Η Βρετανίδα φωτογράφος άγριας ζωής Μάργκοτ Ράγκετ έχει αφιερώσει την τελευταία δεκαετία της ζωής της στην προστασία της φύσης. Έχει συγκεντρώσει πάνω από 1,5 εκατομμύρια ευρώ για δράσεις διατήρησης μέσω της σειράς φωτογραφικών λευκωμάτων Remembering Wildlife. Ωστόσο, παρά τις επιτυχίες της, σήμερα δηλώνει ανήσυχη. «Νιώθω πως κάναμε ένα βήμα πίσω», λέει. «Πριν λίγα χρόνια υπήρχε πραγματική ελπίδα. Τώρα, βλέπω μια επικίνδυνη αδράνεια».
Η πρώτη έκδοση του Remembering Wildlife κυκλοφόρησε το 2015, την ίδια χρονιά που υπογράφηκε η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα. Από τότε, όμως, οι πολιτικές για το περιβάλλον έχουν δεχθεί ισχυρά πλήγματα. Οι ΗΠΑ αποχώρησαν δύο φορές από τη συμφωνία – αρχικά επί Τραμπ και ξανά με την επιστροφή του στην προεδρία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα κόμματα των Συντηρητικών και του Reform UK έχουν δεσμευτεί να εγκαταλείψουν τον στόχο του μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα έως το 2050.
«Υπήρχε μια εποχή που όλοι μιλούσαν για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όχι για εξορύξεις. Τώρα φαίνεται πως ξεχνάμε τη σημασία της φύσης», τονίζει η Ράγκετ. Παρ’ όλα αυτά, δεν χάνει την ελπίδα της: «Φοβάμαι, αλλά ταυτόχρονα με ενθαρρύνει το γεγονός ότι πολλοί εξακολουθούν να νοιάζονται. Δεν μπορούμε να επαναπαυτούμε».
Η φετινή έκδοση του λευκώματος, Ten Years of Remembering Wildlife, συνοδεύεται από μια συγκλονιστική ιδέα: κάθε φωτογραφία ζώου παρουσιάζεται δύο φορές — μία στην κανονική της μορφή και μία αλλοιωμένη, όπου το ζώο έχει «σβηστεί» από το τοπίο. Οι εικόνες αυτές είναι, όπως λέει η ίδια, «προειδοποιητικές». «Θέλουμε να δείξουμε πώς θα μοιάζει ο κόσμος αν συνεχίσουμε έτσι. Η απώλεια της άγριας ζωής είναι πιο γρήγορη από ποτέ», λέει.
Από την Κένυα μέχρι την Αγγλία: η μάχη συνεχίζεται
Αν και έχει περάσει μεγάλο μέρος της καριέρας της σε χώρες όπως η Κένυα, η Τανζανία και το Μπουτάν, η Ράγκετ εκφράζει ανησυχίες και για την ίδια τη Βρετανία. Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει σχέδιο για την κατασκευή 1,5 εκατομμυρίων κατοικιών, επιτρέποντας ευκολότερη αδειοδότηση έργων, ακόμη κι αν επηρεάζουν προστατευμένα είδη. «Αυτό είναι κοντόφθαλμο. Όλοι πρέπει να καταλάβουμε ότι είμαστε αλληλένδετοι με τη φύση», προειδοποιεί.
Κατά τη γνώμη της, η χώρα έχει αρκετούς παλιούς βιομηχανικούς χώρους που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν χωρίς να καταστρέφεται η ύπαιθρος. «Έχουμε ήδη χάσει πάρα πολύ. Πρέπει να πατήσουμε φρένο».
Η ιδέα για το Remembering Wildlife γεννήθηκε πριν από δέκα χρόνια, όταν η Ράγκετ αντίκρισε στην Κένυα έναν ελέφαντα που είχε πέσει θύμα λαθροθηρίας. «Είχε ένα δηλητηριασμένο βέλος στο σώμα του και γύρω του είχαν συγκεντρωθεί ύαινες. Ήταν φρικτό. Ένιωσα ανήμπορη και αποφάσισα να κάνω κάτι».
Από τότε, έχει στηρίξει δεκάδες οργανισμούς που αγωνίζονται κατά της λαθροθηρίας. Αν και έχουν υπάρξει σημαντικές νίκες όπως η απαγόρευση του εμπορίου ελεφαντόδοντου στην Κίνα, η ίδια τονίζει ότι το πρόβλημα παραμένει. «Η λαθροθηρία εξακολουθεί να είναι μια τεράστια εγκληματική βιομηχανία. Τα κέρδη είναι τεράστια και η ζήτηση για προϊόντα όπως το κέρατο του ρινόκερου παραμένει υψηλή, κυρίως στην Ασία».
Η Ράγκετ θυμάται με συγκίνηση τη συνάντησή της με τη διάσημη βιολόγο Τζέιν Γκούντολ, που πέθανε πρόσφατα στα 91 της. «Την είχα γνωρίσει το 2018. Με εντυπωσίασε η ταπεινότητα και η ενέργειά της. Ήταν μια γυναίκα που μόλις είχε φτάσει από την Τανζανία και παρ’ όλα αυτά συνέχιζε να δουλεύει ασταμάτητα. Είχε ένα μείγμα σοφίας, χιούμορ και αποφασιστικότητας που σε ενέπνεε».
Για τη Ράγκετ, το έργο της Γκούντολ είναι υπενθύμιση πως «η ελπίδα δεν είναι παθητική έννοια». «Πρέπει να δράσουμε. Γιατί αν περιμένουμε άλλο, ίσως μια μέρα να χρειαστεί να κοιτάμε φωτογραφίες από λιοντάρια, ελέφαντες ή πάντα και να εξηγούμε στα παιδιά μας πως “κάποτε υπήρχαν”».
Με πληροφορίες από Guardian
