθερία της, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να καθυστερήσει η εκτόπιση ώς τον επόμενο Μάρτιο.

Το 96% των μελών της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, δηλαδή 46.091 άνθρωποι, εστάλησαν στο Άουσβιτς. Μόνο 1950 επέστρεψαν και βρήκαν τις περισσότερες από τις εξήντα συναγωγές τους κατεστραμμένες, το νεκροταφείο τους συλημένο και τα σχολεία τους ερειπωμένα.

Το 96% των μελών της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, δηλαδή 46.091 άνθρωποι, εστάλησαν στο Άουσβιτς. Μόνο 1950 επέστρεψαν και βρήκαν τις περισσότερες από τις εξήντα συναγωγές τους κατεστραμμένες, το νεκροταφείο τους συλημένο και τα σχολεία τους ερειπωμένα. Αρκετοί επιζώντες μετανάστευσαν στο Ισραήλ και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης αριθμεί σήμερα περίπου 1.000 μέλη και διατηρεί τέσσερις συναγωγές.

 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Συγκέντρωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στην πλατεία Ελευθερίας βάσει γερμανικής διαταγής με σκοπό την καταγραφή τους. Πηγή φωτο και κειμένου: Βικιπαίδεια

Ένας από τους θρησκευτικούς ηγέτες που αντιστάθηκαν στις εκτοπίσεις των Εβραίων προς τα στρατόπεδα ήταν ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος, ο οποίος επανειλημμένα ανέλαβε πρωτοβουλίες για την παρεμπόδισή τους. Ο Γεννάδιος κατέβαλε προσπάθειες να διασωθούν οι εκχριστιανισθέντες Εβραίοι της Θεσσαλονίκης και όσοι διέθεταν πλαστές βεβαιώσεις βάπτισης.

  

Αξιομνημόνευτη υπήρξε η επίσημη επιστολή διαμαρτυρίας που υπεγράφη στην Αθήνα στις 23 Μαρτίου 1943 από τον αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό και 27 ηγετικά μέλη πολιτιστικών, ακαδημαϊκών και επαγγελματικών οργανώσεων. Το κείμενο ήταν γραμμένο σε ιδιαίτερα αιχμηρή γλώσσα και τόνιζε τους αδιάρρηκτους δεσμούς μεταξύ Χριστιανών και Εβραίων, αποκαλώντας τους από κοινού «Έλληνες» χωρίς διάκριση. Το εν λόγω κείμενο είναι μοναδικό στο είδος του σε ολόκληρη την υπό κατοχή Ευρώπη ως προς τον χαρακτήρα, το περιεχόμενο και τον σκοπό.

 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Κατά την καταγραφή τους οι Γερμανοί και Έλληνες συνεργάτες τους προέβησαν σε βασανιστήρια και εξευτελισμό των Εβραίων.

Σημαντική, επίσης, ήταν η συνεισφορά του Γενικού Προξένου της Ιταλίας Γκουέλφο Ζαμπόνι (Guelfo Zamboni), ο οποίος εφοδίασε με πλαστά πιστοποιητικά ιθαγένειας περίπου 300 Εβραίους της Θεσσαλονίκης, επιτρέποντάς τους έτσι να καταφύγουν στην ιταλική ζώνη κατοχής στην Αθήνα.

Δυστυχώς, όπως και σε άλλες χώρες, η εσφαλμένη πληροφόρηση και ο εφησυχασμός έδωσαν στις εβραϊκές κοινότητες των αρχών τού 1940 μια ψευδαίσθηση ασφαλείας. Στην Θεσσαλονίκη, μία από τις κοινότητες με το μεγαλύτερο εβραϊκό στοιχείο, οι κάτοικοί της επέδειξαν παθητική και αδιάφορη στάση έναντι της εφαρμογής της Τελικής Λύσης. Ως αποτέλεσμα, ο κίνδυνος της εκτόπισης και της γενοκτονίας στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως αρχικώς αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία από τους Εβραίους στην Ελλάδα — ακόμη και από τα ηγετικά μέλη τής κοινότητας...

 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Θεσσαλονίκη, 1η Φεβρουαρίου 2015. Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
 Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης Facebook Twitter
Φωτ.: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
9

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

σχόλια

3 σχόλια
Όντως συγκινητική η τελετή, για να υπενθυμίζει στον αιώνα τον άπαντα το ασυγχώρητο έγκλημα του ολοκαυτώματος, της αναίτιας σφαγής έξι εκατομμυρίων αθώων Εβραίων, μεταξύ των οποίων και συμπολίτες μας Έλληνες Εβραίοι. Συγχαίρω τον Δήμαρχο όλων των Θεσσαλονικέων, Γιάννη Μπουτάρη, που έδωσε το παρών, φορώντας το καπελάκι των Εβραίων. Διάβασα σήμερα, στην Εφημερίδα των Συντακτών, σελ. 49 ότι το θρησκευτικό αυτό καπελάκι των Εβραίων λέγεται κιπά, "για να τους θυμίζει πάντα ότι κάτι υπάρχει πάνω από το κεφάλι τους", δηλαδή, λέω εγώ, η ανώτερη δύναμη, ο Θεός. Ποτέ ξανά αναίτια σφαγή αθώων συνανθρώπων μας, με οποιοδήποτε πρόσχημα, θρησκευτικό, πολιτικό, κλπ Γιάννης Μαρούδης
Γράφετε: "η εσφαλμένη πληροφόρηση και ο εφησυχασμός έδωσαν στις εβραϊκές κοινότητες των αρχών τού 1940 μια ψευδαίσθηση ασφαλείας. Στην Θεσσαλονίκη, μία από τις κοινότητες με το μεγαλύτερο εβραϊκό στοιχείο, οι κάτοικοί της επέδειξαν παθητική και αδιάφορη στάση έναντι της εφαρμογής της Τελικής Λύσης".Με τη διατύπωση αυτή δίνεται η εντύπωση πως η εβραϊκή κοινότητα έδειξε παθητική και αδιάφορη στάση, προκαλώντας η ίδια τον αφανισμό της. Αυτός είναι ένας από τους πλέον κοινούς τόπους σχετικά με το Ολοκαύτωμα, που μεταφέρει το βάρος της ευθύνης από τους θύτες στα θύματα. Μεγάλο και πολύ συνηθισμένο λάθος, που επαν-ενοχοποιεί τους Εβραίους για το Ολοκαύτωμα. Τα λέει πολύ καλά η Αμπατζοπούλου στο "Ο άλλος εν διωγμώ".
Δεν είναι απόλυτα σαφές στο κείμενο αλλά η "παθητική και αδιάφορη στάση" μάλλον αναφέρεται στον μη εβραϊκό πληθυσμό. Οι ίδιοι οι εβραίοι, σε αρκετά μεγάλο βαθμό, γνώριζαν για μελλοντικές διώξεις.
"οι κάτοικοί της επέδειξαν παθητική και αδιάφορη στάση έναντι της εφαρμογής της Τελικής Λύσης"Και 'γω, στην αρχή, κατάλαβα αυτό που λες (και μού χτύπησε άσχημα) ...όμως σε δεύτερη ανάγνωση, υποθέτω, ότι η διατύπωση αφορά στους κατοίκους της Θεσσαλονίκης εν τω συνόλω, κι όχι μόνο τους Εβραίους. Απ' ότι αντιλαμβάνομαι δε, πιθανότατα αποτελεί "λειασμένη" έκδοση της αντίστοιχης διατύπωσης, εδώ:http://www.kathimerini.gr/324530/article/epikairothta/kosmos/lehlasia-kai-h-siwph-ths-mhtropolhs-8essalonikhs
πάλι φταίνε οι άλλοι δλδ, 46000 άτομα μάζεψαν χωρίς να ανοίξει ρουθούνι από τους Εβραίους και επιρρίπτονται ευθύνες στους Έλληνες. Η Ελλάδα είχε από τις μεγαλύτερες απώλειες σε σχέση με τον πληθυσμό της κατά τον Β' ΠΠ και το τελευταίο που μπορεί να προσάψει κάποιος είναι η παθητική στάση.
billSKP«(...)επιρρίπτονται ευθύνες στους Έλληνες», εννοείς τους χριστιανούς Έλληνες;Επίσης το «χωρίς να ανοίξει ρουθούνι από τους Εβραίους» το έχεις μελετήσει ή το λες έτσι; Θέλω να πω ξέρεις αν/ποιες κινήσεις έκαναν κ.λπ.;Η Ελλάδα, αδιαμφισβήτητα, είχε μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό και υποδομές (και αρνητικές άμεσες και έμμεσες συνέπειες στα επόμενα χρόνια) αλλά αυτό φαίνεται πως δεν έχει να κάνει με την προεργασία που έγινε στην Θεσσαλονίκη για την «τελική λύση», τους συνεργάτες και δωσίλογους των Ναζί και τέλος στην ολική εξόντωση του εκεί εβραϊκού πληθυσμού, που μάς ανεβάζει κι εμάς -αναλογικά πάντοτε- στις πρώτες θέσεις εξόντωσης εβραϊκών πληθυσμών, ανά χώρα.(και στο λέω όντας άτομο που πολύ ευχαρίστως θα φορούσα γύρω από το λαιμό των νεο-ναζί αυτές τις όμορφες αθηναϊκές φωτογραφίες: https://laoutaris.files.wordpress.com/2010/02/voula-papanikolaou-1.jpghttp://users.sch.gr/pchaloul/fasism-katohi-emfyl/skelet-paidi.jpghttp://www.istoria.gr/oct03/images/peina06.jpgκαι πολλές -δυστυχώς- παρόμοιες)
Μάλλον θα σκεφτόταν από μέσα της: τι κάνω για την καρέκλα της υπουργού. Μακάρι να έχω άδικο και να μας εκπλήξει ευχάριστα στο μέλλον με τις πρωτοβουλίες και τις αποφάσεις της.