Η Εθνική Λυρική Σκηνή ολοκληρώνει την καλλιτεχνική περίοδο 2024/25 με τον Ριγολέττο, το σκοτεινό αριστούργημα του Τζουζέππε Βέρντι, στις 27, 29, 30 και 31 Ιουλίου 2025 στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, σε μουσική διεύθυνση Ντέρρικ Ινόεϊ. Τη σκηνοθεσία υπογράφει η Κατερίνα Ευαγγελάτου και την αναβίωση της σκηνοθεσίας ο Ίων Κεσούλης. Στον ρόλο του τίτλου οι δύο κορυφαίοι Έλληνες βαρύτονοι Δημήτρης Πλατανιάς και Τάσης Χριστογιαννόπουλος.

 

Ο Ριγολέττος είναι μια από τις δημοφιλέστερες όπερες του ρεπερτορίου. Στο έργο αυτό, ο Βέρντι αλλάζει σελίδα στη συνθετική του διαδρομή και παρουσιάζει μια σύνθεση με ξεκάθαρο στίγμα και αυξημένη διάθεση για πειραματισμό. Οι μεταπτώσεις ανάμεσα σε λυρικές και δραματικές σκηνές εξασφαλίζουν τη διαρκή ροή της υπόθεσης με μεγάλη ταχύτητα. Η ιστορία μιλά για τον έρωτα της Τζίλντας, κόρης του καμπούρη αυλικού γελωτοποιού Ριγολέττου, για τον έκλυτο Δούκα της Μάντοβας, ο οποίος της παρουσιάζεται ως φτωχός φοιτητής. Προκειμένου να εκδικηθεί για τη χαμένη τιμή της κόρης του, ο Ριγολέττος καταστρώνει τη δολοφονία του Δούκα. Ανακαλύπτοντας τα σχέδια του πατέρα της, η Τζίλντα αποφασίζει να σώσει τον αγαπημένο της και να θυσιαστεί, παίρνοντας τη θέση του.

 

Τη σκηνοθεσία της παραγωγής, η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία το καλοκαίρι του 2022 στο Ηρώδειο, υπογράφει η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου Κατερίνα Ευαγγελάτου, η οποία επιλέγει να φωτίσει την αντιφατική, σκοτεινή προσωπικότητα του χαρακτήρα του Ριγολέττου, μεταφέροντας την ιστορία του έργου στη διεφθαρμένη κοινωνία της ιταλικής επαρχίας της δεκαετίας του 1980. Η σκηνοθέτιδα σημειώνει για τη σκηνοθετική της προσέγγιση: «Ο κύκλος βίας που περιγράφει ο Βέρντι στον Ριγολέττο μεταφέρεται στον μικρόκοσμο της ιταλικής επαρχίας της δεκαετίας του 1980, όπου το οργανωμένο έγκλημα κυριαρχεί. Η διαφθορά, τα εγκλήματα και οι βιασμοί είναι το πραγματικό πρόσωπο μιας κοινωνίας θρησκόληπτης, συντηρητικής και προληπτικής».

 

Το σκηνικό υπογράφει η Εύα Μανιδάκη, τα κοστούμια ο Άλαν Χράνιτελ, τη χορογραφία και κινησιολογία η Πατρίσια Απέργη και τους φωτισμούς η Ελευθερία Ντεκώ. Την αναβίωση της σκηνοθεσίας υπογράφει ο Ίων Κεσούλης και της χορογραφίας και κινησιολογίας ο Ηλίας Χατζηγεωργίου.

 

Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο διεθνώς διακεκριμένος μαέστρος Ντέρρικ Ινόεϊ. Ο γεννημένος στον Καναδά αρχιμουσικός έχει συνεργαστεί επανειλημμένα με τη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, τη Φιλαρμονική του Λονδίνου, τη Νέα Φιλαρμονική της Ιαπωνίας, τις όπερες της Νίκαιας και της Νυρεμβέργης, τη Φιλαρμονική του Μόντε Κάρλο κ.ά.

 

Στον ρόλο του τίτλου συναντάμε τους σπουδαίους Έλληνες βαρύτονους Δημήτρη Πλατανιά (27, 30/7) και Τάση Χριστογιαννόπουλο (29, 31/7).

 

Ο Δημήτρης Πλατανιάς έχει εμφανιστεί σε σπουδαία θέατρα και φεστιβάλ παγκοσμίως όπως στο Θέατρο Σάο Κάρλος στη Λισαβόνα, στην Κρατική Όπερα Μονάχου, στην Όπερα Φρανκφούρτης, στη Λα Μονναί Βρυξελλών, στα Φεστιβάλ Μπρέγκεντς και Ζάλτσμπουργκ, στη Βασιλική Όπερα Λονδίνου (Κόβεντ Γκάρντεν), στην Κρατική Όπερα Βαυαρίας, στην Όπερα Φλωρεντίας κ.α., ενώ το 2026 θα κάνει το ντεμπούτο του στη Σκάλα του Μιλάνου.

 

Ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος, καταξιωμένος πρωταγωνιστής και Καλλιτεχνικός Διευθυντής στο Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», πρωταγωνιστεί από το 1989 σε παραγωγές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ εμφανίζεται στα σημαντικότερα θέατρα παγκοσμίως όπως, μεταξύ άλλων, στην Οπερά Κομίκ, στην Εθνική Όπερα Παρισιού και το Θέατρο Ηλυσίων Πεδίων στο Παρίσι, στη Βασιλική Όπερα Λονδίνου κ.α.

 

Στον ρόλο του Δούκα της Μάντοβας, δύο διεθνώς καταξιωμένοι τενόροι, ο Λιπαρίτ Αβετισιάν (27, 30/7) και ο Αντρέι Ντανίλοφ (29, 31/7).

 

O Αρμένιος τενόρος Λιπαρίτ Αβετισιάν, «ένας από τους πιο συναρπαστικούς τενόρους της γενιάς του», όπως έχει χαρακτηριστεί, κάνει το ντεμπούτο του στην Εθνική Λυρική Σκηνή με τον ρόλο του Δούκα, για τον οποίο έχει λάβει εξαιρετικές κριτικές, στις κορυφαίες όπερες της Ευρώπης. Στο ενεργητικό του έχει πληθώρα επιτυχημένων εμφανίσεων σε κορυφαία θέατρα παγκοσμίως όπως η Όπερα της Κολωνίας, η Βασιλική Όπερα του Λονδίνου (Κόβεντ Γκάρντεν), η Κρατική Όπερα της Βιέννης, η Κρατική Όπερα του Βερολίνου, η Όπερα της Ζυρίχης, η Όπερα της Αυστραλίας, η Όπερα του Σιάτλ, στο Μπολσόι κ.α.

 

Ο γεννημένος σε οικογένεια μουσικών και τραγουδιστών Ρώσος τενόρος Αντρέι Ντανίλοφ θα ανέβει κι αυτός για πρώτη φορά στη σκηνή της ΕΛΣ. Η σταδιοδρομία του στην όπερα ξεκίνησε αφού αποφοίτησε από το Ινστιτούτο Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Νομικών, Οικονομικών και Σπουδών Διοίκησης της Σιβηρίας. Έχει κερδίσει διεθνείς διαγωνισμούς, όπως ο 5ος διεθνής διαγωνισμός τραγουδιού Έβα Μάρτον, ο 55ος διεθνής διαγωνισμός φωνητικής Χερτογκενμπός, το Grand Prix Χοσέ Καρρέρας κ.ά. Έχει ερμηνεύσει πολλούς πρωταγωνιστικούς ρόλους εντός και εκτός Ευρώπης, ενώ η ερμηνεία του ως Δούκας της Μάντοβας θεωρείται από τις πιο χαρακτηριστικές του.

 

Τον ρόλο της Τζίλντας μοιράζονται η διεθνώς αναγνωρισμένη σοπράνο Νίνα Μινασιάν (27, 30/7) και η Ελληνίδα σοπράνο Χριστίνα Πουλίτση (29, 31/7).

 

Η Αρμένια σοπράνο Νίνα Μινασιάν έρχεται στην Ελλάδα για το πολυαναμενόμενο ντεμπούτο της στην Εθνική Λυρική Σκηνή στον ρόλο της Τζίλντας, τον οποίο έχει ερμηνεύσει με επιτυχία σε μερικές από τις σημαντικότερες λυρικές σκηνές, όπως στο Θέατρο Μπολσόι, στην Όπερα της Λυόν, στην Όπερα του Σαν Φρανσίσκο, στην Όπερα της Βιέννης, στην Αρένα της Βερόνας, στο Φεστιβάλ του Αιξ αν Προβάνς κ.α.

 

Η υψίφωνος Χριστίνα Πουλίτση επιστρέφει στον ρόλο της Τζίλντας μετά την επιτυχημένη της εμφάνιση στο Ηρώδειο το 2022. Τον ίδιο ρόλο έχει ερμηνεύσει με τον κορυφαίο αρχιμουσικό Ζούμπιν Μέτα στη Φλωρεντία.

 

Τον Σπαραφουτσίλε ερμηνεύει ο καταξιωμένος βαθύφωνος της ΕΛΣ Πέτρος Μαγουλάς (27, 30/7) και ο ανερχόμενος Τίμος Σιρλαντζής (29, 31/7).

 

Ο Πέτρος Μαγουλάς έχει τραγουδήσει εκτός Ελλάδας, στη Βασιλική Όπερα Λονδίνου, στην Όπερα Κιέλου, στην Εθνική Όπερα Ουαλίας, στην Όπερα του Μπιλμπάο, στην Ισραηλινή Όπερα κ.α.

 

Ο Τίμος Σιρλαντζής είναι από το 2018 μόνιμος σολίστ στο Κρατικό Θέατρο Γκαίρτνερπλατς του Μονάχου, όπου έχει διακριθεί λαμβάνοντας εξαιρετικές κριτικές για τις ερμηνείες του. Έχει συνεργαστεί με σημαντικές διεθνείς σκηνές όπως η Όπερα Daegu στη Ν. Κορέα, η Κρατική Όπερα Βαυαρίας και η Βασιλική Όπερα του Λονδίνου. Το 2022, το περιοδικό Opera News τον συμπεριέλαβε στους είκοσι ανερχόμενους σούπερσταρ της παγκόσμιας όπερας.

 

Τη Μανταλένα ερμηνεύει η διακεκριμένη μεσόφωνος Οξάνα Βόλκοβα από τη Λευκορωσία, η οποία επιστρέφει στην Εθνική Λυρική Σκηνή μετά την επιτυχημένη εμφάνισή της στη Δύναμη του πεπρωμένου φέτος στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος. Η διεθνής αναγνώριση για τη Βόλκοβα ήρθε το 2013, όταν έκανε το πολύ επιτυχημένο ντεμπούτο της στη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης με τον ρόλο της Μανταλένας, και εμφανίζεται στα μεγαλύτερα θέατρα παγκοσμίως, όπως τη Σκάλα του Μιλάνου, το Βασιλικό Θέατρο στο Λονδίνο, το Θέατρο Ρεάλ, στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ κ.α. Μαζί τους διακεκριμένοι και νεότεροι μονωδοί όπως οι Χρυσάνθη Σπιτάδη, Μαξίμ Κλονόφσκι, Νίκος Κοτενίδης, Γιάννης Καλύβας, Γιώργος Ματθαιακάκης, Διαμάντη Κριτσωτάκη, Ιωάννης Κοντέλλης και Αιμιλία Τσιμιδάκη.

 

Ο Ριγολέττος με μια ματιά

 

Ο συνθέτης

Ο Τζουζέππε Βέρντι, ο διασημότερος συνθέτης του ιταλικού ρομαντισμού, γεννήθηκε στο Λε Ρόνκολε της βόρειας Ιταλίας το 1813 και πέθανε στο Μιλάνο το 1901. Σπούδασε μουσική στο επαρχιακό Μπουσσέτο και στη συνέχεια στο Μιλάνο. Τα πρώτα του έργα γράφτηκαν μέσα στο επαναστατικό κλίμα της εποχής, απηχώντας ιδεολογικά τον αγώνα για την απελευθέρωση των ιταλικών κρατιδίων από τους Αυστριακούς και την ενοποίησή τους σε κυρίαρχη χώρα. Η ενασχόληση του Βέρντι με την πολιτική τον ανέδειξε σε εθνικό σύμβολο. Ως ακροστιχίδα το σύνθημα Viva Verdi σήμαινε «Ζήτω ο Βίκτωρ Εμμανουήλ βασιλιάς της Ιταλίας» (Viva Vittorio Emanuele Re D’Italia). Το 1861 ο συνθέτης εξελέγη μέλος του πρώτου ιταλικού κοινοβουλίου. Διασημότερες όπερές του είναι οι Ναμπούκκο (1842), Ριγολέττος (1851), Ο τροβαδούρος (1853), Τραβιάτα (1853), Η δύναμη του πεπρωμένου (1862), Αΐντα (1871), Οθέλλος (1887) και Φάλσταφ (1893). Με τη μουσική του ο Βέρντι εξέφρασε σε αισθητικό επίπεδο το πνεύμα του ώριμου ρομαντισμού και σε πολιτικό επίπεδο την επιθυμία των συμπατριωτών του να δουν την Ιταλία ελεύθερη και ενωμένη. Αγαπήθηκε από ιδιαίτερα πλατύ κοινό και απέκτησε εξαρχής δημοτικότητα που παραμένει αμείωτη μέχρι σήμερα. Στις ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες του 19ου αιώνα, ο Βέρντι υπήρξε ο συνθέτης που έζησε εκείνη τη μοναδική στιγμή στην ιστορία της μουσικής κατά την οποία η υψηλή τέχνη έγινε ταυτόχρονα και λαϊκή.

 

Το έργο

Το τρίπρακτο μελόδραμα Ριγολέττος είναι εμπνευσμένο από το θεατρικό Ο βασιλιάς διασκεδάζει (1832) του Βικτόρ Ουγκό. Το ποιητικό κείμενο υπογράφει ο Φραντσέσκο Μαρία Πιάβε.

 

Πρεμιέρες

Ο Ριγολέττος πρωτοπαρουσιάστηκε στο Θέατρο Ο Φοίνικας της Βενετίας στις 11 Μαρτίου 1851. Στην Ελλάδα αναφέρεται παράσταση της όπερας το 1852 στην υπό βρετανική προστασία Κέρκυρα και στις 28 Οκτωβρίου 1853 στην Αθήνα, σε ιταλική γλώσσα. Στο ρεπερτόριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ο Ριγολέττος περιλήφθηκε τον Ιανουάριο του 1948, όταν δόθηκε σε μουσική διεύθυνση του Λεωνίδα Ζώρα και σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Πέρση, με τον Ευάγγελο Μαγκλιβέρα στον κεντρικό ρόλο, τον Αντώνη Δελένδα ως Δούκα και τη Φραντσέσκα Νικήτα ως Τζίλντα.

 

Σύνοψη πρωτοτύπου

 

Α΄ Πράξη / Αίθουσα στο δουκικό μέγαρο, Μάντοβα, 16ος αιώνας. Κατά τη διάρκεια μιας γιορτής στο ανάκτορο ο Δούκας της Μάντοβας διηγείται στους αυλικούς τις νέες «περιπέτειές» του. Μιλά για μια όμορφη κοπέλα που έχει προσέξει στην εκκλησία και την οποία επιθυμεί να κατακτήσει. Την ίδια στιγμή φλερτάρει την Κόμησσα του Τσεπράνο. Ο Ριγολέττος, ο καμπούρης γελωτοποιός της αυλής, χλευάζει τον σύζυγο της κόμησσας και παροτρύνει τον Δούκα να εξορίσει, ακόμα και να εκτελέσει τον Κόμη του Τσεπράνο. Όταν ο ιππότης Μαρούλλο διαδίδει τη φήμη ότι ο Ριγολέττος έχει κρυφή ερωμένη, όλοι μαζί οι αυλικοί αποφασίζουν να τον εκδικηθούν απάγοντάς την. Ο Κόμης του Μοντερόνε κατηγορεί τον Δούκα ότι έχει ατιμάσει την κόρη του και, ενοχλημένος από τα ειρωνικά σχόλια του γελωτοποιού, καταριέται τόσο τον Ριγολέττο όσο και τον Δούκα.

 

Σε έναν δρόμο κοντά στο σπίτι του Ριγολέττου. Αναλογιζόμενος συνεχώς την κατάρα του Κόμη του Μοντερόνε, ο Ριγολέττος επιστρέφει στο σπίτι του. Λίγο προτού φτάσει, τον πλησιάζει ο Σπαραφουτσίλε, δολοφόνος επί πληρωμή. Στο σπίτι η Τζίλντα, κόρη του Ριγολέττου, διαβεβαιώνει τον πατέρα της ότι δεν βγαίνει παρά μόνο για να εκκλησιαστεί. Όταν ο Ριγολέττος αποσύρεται, εμφανίζεται ο Δούκας, ο οποίος κρυφακούει την Τζίλντα να εξομολογείται στη βάγια της ότι αισθάνεται ενοχές επειδή δεν ανέφερε στον πατέρα της τον άγνωστο νεαρό που έχει συναντήσει στην εκκλησία, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον Δούκα. Τη στιγμή που μιλά για τον έρωτά της, εμφανίζεται ο Δούκας και εκφράζει στην Τζίλντα τα αισθήματά του, λέγοντάς της πως είναι φτωχός σπουδαστής. Στο μεταξύ, καταφτάνουν ο Κόμης του Τσεπράνο, ο Μπόρσα και ο Μαρούλλο, με σκοπό να απαγάγουν αυτήν που νομίζουν ερωμένη του Ριγολέττου. Όταν ο γελωτοποιός τούς ξαφνιάζει, εκείνοι τον πείθουν ότι θέλουν να απαγάγουν την Κόμησσα του Τσεπράνο και του ζητούν να τους βοηθήσει. Ο Ριγολέττος δέχεται, και εκείνοι του δένουν τα μάτια. Καθυστερημένα, αφού οι άνδρες έχουν αρπάξει την Τζίλντα, ο πατέρας της συνειδητοποιεί την αλήθεια.

 

Β΄ Πράξη / Στο δουκικό μέγαρο. Οι ευγενείς, που ακόμη αγνοούν την πραγματική σχέση της κοπέλας με τον γελωτοποιό, πληροφορούν τον Δούκα ότι έχουν απαγάγει την ερωμένη του Ριγολέττου. Ο Δούκας σπεύδει να τη βρει, ώστε να μείνει μόνος μαζί της. Ο Ριγολέττος εκλιπαρεί τους αυλικούς να την ελευθερώσουν. Έπειτα εμφανίζεται η Τζίλντα, κυριευμένη από έρωτα, αλλά και τύψεις. Οι αυλικοί ξαφνιάζονται μόλις συνειδητοποιούν ότι δεν πρόκειται για την ερωμένη, αλλά για την κόρη του γελωτοποιού. Οργισμένος, ο Ριγολέττος ορκίζεται ότι θα εκδικηθεί τον Δούκα.

 

Γ΄ Πράξη / Κοντά στον ποταμό Μίντσο, στα περίχωρα της Μάντοβας. Ο Ριγολέττος και η Τζίλντα φτάνουν σε ένα μαγειρείο, όπου βρίσκεται επίσης ο Σπαραφουτσίλε. Ο Ριγολέττος κλείνει συμφωνία μαζί του, σχεδιάζοντας τη δολοφονία του άνδρα που ατίμασε την κόρη του. Λίγο αργότερα η Τζίλντα βλέπει κρυφά τον Δούκα να φλερτάρει τη Μανταλένα, αδελφή του Σπαραφουτσίλε.

 

Γοητευμένη από τον Δούκα, η Μανταλένα παρακαλεί τον αδελφό της να αθετήσει τη συμφωνία με τον γελωτοποιό. Εκείνος της υπόσχεται ότι, αν κάποιος άλλος μπει την κατάλληλη στιγμή στο μαγειρείο, θα σκοτώσει εκείνον αντί του υποψήφιου θύματος. Η ερωτευμένη Τζίλντα, η οποία κρυφακούει τη συνομιλία, αποφασίζει να θυσιάσει τη ζωή της. Πράγματι, μεταμφιεσμένη σε άνδρα, χτυπά εγκαίρως την πόρτα τους.

 

Ο Ριγολέττος καταφτάνει με τα χρήματα. Ο Σπαραφουτσίλε του παραδίδει μέσα σε σακί ένα δολοφονημένο σώμα. Προτού ρίξει το πτώμα στον ποταμό, ο Ριγολέττος ακούει από μακριά τη φωνή του Δούκα. Κατάπληκτος, ανοίγει το σακί και αντικρίζει την ετοιμοθάνατη κόρη του. Απελπισμένος, θυμάται και πάλι την κατάρα του Κόμη του Μοντερόνε.

 

Η παράσταση συστήνεται για ηλικίες άνω των 12 ετών.

 

Ημέρες & ώρες παραστάσεων

27/07/2025 στις 21:00

29/07/2025 στις 21:00

30/07/2025 στις 21:00

31/07/2025 στις 21:00

 

Τιμές εισιτηρίων 

€25, €35, €45, €55, €60, €90, €110

Φοιτητικό, παιδικό: €15 / ΑΜΕΑ: δωρεάν