Διαβάζοντας την αυτοβιογραφία της Μαρίνα Αμπράμοβιτς: Σώμα, αίμα, θάνατος-και ΤΕΧΝΗ

Διαβάζοντας την αυτοβιογραφία της Μαρίνα Αμπράμοβιτς: Σώμα, αίμα, θάνατος-και ΤΕΧΝΗ Facebook Twitter
0

«Τα γενέθλια μου ήταν θλιβερές περιστάσεις, όχι χαρούμενες. Πρώτον, ποτέ δεν έπαιρνα ωραία δώρα, δεύτερον, η οικογένειά μου ποτέ δεν ήταν πραγματικά ενωμένη. Ποτέ δεν υπήρχε χαρά. Θυμάμαι ότι στα δέκατα έκτα γενέθλια μου έκλαιγα με λυγμούς, επειδή κατάλαβα για πρώτη φορά πως κάποια μέρα θα πέθαινα. Δεν ένιωθα καμιά αγάπη, αισθανόμουν απόλυτα εγκαταλειμμένη απ’όλους. Άκουγα ξανά και ξανά το Κοντσέρτο για πιάνο αρ.21 του Μότσαρτ. Υπήρχε κάτι σ’εκείνη τη μουσική που έκανε την ψυχή μου να αιμορραγεί. Τότε ήταν που έκοψα τις φλέβες μου κι έτρεξε τόσο αίμα που νόμισα πως θα πέθαινα. Όντως το κόψιμο ήταν βαθύ αλλά δεν είχε πειράξει την κερκιδική αρτηρία που είναι ζωτικής σημασίας. Η γιαγιά μου με πήγε στο νοσοκομείο και εκεί μου έκαναν τέσσερα ράμματα. Ποτέ δεν μίλησε γι αυτό στη μητέρα μου». Το κορίτσι, που αφηγείται με τρόπο σπαρακτικό μια τραυματική εφηβεία γεμάτη οικογενειακούς καυγάδες και εσωστρέφεια στη μεταπολεμική Γιουγκοσλαβία του Τίτο, έμελε να γίνει μια από τις πιο γνωστές εικαστικούς στην ιστορία μετατρέποντας κυριολεκτικά τον σωματικό πόνο σε ζωντανό πρότζεκτ.

Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς περιγράφει τις βασικές αρχές της τέχνης της μέσα από όσα τραυμάτισαν τη ζωή της και έγιναν κομμάτια μιας ανελέητης αυτοβιογραφίας που κυκλοφορεί, μετά τον ντόρο που προκάλεσε έξω, και στα ελληνικά με τον τίτλο «Περνώντας από τοίχους» με ghost writer τον James Kaplan (μετάφραση Αφροδίτης Γεωργαλιού από τις εκδόσεις Ροπή). Κάθε καλλιτεχνικό πρότζεκτ, που εξηγείται αναλυτικά στη βιογραφία, θαρρείς ότι σημαίνει συναγερμό και απανωτές εκρήξεις σε έναν άνθρωπο που ανάσαινε σχεδόν ψυχαναγκαστικά τον όλεθρο. Βιογραφία και τέχνη γίνονται έτσι ένα. Η σκληρότητα δυο γονιών που έγιναν ήρωες στον πόλεμο και δεν δέχτηκαν ποτέ τίποτα λιγότερο από την ατολμία είναι εκεί. Ο πανταχού παρών έρωτας που έγινε αχαλίνωτο σεξ και ψυχική παράκρουση-όπως στον έρωτα με τον Ουλάι-είναι εκεί. Τα φραγκμέντα των εξοντωτικών πειραματισμών που φλέρταραν μονίμως με τον θάνατο είναι εκεί. Εκεί επίσης είναι και η μοναδική εικόνα μιας γυναίκας που ξεπέρασε τα όρια αλλά δεν νίκησε ποτέ τη μοναξιά.

Όσο όμως και αν διαφωνείς με την Αμπράμοβιτς και να εντοπίζεις στην τέχνη της την ναρκισσιστική επιβολή ενός ασυγκράτητου εγώ, δεν μπορείς να μην αφεθείς στην αλήθεια των εξομολογήσεων που, αν μη τι άλλο, αποκαλύπτουν μια αυθεντική καλλιτέχνη. Κάτι φαίνεται να έψαχνε από την γη που να μην είναι ανθρώπινα καμωμένο, κάτι ήθελε απόλυτα απογυμνωμένο από ιδέες που να την ανυψώνει και να την εκμηδενίζει, που να στύβει τα μύχια και να την πετά στο σκοτάδι.

Όσο όμως και αν διαφωνείς με την Αμπράμοβιτς και να εντοπίζεις στην τέχνη της την ναρκισσιστική επιβολή ενός ασυγκράτητου εγώ, δεν μπορείς να μην αφεθείς στην αλήθεια των εξομολογήσεων που, αν μη τι άλλο, αποκαλύπτουν μια αυθεντική καλλιτέχνη. Κάτι φαίνεται να έψαχνε από την γη που να μην είναι ανθρώπινα καμωμένο, κάτι ήθελε απόλυτα απογυμνωμένο από ιδέες που να την ανυψώνει και να την εκμηδενίζει, που να στύβει τα μύχια και να την πετά στο σκοτάδι. Δεν είναι τυχαίοι οι πειραματισμοί της με τη σειρά των Ρυθμών-μια σειρά από performances τις οποίες περιγράφει αναλυτικά στο βιβλίο-από την πρώτη της ιστορική εμφάνιση όπου μετέτρεπε τα δάχτυλα της σε ρώσικη ρουλέτα καρφώνοντας ανάμεσα τους μαχαίρια έως τα δυο αστέρια που φλέγονταν συμβολίζοντας ταυτόχρονα τον κομμουνισμό και την ιερή αρχαία πεντάλφα. Στο κέντρο τους εκείνη έκοβε τα νύχια των χεριών της και τα μαλλιά της με ψαλίδι και τα έριχνε στις φλόγες (και όλα αυτά μόλις το 1974 όπου η έννοια περφόρμανς ήταν παντελώς άγνωστη).

Διαβάζοντας την αυτοβιογραφία της Μαρίνα Αμπράμοβιτς: Σώμα, αίμα, θάνατος-και ΤΕΧΝΗ Facebook Twitter
Marina Abramovic, Ulay Impoderabilia, 1977

Το απόγειο αυτής της σειράς των πειραματισμών που πήραν τον τίτλο Ρυθμοί ήλθε με το Rhrythm 0 στο Studio Morra στη Νάπολή όπου οι θεατές μπορούσαν να χρησιμοποιούσαν πάνω της ελεύθερα όποιο από τα αντικείμενα ήθελαν: «Σφυρί. Πριόνι. Ένα φτερό. Ένα πιρούνι. Ένα μπουκάλι άρωμα. Ένα πομπέ καπέλο. Τσεκούρι. Ένα τριαντάφυλλο. Ένα κουδούνι. Ψαλίδι. Βελόνες. Στιλό. Μέλι. Ένα αρνίσιο κόκαλο. Ένα μαχαίρι. Έναν καθρέφτη. Μια εφημερίδα. Ένα σάλι. Καρφίτσες. Κραγιόν. Ζάχαρη. Μια μηχανή Polaroid. Διάφορα άλλα αντικείμενα, μεταξύ των οποίων ένα πιστόλι και δίπλα του μια σφαίρα».  Το κοινό τελικά παρεκτράπηκε σκίζοντας της τα ρούχα, μπήγοντας της καρφίτσες στο σώμα, ένα μαχαίρι κοντά στο καβάλο ενώ κάποιος έγραψε πάνω της Sono Libero και ένας άλλος την χαράκωσε το λαιμό και ρούφηξε το αίμα της. Ωστόσο όπως επισημαίνει και η ίδια «Όπως και σε άλλες περφόρμανς μου, στο Rhythm 0 αναπαρέστησα αυτούς τους φόβους για το κοινό, χρησιμοποιώντας την ενέργεια του κόσμου για να ωθήσω το σώμα μου όσο το δυνατόν πιο μακριά. Κατά τη διάρκεια απελευθερώθηκα από τους φόβους μου και μόλις συνέβη αυτό, έγινα ο καθρέφτης του κοινού: αφού το έκανα εγώ, μπορούσαν να το κάνουν και εκείνοι».

Τα όρια ξεπεράστηκαν πολλές φορές σωματικά και εγκεφαλικά. Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 70 η Μαρίνα Αμπράμοβιτς άρχισε να ταξιδεύει αναζητώντας μεταφυσικές εμπειρίες στα πέρατα του πλανήτη έχοντας στο πλευρό της ως καλλιτεχνικό της ‘συνένοχο’ τον μεγάλο της έρωτα τον Ουλάι: «Η έντονη σεξουαλική χημεία μεταξύ μας ήταν μόνο η αρχή και το γεγονός ότι είχαμε ίδια μέρα γενέθλια δεν ήταν απλή σύμπτωση. Από την πρώτη στιγμή αναπνέαμε τον ίδιο αέρα, οι καρδιές μας χτυπούσαν σαν μια. Ολοκληρώναμε ο ένας την πρόταση του άλλου, ξέραμε ακριβώς τι είχε ο άλλος στο μυαλό του, ακόμα και στον ύπνο μας. Συζητούσαμε στα όνειρα μας, ή σε αυτή την ενδιάμεση κατάσταση που δεν κοιμάσαι τελείως, και μετά ξυπνούσαμε και συνεχίζαμε την κουβέντα. Όταν τραυματιζόταν το δάχτυλό μου αριστερά, το δικό του πληγωνόταν δεξιά». Μαζί γύρισαν με ένα citroen βαν διαφορετικές πόλεις του κόσμου δίνοντας περφόρμανς-από τη Μπολόνια έως τη Νέα Υόρκη όπου βρέθηκαν καλεσμένοι του Μουσείου του Μπρούκλιν. Τα σεξουαλικά κρεσέντο μαζί με ένα διαρκές θέριευμα όλων των αισθήσεων διαπερνούσαν κάθε πτυχή της τέχνης και της σχέση τους. Παράδοξη και η σχέση της αμετανόητης Βαλκάνιας με τον εσωτερισμό και τη μεταφυσική: τα μέντιουμ εμφανίζονται διαρκώς στη ζωή της και τα ενεργειακά κύματα καθορίζουν πολλές από τις εμφανίσεις. Μαζί με τον Ουλάι έφτασαν να ζουν και δίπλα στους Αβορίγινες ενώ η ίδια δήλωνε και μεγάλο ενδιαφέρον για τον Σαμανισμό. Σε όλα αυτά όμως επανέρχεται η παρουσία της πατρίδας και της μάνας η οποία εμφανίζεται σαν Αμλετικό φάντασμα, ακόμα και εν ζωή, για να υπενθυμίσει τον εφιάλτη του τραγικού: η αυστηρή μάνα δεν θα την αφήσει ποτέ να είναι ευτυχισμένη και η παιδική ηλικία που βιωνόταν ως πένθος θα είναι πάντοτε καθοριστικά εσωτερικευμένη. Κάποια στιγμή η σχέση με τον Ουλάι φτάνει στο τέλος-το 1988- με το «Μεγάλο Περπάτημα»-όταν αποφάσισαν να διασχίσουν μαζί το Σινικό Τείχος και να συναντηθούν κάπου στη μέση και τελικά να σημάνουν εκεί το τέλος του ερωτικού και του καλλιτεχνικού τους κύκλου. Πρέπει να μεσολαβήσουν πολλές δεκαετίες-έως εκείνη την συγκλονιστική, σχεδόν τυχαία, επανένωση τους στο πλαίσιο της αναδρομικής της στη MoMa το 2010, για να ξαναθυμηθούμε το μεγάλο έρωτα και τη μοιραία καλλιτεχνική σύμπραξη που κράτησε δώδεκα περίπου χρόνια.

Διαβάζοντας την αυτοβιογραφία της Μαρίνα Αμπράμοβιτς: Σώμα, αίμα, θάνατος-και ΤΕΧΝΗ Facebook Twitter
Το απόγειο αυτής της σειράς των πειραματισμών που πήραν τον τίτλο Ρυθμοί ήλθε με το Rhrythm 0 στο Studio Morra στη Νάπολή όπου οι θεατές μπορούσαν να χρησιμοποιούσαν πάνω της ελεύθερα όποιο από τα αντικείμενα ήθελαν


Εν τω μεταξύ η βιογραφία περιγράφει μια σειρά από ανέκδοτα περιστατικά, μοιραίους ή λιγότερα έντονους έρωτες-πάντα όμως ο έρωτας είναι καθοδηγητής για την Αμπράμοβιτς-καλλιτεχνικές εμμονές ενίοτε και ειρωνικά παιχνίδια όπως τότε που ανέλαβε χρέη κριτή για τα καλύτερα βραζιλιάνικά οπίσθια στον διαγωνισμό Miss Boom Boom  μαζί με τον καλό της φίλο καλλιτέχνη Ζουλιάο Σαρμέντο. Ποτέ όμως δεν ένιωσε ότι δεν είναι απόλυτα αφοσιωμένη στην τέχνη καθώς πάντα θεωρούσε ότι η τέχνη είναι η ανάσα της, ένα ζήτημα ζωής και θανάτου. Από τότε που έβαλε φωτιά στα απλά παραστατικά σύμπαντα ως φοιτήτρια της σχολής καλών τεχνών και μέλος της Ομάδας 70 μέχρι σήμερα επέμενε πως «προκειμένου να πετύχεις ένα στόχο, πρέπει να δίνεις τα πάντα μέχρι να μη σου μένει τίποτα πια. Και τότε θα συμβούν όλα από μόνα τους. Είναι πολύ σημαντικό: και είναι το σύνθημα μου σε κάθε περφόρμανς. Εγώ δίνω και το τελευταίο γραμμάριο ενέργειας, και μετά τα πράγματα είτε συμβαίνουν είτε όχι. Αυτός είναι ο λόγος που δεν ανησυχώ για την κριτική. Με νοιάζει η κριτική μόνο όταν ξέρω πως δεν έχω δώσει το εκατό τοις εκατό. Όταν δίνω όμως τα πάντα-πολλές φορές και πάνω από το εκατό τοις εκατό-, δεν έχει σημασία τι θα πουν οι άλλοι». Ίσως η απάντηση σε όλο το βιβλίο εκτός από την ίδια τη ζωή της να είναι αυτή. Γιατί όπως λέει: «Η τέχνη ήταν ζωή και θάνατος. Τίποτα άλλο δεν υπήρχε. Ήταν κάτι πολύ σοβαρό και πολύ αναγκαίο».

 

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ