"Αν το Ισλαμικό Κράτος δεν υπήρχε, θα έπρεπε να το εφεύρουμε"
Συνέντευξη του Richard Labévière στην εφημερίδα L' Orient Le Jour (23.06)
Ο Richard Labévière, εμπειρογνώμονας σε διεθνή και στρατηγικά ζητήματα, συγγραφέας και αρχισυντάκτης του σάιτ Proche et Moyen-Orient.ch/Observatoire géostratégique, αναλύει την αλλαγή πλεύσης των ΗΠΑ στη διαχείρηση των ζητημάτων που σχετίζονται με την τρομοκρατία, απαντώντας στις ερωτήσεις της δημοσιογράφου Lina Kennouche.
Lina Kennouche :
Στις 27 Μαίου του 2015 οργανώσατε μία συνάντηση στη Γενεύη για την τρομοκρατία, όπου αναφερθήκατε σε "παλιές απειλές", αλλά και σε "νέες προκλήσεις". Τι εννοούσατε ;
Richard Labévière :
Σαν πρώτο σημείο για τις παλιές απειλές, έπρεπε να δείξουμε την πραγματική ιστορική διαδρομή του ISIS. Συχνά, οι βιαστικοί παρατηρητές συνηθίζουν να λένε ότι το Ισλαμικό Κράτος γεννήθηκε στο Ιράκ. Πριν όμως από το Ιράκ, η ομάδα αυτή εμπνεύστηκε από τις μεθόδους και την ιδεολογία των ένοπλων ισλαμιστών της Αλγερίας, την 'Ενοπλη ισλαμική οργάνωση (GIA), που υπήρξαν μεταξύ 88 και 98 οι τρομοκράτες της αιματηρής δεκαετίας (βασανισμοί και μαζικές εκτελέσεις στο όνομα της επανίδρυσης του χαλιφάτου). Σε σχέση λοιπόν με τις δολοφονικές μεθόδους και την ιδεολογία, οι ισλαμιστές αυτοί ήταν οι πρόδρομοι του Ισλαμικού Κράτους. Τώρα, όσον αφορά στις νέες προκλήσεις απέναντι στην τρομοκρατική απειλή και τις μεταβολές τους, πέρασαμε από διάφορα στάδια. Τη διεθνή απομόνωση μιας χώρας σαν την Αλγερία που αντιμετώπισε μόνη της εκείνη την περίοδο την τρομοκρατία, διαδέχθηκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου, από τη στιγμή που οι ΗΠΑ επλήγησαν πάνω στο εδαφός τους, ένας γενικευμένος πόλεμος κατά της τρομοκρατίας. Μετά τις αραβικές εξεγέρσεις και μέχρι σήμερα, το πραγματικό νέο στοιχείο που μπορεί κανείς να παρατηρήσει είναι η διαχείρηση των κρίσεων. Η τρομοκρατική απειλή διαχειρίζεται χωρίς να γίνεται προσπάθεια να εκλείψει. Η διαχείρηση της κρίσης έγινε ένας τρόπος διακυβέρνησης. Της δίνεται μια κατεύθυνση, καναλιζάρεται, και προσφέρεται για εκμετάλλευση.
Lina Kennouche :
Γιατί εκτιμάτε πως η αλλαγή αυτή προωθήθηκε μετά τις αραβικές εξεγέρσεις ;
Richard Labévière :
Ας θυμηθούμε γιατί οι Αμερικανοί αποφάσισαν να εξοντώσουν τον Οσάμα Μπιν Λάντεν (αρχηγό της Αλ-Κάιντα) το Μάιο του 2011, ενώ δεν αναλαμβάναν μέχρι τότε καμιά ενέργεια παρ' ότι ήξεραν εδώ και τέσσερα χρόνια ότι βρισκόταν στο Πακιστάν. Επειδή οι αραβικές εξεγέρσεις του Γενάρη του 2011 είχαν ξεκινήσει και η αμερικανική διοίκηση δεν ήθελε με κανένα τρόπο να εκμεταλλευτεί και να προσεταιριστεί η Αλ- Καίντα την αμφισβήτηση, όταν η θερμιδοριανή απάντηση εκείνη την εποχή απέναντι στις εξεγέρσεις ήταν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι. Τον Μάη του 2011, ποντάρουν έτσι πάνω στους Αδελφούς κι αυτό θα αποδειχτεί μια καταστροφή. Από τη στιγμή που η τελευταία προσέγγιση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή απέτυχε, δεν υπήρξε άλλη σαφής πολιτική προσέγγιση στην περιοχή απέναντι στην την κατάρρευση του Ιράκ, τις συνέπειες του πολέμου στη Λιβύη που επηρέασε όλες τις γειτονικές χώρες της ζώνης που περιλαμβάνει μέρος της Σαχάρας και του Σαχέλ και που εκτείνεται από τις ακτές του Μαρόκου ως το Αφρικανικό Κέρας.
Lina Kennouche :
Πως εκφράζεται σήμερα η διαχείριση της τρομοκρατίας στη Μέση Ανατολή ;
Richard Labévière :
Ας πάρουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, τη σύνοδο κορυφής αντί-ISIS που οργάνωσε ο Φρανσουά Ολλάντ στο Παρίσι τον Ιούνιο. Κατ' αρχάς, δεν προσκαλεί το Ιράν που είναι μια σημαντική χώρα η οποία αντιμάχεται το Ισλαμικό Κράτος. Κατά δεύτερον, η Γαλλία ανήκει σε μια συμμαχία όπου συμμετέχουν καμιά πενηνταριά χώρες. Μπροστά στους ακροατές του, ο κ. Ολλάντ εξηγεί πως ο αγώνας κατά του Ισλαμικού Κράτους θα είναι μακροχρόνιος στο επιχειρησιακό επίπεδο (εξού και η ιδέα της διαχείρισης), εκτιμώντας παράλληλα ότι δεν πρέπει να αλλάξει η στρατηγική της συμμαχίας επειδή είναι η πιο κατάλληλη. Ωστόσο, ο οποιοσδήποτε στρατιωτικός ξέρει πολύ καλά πως δεν εξαλείφεται ένα μόρφωμα σαν το Ισλαμικό Κράτος απλά και μόνο με αεροπορικούς βομβαρδισμούς. Πρόκειται για μια αρχή στρατιωτικής στρατηγικής. Σ' αυτού του είδους τη σύγκρουση, αν δεν στέλνεις χερσαία στρατεύματα για να αντιπαρατεθείς μετωπικά (κάτι που η Γαλλία έπραξε στο Μαλί, με μάχες σώμα με σώμα ανάμεσα στις ειδικές δυνάμεις και τους τζιχαντιστές) δεν θάχεις κανένα αποτέλεσμα. Στην περίπτωση του Ισλαμικού Κράτους, έχουμε να κάνουμε με την περίφημη αυτή εξίσωση : δεν λύνουμε το πρόβλημα με μετωπικές στρατιωτικές αποφάσεις, διαχειριζόμαστε μακροχρόνια την κατάσταση, και από μια άποψη εποφελούμαστε. Σχετικά μ' αυτό το συγκεκριμένο σημείο, ένας εμπειρογνώμονας του Πενταγώνου είχε ισχυριστεί πως αν θέλαμε πραγματικά να τελειώναμε με το Ισλαμικό Κράτος, θα χρειάζονταν 10.000 στρατιώτες στο πεδίο, μία αποφασιστική μετωπική μάχη, και η υπόθεση θα έκλεινε εκεί. Σήμερα ωστόσο, τα μισά σχεδόν από τα αεροπλάνα της συμμαχίας επιστρέφουν στη βάση τους με μόμβες που δεν έχουν ρίξει.
Μπορούμε επίσης να πάρουμε το παράδειγμα της Αλ-Καίντα που βοηθάμε σε μια χώρα και αλλού την πολεμάμε. Τους υποστηρίζουμε στη Συρία, αλλά σκοτώνουμε τον αρχηγό τους στην Υεμένη, με διαφορά 2-3 ημερών. 'Ολα αυτά αποδεικνύουν πως δεν υπάρχει πια δομημένη πολιτική στην Εγγύς και Μέση Ανατολή γιατί δεν αποτελεί κεντρική προτεραιτότητα των ΗΠΑ. Πρέπει να ξαναμπεί το γεοπολιτικό λογισμικό στη σωστή του βάση. 'Εχουμε ξεχάσει πως στην αρχή της δεύτερης θητείας του, ο Μπάρακ Ομπάμα είχε υπενθυμίσει το εξής : το μέλλον των αμερικανικών συμφερόντων βρίσκεται στην Ασία-Ειρηνικό και την Κεντρική Ασία. Δεν περνάει πια από τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής, αλλά από την Ευρασία, όπως την αποκαλούσε ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, δηλαδή από τους δρόμους του Μάρκο Πόλο, από τη Βενετία ως το Βλαντιβοστόκ. Γι' αυτό και η προτεραιτότητα, πριν δοθεί μια λύση κατά περίπτωση στις κρίσεις στη Μέση Ανατολή, παραμένει η εξομάλυνση των σχέσεων με το Ιράν και η αναζήτηση μιας συμφωνίας για τα πυρηνικά. Η αμερικανική εμμονή σήμερα είναι πως θα περιοριστεί η Κίνα και θα επιστρέψει η Ρωσία ως περιφερειακή δύναμη μέσα από τη στρατηγική της συμφωνία με την Κίνα. Από την προτεραιότητα αυτή απορρέουν ενέργειες στη Μέση Ανατολή που μπορούν να είναι πολύ διαφορετικές ανάλογα με την κάθε κατάσταση.
(Συνεχίζεται)
[μετάφραση από το γαλλικό κείμενο : Σ.Σ.]
σχόλια