Υπάρχουν πολλές σχέσεις που δεν είχαν την τύχη να ποτιστούν από το Άγιο Δισκοπότηρο. Μπορεί να ξεκίνησαν με τις καλύτερες των προθέσεων, όμως η συνέχεια δεν είχε καμία σχέση συγκριτικά με τις αρχικές προσδοκίες. Κάτι που ξεκίνησε ένδοξα και στολισμένο με δάφνες, κατέληξε ένας αιματηρός πόλεμος ψυχικής επιβίωσης. Ένα όνειρο που μετατράπηκε σε μια συνεχής αναζήτηση ενός τούνελ διαφυγής.
Ποιοι είναι;
Τα άτομα που πάσχουν από Διαταραχές Προσωπικότητας έχουν την τάση να διαλύουν τις σχέσεις τους. Συνδυαζόμενα παιχνίδια απόλαυσης, δύναμης και ελέγχου καθιστούν την συνύπαρξη με τα άτομα αυτά άκρως δυσλειτουργική. Τα θύματα που ενεπλάκησαν σε σχέσεις με ανθρώπους που έπασχαν από κάποια Διαταραχή δηλώνουν χαρακτηριστικά προσωπικότητας αυτών όπως ανευθυνότητα, υψηλοί δείκτες εγωιστικών συμπεριφορών, πολλές ψευδείς πληροφορίες, ανάγκη να είναι στο επίκεντρο της προσοχής, συνεχής κριτική και επαναλαμβανόμενα μεικτά σήματα ενδιαφέροντος.
Το 1835 ο Dr. Pritchard χαρακτήρισε τα άτομα που πάσχουν από κάποια Διαταραχή ως ηθικά παράφρονες, εννοώντας ότι τα άτομα αυτά δεν είναι τρελά με βάση τα γνωστά standards αλλά παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές στην συμπεριφορά τους, τις συναισθηματικές τους διακυμάνσεις και αντιδράσεις από τους υπόλοιπους.
Σύμφωνα με την τέταρτη έκδοση του DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), τα άτομα που παρουσιάζουν κάποια Διαταραχή έχουν κάποια μοτίβα συμπεριφορών (επιθετικότητα, αστάθεια) και εσωτερικών εμπειριών (διάθεση, αξίες) που τα καθιστούν μην αποτελεσματικά στις σχέσεις τους.
Στο DSM χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες (Clusters). Στην πρώτη ανήκουν οι Διαταραχές που παρουσιάζουν εκκεντρικές συμπεριφορές, η δεύτερη εμπεριέχει προσωπικότητες υψηλά δραματικές και η τρίτη προσωπικότητες όπου είναι αγχώδεις και φοβισμένες.
Οι Καταστροφείς των Σχέσεων:
Οι προσωπικότητες που είναι άκρως καταστροφικές για τις σχέσεις είναι κυρίως αυτές που ανήκουν στην δεύτερη κατηγορία (Cluster B) και αυτό γιατί δεν είναι ζημιογόνες μόνο για τον εαυτό τους αλλά κυρίως για τους άλλους.
Αυτές είναι:
1. Antisocial Personality Disorder (Αντικοινωνική Διαταραχή)
Τα άτομα που πάσχουν από την συγκεκριμένη Διαταραχή έχουν την τάση να παραβιάζουν συνεχώς κανόνες και δικαιώματα, είτε κοινωνικής υπόστασης είτε στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, χωρίς να υπολογίζουν τις επιπτώσεις. Για τα άτομα αυτά το να παραβιάσουν κάποιον κανόνα ή συμφωνία είναι μια προσωπική νίκη ως προς την δήλωση και επιβολή της συνεχούς ανεξαρτησίας τους.
Είναι ανεύθυνα και παρουσιάζουν άκρως εγωκεντρικές συμπεριφορές. Η συμβίωση μαζί τους είναι μια επαναλαμβανόμενη υπενθύμιση ακόμα και των πιο βασικών κανόνων. Στις σχέσεις τους έχουν την ανάγκη απλά να καταργούν το αυτονόητο!
2. Borderline Personality Disorder (Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας)
Ένα συνεχές μοτίβο από έντονες και ασταθείς σχέσεις, συμπεριφορές και αντιλήψεις του εαυτού. Κοινά χαρακτηριστικά είναι ο συχνός πανικός φόβου εγκατάλειψης, οι ασταθείς κοινωνικές σχέσεις, η ασταθής εικόνα εαυτού, τα χρόνια συναισθήματα κενότητας, οι παρορμητικές συμπεριφορές και οι εκρήξεις θυμού, ειδικά όταν δεν λαμβάνουν την προσοχή που θα ήθελαν.
3. Histrionic Personality Disorder (Μελοδραματική Διαταραχή Προσωπικότητας)
Η συγκεκριμένη κατηγορία παρουσιάζει παρατεταμένες συναισθηματικές αντιδράσεις και υψηλή ανάγκη για συνεχή προσοχή. Είναι προσωπικότητες άκρως δραματικές και σαγηνευτικές.
4. Narcissistic Personality Disorder (Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας)
Οι προσωπικότητες αυτές έχουν την ανάγκη να θαυμάζονται από άλλους και είναι άκρως εγωιστικές. Έχουν υπεροπτική συμπεριφορά, μεγάλη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και έλκονται κυρίως από καταστάσεις που επιφέρουν προσωπική απόλαυση, χωρίς να υπολογίζουν συναισθηματικό πόνο.
Οι Διαταραχές Προσωπικότητας χτυπούν κατά μέσο όρο το 10 - 15% του πληθυσμού και συγκεκριμένα η Cluster B το 5%.
Κύρια Χαρακτηριστικά στις Σχέσεις τους
Η κάθε Διαταραχή έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Όμως, στο σύνολο τους, οι Cluster B Διαταραχές έχουν κάποια κύρια χαρακτηριστικά, ιδίως στο πως επηρεάζουν τις σχέσεις.
1. Εγωκεντρισμός
Όταν ένα υγιές ψυχικά άτομο παίρνει αποφάσεις δεν υπολογίζει μόνο τις πιθανές επιπτώσεις για τον ίδιο αλλά και για τα άτομα που κυρίως νοιάζεται. Το άτομο με Διαταραχή πράττει με γνώμονα τους προσωπικούς του σκοπούς προσπαθώντας να ικανοποιήσει τα προσωπικά του κίνητρα.
2. Άρνηση να αποδεχτεί προσωπική ευθύνη
Τα άτομα με Διαταραχή σχεδόν ποτέ δεν αποδέχονται την ευθύνη των πράξεων τους. Αντί αυτού, χρησιμοποιούν δικαιολογίες, κατηγορούν τους άλλους ή δηλώνουν ότι δεν καταλαβαίνουν τι συνέβη με απώτερο σκοπό να αποδεσμεύσουν τον εαυτό τους από την ενοχή και έπειτα να τοποθετηθούν στην θέση του θύματος.
3. Ακραία διακύμανση συναισθηματικών εναλλαγών
Οι άνθρωποι με Διαταραχές δημιουργούν εντάσεις στις σχέσεις τους απλά για να πάρουν αυτό που θέλουν. Πολλές φορές όμως τρέφονται από αυτή την ένταση. Έχουν την περίεργη ικανότητα να ανακάμπτουν εξαιρετικά γρήγορα από έντονα συναισθήματα και να φέρονται και πάλι εντελώς φυσιολογικά.
Η συναισθηματική επένδυση για αυτά τα άτομα δεν ακολουθεί φυσιολογικά μοτίβα γιατί πολύ απλά υφίσταται μόνο στο παρόν. Λέξεις όπως συμβιβασμός ή συμφωνία είναι γι' αυτούς απαγορευτικές.
Οι επιπτώσεις των παραπάνω χαρακτηριστικών σε ψυχικά υγιή άτομα μπορεί να είναι καταστροφικές και κάποιες φορές μη αναστρέψιμες. Βέβαια, υπάρχει περίπτωση να ελκόμαστε από τέτοια άτομα. Οι φοβίες μας και οι ανασφάλειες μας είναι ζωογόνα τροφή για τα άτομα με Διαταραχή.
Το να μπορούμε να εντοπίζουμε γρήγορα τέτοιες συμπεριφορές και κατ' επέκταση προσωπικότητες είναι εξαιρετικά σημαντικό διότι τα άτομα αυτά έχουν την ικανότητα να γίνονται άκρως εθιστικά. Ένα είδος ναρκωτικού που μας συνθλίβει με την πάροδο του χρόνου.
Χρήστος Παπανίκας
Life Coach / HumanAdvanced.com
σχόλια