Στη ζωή, στην καθημερινότητά μας, κακώς, αλλά μάλλον είναι πιο πολλοί οι λόγοι που μας προκαλούνε θλίψη παρα αυτοί που μας ζωγραφίζουν το χαμόγελο στο πρόσωπο. Έχοντας φυσιολογικά την έμφυτη τάση να αντισταθούμε σε οτιδήποτε καταπιεστικό, ετσι προσπαθούμε να αποφορτιστούμε, τον περισσότερο καιρό στην καθημερινότητα μας, παίζοντας ένα κατανοητό και δικαιολογημένο, εν τέλει, θεατρικό ρόλο. Κι αυτό αφορά κυρίως τις συναναστροφές μας και την καθημερινή μας "κοινωνικότητα". Δείχνουμε, αντίθετα με αυτό που βαθιά νιώθουμε, ευδιάθετοι, χαλαροί, κοινωνικοί και ενδιαφέροντες με κάθε τρόπο. Δεν τολμάμε να αποκαλύψουμε τη θλιμμένη μας πλευρά και προτιμάμε να την κρατάμε για προσωπική χρήση στις πιο μοναχικές μας στιγμές. Βέβαια, παράλληλα τίθεται και το ερώτημα του εάν η θλίψη οδηγεί στην μοναχικότητα ή το αντίστροφο. Δεν ξέρω, αλλά ίσως απλοϊκά σκεπτόμενος, πιστεύω ότι θλίψη και μοναχικότητα αλληλοτροφοδοτούνται ή η ύπαρξη της μιας ενισχύει την προϋπάρχουσα παρουσία της άλλης.
Η θλιμμένη μας πλευρά και η επίδειξή της ανοιχτά σε τρίτους, πιθανόν να μας βάλει σε μπελάδες. Γιατί όταν κάποιος σε ρωτήσει απο περιέργεια ή ενδιαφέρον το γιατί, θα πρέπει να έχεις πολύ ξεκάθαρο μυαλό για να απαντήσεις. Συνήθως όμως η καθαρή σκέψη δεν ανήκει στους θλιμμένους. Άλλωστε αν υπήρχε αυτή, μάλλον δεν θα υπήρχε η θλίψη. Έπειτα είναι και το άλλο: κανείς δεν θα ρωτήσει τους ιδιαίτερους λόγους όταν είσαι χαρούμενος, ή τουλάχιστον δείχνεις έτσι. Το "γιατί" πάντα κολλάει στην στεναχώρια, διότι η έστω προσποιητή χαρά είναι δεδομένη ενώ η βλοσυρότητα και η συναισθηματική συννεφιά είναι κάτι απρόσμενο για τους περισσότερους και άρα απολογητέο.
Αξίζει να προσπαθήσουμε να συμβιβαστούμε (ή ίσως πιο σωστά να συμφιλιωθούμε) με την blue side της ψυχοσύνθεσής μας και να μην την αποφεύγουμε ή την αποκηρύσσουμε ενώπιον τρίτων. Σκεπτόμενοι απλώς το ενδεχόμενο της πλήρους "ευτυχίας" στη ζωή μας. Και πως τότε θα υπήρχε μέσα μας ένα ουδέτερο, "άχρωμο" και "άοσμο" συναίσθημα που έρχεται ως αποτέλεσμα της διαρκούς κατάστασης επιλυμένων, υλικών και μη, προβλημάτων. Επιλυμένων άκοπα, εύκολα και γρήγορα. Θα βιώναμε το συναίσθημα της "άχαρης χαράς"(οξύμωρο ναι!), της μάταιης ευδαιμονίας, της πληκτικής υπερευκολίας ή όπως αλλιώς θέλει ας τo ονομάσει κανείς. Ενώ η σκοτεινή και ανεξήγητη εναλλαγή; Πως σας φαίνεται; Ups and downs, highs and lows, peaks and bottoms. Ποιο από τα δύο είναι καταδίκη και ποιο ευχή τελικά; Πλήξη της ευδαιμονίας ή εναλλαγή;
Η κάλυψη μιας προσδοκίας γεννά μια άλλη. Διαρκής αναπαραγωγή προσδοκιών. Ένα φυσικό, συναισθηματικό φαινόμενο που κρύβεται πίσω από την προσωπική μας εξέλιξη σε διάφορους τομείς της ζωής μας. Μήπως, όμως, κρύβεται και πίσω απο την λιγότερο εξηγήσιμη προσωπική μας δυστυχία; Κάποιος θα πει:
«Εμένα με τρέφει το γεγονός οτι προσδοκώ να μου συμβεί κάτι επιθυμητό, ευχάριστο για μένα, που έχω θέσει ως στόχο και το επιδιώκω. Μόνο και μόνο η γλυκιά αναμονή με κάνει να χαμογελάω! Αντίθετα, με θλίβει απλώς να περιμένω μεσα στα χρόνια που περνάνε απο διπλα μου. Να μπαίνω σε μια ατέλειωτη ουρά αναμονής, σ'εναν "ΟΑΕΔ προσδοκιών". Σε ένα κόσμο αναβολής, αβεβαιότητας, αβουλίας και απελπισμένης εσωστρέφειας. Σε έναν κόσμο χρεωκοπημένο από πολλές απόψεις και δεν εννοώ οικονομική ή νομισματική, που περιμένει ο καθένας με το χαρτάκι αναμονής ονείρων στο χέρι, αδύναμος, παραδομένος και αυτοεγκλωβισμένος». Δεν φταίνε ίσως τελικά οι προσδοκίες, όπως εσφαλμένα πιστεύεται. Δηλαδή τι είναι ένα άτομο χωρίς προσδοκίες; Η ζωή στον δυτικό κόσμο(κι όχι μόνο θα μπορούσε να πει κανείς) γεννά προσδοκίες. Άλλες νορμάλ και άλλες στρεβλές και μάταιες, σε αυτό είμαστε σύμφωνοι. Αλλά γιατί να κατηγορούμε και να ενοχοποιούμε τις προσδοκίες εν γένει; Δηλαδή να μην έχουμε σχέδια, επιθυμίες και όνειρα; Διότι ως τέτοιες νοούνται οι προσδοκίες. Η προεξόφληση της χαράς.
Τελικά εκεί που θέλω να καταλήξω είναι οτι οι προσδοκίες (και δη οι ανεξέλεγκτες!) ναι μεν σκοτώνουν την ευτυχία αλλά προηγουμένως η αναβολή και η ατέλειωτη αναμονή σκοτώνει τις προσδοκίες. Ο ηθικός αυτουργός του εγκλήματος κατα της προσωπικής μας ευτυχίας είναι η αλλεπάλληλη και διαρκής διάψευση, το ύπουλο μαξιλαράκι της υπομονής που με τα χρόνια στρεβλώνει το "σβέρκο" των επιλογών, των σχεδίων και των ονείρων μας για το μέλλον. Οι προσδοκίες είναι το καύσιμο για το προσωπικό μας μέλλον.
Κι αυτό βέβαια δεν αντιμετωπίζεται με την κατάργηση των προσδοκιών, όπως υποστηρίζει ο πεσιμισμός. Αυτό είναι μια φιλοσοφική στάση συμβιβασμού με την σκληρή πραγματικότητα που διαρκώς ακυρώνει την επιμελώς προσχεδιασμένη ευτυχία μας και γι' αυτό δεν θα πρέπει να έχουμε μέσα μας προσχεδιασμένη ευτυχία. Όχι, όχι! Ας πάρουμε μια τζούρα απο το παχύ και επίμηκες τσιγάρο του ρομαντισμού που μας προσφέρει απλόχερα η επιπόλαιη αλλα ολοζώντανη μεριά του εαυτού μας και ας παραδεχτούμε οτι ζωή χωρίς προσδοκίες είναι ασήμαντη. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό απο αυτή την φλύαρη έκθεση. Αντι, λοιπόν, να συμβιβαστώ με τον πεσιμισμό, προτιμώ να του δείξω τη γροθιά μου και να τον ξεφορτωθώ οριστικά. Και απλώς θα υποδέχομαι ευπρόσδεκτα ακόμα και την θλίψη μου, ακόμα και την αποτυχία μου, χτίζοντας διαρκώς και για όσο με παίρνει, επάνω στις στάχτες των καμμένων μου προσδοκιών!
