Τα fake news προκαλούν άσκοπη οργή, κι αυτό είναι πρόβλημα

Τα fake news προκαλούν άσκοπη οργή, κι αυτό είναι πρόβλημα Facebook Twitter
Έχει ξεσπάσει απίστευτη οργή και απίστευτα νεύρα, πολύς πνευματικός κόπος από υπερασπιστές της μίας ή της άλλης πλευράς. Φωτ.: Getty Images/Ideal Image
0

ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ συνέβησαν τρία περιστατικά. Πρώτον, ένας βιαστής αγωνίζεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες· δεύτερον, μια cis αθλήτρια έχασε από μια τρανς αθλήτρια στο μποξ· τρίτον, ο Τούρκος σκοπευτής που κέρδισε το ασημένιο μετάλλιο ξεκίνησε την ενασχόληση με το άθλημα αφότου χώρισε με τη γυναίκα του και αγόρασε όπλο επειδή «το διαζύγιο ήταν ιδιαίτερα δύσκολο». 

Από τα τρία αυτά περιστατικά αληθές είναι μόνο το πρώτο. Eίναι αληθές, είναι εξοργιστικό, είναι ειλικρινά κάπως κουλό, γιατί ένας λογικός άνθρωπος θα σκεφτόταν ότι μια χώρα δεν θα ήθελε να εκπροσωπηθεί από ένα τέτοιο πρόσωπο. Επίσης, δεν φάνηκε να ενδιαφέρει τους χρήστες και τις χρήστριες των ελληνικών social media. Πέρασε και δεν ακούμπησε, ούτε αναρτήσεις, ούτε stories, ούτε ανακοινώσεις και καταγγελίες. Τίποτα. 

Η αιτία που προκάλεσε το θέμα δεν υφίσταται. Θα μπορούσε να υφίσταται, είναι ένα πραγματικό ζήτημα που ανακύπτει, μια τεράστια συζήτηση στον αθλητικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η είδηση είναι απλώς αναληθής. Η αθλήτρια δεν είναι τρανς. 

Αντίθετα, μόλις βγήκε η είδηση για την τρανς αθλήτρια που έσπασε τη μύτη μιας cis γυναίκας έγινε ένας πραγματικός χαμός με αναδημοσιεύσεις, σχολιασμούς, το Τwitter έβγαλε σε δευτερόλεπτα το hashtag #IStandWithAngelaCarini (η αθλήτρια που ηττήθηκε) και η όλη ιστορία έγινε αμέσως εργαλείο στα χέρια κάθε ανθρώπου που ασχολείται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με το θέμα των identity politics. Έχει ξεσπάσει απίστευτη οργή και φοβερά νεύρα, έχει καταβληθεί πολύς πνευματικός κόπος από υπερασπιστές της μίας και της άλλης πλευράς. Και η αιτία που προκάλεσε το θέμα αυτό δεν υφίσταται. Θα μπορούσε να υφίσταται, είναι ένα πραγματικό ζήτημα που ανακύπτει, μια τεράστια συζήτηση στον αθλητικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η είδηση είναι απλώς αναληθής. Η αθλήτρια δεν είναι τρανς. 

Αμέσως μετά, φεμινιστικά, ακτιβιστικά, μισογυνιστικά και χιουμοριστικά προφίλ κυκλοφόρησαν την είδηση (φυσικά με αντίστοιχα σχόλια) για τον Τούρκο που χαλαρά πήρε μετάλλιο στους Ολυμπιακούς γιατί η γυναίκα του ήταν τόσο κακιά που, για να προστατευθεί από αυτήν, πήρε όπλο. Γράφτηκε μέχρι και ότι αυτή ήταν η πρώτη του επίσημη συμμετοχή σε αγώνες. Η είδηση αυτή προέκυψε από σατιρική σελίδα στο Facebook. Έγινε viral με άπειρα σχόλια για την κανονικοποίηση της ενδοοικογενειακής βίας απ’ τη μια πλευρά και τις στρίγκλες που πρήζουν τους άντρες τους απ’ την άλλη. Και πάλι, το γεγονός που πυροδότησε το γαϊτανάκι αντιδράσεων δεν συνέβη. 

Η ανθρώπινη ενέργεια είναι πόρος. Και οι ψευδείς ειδήσεις είναι για το συναισθηματικό μας κεφάλαιο ό,τι το χαλασμένο ρολόι για την κατανάλωση ρεύματος: διοχετεύουμε σ’ αυτές την ανάγκη μας για δικαιοσύνη, για ορατότητα, τρέχουμε να δείξουμε τα πιστεύω μας, την ακεραιότητά μας, την ορθότητά μας και ενώ πετάμε πάνω τους σακούλια γεμάτα ελπίδες για την αναπτέρωση του ηθικού μας και την επιβεβαίωση του εγώ μας, μας γυρνάνε πίσω ένα «τελικά έπρεπε να περιμένεις πριν μιλήσεις, τώρα εκτέθηκες». 

Μόνο που το ψάξιμο παίρνει χρόνο, χρειάζεται κατανόηση και εξοικείωση με τα μέσα. Χρειάζεται να ξέρεις πού να κοιτάξεις, ποια μέσα ασχολούνται με την εξακρίβωση, αν διαβάζεις ειδήσεις στα social media χρειάζεται να ξέρεις ποιοι λογαριασμοί έχουν το κεφάλαιο και την κατάρτιση να τοποθετηθούν. Και όταν ξέρεις ότι έχεις περίπου δέκα ώρες πριν περάσει η hot στιγμή των πολλών likes, των πολλών shares και των πολλών σχολίων, δεν έχεις τον χρόνο να κάτσεις να διαβάσεις τη Βικιπαίδεια, να ψάξεις από πού προήλθε η είδηση, να δεις αν η εφημερίδα που το αναδημοσίευσε είναι της προκοπής ή όχι. Είναι ένας αγώνας ενάντια στον χρόνο και η ταχύτερη κερδίζει. 

Το πρόβλημα με αυτό που συμβαίνει, πέρα απ’ την παραπληροφόρηση και το ότι κρίνονται έτσι ολόκληρες εκλογές, είναι ότι είμαστε απλώς πεπερασμένα όντα με περιορισμένη ροή ενέργειας. Όσο και να νοιαζόμαστε για την κοινωνική δικαιοσύνη, όσο και να επιθυμούμε να διαβάζουμε, να συμμετέχουμε, να σχολιάζουμε και να είμαστε ενεργοί πολίτες, οι πολλές ψευδείς ειδήσεις που πέφτουν μαζεμένες, όσο να πεις, αποθαρρύνουν. Είναι ντροπιαστικό να έχεις γράψει ένα πύρινο κείμενο υπέρ ή κατά ενός ζητήματος και να αποδεικνύεται ότι αν έψαχνες λίγο, θα έβλεπες ότι η αφορμή με την οποία το έγραψες δεν ισχύει. Ειδικά για ανθρώπους με ισχυρή παρουσία στον δημόσιο λόγο, η αξιοπιστία είναι προσόν και οι αντιδράσεις αυτού του είδους το μειώνουν. 

Ποια είναι η λύση; Όσο η ταχύτητα της αναμετάδοσης είναι ο τρόπος που έχουν τα μέσα να εξασφαλίζουν τη συνέχειά τους και το κοινό των social media τη δημοφιλία του, η λύση, όποια και να ’ναι, δεν είναι κοντά. Το ζήτημα είναι βαθιά αξιακό και έχει να κάνει με το τι εκτιμάμε περισσότερο. Εφόσον επιμένουμε στον αγώνα ταχύτητας, θα συνεχίσουμε να πετάμε την ενέργειά μας στο κενό και να νιώθουμε ένα άδειασμα επειδή υπερασπιστήκαμε ευγενείς σκοπούς με αφορμές που δεν υπήρξαν.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ