ΟΙ ΕΙΚΟΝΙΚΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ, όπως τα chatbots που αναπτύχθηκαν από το Character.AI και την PolyBuzz, έχουν φτιαγμένα έτσι ώστε να μοιάζουν με οικεία πρόσωπα και προσφέρουν κάτι σαγηνευτικό: σχέσεις χωρίς το ακατάστατο, το απρόβλεπτο και το περιστασιακό – στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
Το PolyBuzz ενθαρρύνει τους χρήστες του να «συνομιλούν με τους ΑΙ φίλους τους». Το Character.AI δηλώνει ότι τα chatbots της μπορούν «να σας ακούσουν, να σας καταλάβουν και να σας θυμούνται». Ορισμένα chatbots έχουν ηλικιακούς περιορισμούς, ανάλογα με τη δικαιοδοσία στην οποία υπόκεινται οι πλατφόρμες τους – στις Ηνωμένες Πολιτείες, άτομα 14 ετών και άνω μπορούν να χρησιμοποιήσουν το PolyBuzz, ενώ άτομα 13 ετών και άνω μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Character.AI. Αλλά οι γονείς μπορούν να επιτρέψουν και σε μικρότερα παιδιά να χρησιμοποιούν τα εργαλεία, και πολλά παιδιά είναι γνωστό ότι βρίσκουν τρόπους να παρακάμπτουν τα τεχνικά εμπόδια.
Η απήχηση των chatbots στα παιδιά, ιδίως στους εφήβους, είναι προφανής. Σε αντίθεση με τους ανθρώπινους φίλους, αυτοί οι σύντροφοι τεχνητής νοημοσύνης βρίσκουν όλα τα αστεία σας ξεκαρδιστικά. Είναι προγραμματισμένοι να είναι υπομονετικοί και να επικυρώνουν τα περισσότερα από όσα λέτε. Για μια γενιά που ήδη παλεύει με το άγχος και την κοινωνική απομόνωση, αυτές οι ψηφιακές «σχέσεις» μπορεί να μοιάζουν με καταφύγιο.
Όταν τα παιδιά συνηθίζουν σε σχέσεις που δεν απαιτούν συναισθηματική εργασία, μπορεί να απομακρυνθούν από τις πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις, θεωρώντας τις δύσκολες και μη ανταποδοτικές. Γιατί να ασχοληθείς με έναν φίλο που μερικές φορές διαφωνεί μαζί σου, όταν έχεις έναν ψηφιακό σύντροφο που πιστεύει ότι όλα όσα λες είναι πανέξυπνα;
Αλλά το να μαθαίνεις να είσαι μέλος μιας κοινότητας σημαίνει να κάνεις λάθη και να δέχεσαι feedback για τα λάθη αυτά. Καθώς αρχίζει το καλοκαίρι, ορισμένοι γονείς επιλέγουν να αφήσουν τα παιδιά τους να μείνουν στο σπίτι και να «μην κάνουν τίποτα», κατάσταση που περιγράφεται επίσης ως «παιδική σαπίλα». Για τους νέους με υπερβολικό φορτωμένο πρόγραμμα, αυτό μπορεί να είναι ένα δώρο. Αλλά αν αυτός ο μη δομημένος χρόνος σημαίνει απομόνωση από τους συνομηλίκους, ζωή αποκλειστικά στο διαδίκτυο και στροφή σε εικονικούς συντρόφους αντί για πραγματικούς, τα παιδιά θα στερηθούν κάποια από τα πιο σημαντικά μαθήματα του καλοκαιριού. Είτε στην τάξη είτε στις διακοπές, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στις ανθρώπινες σχέσεις –οι διαπραγματεύσεις, οι συμβιβασμοί και οι περιστασιακές συγκρούσεις– είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη της κοινωνικής και συναισθηματικής τους νοημοσύνης. Όταν τα παιδιά αντικαθιστούν αυτές τις απαιτητικές ανταλλαγές με «φιλίες» της ΤΝ που δεν έχουν καμία τριβή, χάνουν κρίσιμες ευκαιρίες για ανάπτυξη.
Μεγάλο μέρος των αναφορών σχετικά με τα chatbots έχει επικεντρωθεί σε μια σειρά από ανησυχητικές, ενίοτε καταστροφικές, περιπτώσεις. Το Character.AI έχει μηνυθεί από μια μητέρα που ισχυρίζεται ότι τα chatbots της εταιρείας οδήγησαν στην αυτοκτονία του έφηβου γιου της. Εκπρόσωπος του Character.AI, η οποία αντιμετωπίζει τη μήνυση, δήλωσε στο Reuters ότι η πλατφόρμα της εταιρείας διαθέτει μέτρα ασφαλείας για την προστασία των παιδιών και τον περιορισμό των «συνομιλιών σχετικά με τον αυτοτραυματισμό». Η Wall Street Journal ανέφερε τον Απρίλιο ότι τα chatbots τεχνητής νοημοσύνης της Meta συμμετείχαν σε συζητήσεις σεξουαλικού περιεχομένου με χρήστες που αναγνωρίζονταν ως ανήλικοι. Η Meta απέρριψε τη χρήση της πλατφόρμας της από την Journal ως «χειριστική και μη αντιπροσωπευτική του τρόπου με τον οποίο οι περισσότεροι χρήστες εμπλέκονται με τους συντρόφους AI», δηλώνοντας ότι έχει κάνει «πολλαπλές τροποποιήσεις στα προϊόντα της», όπως σημείωσε η Journal, αφού η εφημερίδα μοιράστηκε τα ευρήματά της με την εταιρεία.
Αυτές οι αναφορές είναι ανησυχητικές. Ωστόσο, μπορεί να αποσπούν την προσοχή από ένα πιο θεμελιώδες πρόβλημα: Ακόμη και οι σχετικά ασφαλείς φιλίες με την ΤΝ είναι ανησυχητικές, επειδή δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την αυθεντική ανθρώπινη συντροφικότητα. Όταν τα παιδιά συνηθίζουν σε σχέσεις που δεν απαιτούν συναισθηματική εργασία, μπορεί να απομακρυνθούν από τις πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις, θεωρώντας τις δύσκολες και μη ανταποδοτικές. Γιατί να ασχοληθείς με έναν φίλο που μερικές φορές διαφωνεί μαζί σου, όταν έχεις έναν ψηφιακό σύντροφο που πιστεύει ότι όλα όσα λες είναι πανέξυπνα; Αυτή η χωρίς τριβές δυναμική είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, δεδομένων των όσων γνωρίζουμε για την ανάπτυξη του εγκεφάλου των εφήβων. Πολλοί έφηβοι είναι ήδη επιρρεπείς στην αναζήτηση άμεσης ικανοποίησης και στην αποφυγή κάθε κοινωνικής δυσφορίας. Οι σύντροφοι της τεχνητής νοημοσύνης που παρέχουν άμεση επικύρωση χωρίς να απαιτούν καμία κοινωνική επένδυση μπορεί να ενισχύσουν αυτές τις τάσεις ακριβώς όταν οι νέοι πρέπει να μάθουν να κάνουν πράγματα που έχουν ένα βαθμό δυσκολίας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να εξαλείψουμε εντελώς τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης από τη ζωή των παιδιών. Όπως κάθε τεχνολογία, η τεχνητή νοημοσύνη έχει πρακτικές χρήσεις, είτε βοηθώντας τους μαθητές να κατανοήσουν ένα σύνθετο μαθηματικό πρόβλημα, είτε παρέχοντας στοχευμένο feedback κατά την εκμάθηση μιας νέας γλώσσας. Πρέπει όμως να αναγνωρίσουμε ότι οι εικονικοί σύντροφοι είναι θεμελιωδώς διαφορετικοί από τις εκπαιδευτικές ή δημιουργικές εφαρμογές. Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται πιο εξελιγμένη και πανταχού παρούσα, ο πειρασμός της υποχώρησης σε ψηφιακές σχέσεις χωρίς τριβές θα αυξηθεί. Αλλά για να εξελιχθούν τα παιδιά σε ενήλικες ικανούς για αγάπη, φιλία και συνεργασία, θα πρέπει να εξασκούν αυτές τις δεξιότητες με άλλους ανθρώπους – με όλες τις ακαταστασίες και τις επιπλοκές που αυτό προϋποθέτει. Το παρόν και το μέλλον μας μπορεί να είναι ψηφιακό. Αλλά η ανθρωπιά μας, και το έργο της εκμάθησης των παιδιών προκειμένου να πλοηγηθούν σε έναν όλο και πιο πολύπλοκο κόσμο, εξαρτάται από τη διατήρηση των φιλικών μας σχέσεων στην αναλογική τους μορφή.
Με στοιχεία από The Atlantic
