Θοδωρής Γκόνης: «Πάντοτε με ενδιαφέρουν οι αποθήκες των ανθρώπων κι όχι οι βιτρίνες τους» Facebook Twitter
Αγαπώ πολύ την Πλατεία Ομονοίας γιατί είναι μια γειτονιά με ταυτότητα την οποία έχει περιγράψει υπέροχα ο Γιώργος Ιωάννου. Θυμάμαι να γράφει: «Εδώ κυλάει το αδιάκοπο ποτάμι των διερχομένων. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Θοδωρής Γκόνης: «Πάντοτε με ενδιαφέρουν οι αποθήκες των ανθρώπων κι όχι οι βιτρίνες τους»

0

Πλατεία Ομονοίας. Μια σύγχρονη Βαβέλ, όπου καθημερινά διασταυρώνονται οι πορείες χιλιάδων ανθρώπων κάθε ηλικίας, φύλου ή εθνικότητας. Οι γνώριμοι γρήγοροι ρυθμοί της πρωτεύουσας, η βουή της πόλης και το βιαστικό πέρασμα των διερχόμενων κυριαρχούν στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Ο ήλιος έχει αρχίσει να δύει, δημιουργώντας υπέροχες εικόνες ανάμεσα στο σιντριβάνι, τους  διερχόμενους, τα αυτοκίνητα και τα κτίρια. Έξω από το ιστορικό καφέ Νέον με περιμένει ο σκηνοθέτης, στιχουργός, συγγραφέας και καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας και του Φεστιβάλ Φιλίππων Θοδωρής Γκόνης. 

Τον συναντώ με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου «Το μαύρο φόρεμα του κόρακα» από τις εκδόσεις Άγρα. «Μου αρέσει πολύ αυτή η πλευρά της πόλης. Την περπατώ συχνά κι έχει μια ξεχωριστή ομορφιά. Κάνω ατελείωτους περιπάτους στην Αχαρνών και στους γύρω δρόμους γιατί είναι ένα σημείο που έχει ταυτότητα» λέει, εξηγώντας τους λόγους που επέλεξε αυτό το μέρος για να κάνουμε τη συνέντευξή μας. 

Όση ώρα συζητάμε, έχω μπροστά μου έναν χαρισματικό αφηγητή, έναν φιλικό και ευγενή συνομιλητή, με ύφος μειλίχιο, ο οποίος προσθέτει συχνά στον λόγο του φράσεις, γνωμικά, αποφθέγματα και στίχους. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και θέατρο στη δραματική σχολή του Πέλου Κατσέλη. Έχει συνεργαστεί με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, το Μέγαρο Μουσικής, με ΔΗΠΕΘΕ και θιάσους του ελεύθερου θεάτρου, σκηνοθετώντας σύγχρονα και κλασικά έργα. 

Είναι μια πρωτόγνωρη εποχή. Νιώθω σαν να ανακαλύπτουμε ξανά μια ήπειρο. Συγχρόνως, καθώς περπατώ, καθημερινά διαπιστώνω πόσο πολύ τα νέα παιδιά είναι απορροφημένα από τις οθόνες των κινητών τους τηλεφώνων. Προφανώς και δεν με ενοχλεί αυτή η εικόνα, απλώς το επισημαίνω επειδή έχει σημασία για κάθε γενιά ποιον κόσμο καλωσορίζει.

Επίσης, έχει γράψει τους στίχους μερικών από τα πιο γνωστά τραγούδια, όπως «Στο εστιατόριο που τρών' τα συνεργεία», «Τα παλιά γκαρσόνια», «Ένα όχι». Μάλιστα, γι’ αυτόν ο Ευγένιος Αρανίτσης έχει γράψει: «Ο Γκόνης, ως στιχουργός ή ποιητής, καταλαβαίνει το μυστικό της αναστάτωσης που δημιουργεί στον Έλληνα η σκέψη ότι έχασε ή κέρδισε ένα μέρος του ψυχικού του κόσμου σε αμφίβολα ταξίδια απ' τη μια νύχτα στην άλλη και στη συνήθεια να ζει με τον πόνο του, από τον οποίο κρατάει πάντα τον σπόρο μιας αναπόλησης σχεδόν ευφρόσυνης και πάντα μυθοποιητικής. Υπάρχει μια μελαγχολική άπνοια μέσα σ' αυτούς τους στίχους, μια αχλύ όπου τα λόγια αιωρούνται. Ο Γκόνης είναι ένας απ' τους καλύτερους στιχουργούς». 

Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλά για την εποχή μας, το στίγμα που έχει αφήσει στην καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Φιλίππων και στο ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, το θέατρο, τη συγγραφή, την Αθήνα, γεγονότα και βιώματα που τον καθόρισαν αλλά και τι θεωρεί σημαντικό στη ζωή. 

Θοδωρής Γκόνης: «Πάντοτε με ενδιαφέρουν οι αποθήκες των ανθρώπων κι όχι οι βιτρίνες τους» Facebook Twitter
Με ενοχλεί όταν σοβαροί άνθρωποι που κατέχουν υπεύθυνες θέσεις εμπορεύονται τόσο εύκολα το ψέμα. Και, συνήθως, αυτό παρατηρείται με τα πολιτικά πρόσωπα, τα οποία εμπλέκονται σε κόμματα, ανεξαρτήτως αποχρώσεων.  Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

— Τι εποχή είναι αυτή που ζούμε; Τι είναι αυτό που σας εντυπωσιάζει;

Είναι μια πρωτόγνωρη εποχή. Νιώθω σαν να ανακαλύπτουμε ξανά μια ήπειρο. Συγχρόνως, καθώς περπατώ, καθημερινά, διαπιστώνω πόσο πολύ τα νέα παιδιά είναι απορροφημένα από τις οθόνες των κινητών τους τηλεφώνων. Προφανώς και δεν με ενοχλεί αυτή η εικόνα, απλώς το επισημαίνω επειδή έχει σημασία για κάθε γενιά ποιον κόσμο καλωσορίζει. Νομίζω ότι, μεταφορικά μιλώντας, οι ρόλοι του «πατέρα και του δάσκαλου» τρίζουν την περίοδο που ζούμε. Ίσως, δικαιωματικά. Αλλά η έλλειψή τους θα φανεί στο άμεσο μέλλον. Προσωπικά, είμαι ευγνώμων για τους δασκάλους που γνώρισα, γιατί χάρη σε αυτούς βίωσα την κουλτούρα της αδικίας. Ήμουν τυχερός, δηλαδή, διότι είχα δασκάλους αυστηρούς, οι οποίοι αντιλαμβάνονταν ότι δεν χρειαζόμουν την εύνοιά τους. Άλλωστε, η ζωή είναι ένας αγώνας. Και οι αδικίες των δασκάλων μου, οι οποίοι με αγάπησαν, ήταν τα πιο σπουδαία μαθήματα που έχω πάρει στη ζωή μου. Δεν μπορείς να ατενίζεις τον κόσμο προτάσσοντας τον δικό σου εγωισμό. Βέβαια, δεν μπορείς να κατηγορήσεις τα νέα παιδιά, αλλά, σίγουρα, είτε κάτι στη διαδρομή δεν έμαθαν είτε κάτι δεν τους είπαν. Και σήμερα οι νέοι φαίνεται ότι επιθυμούν κάτι που δεν γνωρίζουν ή δεν μπορούν να το περιγράψουν, κάτι εντελώς απροσδιόριστο. 

— Κατά τη γνώμη σας, πού οφείλεται αυτό; 

Υποθέτω, στη διαφορά της ποιότητας της φτώχειας. Σήμερα βλέπουμε τη «γενιά των εμβασμάτων» να έχει αποκτήσει μια διαφορετική ψυχοσύνθεση. Ομολογώ ότι τη θεωρώ μια άτυχη γενιά. Διότι δεν μπορείς να ανακαλύψεις την ευτυχία όταν κάθε μήνα έχεις στον λογαριασμό σου ένα σταθερό έμβασμα. Προέρχομαι από μια άλλη εποχή, στην οποία έπρεπε μόνος σου να τα καταφέρεις για να κερδίσεις το δικό σου έμβασμα. Κι αυτό ήταν μια μεγάλη ευλογία, γιατί αυτά τα εμπόδια και οι δυσκολίες μού έδωσαν τη δυνατότητα να γνωρίσω το αληθινό πρόσωπο της ανάγκης. Αντιθέτως, κάθε φορά που κατηγορούμε τους νέους, προφανώς και δεν μας στοιχίζει τίποτα. Εξάλλου, πόσο εύκολες είναι στη ζωή μας οι συμβουλές και η κριτική; Έτσι, την ίδια στιγμή πρέπει να αναλογιστούμε ότι μπορεί να έχουμε αποτύχει και ως εκπαιδευτές.

— Μας έμαθε κάτι η πανδημία;

Νομίζω ότι σε αντίστοιχες στιγμές της Ιστορίας υπάρχουν αυτοί που συνετίζονται, αλλά οι περισσότεροι προτιμούν να βλέπουν φαντάσματα. Δείτε όλο αυτό που συμβαίνει με τους εμβολιασμούς. Το να αρνείσαι και να απορρίπτεις την επιστήμη είναι κάτι το αδιανόητο. Το βέβαιο είναι ότι η πανδημία δημιούργησε έναν νέο τύπο φόβου, ο οποίος μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνος.  

— Τι είναι αυτό που σας ενοχλεί σήμερα στη δημόσια σφαίρα; 

Η υποκρισία. Με ενοχλεί όταν σοβαροί άνθρωποι που κατέχουν υπεύθυνες θέσεις εμπορεύονται τόσο εύκολα το ψέμα. Και, συνήθως, αυτό παρατηρείται με τα πολιτικά πρόσωπα, τα οποία εμπλέκονται σε κόμματα, ανεξαρτήτως αποχρώσεων. 

— Ποιο θα αξιολογούσατε ως το βασικότερο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας;

Την έλλειψη κουλτούρας. Ουσιαστικά, όταν κανείς δεν έχει τη διάθεση να στρίψει το πανί, όταν ο καιρός αλλάζει. Εφησυχάζουμε. Βολευόμαστε. Γενικά, δεν μας αρέσει να ταξιδεύουμε προς μια άλλη κατεύθυνση απ’ αυτή που είχαμε υπολογίσει. Ξέρετε, με την ελευθερία δεν έχουμε καλή σχέση, προτιμάμε να επιλέγουμε τη σιγουριά. Κι αυτό συμβαίνει γιατί η ελευθερία προϋποθέτει ρίσκο, ενώ η σιγουριά σού προσφέρει την ασφάλεια, χωρίς όμως να συνοδεύεται από μέλλον ή προοπτική. 

— Δεκατρία χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής στο Φεστιβάλ Φιλίππων και εννέα στο ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας. Τι έχετε αποκομίσει όλα αυτά τα χρόνια; 

Είναι αλήθεια ότι καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα φεστιβάλ υπερτοπικό. Στόχος μας ήταν πάντα να ξεχωρίζει για τον δικό του χαρακτήρα και να είναι διαφορετικό κάθε χρόνο. Άλλωστε, πρόκειται για έναν σημαντικό θεσμό, το δεύτερο μεγάλο, μετά τα Επιδαύρια, φεστιβάλ της χώρας. Όλα αυτά τα χρόνια έγιναν πάρα πολύ ωραία πράγματα και η τοπική κοινωνία το αγκάλιασε. Φέτος, για παράδειγμα, γιορτάσαμε τη μεγάλη επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, «διαβάζοντας» ολόκληρο το έργο του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού. Προσκαλέσαμε Έλληνες και ξένους μελετητές, σκηνοθέτες, ηθοποιούς, χορευτές, μουσικούς, συγγραφείς, κινηματογραφιστές και φωτογράφους με σκοπό να φτιάξουν παραστάσεις, συναυλίες, εκθέσεις, ομιλίες και δράσεις πάνω στο έργο του, πάνω σε αυτήν τη μεγάλη στιγμή της πατρίδας μας.

Θοδωρής Γκόνης: «Πάντοτε με ενδιαφέρουν οι αποθήκες των ανθρώπων κι όχι οι βιτρίνες τους» Facebook Twitter
Το να αρνείσαι και να απορρίπτεις την επιστήμη είναι κάτι το αδιανόητο. Το βέβαιο είναι ότι η πανδημία δημιούργησε έναν νέο τύπο φόβου, ο οποίος μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνος. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

— Από τη θητεία σας τι είναι αυτό κρατάτε έντονα στη μνήμη σας και τι θέλετε να αφήσετε πίσω; 

Διατηρώ όμορφες στιγμές, όπως όταν είχαμε το αφιέρωμα στον Γιώργο Σεφέρη και περπατούσες στην παραλία της Καβάλας, με φόντο την παλιά πόλη και το φρούριο, βλέποντας ένα νεαρό ζευγάρι να διαβάζει την αλληλογραφία του σπουδαίου μας ποιητή. Ή όταν γινόταν το αφιέρωμα στον Γιώργο Χειμωνά και παρατηρούσες διάφορους πιτσιρικάδες να βλέπουν την παράσταση για τον Άμλετ στο Κάστρο της Καβάλας. Από την άλλη, αυτό που θέλω να αφήσω πίσω μου είναι το «σύνδρομο της νοσοκόμας», από το οποίο διακατέχονται κάποιοι παράγοντες τοπικής εμβέλειας, νομίζοντας ότι είναι μεγαλογιατροί.  Ευτυχώς, πάντοτε ανέτρεχα στην «Ιλιάδα» και κατασκεύαζα τον δικό μου δούρειο ίππο για τους παράγοντες.

— Φέτος γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Γιατί χάθηκε η ευκαιρία για αναστοχασμό;

Δεν μπορείς να γιορτάζεις ξαφνικά μια επέτειο, χωρίς να προϋπάρχει μια στοιχειώδης επαφή με αυτόν τον κόσμο. Μου έκανε χείριστη εντύπωση το ότι φέτος άκουγες πέριξ να σου λένε: «Κάνε κάτι για το 2021». Αν αυτό δεν είναι χυδαίο, είναι τουλάχιστον ανήθικο. Μεγάλωσα στο Ναύπλιο, μια πόλη που στις αναμνήσεις μου παραμένει ένας τόπος μνήμης του Αγώνα της Ελευθερίας. Τα κάστρα, τα μνημεία, τα φρούρια, οι φυλακές, τα σύμβολα ή τα γεγονότα που αφορούν την Ελληνική Επανάσταση κυριαρχούν σε κάθε σημείο της πόλης. Μάλιστα, το σπίτι μας ήταν στο δρομάκι όπου δολοφονήθηκε ο Καποδίστριας και υπάρχει ακόμα στον τοίχο το σημάδι από τη σφαίρα του Μαυρομιχάλη. Πιστεύω ότι μπορεί να έγιναν κάποιες ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις, αλλά το «βρες κάτι να κάνεις» είναι ανέντιμο. Διότι είναι καλύτερο, τελικά, να μην κάνεις τίποτα.  

— Το θέατρο και η αξιοπιστία του έχουν δεχτεί τεράστιο πλήγμα όχι μόνο από την πανδημία αλλά και εξαιτίας των καταγγελιών του MeΤoo. Πώς το σχολιάζετε; 

Είναι πολύ θλιβερό, αλλά ταυτόχρονα τίμιο και δίκαιο όλο αυτό που συμβαίνει. 

— Ποιες σκέψεις κάνατε όταν είδατε τον κ. Δημήτρη Λιγνάδη με τις χειροπέδες; 

Δεν μπορείς παρά να λυπάσαι. Μιλάμε για τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου. Βέβαια, επειδή δεν είμαι δικαστής, ας περιμένουμε το δικαστήριο να αποφασίσει. Προφανώς οι καταγγελίες είναι κραυγαλέες, ωστόσο είναι έντιμο και ορθό να αναμένουμε την ετυμηγορία της Δικαιοσύνης. Και, φυσικά, για όλα όσα έχουν συμβεί πρέπει να υπάρξει η αντίστοιχη τιμωρία.  

— Ποιος είναι ο ρόλος της τέχνης σήμερα; 

Παρηγορητικός. 

Θοδωρής Γκόνης: «Πάντοτε με ενδιαφέρουν οι αποθήκες των ανθρώπων κι όχι οι βιτρίνες τους» Facebook Twitter
Έχω μετανιώσει για το ότι δεν έδειξα σε άλλες φάσεις της ζωής μου την αγάπη σε πρόσωπα που την επιζητούσαν. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

— Ποιες γωνιές της πόλης σας γοητεύουν; 

Αγαπώ πολύ την πλατεία Ομονοίας, γιατί είναι μια γειτονιά με ταυτότητα, την οποία έχει περιγράψει υπέροχα ο Γιώργος Ιωάννου. Θυμάμαι να γράφει: «Εδώ κυλάει το αδιάκοπο ποτάμι των διερχομένων. Αυτών που περνούν αποπάνω κι αυτών που βουτούν στο υπόγειο, για να ξαναβγούν από την άλλη ή να αναχωρήσουν με τα τραίνα. Κι ακόμα είναι εκείνοι που έρχονται με τα τραίνα και αναδύονται κατά πυκνές φάλαγγες από τη γη, για να φύγουν ή να προστεθούν στους αναμένοντες. Κι ανάμεσα σε όλα αυτά τα πλήθη οι άνθρωποι με στολή, φαντάροι, ναύτες, σμηνίτες, χωροφύλακες, αστυφύλακες, αξιωματικοί, καλόγριες. Κι ακόμα, τρομοκρατημένοι, συνήθως, παπάδες και λυσίκομοι διάκοι με ατλαζένια, γλυκύτατα στο χρώμα αντεριά, που μισοφαίνονται, και βλέμματα στριφογυριστά, που μισοπροδίδονται, περνούν δήθεν αδιάφοροι». Επίσης, μου αρέσουν πολύ δρόμοι όπως η Αχαρνών, η Ασκληπιού, η Αγίου Κωνσταντίνου, η 3ης Σεπτεμβρίου αλλά και λεωφόροι όπως η Βασιλίσσης Σοφίας. 

— Τι είναι αυτό που σας ελκύει σε αυτή την κεντρική λεωφόρο;

Καταρχάς, η Αθήνα είναι η πόλη που μου άνοιξε τους ορίζοντες. Όμως οι πρώτες φορές που ήρθα στην πρωτεύουσα ήταν δυστυχώς για να αποχαιρετήσουμε τον πατέρα μου. Ήμουν στη Β' Γυμνασίου όταν εκείνος πέθανε από καρκίνο σε ένα νοσοκομείο της Βασιλίσσης Σοφίας. Θυμάμαι πόσο πολύ μου είχαν αποτυπωθεί τα μεγάλα κτίρια και η ανέγερση του Πύργου των Αθηνών όταν ερχόμασταν για να τον επισκεφθούμε στο νοσοκομείο. Σαν να ήταν ένα τελετουργικό. Πάντοτε, λοιπόν, επιδιώκω να κάνω άσκοπες περιπλανήσεις, αλλά συνάμα ψυχικά ωφέλιμες. 

— Τι είναι για σας η συγγραφή; 

Είναι το στήριγμά μου. Προφανώς, δεν μπορείς να γράψεις αν δεν είσαι αναγνώστης. Έχω κάποιους συγγραφείς οι οποίοι με έχουν επηρεάσει καταλυτικά, όπως ο Σεφέρης, ο Κοσμάς Πολίτης, ο Γιώργος Ιωάννου, ο Στρατής Τσίρκας. Επίσης, ευτύχησα στη ζωή μου να συναντήσω και να συναναστραφώ σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο Κωστής Παπαγιώργης, ο Χρήστος Βακαλόπουλος. 

ΚΟΡΑΚΑ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Θοδωρής Γκόνης, Το μαύρο φόρεμα του κόρακα, εκδόσεις Άγρα

— Στο νέο σας βιβλίο «Το μαύρο φόρεμα του κόρακα» σας απασχολεί έντονα το στοιχείο της μνήμης. Χωρίς αυτήν είμαστε ένα τίποτα;

Η μνήμη είναι οδυνηρή, βασανιστική. Ταυτόχρονα, είναι υπέροχο το συναίσθημα που βιώνεις όταν σε επισκέπτονται παλιές αναμνήσεις. 

— Τι θυμάστε πιο έντονα απ’ τα παιδικά σας χρόνια;

Αρχικά, να σας πω ότι γεννήθηκα σ’ ένα μικρό χωριό μεταξύ Ναυπλίου και Επιδαύρου που λέγεται Γκάτζια. Αργότερα μετακινήθηκα προς το Ναύπλιο, όπου πήγα σχολείο και δούλευα ταυτόχρονα σε διάφορα εστιατόρια. Το γεγονός ότι ο πατέρας μου πέθανε τόσο νωρίς, όταν ήμουν δεκατεσσάρων ετών, ήταν κάτι που με επηρέασε σημαντικά. Φυσικά, το ότι δούλευα ως σερβιτόρος φαίνεται επειδή πολλά από τα τραγούδια που έχω γράψει έχουν αναφορές σε εστιατόρια και σερβιτόρους. Επίσης, αναλογιστείτε ότι, ενώ έμενα πολύ κοντά στην Επίδαυρο, δεν μπορούσα να παρακολουθήσω τις παραστάσεις στο αρχαίο θέατρο γιατί δούλευα τις ημέρες εκείνες. Τότε δεν υπήρχε ο δρόμος από τα Ίσθμια, από τα Λουτρά της Ωραίας Ελένης, με αποτέλεσμα όλοι να περνούν από το Ναύπλιο. Θυμάμαι ότι έφταναν τα πούλμαν από διάφορα μέρη της Ελλάδας και προσπαθούσα να καταλάβω, από τα λόγια των θεατών, όταν έρχονταν για φαγητό μετά το τέλος της παράστασης, πώς ήταν. Κι ενδιαφερόμουν να μάθω ποιο έργο παιζόταν, ποιοι ήταν οι συντελεστές. Επίσης, έρχονταν για φαγητό στα εστιατόρια όπου εργαζόμουν ηθοποιοί, σκηνοθέτες, πρωταγωνιστές, με μερικούς από τους οποίους συναντήθηκα αργότερα στο θέατρο. Μάλιστα, πρώτη φορά που πήγα στην Επίδαυρο ήταν ως ηθοποιός. 

— Πείτε μου μια πληγή που δεν θα ξεχάσετε ποτέ. 

Το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι που βρέθηκαν δίπλα μου κι ήθελαν να πουν την ιστορία τους έκανα το λάθος να μην τους αφιερώσω τον χρόνο που χρειάζονταν για να το πράξουν. Έχω μετανιώσει για το ότι δεν έδειξα σε άλλες φάσεις της ζωής μου την αγάπη σε πρόσωπα που την επιζητούσαν. Ωστόσο, επιδιώκω τα δώρα που δεν πρόλαβα να χαρίσω κάποτε να τα προσφέρω σε άλλους, επανορθώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τα λάθη του παρελθόντος.  

Θοδωρής Γκόνης: «Πάντοτε με ενδιαφέρουν οι αποθήκες των ανθρώπων κι όχι οι βιτρίνες τους» Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

 Πώς θα ορίζατε τη δημιουργία; 

Για μένα είναι η επιθυμία του να συνεχίζεις. Αυτή η ανέλπιστη δύναμη της διάρκειας. 

— Έχετε γράψει υπέροχους στίχους γνωστών τραγουδιών. Μικρές ιστορίες που δεν θέλετε να ξεχάσετε.

Ναι, είναι αλήθεια. Και μου αρέσει να γράφω περπατώντας. Θεωρώ ότι το τραγούδι είναι το ποίημα του δρόμου. Στη μουσική τα ‘φερε έτσι η τύχη και η μοίρα που κάποια στιγμή που συζητούσαμε με τον αείμνηστο Χρήστο Βακαλόπουλο, μου λέει:  «Ρε συ, Θοδωρή, όλα αυτά που λες είναι υπέροχα λόγια για τραγούδια. Γράψε ένα τραγούδι ωραίο». Και έτσι έδωσα τους στίχους στον Χρήστο κι εκείνος στον Νίκο Ξυδάκη, με τον οποίο ήταν φίλος. Εγώ ντρεπόμουν. Τότε του έδωσα το «Ένα όχι», που λέει η Ελευθερία Αρβανιτάκη. Και μια μέρα χτυπάει το τηλέφωνο. Ήταν ο Νίκος και μου είπε: «Για άκουσε κάτι». Και ήταν η στιγμή που μου έβαλε το τραγούδι. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπήκε το τραγούδι στη ζωή μου. Ακόμη και τώρα, ερχόμενος στη συνέντευξη, έγραψα στο σημειωματάριό μου κάποιους στίχους με τίτλο «Ο ζητιάνος», οι οποίοι λένε: «Είχε το σπίτι μας αυλή, σκοινί και τον ζητιάνο του, είχε βιολί, λαούτο και το πιάνο του, ήταν τυφλός και διάβαζε το χέρι μας, κανείς δεν έμαθε πώς βρέθηκε στα μέρη μας, ό,τι κι αν είπε, ό,τι κι αν προφήτεψε, μας το φανέρωσε η λεύκα που εφύτεψε, χωρίς γραμμένα λόγια, με τα φύλλα της, με τη σκιά και την ανατριχίλα της, έσταζε μπρος στην πόρτα μας το ασήμι της, κι αυτός εκεί τραγουδιστής, φρουρός και αγρίμι της».   

— Ποιος είναι ο μεγαλύτερός σας φόβος;

Να μην εξαρτιέμαι από τους ανθρώπους που αγαπώ. 

— Τι ρόλο έπαιξε ο έρωτας στη ζωή σας;

Σπουδαίο και ταυτόχρονα καταστροφικό. Κάποτε είχα γράψει ένα τραγούδι που ερμήνευσε η Βούλα Σαββίδη με τίτλο «Τα λάθη μου». Και είμαι ευγνώμων για όλα όσα έχω ζήσει. Για να θυμηθώ τους στίχους του: «Τα λάθη μου τα σέβομαι κι όταν τα συναντώ, σηκώνομαι και τρυφερά στα χείλη τα φιλώ, ποτέ δεν πρόκειται να πω γι’ αυτά λόγο πικρό, ό,τι κι αν έχω στη ζωή στο λάθος το χρωστώ, ποτέ δεν πρόκειται να πω γι’ αυτά λόγο πικρό, ό,τι κι αν έχω στη ζωή στο λάθος το χρωστώ». 

— Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή; 

Θέλω να σας πω ότι πάντοτε με ενδιαφέρουν οι αποθήκες των ανθρώπων και όχι οι βιτρίνες τους. Γι’ αυτό θεωρώ ότι το ζητούμενο στη ζωή μας είναι να καταφέρουμε να συναντηθούμε με τη γαλήνη, την καλοσύνη και τα συναισθήματα των πραγμάτων. 

— Αν γράφατε ένα σύνθημα σε ένα τοίχο με κάποιους στίχους σας, ποιο θα ήταν αυτό;

 «Δέκα χρόνια στου Μπακάκου περιμένω για να 'ρθεις, πέρασε όλη η Ελλάδα και ακόμα να φανείς». 

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Σπίτι από ζάχαρη»: Το δίκτυο των ανθρώπινων σχέσεων στο μυθιστόρημα της Τζένιφερ Ίγκαν

Βιβλίο / Πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να βιώσουμε ξανά όσα ζήσαμε στο παρελθόν;

Το «Σπίτι από ζάχαρη» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας που διερευνά τους κινδύνους της ψηφιακής εποχής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία της μνήμης και της σύνδεσης.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ