Τα fake news προκαλούν άσκοπη οργή, κι αυτό είναι πρόβλημα

Τα fake news προκαλούν άσκοπη οργή, κι αυτό είναι πρόβλημα Facebook Twitter
Έχει ξεσπάσει απίστευτη οργή και απίστευτα νεύρα, πολύς πνευματικός κόπος από υπερασπιστές της μίας ή της άλλης πλευράς. Φωτ.: Getty Images/Ideal Image
0

ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ συνέβησαν τρία περιστατικά. Πρώτον, ένας βιαστής αγωνίζεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες· δεύτερον, μια cis αθλήτρια έχασε από μια τρανς αθλήτρια στο μποξ· τρίτον, ο Τούρκος σκοπευτής που κέρδισε το ασημένιο μετάλλιο ξεκίνησε την ενασχόληση με το άθλημα αφότου χώρισε με τη γυναίκα του και αγόρασε όπλο επειδή «το διαζύγιο ήταν ιδιαίτερα δύσκολο». 

Από τα τρία αυτά περιστατικά αληθές είναι μόνο το πρώτο. Eίναι αληθές, είναι εξοργιστικό, είναι ειλικρινά κάπως κουλό, γιατί ένας λογικός άνθρωπος θα σκεφτόταν ότι μια χώρα δεν θα ήθελε να εκπροσωπηθεί από ένα τέτοιο πρόσωπο. Επίσης, δεν φάνηκε να ενδιαφέρει τους χρήστες και τις χρήστριες των ελληνικών social media. Πέρασε και δεν ακούμπησε, ούτε αναρτήσεις, ούτε stories, ούτε ανακοινώσεις και καταγγελίες. Τίποτα. 

Η αιτία που προκάλεσε το θέμα δεν υφίσταται. Θα μπορούσε να υφίσταται, είναι ένα πραγματικό ζήτημα που ανακύπτει, μια τεράστια συζήτηση στον αθλητικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η είδηση είναι απλώς αναληθής. Η αθλήτρια δεν είναι τρανς. 

Αντίθετα, μόλις βγήκε η είδηση για την τρανς αθλήτρια που έσπασε τη μύτη μιας cis γυναίκας έγινε ένας πραγματικός χαμός με αναδημοσιεύσεις, σχολιασμούς, το Τwitter έβγαλε σε δευτερόλεπτα το hashtag #IStandWithAngelaCarini (η αθλήτρια που ηττήθηκε) και η όλη ιστορία έγινε αμέσως εργαλείο στα χέρια κάθε ανθρώπου που ασχολείται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με το θέμα των identity politics. Έχει ξεσπάσει απίστευτη οργή και φοβερά νεύρα, έχει καταβληθεί πολύς πνευματικός κόπος από υπερασπιστές της μίας και της άλλης πλευράς. Και η αιτία που προκάλεσε το θέμα αυτό δεν υφίσταται. Θα μπορούσε να υφίσταται, είναι ένα πραγματικό ζήτημα που ανακύπτει, μια τεράστια συζήτηση στον αθλητικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η είδηση είναι απλώς αναληθής. Η αθλήτρια δεν είναι τρανς. 

Αμέσως μετά, φεμινιστικά, ακτιβιστικά, μισογυνιστικά και χιουμοριστικά προφίλ κυκλοφόρησαν την είδηση (φυσικά με αντίστοιχα σχόλια) για τον Τούρκο που χαλαρά πήρε μετάλλιο στους Ολυμπιακούς γιατί η γυναίκα του ήταν τόσο κακιά που, για να προστατευθεί από αυτήν, πήρε όπλο. Γράφτηκε μέχρι και ότι αυτή ήταν η πρώτη του επίσημη συμμετοχή σε αγώνες. Η είδηση αυτή προέκυψε από σατιρική σελίδα στο Facebook. Έγινε viral με άπειρα σχόλια για την κανονικοποίηση της ενδοοικογενειακής βίας απ’ τη μια πλευρά και τις στρίγκλες που πρήζουν τους άντρες τους απ’ την άλλη. Και πάλι, το γεγονός που πυροδότησε το γαϊτανάκι αντιδράσεων δεν συνέβη. 

Η ανθρώπινη ενέργεια είναι πόρος. Και οι ψευδείς ειδήσεις είναι για το συναισθηματικό μας κεφάλαιο ό,τι το χαλασμένο ρολόι για την κατανάλωση ρεύματος: διοχετεύουμε σ’ αυτές την ανάγκη μας για δικαιοσύνη, για ορατότητα, τρέχουμε να δείξουμε τα πιστεύω μας, την ακεραιότητά μας, την ορθότητά μας και ενώ πετάμε πάνω τους σακούλια γεμάτα ελπίδες για την αναπτέρωση του ηθικού μας και την επιβεβαίωση του εγώ μας, μας γυρνάνε πίσω ένα «τελικά έπρεπε να περιμένεις πριν μιλήσεις, τώρα εκτέθηκες». 

Μόνο που το ψάξιμο παίρνει χρόνο, χρειάζεται κατανόηση και εξοικείωση με τα μέσα. Χρειάζεται να ξέρεις πού να κοιτάξεις, ποια μέσα ασχολούνται με την εξακρίβωση, αν διαβάζεις ειδήσεις στα social media χρειάζεται να ξέρεις ποιοι λογαριασμοί έχουν το κεφάλαιο και την κατάρτιση να τοποθετηθούν. Και όταν ξέρεις ότι έχεις περίπου δέκα ώρες πριν περάσει η hot στιγμή των πολλών likes, των πολλών shares και των πολλών σχολίων, δεν έχεις τον χρόνο να κάτσεις να διαβάσεις τη Βικιπαίδεια, να ψάξεις από πού προήλθε η είδηση, να δεις αν η εφημερίδα που το αναδημοσίευσε είναι της προκοπής ή όχι. Είναι ένας αγώνας ενάντια στον χρόνο και η ταχύτερη κερδίζει. 

Το πρόβλημα με αυτό που συμβαίνει, πέρα απ’ την παραπληροφόρηση και το ότι κρίνονται έτσι ολόκληρες εκλογές, είναι ότι είμαστε απλώς πεπερασμένα όντα με περιορισμένη ροή ενέργειας. Όσο και να νοιαζόμαστε για την κοινωνική δικαιοσύνη, όσο και να επιθυμούμε να διαβάζουμε, να συμμετέχουμε, να σχολιάζουμε και να είμαστε ενεργοί πολίτες, οι πολλές ψευδείς ειδήσεις που πέφτουν μαζεμένες, όσο να πεις, αποθαρρύνουν. Είναι ντροπιαστικό να έχεις γράψει ένα πύρινο κείμενο υπέρ ή κατά ενός ζητήματος και να αποδεικνύεται ότι αν έψαχνες λίγο, θα έβλεπες ότι η αφορμή με την οποία το έγραψες δεν ισχύει. Ειδικά για ανθρώπους με ισχυρή παρουσία στον δημόσιο λόγο, η αξιοπιστία είναι προσόν και οι αντιδράσεις αυτού του είδους το μειώνουν. 

Ποια είναι η λύση; Όσο η ταχύτητα της αναμετάδοσης είναι ο τρόπος που έχουν τα μέσα να εξασφαλίζουν τη συνέχειά τους και το κοινό των social media τη δημοφιλία του, η λύση, όποια και να ’ναι, δεν είναι κοντά. Το ζήτημα είναι βαθιά αξιακό και έχει να κάνει με το τι εκτιμάμε περισσότερο. Εφόσον επιμένουμε στον αγώνα ταχύτητας, θα συνεχίσουμε να πετάμε την ενέργειά μας στο κενό και να νιώθουμε ένα άδειασμα επειδή υπερασπιστήκαμε ευγενείς σκοπούς με αφορμές που δεν υπήρξαν.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Dr. Zeina Jallad: «Ονειρεύομαι ένα μέλλον όπου τη ζωή των παιδιών μας δεν θα την ορίζει το γεγονός ότι υποφέρουν αλλά ότι ευημερούν»

Οπτική Γωνία / Zeina Jallad: «Ονειρεύομαι έναν ουρανό χωρίς πυραύλους και drones»

Η διευθύντρια του Κέντρου Μελετών Παλαιστινιακής Γης και καθηγήτρια στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού μιλά στη LiFO για την αποτυχία του διεθνούς δικαίου και το «sumud» ως καθημερινή εξέγερση απέναντι στην εξόντωση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ποιοι θα πληρώσουν τις απάτες του ΟΠΕΚΕΠΕ

Ρεπορτάζ / Ποιοι θα πληρώσουν τις απάτες του ΟΠΕΚΕΠΕ

Η κυβέρνηση ομολόγησε την αποτυχία της στην αντιμετώπιση του πελατειακού κράτους, οι κανονικοί αγρότες όμως, που δεν συμμετείχαν στις απάτες, είναι αυτοί που κυρίως θα πληρώσουν το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
CHECK Κρήτη: καμιά δομή-χιλιάδες πρόσφυγες

Ρεπορτάζ / Κρήτη: Kαμiα δομή - χιλιάδες πρόσφυγες

Αντιμέτωπη με ένα πρωτόγνωρο κύμα μεταναστευτικών-προσφυγικών ροών βρίσκεται η Κρήτη. Και ενώ η συχνότητα και ο αριθμός των αφίξεων έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου δεν έχει δημιουργήσει καμία οργανωμένη δομή υποδοχής στο νησί για τους ανθρώπους αυτούς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει τόσο πολύ την κυβέρνηση Νετανιάχου;

Οπτική Γωνία / Γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει τόσο πολύ την κυβέρνηση Νετανιάχου;

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, αγνοώντας τις επικρίσεις που δέχεται, καθώς δεν θέλει να διαταράξει τη «στρατηγική σχέση» και τα μεγάλα επιχειρηματικά deals.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
To μίσος για τους άλλους…

Οπτική Γωνία / To μίσος για τους άλλους

Για τους περισσότερους η αλήθεια δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Eίδαν κάπου μια εικόνα που εξυπηρετεί το προσωπικό τους αφήγημα, το οποίο συνήθως προσεγγίζεται με συναισθηματικούς όρους, όπου κυριαρχεί το μίσος, κι αυτό τους αρκεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ