Ξεχασμένα Πρωτοσέλιδα: Ο Γιάννης Ράγκος μιλά για το βιβλίο του γύρω από ιστορικά ρεπορτάζ που κατάπιε ο χρόνος

Ξεχασμένα Πρωτοσέλιδα: Ο Γιάννης Ράγκος μιλά για το βιβλίο του γύρω από ιστορικά ρεπορτάζ που κατάπιε ο χρόνος Facebook Twitter
0

Το είδα σε κάποια βιτρίνα και μου κέντρισε αμέσως το ενδιαφέρον τόσο με το «εφημεριδίστικο» εξώφυλλο όσο και με το χορταστικό του περιεχόμενο. Τριάντα πρωτοσέλιδα ρεπορτάζ μεγάλου ιστορικού ενδιαφέροντος από αδιευκρίνιστα, στην πλειοψηφία τους, γεγονότα και περιστατικά που απασχόλησαν έντονα την κοινή γνώμη της εποχής τους, τα περισσότερα ωστόσο στην πορεία «ξεχάστηκαν». Ανάμεσά τους ο λόρδος Έλγιν και το ναυάγιο του πλοίου Μέντορας που μετέφερε τα κλεμμένα της Ακρόπολης (1802-5), τα αδέρφια Χριστοφιλέα που ονομάστηκαν οι Έλληνες Μπόνι και Κλάιντ (1929), οι μονομαχίες τιμής (1895-1914), το ερωτικό/κατασκοπευτικό θρίλερ της Κατοχής «υπόθεση Δωροθέα Ντε Ροπ», το πολύνεκρο – φονικότερο του Τιτανικού - ναυάγιο του γεμάτου Ιταλούς αιχμαλώτους ατμόπλοιου Όρια ανοικτά του Σουνίου (1943), η μυθιστορηματική απόδραση 27 πολιτικών κρατουμένων από τις φυλακές Βούρλων το 1955, το λεγόμενο Πραξικόπημα της Πιτζάμας (1975), η ανταρσία του αντιτορπιλικού Βέλος (1973), το αλήστου μνήμης νερό του Καματερού (1976)... Αναζήτησα τον συγγραφέα του Γιάννη Ράγκο, συνάδελφο που έχει διακριθεί επί σειρά ετών στο ερευνητικό ρεπορτάζ και όχι μόνο, όντας επίσης συγγραφέας αστυνομικών διηγημάτων. Όπως λέει χαρακτηριστικά, βιοπορίζεται χάρη στο έγκλημα, την ιστορία και τα ταξίδια! Συζητήσαμε για τις ιδιαιτερότητες και τη σημασία του ερευνητικού και του ιστορικού ρεπορτάζ, τη σχέση ιστορίας και δημοσιογραφίας, τις λογοτεχνικές του επιδόσεις αλλά και το «ταλέντο» να καταφέρνει κανείς να είναι δημιουργικός και πολυάσχολος δίχως να εξαντλείται ή να πελαγώνει.


— Πώς και γιατί τα Ξεχασμένα Πρωτοσέλιδα;

Πρόκειται βασικά για παλιότερες δικές μου δημοσιογραφικές έρευνες που είχαν δημοσιευτεί στο περιοδικό Ιστορία Εικονογραφημένη, ξαναδουλεμένες, επικαιροποιημένες κι εμπλουτισμένες βέβαια με νέα στοιχεία που προέκυψαν στην πορεία. Ανέκαθεν μου άρεσε η ιστορική δημοσιογραφία, ένα είδος πολύ δημοφιλές στο εξωτερικό, αλλά παραμελημένο επί δεκαετίες στην Ελλάδα – δεν αναφέρομαι σε ιστορικές ανασκοπήσεις ή εγκυκλοπαιδικού ενδιαφέροντος άρθρα που βρίσκει κανείς στον Τύπο ή το Διαδίκτυο. Υπήρξαν παλιότερα κι εδώ καλοί συνάδελφοι που το υπηρέτησαν (Γιώργος Καράγιωργας, Σπύρος Λιναρδάτος, Γιάννης Κάτρης, Βασίλης Μαθιόπουλος, Γιώργος Γάτος), όμως τα τελευταία χρόνια αναζωπυρώνεται το σχετικό ενδιαφέρον. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα υπήρξε π.χ. ο Ιός της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας - αντίστοιχη δουλειά κάνουν σήμερα ο Τάσος Κωστόπουλος στην Εφημερίδα των Συντακτών (Το Φάντασμα της Ιστορίας), αλλά κι ο Γιώργος Πετρόπουλος στον Ριζοσπάστη. Όμως, κακά τα ψέματα, τέτοια ρεπορτάζ δεν γίνονται στο πόδι και με το... πιστόλι στον κρόταφο, απαιτούν αφοσίωση, κόπο και χρόνο. Σε Αμερική και Ευρώπη, τέτοια θέματα τα αναθέτουν σε κάποιον έμπειρο ρεπόρτερ ή δημοσιογραφική ομάδα κατ' αποκλειστικότητα, παρέχοντάς τους όλα τα απαραίτητα εφόδια, αλλά κι ένα εύλογο χρονικό περιθώριο να επικεντρωθούν στο θέμα τους, να αναζητήσουν πηγές, να βρουν μαρτυρίες, να διασταυρώσουν στοιχεία... Εδώ στην Ελλάδα, πόσοι εκδότες ή καναλάρχες το κάνουν αυτό;

Εκείνα που δεν έχω κι ελπίζω να μην αποκτήσω ποτέ είναι πόζα, ύφος και μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μου – ο καλύτερος κι εγκυρότερος διαφημιστής του καθενός μας είναι η δουλειά του

— Ποια ήταν τα κριτήρια της επιλογής σου;

Αφενός εστίασα σε γεγονότα που παρότι εντυπωσίασαν και συζητήθηκαν πολύ στην εποχή τους είναι σήμερα μάλλον άγνωστα στο ευρύ κοινό, αφετέρου επέλεξα εκείνα για τα οποία υπήρχαν σημαντικά νέα στοιχεία που θα τα εμπλούτιζαν. Συνήθιζα κιόλας από μόνος μου να παρακολουθώ τα θέματά μου κι αφότου δημοσιεύονταν, κρατώντας σημειώσεις για μελλοντική χρήση. Το πλεονέκτημα, ξέρεις, του ιστορικού ρεπορτάζ είναι ότι χάρη στη χρονική απόσταση και την αποσύνδεση από τις ανάγκες της επικαιρότητας αποκτάς πρόσβαση σε στοιχεία, ντοκουμέντα κ.λπ. δημοσιεύματα που δεν ήταν διαθέσιμα πριν και μπορείς να τα μελετήσεις με μεγαλύτερη άνεση χρόνου. Το σύνηθες μειονέκτημα, πάλι, είναι η απουσία αυτοπτών μαρτύρων και λοιπών εμπλεκομένων! Εξίσου σημαντικές είναι οι πληροφορίες που «πλαγίως» λαμβάνει κανείς μέσω τέτοιων ρεπορτάζ για το γενικότερο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό κλίμα της εποχής όπου αναφέρονται, με έναν τρόπο διαφορετικό από το να έκανε ένα απλό ιστορικό ανάγνωσμα.


— Αλλά πόσο «ιστορικός» μπορεί να γίνει ο δημοσιογράφος;

Οι ρόλοι είναι διακριτοί. Η επιστημονική κατάρτιση και μεθοδολογία είναι βεβαίως ίδιον του ιστορικού που είναι ο καταρχήν «ειδικός». Ο δημοσιογράφος, πάλι, μπορεί χάρη στο αισθητήριό του να φωτίσει πιο σφαιρικά ένα θέμα, να αναδείξει κι άλλες παραμέτρους, να φωτίσει "γωνίες" διαφορετικές. Θα πρέπει όμως κι αυτός να κριθεί με βάση τις απαιτήσεις του μέσου του. Υπάρχουν βλέπεις και τα ελεγχόμενης εγκυρότητας ρεπορτάζ εντυπωσιασμού ή σκοπιμότητας. Όταν κανείς υποψιάζεται τέτοια δημοσιεύματα, καλό είναι να τα διασταυρώνει με τα αντίστοιχα άλλων εφημερίδων της ίδιας περιόδου, εφόσον βέβαια υπάρχουν. Ένα άλλο πλεονέκτημα που έχει η χρονική απόσταση από τα γεγονότα είναι η ψυχραιμότερη και αντικειμενικότερη εκτίμησή τους.


— Ποιο από τα ρεπορτάζ του βιβλίου σου θα ξεχώριζες;

Δύσκολη απάντηση γιατί όλα έχουν το ενδιαφέρον τους. Δίνω όμως ιδιαίτερη βαρύτητα στη συνέντευξη του κυβερνήτη του αντιτορπιλικού "Βέλος", Νίκου Παππά που το 1973 στη διάρκεια ασκήσεων το οδήγησε στο ιταλικό λιμάνι του Φιουμιτσίνο σαν πράξη διαμαρτυρίας κατά της χούντας. Η υπόθεση είναι βέβαια γνωστή, όμως η συνέντευξη αυτή έμελε να είναι η τελευταία του. Πολύ «ζουμί» έχουν επίσης οι πρώτες εκτελέσεις θανατοποινιτών στη Νεότερη Ελλάδα (1830), την «απόδραση» από τον εμφύλιο μιας μεγάλης ομάδας Ελλήνων καλλιτεχνών και επιστημόνων στον Τάραντα κι από 'κει στο Παρίσι με το νεοζηλανδέζικο πλοίο Ματαρόα (Δεκέμβριος 1945), ανάμεσά τους οι Νίκος Σβορώνος, Κορνήλιος Καστοριάδης, Κωστής Παπαϊωάννου, Εμμανουήλ Κριαράς, Κώστας Αξελός, Άδωνις Κύρου, Μιμίκα Κρανάκη, η εν πολλοίς άγνωστη ιστορία των ΜΕΑ-ΤΕΑ (1948-1982), καθώς και η μεγάλη απόδραση από τις φυλακές των Βούρλων το 1955.

— Το βιογραφικό σου είναι ιδιαίτερα πλούσιο. Έχεις εργαστεί ως ρεπόρτερ σε όλα σχεδόν τα μέσα, υπεύθυνος Τύπου στα Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, γράφεις αστυνομικά διηγήματα, σενάρια, δοκίμια, συνεργάζεσαι στη δημιουργία ενημερωτικών ιστοσελίδων όπως το freelancers.gr...

Κοίτα, μεταξύ 1985-2000 έκανα ελεύθερο ρεπορτάζ ποικίλης θεματολογίας, κυρίως ερευνητικό και πολιτιστικό σε διάφορες εφημερίδες και ραδιοσταθμούς. Από το 2001 επιμελούμαι τα ταξιδιωτικά/τουριστικά ρεπορτάζ του ΕΟΤ, ενώ παράλληλα αφοσιώνομαι περισσότερο στη συγγραφή, αλλά και την επιμέλεια κειμένων και εκδόσεων. Έχω επίσης γράψει κινηματογραφικά σενάρια και κείμενα για θεατρικές παραστάσεις, καθώς και τη σεναριακή διασκευή για το graphic novel Ερωτόκριτος, μια συνεργασία που κάναμε πέρσι με τους Δημοσθένη Παπαμάρκο και Γιώργο Γούση (σκίτσο). Μέσα στο 2017 θα διασκευάσουμε άλλο ένα κλασικό κείμενο σε graphic novel, ενώ θα συμμετέχω σε δύο συλλογικούς τόμους αστυνομικών διηγημάτων, ένας εκ των οποίων θα εκδοθεί στην Ελλάδα κι ο άλλος στην Τουρκία. Ταυτόχρονα ετοιμάζω ένα καινούργιο αστυνομικό μυθιστόρημα - γενικώς ειπείν με ζουν το έγκλημα, η ιστορία και τα ταξίδια!

— Πότε και πώς τα προλαβαίνεις όλα αυτά;

Ούτε εγώ ξέρω! Δεν είμαι καν υπερβολικά εργασιομανής, ούτε πιστεύω ότι καταξιώνεται κανείς σαν άνθρωπος μόνο μέσα από τη δουλειά του. Αφιερώνω μάλιστα αρκετό χρόνο στην οικογένειά μου. Έχω ωστόσο πρόγραμμα, μέθοδο, πειθαρχία, δεν ξοδεύομαι σε περιττά, δεν μπαίνω στα κοινωνικά δίκτυα, δεν διαθέτω πια καν κινητό. Εκείνα που δεν έχω κι ελπίζω να μην αποκτήσω ποτέ είναι πόζα, ύφος και μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μου – οι καλύτεροι κι εγκυρότεροι διαφημιστές του καθενός μας είναι οι καρποί των κόπων του.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ